ἄζω: Difference between revisions

5,474 bytes added ,  23 March 2024
m
Text replacement - "S.''Fr.''" to "S.''Fr.''"
(Bailly1_1)
m (Text replacement - "S.''Fr.''" to "S.''Fr.''")
 
(31 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=azo
|Transliteration C=azo
|Beta Code=a)/zw
|Beta Code=a)/zw
|Definition=(A), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">dry up, parch</b>, ὁπότε χρόα Σείριος ἄζει <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>397</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Op.</span> 587</span>, <span class="bibl">Alc.39.8</span>, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>779</span>:—Pass., <b class="b3">[αἴγειρος] ἀζομένη κεἰται</b> lies <b class="b2">drying</b>, <span class="bibl">Il.4.487</span>.</span><br /><span class="bld">ἄζω</span> (B), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">cry</b> <b class="b3"></b>, <b class="b2">groan, sigh</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>980</span>; so perh. in Med., εἴ τις . . ἄζηται κραδίην ἀκαχήμενος <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>99</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">breathe hard</b>, <span class="bibl">Nicoch. 19</span>. (Perh. <b class="b3">ἅζω</b> (from the sound <b class="b2">ha!</b>) in this sense.)</span>
|Definition=(A),<br><span class="bld">A</span> [[dry up]], [[parch]], ὁπότε χρόα Σείριος ἄζει Hes.''Sc.''397, cf. ''Op.'' 587, Alc.39.8, Nic.''Th.''779:—Pass., <b class="b3">[αἴγειρος] ἀζομένη κεἰται</b> lies [[drying]], Il.4.487.<br /><br />(B),<br><span class="bld">A</span> [[cry]] [[ἆ]], [[groan]], [[sigh]], [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''980; so perhaps in Med., εἴ τις.. ἄζηται κραδίην ἀκαχήμενος Hes.''Th.''99.<br><span class="bld">2</span> [[breathe hard]], Nicoch. 19. (Perh. [[ἅζω]] (from the sound ha!) in this sense.)
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">1</b> [[suspirar]], [[gemir]] S.<i>Fr</i>.980, Gal.3.562.<br /><b class="num">2</b> [[respirar profundamente]] Nicoch.24.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Deriv. de la interj. ἆ.<br /><b class="num">• Morfología:</b> [lesb. 3<sup>a</sup> sg. pres. ind. ἄσδει Alc.347.6]<br /><b class="num">1</b> [[secar]], [[desecar]] de la estrella Sirio χρόα Σείριος ἄζει Hes.<i>Sc</i>.397, κεφαλὴν καὶ [[γούνατα]] Hes.<i>Op</i>.587, cf. Alc.l.c., Nic.<i>Th</i>.779.<br /><b class="num">2</b> en v. med. [[secarse]] (αἴγειρος) ἀζομένη κεῖται <i>Il</i>.4.487<br /><b class="num"></b>fig. de pers. [[consumirse]] εἰ [[γάρ]] τις ... ἄζηται κραδίην ἀκαχήμενος Hes.<i>Th</i>.99.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raíz *<i>HeH<sup></sup>1</i>- que se encuentra en [[αἴθω]] q.u., c. alarg. -<i>s</i>, cf. ai. <i>ā́sas</i>, lat. <i>[[ara]]</i>, aisl. <i>aska</i>, gr. [[ἄσβολος]] < *ἄσγ-βολος, ἰσχαλέος, etc.; c. alarg. dental, aparte de las formas citadas en [[αἴθω]], en het. <i>ḫat</i>- ‘[[secarse]]’, <i>ḫatnu</i>- ‘[[desecar]]’; en una serie de formas griegas no sabríamos decidir si se trata de un alarg. *-<i>d</i>- + <i></i>, o de *-<i>s</i> + <i>d</i>; entre ellas [[ἄζω]], ἄζα, [[ἀδδανόν]], etc.; con otra vocalización del grupo inicial [[αἰζητόν]], αἰζηοί, αἰζάον.
}}
}}
{{pape
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0043.png Seite 43]] (vgl. [[ἀζαίνω]]), dörren, Σείριος ἄζει Hes. O. 585 Sc. 397; Nic. Th. 779; – ἀζομένη, verdorrt, Il. 4, 487 ([[ἅπαξ]] εἰρημ.); übrtr., hinschwinden, ἄζηται κραδίην ἀκαχήμενος Hes. Th. 99; so ἀσθείη τὴν ψυχήν Her. 3, 91 v. l. für ἀσηθείη. nach B. A. 348 bei Soph. = [[στένω]], von der Interj. ἆ ἆ, u. bei Nicochar. com. διὰ τοῦ πνεύματος ἀθρόως ἐκπνεῖν, s. [[ἀάζω]].
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0043.png Seite 43]] (vgl. [[ἀζαίνω]]), dörren, Σείριος ἄζει Hes. O. 585 Sc. 397; Nic. Th. 779; – ἀζομένη, verdorrt, Il. 4, 487 ([[ἅπαξ]] εἰρημ.); übrtr., hinschwinden, ἄζηται κραδίην ἀκαχήμενος Hes. Th. 99; so ἀσθείη τὴν ψυχήν Her. 3, 91 [[varia lectio|v.l.]] für ἀσηθείη. nach B. A. 348 bei Soph. = [[στένω]], von der Interj. ἆ ἆ, u. bei Nicochar. com. διὰ τοῦ πνεύματος ἀθρόως ἐκπνεῖν, s. [[ἀάζω]].
}}
}}
{{bailly
{{bailly
|btext=<span class="bld">1</span><i>seul. prés.</i><br />brûler, dessécher ; <i>Pass.</i> être desséché.<br />'''Étymologie:''' DELG selon Benvéniste : cf. <i>hitt.</i> hat-, sécher.
|btext=<span class="bld">1</span><i>seul. prés.</i><br />brûler, dessécher ; <i>Pass.</i> être desséché.<br />'''Étymologie:''' DELG selon Benvéniste : cf. <i>hitt.</i> hat-, sécher.
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄζω:''' [[αποξηραίνω]], [[στεγνώνω]], [[καψαλίζω]], σε Ησίοδ. — Παθ., [[αἴγειρος]] ἀζομένη κεῖται, η [[λεύκα]] βρίσκεται ξεραμένη, βρίσκεται ξερή, σε Ομήρ. Ιλ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἄζω:''' [[жечь]], [[сушить]] ([[Σείριος]] ἄζει Hes.): ἡ ([[αἴγειρος]]) ἀζομένη κεῖται Hom. (срубленный) тополь лежит и сохнет; ἄζεσθαι κραδίην Hes. сокрушаться сердцем.
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[dry]], [[parch]] (Il.).<br />Other forms: Mostly intr. [[ἅζομαι]].<br />Derivatives: Hell. [[ἄζα]] [[dryness]], [[heat]] as in [[σάκος]] ... <b class="b3">πεπαλαγμένον ἄζῃ</b> (χ 184) often taken as [[mould]], which seems unnecessary, cf. <b class="b3">ἅζα ἅσβολος κόνις</b>, <b class="b3">παλαιότης· κόπρος ἐν ἀγγείῳ ὑπομείνασα</b> H. - Adj. [[ἀζαλέος]] [[dry]] (Il.), cf. [[ἰσχαλέος]], [[αὑσταλέος]] (no <b class="b2">l/n-</b>stem with [[ἀζάνομαι]]). Unclear <b class="b3">ἀζαυτός παλαιότη καὶ κόνις</b> [[H]].<br />Origin: IE [Indo-European] [68] <b class="b2">*h₂es-(d-)</b> [[dry]]<br />Etymology: Problematic is <b class="b3">ἄδδαυον· ξηρόν</b> H. A compound with [[αὖος]] is improbable; Latte corrects in <b class="b3">*ἀδδανον</b>. - Nearest cognate seems Czech. OPol. [[ozd]] [[dried malt]], Czech. Slov. [[ozditi]] [[to dry malt]], idg. <b class="b2">*h₂esd-</b>. With velar Gm. words, Goth. [[azgo]], OHG. [[asca]] [[ashes]]. Without the final cons. Lat. [[āreo]] [[be dry]], prob. also [[āra]], OLat. [[āsa]] [[altar]] which is found also in Hitt. <b class="b2">h̯ašša-</b> [[hearth]]. The Latin long a is explained from a perfect <b class="b2">*h₂e-h₂s-</b> > [[as-]] (Lubotsky, KZ 98 (1985) 1-10). Further Skt. <b class="b2">ā́sa-</b> m. [[ashes]], [[dust]] (which may continue <b class="b2">*h₂oso-</b>). S. also Specht Ursprung 201, 219, 232. (Not here [[ἄσβολος]].). Cf. [[αὖος]], [[ἀυσταλέος]].<br />2.<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[cry]], [[groan]]<br />See also: [[ἆ]] interjection.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=to dry up, [[parch]], Hes.:—Pass., [[αἴγειρος]] ἀζομένη κεῖται the [[poplar]] lies drying, Il.
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἄζω]], Lesb. ind. praes. 3 sing. ἄσδει<br /><b class="num">1.</b> act. doen uitdrogen.<br /><b class="num">2.</b> med.-pass. uitdrogen; overdr., door leed. Hes. Th. 99.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄζω''': 1.<br />{ázō}<br />'''Meaning''': [[trocknen]], [[dörren]] (poet. seit Il.);<br />'''Derivative''': daneben [[ἄζα]] [[Trockenheit]], [[Hitze]] (hell. Dichter); im Ausdruck [[σάκος]] ... πεπαλαγμένον ἄζῃ (χ 184) gewöhnlich als [[Rost]], [[Schimmel]] erklärt. Bildungsweise und Verhältnis zu [[ἄζω]] unklar. — Ableitungen: ἀζάνομαι (''h''. ''Ven''.), [[ἀζαίνω]] (Nik.) [[austrocknen]], beide deverbativ. Adj. [[ἀζαλέος]] [[dürr]] (Il. usw.), vgl. [[ἰσχαλέος]], [[αὐσταλέος]] und andere Synonyme; das ''l''-Suffix steht vielleicht mit dem ''n''-Suffix in ἀζάνομαι, [[ἀζαίνω]] in Verbindung (Debrunner IF 23, 4 und 43, Chantraine Formation 253f.).<br />'''Etymology''': Über [[ἄδδαυον]] s. d. Ihre nächsten Verwandten haben [[ἄζω]] und [[ἄζα]] in čech. apoln. ''ozd'' [[Malzdarre]], čech. slov. ''ozditi'' [[Malz dörren]], idg. ''azd''-. Daneben mit gutturalem Auslaut german. Wörter wie got. ''azgo'', ahd. ''asca'' [[Asche]]. Idg. ''ā̆s''- erscheint u. a. in lat. ''āreo'' [[trocken sein]], wohl auch in ''āra'', alat. ''āsa'' [[Altar]] (wozu vielleicht auch heth. ''ḫašša''- [[Herd]] nach Pedersen Hittitisch 164), aind. ''ā́sa''- m. [[Asche]], [[Staub]]. Das nähere Verhältnis dieser Wörter zueinander ist nicht aufgeklärt; Spekulationen bei Specht Ursprung 201, 219, 232. Weitere Lit. bei Bq und Pok. 69. — Anders über [[ἄζα]] Fraenkel bei Winter Prothet. Vokal 7, Glotta 32, 22, Lexis 3, 55f. S. auch [[ἄσβολος]].<br />'''Page''' 1,25-26<br />2.<br />{ázō}<br />'''Meaning''': [[seufzen]], [[stöhnen]],<br />'''See also''': s. [[ἆ]] Interjektion.<br />'''Page''' 1,26
}}
}}