3,274,201
edits
ῥικνός: Difference between revisions
m
Text replacement - "S.''Fr.''" to "S.''Fr.''"
| (23 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=riknos | |Transliteration C=riknos | ||
|Beta Code=r(ikno/s | |Beta Code=r(ikno/s | ||
|Definition= | |Definition=ῥικνή, ῥικνόν, [[shrivelled with cold]], = [[πεφρικώς]], [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''1091; [[shrivelled]] by old age or disease, [[shrunk]], [[contracted]], Hp.''Prog.''2 ([[si vera lectio|s. v.l.]]), Xenarch.4.8, Cerc.2, Call.''Fr.'' 49, etc.: generally, [[withered]], [[shrivelled]], [[crooked]], Ἥφαιστος ῥικνὸς πόδας ''h.Ap.''317; ἅψεα Opp.''C.''2.346; ῥικνοὶ πόδες A.R.1.669, cf.''APl.'' 4.306 (Leon.); <b class="b3">ῥ. καὶ κώδιον</b> [[shrivelled]] and (like) leather, ''IG''14.1363.15 (Rome, iv A.D.). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0843.png Seite 843]] eigtl. vor Kälte ([[ῥῖγος]], dah. sich auch [[ῥιγνός]] geschrieben findet) starr, steif, zusammengezogen, erstarrt; Phot. erkl. ὁ πεφρικώς, aus Soph. es citirend; πόδας, krummfüßig, H. h. Apoll. 317; übh. zusammengezogen, gebogen, gekrümmt, krumm, mit runzliger Haut, bes. vor Alter u. Magerkeit, Xenarch. com. bei Ath. XIII, 569 b; Ap. Rh. 1, 669. 2, 198 u. a. sp. D., wie πόδας βαρύν, ἅψεα ῥικνόν Opp. Cyn. 2, 346; [[πούς]], Leon. Tar. 37 (Plan. 306); von Pflanzen, ῥικνὰ θυμέων περικνίδια, Zon. 6 (IX, 226); auch Hippocr.; u. in späterer Prosa, ῥικνὸς τὸ [[σῶμα]] Luc. bis acc. 16; hart, [[χελώνη]], Cercidas bei Stob. flor. 58, 10; πρεσβύτην ὀφθῆναι ῥικνόν, Alciphr. 1, 26. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0843.png Seite 843]] eigtl. vor Kälte ([[ῥῖγος]], dah. sich auch [[ῥιγνός]] geschrieben findet) starr, steif, zusammengezogen, erstarrt; Phot. erkl. ὁ πεφρικώς, aus Soph. es citirend; πόδας, krummfüßig, H. h. Apoll. 317; übh. zusammengezogen, gebogen, gekrümmt, krumm, mit runzliger Haut, bes. vor Alter u. Magerkeit, Xenarch. com. bei Ath. XIII, 569 b; Ap. Rh. 1, 669. 2, 198 u. a. sp. D., wie πόδας βαρύν, ἅψεα ῥικνόν Opp. Cyn. 2, 346; [[πούς]], Leon. Tar. 37 (Plan. 306); von Pflanzen, ῥικνὰ θυμέων περικνίδια, Zon. 6 (IX, 226); auch Hippocr.; u. in späterer Prosa, ῥικνὸς τὸ [[σῶμα]] Luc. bis acc. 16; hart, [[χελώνη]], Cercidas bei Stob. flor. 58, 10; πρεσβύτην ὀφθῆναι ῥικνόν, Alciphr. 1, 26. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ή, όν :<br /><b>1</b> [[contracté]], [[resserré par le froid]];<br /><b>2</b> [[contracté]], [[resserré par l'âge]], [[les infirmités]];<br /><b>3</b> [[contracté]], [[resserré]], [[déformé]] <i>en gén. en parl. des membres, particul. des pieds ou des genoux</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ῥῖγος]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ῥικνός:'''<br /><b class="num">1</b> [[съежившийся]] Soph.;<br /><b class="num">2</b> [[искривленный]] (περικνίδια Anth.): ῥ. πόδας HH кривоногий. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ῥικνός''': -ή, -όν, [[κατάξηρος]], «ζαρωμένος» ἐκ τοῦ ψύχους, «[[ῥικνός]]: ὁ πεφρικώς, παρὰ Σοφοκλεῖ» Φώτ., Σοφ. Ἀποσπ. 942· «ῥικνοῖσι, ῥυσοῖς, ἡ δὲ [[λέξις]] παρὰ Καλλιμάχῳ» Σχόλ. εἰς Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 669 (Καλλ. Ἀποσπ. 49), κτλ.· ἴδε Littré εἰς Ἱππ. Προγν. 37· - [[καθόλου]], ἐξηραμμένος, κεκυρτωμένος, «[[στραβός]]», ῥικνὸς πόδας Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 317· ἄψεα Ὀππ. Κυν. 2. 346· ῥικνοὶ πόδες Ἀπολλ. Ρόδ. ἔνθ’ ἀνωτ.· [[γούνατα]] Ἀνθ. Πλαν. 306· ῥ. κῴδιον Συλλ. Ἐπιγρ. 6203 ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[μακρός]], μικρόσωμος, λεπτῇ, παχείᾳ, μακρᾷ, ῥικνῇ, νέᾳ, παλαιᾷ, Ξέναρχος ἐν «Πεντάθλῳ». (Πιθαν. ἀντὶ ῥιγνὸς ([[ὅπερ]] παρ’ Ἡσύχ.), ἐκ τοῦ [[ῥῖγος]]). - Καθ’ Ἡσύχ.: «ῥικνοὶ· ἰσχνοὶ σαρξίν, ἐπικεκαμμένοι, σκαμβοί, σκολιοί», καὶ «ῥικνοτέρους· ἀσθενεστέρους», καὶ «ῥικνὴν ὄψιν· φρικτήν». | |lstext='''ῥικνός''': -ή, -όν, [[κατάξηρος]], «ζαρωμένος» ἐκ τοῦ ψύχους, «[[ῥικνός]]: ὁ πεφρικώς, παρὰ Σοφοκλεῖ» Φώτ., Σοφ. Ἀποσπ. 942· «ῥικνοῖσι, ῥυσοῖς, ἡ δὲ [[λέξις]] παρὰ Καλλιμάχῳ» Σχόλ. εἰς Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 669 (Καλλ. Ἀποσπ. 49), κτλ.· ἴδε Littré εἰς Ἱππ. Προγν. 37· - [[καθόλου]], ἐξηραμμένος, κεκυρτωμένος, «[[στραβός]]», ῥικνὸς πόδας Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 317· ἄψεα Ὀππ. Κυν. 2. 346· ῥικνοὶ πόδες Ἀπολλ. Ρόδ. ἔνθ’ ἀνωτ.· [[γούνατα]] Ἀνθ. Πλαν. 306· ῥ. κῴδιον Συλλ. Ἐπιγρ. 6203 ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ [[μακρός]], μικρόσωμος, λεπτῇ, παχείᾳ, μακρᾷ, ῥικνῇ, νέᾳ, παλαιᾷ, Ξέναρχος ἐν «Πεντάθλῳ». (Πιθαν. ἀντὶ ῥιγνὸς ([[ὅπερ]] παρ’ Ἡσύχ.), ἐκ τοῦ [[ῥῖγος]]). - Καθ’ Ἡσύχ.: «ῥικνοὶ· ἰσχνοὶ σαρξίν, ἐπικεκαμμένοι, σκαμβοί, σκολιοί», καὶ «ῥικνοτέρους· ἀσθενεστέρους», καὶ «ῥικνὴν ὄψιν· φρικτήν». | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-ή, -ό / [[ῥικνός]], -ή, όν, ΝΜΑ, και ῥιχνός, και ποιητ. τ. ῥικνύς, - | |mltxt=-ή, -ό / [[ῥικνός]], -ή, όν, ΝΜΑ, και ῥιχνός, και ποιητ. τ. ῥικνύς, -εῖα, -ύ Α<br />ρυτιδωμένος, ζαρωμένος, [[γεμάτος]] ζάρες, σταφιδιασμένος, σουφρωμένος, σκεβρωμένος (α. «ῥικνοί<br />ἰσχνοί σαρξίν, ἐπικεκαμμένοι, σκαμβοί, σκολιοί», <b>Ησύχ.</b><br />β. «ῥικνὰ ἅψεα», Απολλ. Ρόδ.)<br /><b>αρχ.</b><br />μουδιασμένος, μαζεμένος από το [[κρύο]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ῥικνῶς</i><br />Α<br /><b>φρ.</b> «ῥικνῶς ἔχω» — [[είμαι]] [[γεμάτος]] [[ρυτίδες]] από τα [[γεράματα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τα επίθ. [[ῥικνός]] και [[ῥοικός]] αποτελούν λ. του καθημερινού λεξιλογίου της Αρχαίας Ελληνικής, οι οποίες αναφέρονται σε σωματικές αναπηρίες και ανάγονται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>wr</i>-<i>ei</i>- «[[στρέφω]], [[γυρίζω]]» (<b>πρβλ.</b> [[ῥαιβός]]) με ουρανικό [[ένθημα]] -<i>κ</i>-. Ο τ. [[ῥικνός]] εμφανίζει τη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας και [[επίθημα]] -<i>νός</i> ([[πρβλ]]. [[τραγανός]]), ενώ ο τ. [[ῥοικός]] ανάγεται στην ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] και μπορεί να συνδεθεί με τ. όπως: λιθουαν. <i>r</i><i>ā</i><i>išas</i> «[[κουτσός]], [[παράλυτος]]», μέσ. αγγλ. <i>wr</i><i>ā</i><i>h</i> «[[τρελός]], [[πεισματάρης]]»]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ῥικνός:''' -ή, -όν, ζαρωμένος, [[ξερός]] απ' το [[κρύο]]· γενικά, ζαρωμένος, [[κυρτός]], [[καμπουριαστός]], [[στραβός]], σε Ομηρ. Ύμν., Ανθ. | |lsmtext='''ῥικνός:''' -ή, -όν, ζαρωμένος, [[ξερός]] απ' το [[κρύο]]· γενικά, ζαρωμένος, [[κυρτός]], [[καμπουριαστός]], [[στραβός]], σε Ομηρ. Ύμν., Ανθ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: | |etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[bent]], [[crooked]], [[shrivelled (of age]], [[dryness, cold), stiff]] (ep. poet. h.Ap.); <b class="b3">ῥικνοφυεῖς τὰς στρεβλὰς καὶ πεπιεσμένας</b> [[H]].<br />Compounds: <b class="b3">ἐπί-ρρικνος</b> [[somewhat bent]] (X., Poll.).<br />Derivatives: <b class="b3">ῥικν-ήεις</b> <b class="b2">id.</b>, enlarged form (Nic.); <b class="b3">-ότης</b> = [[καμπυλότης]] H.; <b class="b3">-ώδης</b> [[shrivelled]] (Hp., AP); [[ῥικνόομαι]], rarely with <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">δια-</b>, [[to shrivel]], [[to contract]], [[to contort]] (S., Arist., Opp.) with [[ῥίκνωσις]] f. [[shrivelling]], [[wrinkledness]] (Hp.). -- Beside it [[ῥοικός]] [[crooked]], [[bowlegged]] (Archil., Hp., Arist.). -- Further [[ῥικάζεται]] H. as explanation (beside [[στροβεῖται]]) of [[ῥιξικάζεται]] (s.v.).<br />Origin: IE [Indo-European] [1158] <b class="b2">*wroiḱ-</b> [[turn]], [[envelop]], [[crooked]]<br />Etymology: With <b class="b3">ῥικ-νός</b> : <b class="b3">ῥοικ-ός</b> cf. e.g. <b class="b3">πικ-ρός</b> : <b class="b3">ποικ-ίλος</b>. With [[ῥοικός]] agree Lith. <b class="b2">ráišas</b> (<b class="b2">raĩšas</b>) [[limping]], [[lame]] (cf. for the meaning [[κυλλός]] [[crooked]], [[crippled]]), Germ., MEng. [[wrāh]] [[wrong]], [[stubborn]], NDutch [[wreeg]] [[stiff]], formally also Av. [[urvaēsa]] m. [[whirlwind]], [[tuningpoint of the racecourse]], IE <b class="b2">*u̯riḱo-s</b> m. approx. [[turning]], [[curvature]], adj. [[turned]], [[crooked]]. Beside it from IE <b class="b2">*u̯reiḱo-s</b> a.o. MLG [[wrīch]] [[forbidden]], [[distorted]], [[fixed]], [[stiff etc.]] Corresponding primary verbs: a zero grade yot-present in Av. [[urvis-ya-]] [[turn in circles]], [[turn about]]; a full grade root-present in OE [[wrēon]] (PGm. <b class="b2">*u̯rīhan</b>, IE <b class="b2">*u̯reiḱ-</b>) with pret. [[wrāh]] (PGm. <b class="b2">*u̯raih</b>, IE <b class="b2">*u̯roiḱ-a</b>) [[envelop]] (on the meaning cf. [[εἰλύω]] and 2. [[εἰλέω]]; s.vv.). A denominative or deverbative deriv. is the [[ἅπ]]. <b class="b3">λεγ ῥικάζεται</b> H.; the form <b class="b3">ῥιξικά-ζεται</b>, thus glossed (and with [[στροβεῖται]]), must, if at all rightly transmitted, be an expressive enlargement; cf. Baunack Phil. 70, 370. -- Further representatives of this richly developed root in WP. 1, 278 f.. Pok. 1158f., W.-Hofmann s. [[rīca]] ('enveloping kerchief'; IE <b class="b2">*u̯reiḱā</b>), Fraenkel s. <b class="b2">ráišas</b> 1.; there rich lit. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ῥικνός''': {rhiknós}<br />'''Meaning''': ‘zusammengebogen, krumm, eingeschrumpft (von Alter, Trockenheit, Kälte), steif’ (ep. poet. seit ''h''.''Ap''.); | |ftr='''ῥικνός''': {rhiknós}<br />'''Meaning''': ‘zusammengebogen, krumm, eingeschrumpft (von Alter, Trockenheit, Kälte), steif’ (ep. poet. seit ''h''.''Ap''.); ῥικνοφυεῖς· τὰς στρεβλὰς καὶ πεπιεσμένας H,; [[ἐπίρρικνος]] ‘etwas zusammengebogen’ (X., Poll.).<br />'''Derivative''': Davon [[ῥικνήεις]] ib., erweiterte Form (Nik.); -ότης = [[καμπυλότης]] H.; -ώδης [[eingeschrumpft]] (Hp., ''AP''); [[ῥικνόομαι]], vereinzelt mit κατα-, δια-, [[einschrumpfen]], [[sich zusammenziehen]], [[sich krümmen]] (S., Arist., Opp. u.a.) mit [[ῥίκνωσις]] f. [[das Einschrumpfen]], [[Runzeligkeit]] (Hp.). — Daneben [[ῥοικός]] [[gekrümmt]], [[krummbeinig]] (Archil., Hp., Arist. usw.); myk. ''ro''-''i''-''ko''? s. Morpurgo Lex. [[sub verbo|s.v.]] — Dazu noch [[ῥικάζεται]] H. als Erkl. (neben στροβεῖται) von [[ῥιξικάζεται]] (s.u.).<br />'''Etymology''' : Zu [[ῥικνός]] : [[ῥοικός]] vgl. z. B. [[πικρός]] : [[ποικίλος]]. Zu [[ῥοικός]] stimmen lit. ''ráišas'' (''raĩšas'') [[hinkend]], [[lahm]] (vgl. zur Bed. [[κυλλός]] [[verkrümmt]], [[verkrüppelt]]), germ., meng. ''wrāh'' [[verkehrt]], [[halsstarrig]], nndl. ''wreeg'' [[steif]], formal auch aw. ''urvaēsa''m. [[Wirbel]], [[Wendepunkt der Rennbahn]], idg. *''u̯riḱo''-''s'' m. etwa [[Umdrehung]], [[Krümmung]], Adj. [[gedreht]], [[gekrümmt]]. Daneben aus idg. *''u̯reiḱo''-''s'' u.a. mnd. ''wrīch'' [[verboten]], [[verdreht]], [[starr]], [[steif]]. Entsprechende primäre Verba: ein schwundstufiges Jotpräsens in aw. ''urvis''-''ya''- [[sich im Kreise drehen]], [[umkehren]]; ein hochstufiges Wz.präsens in ags. ''wrēon'' (urg. *''u̯rīhan'', idg. *''u̯reiḱ''-) mit Prät. ''wrāh'' (urg. *''u̯raih'', idg. *''u̯roiḱ''-''a'') [[einhüllen]] (zur Bed. vgl. [[εἰλύω]] und 2. [[εἰλέω]]; s.dd.). Eine denominative od. deverbative Ableitung ist das ἅπ. λεγ [[ῥικάζεται]] H.; das damit (und mit στροβεῖται) glossierte [[ῥιξικάζεται]] muß, wenn überhaupt richtig überliefert, eine expressive Erweiterung sein; vgl. Baunack Phil. 70, 370. — Weitere Vertreter dieser reich entwickelten Sippe bei WP. 1, 278 f.. Pok. 1158f., W.-Hofmann s. ''rīca'' (’einhüllendes Kopftuch’; idg. *''u̯reiḱā''), Fraenkel s. ''ráišas'' 1.; daselbst auch reiche Lit.<br />'''Page''' 2,656 | ||
}} | }} | ||