καταρτίζω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> [[adjust]], [[put in order]], [[restore]], πάντα ἐς τὠυτό [[Herodotus|Hdt.]]5.106; <b class="b3">Μίλητος νοσήσασα στάσι, μέχρι οὗ μιν Πάριοι κατήρτισαν</b> ib.28, cf. 30; τὸν δῆμον Plu.''Marc.''10; <b class="b3">ἵνα καταρτισθῇ</b> [ἡ πόλις] D.H.3.10; κ. δίκτυα [[mend]], Ev.Matt.4.21; [[set]] a dislocated limb, in Pass., Apollon.Cit.2, Heliod. ap. Orib.49.1.3 (Act. and Pass.); but <b class="b3">κ. τὴν ὀσφὺν καὶ τοὺς ὤμους</b> [[form]] them by exercise, Arr.''Epict.''3.20.10: metaph., [[restore to a right mind]], Ep.Gal. 6.1; κ. τινὰ εἰς τὸ συμφέρον Plu.''Cat.Mi.''65; [[reconcile]], φίλους διαφερομένους Eus.Mynd.1; [[make good]], τὰ ὑστερήματα τῆς πίστεως ''1 Ep.Thess.''3.10:—Med., ἠσθένησε, σὺ δὲ κατηρτίσω αὐτήν [[LXX]] ''Ps.''67(68).10.<br><span class="bld">II</span> [[furnish]], [[equip]], τετρήρη πληρώματι Plb.1.47.6, al., cf. ''PTeb.''6.7 (ii B.C., Pass.), [[Diodorus Siculus|D.S.]]13.70, etc.:—Pass., πλοῖα ταῖς εἰρεσίαις κατηρτισμένα Plb.5.2.11; [[κατηρτισμένος]] abs., [[in battle array]], [[Herodotus|Hdt.]] 9.66; [[instructed]], Ev.Luc.6.40; [[prepare]], [[make ready]], σφενδόνην Ph.''Bel.''78.24:—Med., [[LXX]] ''Ex.''15.17, al.: σῶμα κατηρτίσω μοι ''Ep.Hebr.''10.5; ὁ τὸν κόσμον καταρτισάμενος ''PMag.Par.''1.1147: c. inf., κατηρτίσατο δίδοσθαι ''OGI''177.10 (Egypt, i B.C.):—so in Pass., ib.179.8 (ibid., i B.C.): abs. in imper., καταρτίζεσθε ''2 Ep.Cor.''13.11.<br><span class="bld">2</span> [[compound]], [[prepare]] dishes, medicines, etc., Dsc.''Alex.Praef.''codd. (v. [[καταρτύω]]):—Med., Nic.''Th.''954.

{{bailly

|btext=<b>I. 1</b> [[arranger]], [[appareiller]], [[garnir]];<br /><b>2</b> [[gouverner]], [[diriger]];<br /><b>II.</b> remettre en ordre, en état, restaurer (un État, un peuple, les affaires, <i>etc.</i>).<br />'''Étymologie:''' [[κατά]], [[ἀρτίζω]].

|elnltext=κατ-αρτίζω perf. med.-pass. κατήρτισμαι; fut. καταρτίσω herstellen,weer in orde brengen:; μέχρι οὗ μιν Πάριοι κατήρτισαν totdat de Pariërs er orde op zaken stelden Hdt. 5.28; κ. δίκτυα netten repareren NT Marc. 1.19; overdr. corrigeren:; τοῦτον... καταρτίσαι πρὸς τὸ συμφέρον hem tot beter inzicht brengen Plut. CMi 65.11; med.: καταρτίζεσθε betert uw leven NT 2 Cor. 13.11. toerusten:; καταρτίσαι ὑμᾶς... εἰς τὸ ποιῆσαι τὸ θέλημα αὐτοῦ u toerusten... zodat u zijn wil kunt doen NT Hebr. 13.21; ook med.: σῶμα κατηρτίσω μοι u heeft mij voorzien van een lichaam NT Hebr. 10.5. perf. pass. gereed, klaar zijn:. κατηρτισμένος in slagorde Hdt. 9.66.2; κατηρτισμένος volleerd NT Luc. 6.40; σκεύη ὀργῆς κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν voorwerpen van (Gods) toorn die bestemd zijn voor de ondergang NT Rom. 9.22.

{{elru

|elrutext='''καταρτίζω:'''<br /><b class="num">1</b> [[вновь приводить в порядок]], [[восстанавливать]]: πάντα κ. ἐς [[τωὐτό]] Her. привести все в прежнее состояние;<br /><b class="num">2</b> [[умиротворять]] (Μιλησίους Her.; τὸν δῆμον Plut.);<br /><b class="num">3</b> [[исправлять]], [[приводить в порядок]], [[чинить]] ([[ναῦς]] Polyb.; τὰ δίκτυα NT);<br /><b class="num">4</b> [[руководить]], [[направлять]], [[вести]] (τινὰ εἰς или πρὸς τὸ [[συμφέρον]] Plut.; ὁ μαθητὴς κατηρτισμένος [[ἔσται]] ὡς ὁ [[διδάσκαλος]] [[αὐτοῦ]] NT);<br /><b class="num">5</b> [[реже]] med. снаряжать, готовить (στόλον Polyb.): [[σκεύη]] ὀργῆς κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν NT орудия гнева, готовые нести гибель;<br /><b class="num">6</b> [[снабжать]], [[укомплектовывать]] (ναῦν πληρώματι ἐπιλέκτῳ Polyb.): κ. τριήρεις Diod. укомплектовывать триеры (людьми).

|txtha=[[future]] καταρτίσω (L T Tr WH (Buttmann, 31 (32); [[but]] καταρτίσαι, 1st aorist optative 3rd [[person]] [[singular]])); 1st aorist infinitive καταρτίσαι; [[passive]], [[present]] καταρτίζομαι; [[perfect]] κατήρτισμαι; 1st aorist [[middle]] 2nd [[person]] [[singular]] κατηρτίσω; [[properly]], "to [[render]] [[ἄρτιος]], i. e. [[fit]], [[sound]], [[complete]]" ([[see]] [[κατά]], III:2); [[hence]],<br /><b class="num">a.</b> to [[mend]] ([[what]] has been [[broken]] or [[rent]]), to [[repair]]: τά δίκτυα, to [[complete]], τά ὑστερήματα, to [[fit]] [[out]], [[equip]], [[put]] in [[order]], [[arrange]], [[adjust]]: [[τούς]] αἰῶνας, the worlds, [[passive]] Song of Solomon, for הֵכִין, ἥλιον, σελήνην, [[σκεύη]] κατηρτισμένη εἰς ἀπώλειαν, of men whose souls God has so constituted [[that]] [[they]] cannot [[escape]] [[destruction]] ([[but]] [[see]] Meyer (edited by Weiss) in the [[place]] cited), πλοῖα, [[Polybius]] 5,46, 10, and the [[like]]); of the [[mind]]: κατηρτισμένος ὡς etc. so instructed, equipped, as etc. (cf. Buttmann, 311 (267); [[but]] others [[take]] κατηρτισμένος as a [[circumstantial]] participle "[[when]] perfected shall be as ([[not]] '[[above]]') his [[master]]" ([[see]] Meyer, in the [[place]] cited); on [[this]] [[view]] the [[passage]] [[may]] be referred to the [[next]] [[entry]]), to [[fit]] or [[frame]] for [[oneself]], [[prepare]]: αἶνον, Sept. for יָסַד); [[σῶμα]], to [[strengthen]], [[perfect]], [[complete]], [[make]] [[one]] [[what]] he [[ought]] to be: τινα (τινα ἐν παντί ἔργῳ (T WH [[omit]])) ἀγαθῷ, κατηρτισμένοι ἐν τῷ [[αὐτῷ]] νοι&lt; κτλ., of those [[who]] [[have]] been restored to [[harmony]] (so πάντα εἰς [[τωὐτό]], [[Herodotus]] 5,106; [[ἵνα]] καταρτισθῇ ἡ στασιαζουσα [[πόλις]], [[Dionysius]] [[Halicarnassus]], Antiquities 3,10), [[προκαταρτίζω]].)

|mltxt=(AM [[καταρτίζω]])<br />[[παρασκευάζω]] κάποιον δίνοντάς του τα αναγκαία εφόδια και [[ιδίως]] γνώσεις σε ορισμένο [[κλάδο]], [[εκπαιδεύω]], [[εξασκώ]] («τον κατάρτισε στα [[μαθηματικά]]»)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ολοκληρώνω]] [[κάτι]] ώστε να [[είναι]] πλήρες, [[συγκροτώ]] σε ένα οργανικό [[σύνολο]], [[οργανώνω]] (α. «κατάρτισε τον κατάλογο τών παρόντων στη [[συνέλευση]]» β. «κατάρτισε λόχο»)<br /><b>μσν.</b><br />[[χτίζω]], [[ιδρύω]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[ετοιμάζω]] («καταρτίζειν σφενδόνην», Φίλ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[διευθετώ]], τακτοποιῶ<br /><b>2.</b> [[συμφιλιώνω]]<br /><b>3.</b> [[επιδιορθώνω]], [[επισκευάζω]] («καὶ προβὰς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄλλους... καταρτίζοντας τὰ δίκτυα αὐτῶν», ΚΔ)<br /><b>4.</b> [[τοποθετώ]] εξαρθρωμένο [[μέλος]] στη [[θέση]] του<br /><b>5.</b> [[ασκώ]] τα [[μέλη]] του σώματος για να τά [[φέρω]] στη φυσιολογική τους [[κατάσταση]]<br /><b>6.</b> [[επαναφέρω]] στον σωστό δρόμο («ὑμεῖς οἱ πνευματικοὶ καταρτίζετε τὸν τοιοῦτον ἐν πνεύματι πραότητος», ΚΔ)<br /><b>7.</b> [[συμβουλεύω]]<br /><b>8.</b> [[επανορθώνω]]<br /><b>9.</b> [[θεραπεύω]] («ἠσθένησε, σὺ δὲ κατηρτίσω αὐτήν», ΠΔ)<br /><b>10.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) <i>κατηρτισμένος</i>, -<i>η</i>, -<i>ον</i><br />αυτός που βρίσκεται σε [[θέση]] μάχης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κατ</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[ἀρτίζω]] «[[προσαρμόζω]]» (<span style="color: red;"><</span> [[ἄρτι]]), [[πρβλ]]. [[απαρτίζω]], [[εξαρτίζω]]. Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], το [[ἀρτίζω]] [[είναι]] μεταπλασμένος τ. του [[ἀρτέομαι]] «[[είμαι]] [[έτοιμος]]»].

{{ls

|lstext='''καταρτίζω''': μέλλ. -ίσω (πρβλ. [[ἀπαρτίζω]]), διευθετῶ, τακτοποιῶ ἐκ νέου, «διορθώνω», συμφιλιώνω, διαλλάττω, πάντα ἐς τωὐτὸ Ἡρόδ. 5. 106· [[Μίλητος]] νοσήσασα στάσι, [[μέχρι]] οὗ μιν Πάριοι κατήρτισαν [[αὐτόθι]] 28, [[ὅπερ]] ἐν 29 κατήλλαξαν τοὺς στασιάζοντας λέγει· κ. τὸν δῆμον Πλουτ. Μάρκ. 10· φίλους διαφερομένους κ. Στοβ. Ἀνθολ. Ι. 85, 52· στασιάζουσα [[πόλις]] ἵνα καταρτισθῇ Διον. Ἁλ. 3. 10· πρβλ. [[καταρτιστήρ]]·- κ. [[ναῦς]], ἐπιδιορθώνω, [[ἐπισκευάζω]], ἐκ νέου [[ὁπλίζω]], Πολύβ. 1. 21, 4, κτλ.· κατ. δίκτυα, διορθώνω, Εὐαγγ. κατὰ Ματθ. δ΄, 21· τοποθετῶ ἐξηρθρωμένον [[μέλος]], [[ἐπαναφέρω]] εἰς τὴν θέσιν του, Ὀρειβάσ. 135 Mai· [[ἀλλά]], κατ. τὴν ὀσφὺν καὶ τοὺς ὤμους, [[σχηματίζω]] αὐτὰ διὰ τῆς ἀσκήσεως, Ἀρρ. Ἐπίκτ. 3. 20, 10·- μεταφορ., [[ἐπαναφέρω]] εἰς τὸ ὀρθόν, Ἐπιστ. πρὸς Γαλ. ς΄, 1· κατ. τινὰ εἰς τὸ συμφέρον Πλουτ. Κάτων Νεώτ. 65.- Μέσ., ἠσθένησε, σὺ δὲ κατηρτίσω αὐτήν, ἐθεράπευσας, Ἑβδ. (Ψαλμ. ΞΖ΄, 9). ΙΙ. ἐντελῶς [[ἐφοδιάζω]], [[ὁπλίζω]], [[ἑτοιμάζω]], ναῦν πληρώματι Πολύβ. 1. 47, 6, κτλ.· ταῖς εἰρεσίαις κατηρτισμένοι ὁ αὐτ. 5. 2, 11· κατηρτισμένος, ἀπολ., [[καλῶς]] ἐφωδιασμένος, [[πλήρης]], Ἡρόδ. 9. 66 (πρβλ. [[καταρτάω]]), Εὐαγγ. κ. Λουκ. ς΄, 40, κτλ., πρβλ. Β΄ Ἐπιστ. π. Κορ. ιγ΄, 11· κατήρτισται καὶ πεπαίδευται Ἀριστείδ. Α. 66. ΙΙΙ. [[παρασκευάζω]], [[συσκευάζω]], [[ἑτοιμάζω]] φαγητά, φάρμακα, κτλ., Διοσκ., κτλ.· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, Νικ. Θηρ. 964.