ἐπιπολή: Difference between revisions

|Definition=ἡ, [[ἐπιτέλλω]] (B)) pl. [[Ἐπιπολαί]], αἱ, the ''Rise'', a triangular plateau near Syracuse which rises from its base (the wall of Achradina) to its apex (Euryalus), Th.6.96, etc.<br><span class="bld">2</span>. sg., [[surface]], Schwyzer 89.15 (Argos, iii B.C.), Aret.''SD''2.7, Gal.2.626.<br><span class="bld">II</span>. elsewhere only in gen., [[ἐπιπολῆς]], as adverb, [[on the top]], [[Herodotus|Hdt.]]2.62, Arist.''GA''747a5, etc.; κάτω μὲν καὶ ἐ.... ἐν μέσῳ δέ.. [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.1.7; λίαν ἐ. πεφυτευμένα Id.''Oec.''19.4; <b class="b3">ἐ. τὸ σιναρὸν σκέλος</b> [[ἔχοντα]] [[uppermost]], Hp.''Art.''77; τὰ ἐ. τε καὶ ἐντός Pl.''Phlb.''47c, cf. 46e; of arguments, <b class="b3">ἐ. εἶναι</b> to be [[superficial]], Arist.''Rh.''1400b31; but <b class="b3">τὰ παντελῶς ἐ.</b> quite [[simple]] tasks, D.61.37; πᾶσίν ἐστιν ἐ. ἰδεῖν [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''622b25, cf. ''Rh.''1376b14.<br><span class="bld">2</span>. as [[preposition]], c. gen., [[on the top of]], [[above]], τῶν πυλέων [[Herodotus|Hdt.]]1.187, cf. Ar.''Ec.''1108, ''Pl.''1207.<br><span class="bld">3</span>. with other Preps., κατύπερθε ἐπιπολῆς τῶν ξύλων [[Herodotus|Hdt.]]4.201; ἐξ ἐ. εὑρίσκεσθαι [[Diodorus Siculus|D.S.]]5.38; <b class="b3">οὐκ ἐξ ἐ. ὁ λόγος ἡμῶν καθίκετο</b> made a [[deep]] [[impression]], Luc.''Nigr.''35, etc. (condemned by Phryn.''PS''p.67 B., Luc. ''Sol.''5); δι' ἐ. τῶν λέξεων Seleuc. ap. Ath.9.398a; so <b class="b3">ἐν ἐπιπολῇ</b>, = [[ἐπιπολῆς]], Str.12.7.3.

|mltxt=η (AM [[ἐπιπολή]])<br /><b>1.</b> η [[επιφάνεια]], το [[πάνω]] [[μέρος]] ενός πράγματος, [[απανωσιά]]<br /><b>2.</b> (γεν. ως επίρρ.) <i>επιπολής</i><br />επιφανειακά, στην [[επιφάνεια]], [[πάνω]] [[πάνω]]<br />(α. «ως να εβουτούσαν τα ράμφη επιπολής του κύματος», Παπαδιαμ.<br />β. «ἐπιπολῆς πεφυτευμένα», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>3.</b> «ἐξ ἐπιπολῆς» ή «κατ’ ἐπιπολήν» — επιπόλαια, επιφανειακά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για [[χωριστά]] πράγματα) η [[τοποθέτηση]] του ενός [[πάνω]] στο [[άλλο]]<br /><b>2.</b> (η γεν. ως επίρρ.) <i>ἐπιπολῆς</i><br />α) [[προς]] τα [[πάνω]], [[ψηλά]] («ἐπιπολῆς τὸ σιναρὸν [[σκέλος]] ἔχοντα», Ιπποκρ.)<br />β) [[υπεράνω]] («ἐπιπολῆς τοῦ σήματος», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>3.</b> (με ουδ. [[άρθρο]] εν. ή πληθ. ως ουσ.) <i>τὸ</i>, <i>τὰ ἐπιπολῆς</i><br />[[προς]] την [[επιφάνεια]], η [[επιφάνεια]] («τοῦ σώματος τῶν ἐπιπολῆς τε καὶ τὰ [[ἐντός]]», <b>Πλάτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ουσ. [[επιπολή]] προήλθε υποχωρητικώς από γεν. <i>επιπολής</i> (πιθ. <span style="color: red;"><</span> <i>επί πολής</i>), η οποία απαντά στην Αρχαία ως [[επίρρημα]] «επιφανειακά, [[πάνω]] [[πάνω]]». Το β’ συνθετικό της λέξεως συνδέθηκε με τα [[πέλομαι]] «κινούμαι, κατευθύνομαι», [[πόλος]], που ανάγονται σε ΙE <i>k</i>^w<i>el</i>- «[[στρέφω]], [[γυρίζω]], κινούμαι, [[ολόγυρα]]» ([[πρβλ]]. <i>έπιπλα</i>). Η υποτεθείσα [[σχέση]] με τις λ. [[παλάμη]], σουηδ. <i>fala</i> «[[πεδιάδα]] ([[χωρίς]] δέντρα)», αρχ. σλαβ. <i>polje</i> «[[αγρός]], [[χωράφι]]» παραμένει αβέβαιη. Αξιοσημείωτο παράγωγο της λ. [[είναι]] το επίθ. [[επιπόλαιος]] (<span style="color: red;"><</span> [[επιπολή]] <span style="color: red;">+</span> -<i>ιος</i>), το οποίο από την αρχαία σημ. «αυτός που βρίσκεται στην [[επιφάνεια]], ο [[φανερός]]» μετέπεσε στη γνωστή νεοελλ. σημ. «[[επιφανειακός]] στις κρίσεις του, [[άστατος]], [[απερίσκεπτος]]».