3,274,916
edits
παλάμη: Difference between revisions
m
no edit summary
m (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+ [\w]+ [\w]+ [\w]+ [\w]+ [\w]+ [\w]+)<\/b>" to "$1") |
mNo edit summary |
||
| (36 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=palami | |Transliteration C=palami | ||
|Beta Code=pala/mh | |Beta Code=pala/mh | ||
|Definition=ἡ, Ep. gen. and dat. | |Definition=ἡ, Ep. gen. and dat. παλάμηφι, παλάμηφιν:—poet. Noun,<br><span class="bld">A</span> [[palm of the hand]]: hence, generally, [[hand]], esp. as used in grasping, παλάμῃ δ' ἔχε χάλκεον ἔγχος Od.1.104; ἔγχος ὅ οἱ παλάμηφιν ἀρήρει Il.3.338, cf. 1.238, etc.; παλάμᾳ δονέων Pi.''P.''1.44.<br><span class="bld">2</span> [[hand as used in deeds of violence]], <b class="b3">ἔπασχον ὑπ' Ἄρηος παλαμάων</b> by the [[hand]]s of [[Ares]], Il.3.128, cf. 5.558, A.''Supp.''865 (lyr.); Κυπρογενήας παλάμαισιν Alc.60: hence, a [[deed of force]], ῥέξαι παλάμαν S.''Ph.''1206 (lyr.).<br><span class="bld">3</span> [[hand as used in works of art]], etc., Il.15.411, Hes.''Th.''580, ''Sc.''219, 320; ἐργατίναις π. ''IG''12(2).129 (Mytil.).<br><span class="bld">II</span> metaph., [[cunning]], [[art]], [[device]], either in good or bad sense, <b class="b3">παλάμη βιότου</b> a [[device]] for one's [[livelihood]], Thgn.624, cf. [[Herodotus|Hdt.]]8.19; especially of the gods, <b class="b3">θεοῦ σὺν παλάμᾳ, θεῶν παλάμαι, παλάμαις Διός</b>, by their [[art]]s, Pi.''O.''10(11).21, ''P.''1.48, ''N.'' 10.65; ὦ παλάμαι θεῶν S.''Ph.''177 (lyr.); <b class="b3">πυκνότατος παλάμαις</b>, of Sisyphus, Pi.''O.''13.52, cf. [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''167 (lyr.), etc.; παντοίας πλέκειν παλάμας Ar.''V.''645.<br><span class="bld">III</span> [[piece of handiwork]], [[work of art]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] (pl.); <b class="b3">πυριγενὴς παλάμη</b>, i.e. a [[sword]], [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''820 (lyr.). (Cf. Lat. [[palma]], OE. folm 'hand'.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0446.png Seite 446]] ἡ, eigtl. palma, die flache Hand, die | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0446.png Seite 446]] ἡ, eigtl. palma, die flache Hand, die [[Hand]], insofern man mit ihr Etwas faßt oder sonst verrichtet; παλάμῃ δ' ἔχε χάλκεον [[ἔγχος]], Od. 1, 104; [[ἔγχος]], ὅ οἱ παλάμηφιν ἀρήρει, Il. 3, 338; im plur., ἐν παλάμῃς φορέουσι, Il. 1, 238; τέκτονος ἐν παλάμῃσι δαήμονος, 15, 411; als Symbol der Kunstfertigkeit, künstlerische Hände, Hes. Th. 580. 866 Sc. 219. 320. Aber auch als Symbol der Starke, die Faust, Il. 3, 128. 5, 558; vgl. ὦ παλάμαι θνητῶν, Soph. Phil. 177; παλάμᾳ δονέων Pind. P. 1, 44, öfter; ὀλόμεναι παλάμαις, Aesch. Suppl. 845; auch das mit der Hand Verrichtete, die Tat, ὡς [[τίνα]] δὴ ῥέξῃς παλάμαν [[ποτέ]]; Soph. Phil. 1191; vgl. βέβακεν Ἁτρείδης ἀλόχου παλάμαις, Eur. Andr. 1027, wo man an die Hände und die Ränke denken kann; besonders von Kunstwerken des bildenden Künstlers. – Übertr. Handgriff, Kunstgriff, geschicktes Mittel wozu, βιότου, zum Lebenserwerb, Theogn. 624, vgl. 1022; Ζηνὸς παλάμαι, Pind. P. 2, 40; πυκνότατον παλάμαις, vom Si syphus, Ol. 13, 50: vgl. Aesch. Prom, 165: δεῖ δέ σε παντοίας πλέκειν εἰς ἀπόφευξιν παλάμας, Ar. Vesp. 644; auch in Prosa, ἔλεγε ἔχειν τινὰ παλάμην, τῇ ἐλπίζοι ἀποστήσειν τοὺς ἀρίστους, Her. 8, 19; vgl. Scol. bei Ath. XV, 695 a, εἴ τις δύναιτο καὶ παλάμην ἔχοι. – Bei den Attikern scheint es aber erst sehr spät in Prosa vorzukommen. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[paume de la main]] ; main;<br /><b>II.</b> <i>par ext.</i> travail de la main, <i>d'où</i><br /><b>1</b> coup de main, acte violent, <i>particul.</i> coup frappé par les dieux;<br /><b>2</b> [[art]], [[moyen]], [[expédient]].<br />'''Étymologie:''' R. Παλ agiter, secouer ; v. [[πάλλω]], cf. <i>lat.</i> [[palma]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''πᾰλάμη:''' дор. [[παλάμα|πᾰλάμᾱ]] (λᾰ) ἡ эп. gen. и dat. παλάμηφι(ν)<br /><b class="num">1</b> [[ладонь]], [[рука]]: [[ἔγχος]], ὅ οἱ [[παλάμηφιν]] ἀρήρει Hom. копье, которое было ему по руке; [[παθέειν]] ὑπ᾽ [[Ἄρηος]] παλαμάων Hom. пострадать от Ареевых дланей;<br /><b class="num">2</b> [[решительное действие]], [[удар]]: παλάμαν ῥέζειν Soph. наносить удар;<br /><b class="num">3</b> [[искусство]], [[мастерство]] или [[мощь]], [[сила]] ([[θεῶν]] παλάμαι Pind.);<br /><b class="num">4</b> [[ловкость]], [[хитрость]] (παλάμᾳ τινὶ τὰν ἀρχὰν [[ἑλεῖν]] Aesch.);<br /><b class="num">5</b> [[орудие]]: π. [[πυριγενής]] Eur. = [[ξίφος]]. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''πᾰλάμη''': [ᾰ], ἡ· Ἐπικ. γενικ. καὶ δοτ. παλάμηφι. -φιν· - ποιητικὸν [[ὄνομα]], ἡ [[παλάμη]] τῆς χειρός, ἡ [[χείρ]], [[μάλιστα]] ὡς χρησιμεύουσα εἰς τὸ ἔχειν ἢ κρατεῖν τι, κτλ., [[παλάμη]] δ’ ἔχε χάλκεον [[ἔγχος]] Ὀδ. Α. 104· [[ἔγχος]] παλάμηφιν ἀρήρει Ἰλ. Γ. 338, πρβλ. Α. 238, κτλ.· παλάμᾳ δονέων Πινδ. Π. 1. 85. 2) ἡ χεὶρ ὡς χρησιμεύουσα εἰς ἔργα βίας, πάσχειν τι ὑπ’ Ἄρηος παλαμάων, ὑπὸ τῶν χειρῶν τοῦ Ἄρ., Ἰλ. Γ. 128, πρβλ. Ε. 558, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 865· [[ὅθεν]], [[ἔργον]] βίας, βιαία [[πρᾶξις]], ῥέζειν παλάμαν Σοφ. Φιλ. 1206. 3) ἡ χεὶρ ὡς χρησιμεύουσα εἰς ἔργα τέχνης κτλ., Ἡσ. Θ. 580, Ἀσπὶς Ἡρ. 219, 330, πρβλ. Ἰλ. Ο. 411· ἐργατίναις π. Συλλ. Ἐπιγρ. 2169. 7, κ. ἀλλ. ΙΙ. μεταφορ., εὐφυΐα, [[τέχνη]], [[ἐπινόημα]], σχέδιον, [[μέθοδος]], [[εἴτε]] ἐπὶ καλῆς [[εἴτε]] ἐπὶ κακῆς σημασίας, π. βιότου, [[ἐπινόημα]] πρὸς συντήρησιν ἢ διατροφήν, Θέογν. 624, πρβλ. 1002, Ἡρόδ. 8. 19, Σοφ. Φιλ. 177· ἰδίως ἐπὶ τῶν θεῶν, θεοῦ σὺν παλάμᾳ, θεῶν παλάμαι, παλάμαις [[Διός]], τεχνάσματα τῶν θεῶν, ἐπίνοιαι, Πινδ. Ο. 11 (10). 25, Π. 1. 94, Ν. 10. 121· πυκνότατος παλάμαις, ἐπὶ τοῦ Σισύφου, ὁ αὐτ. ἐν Ο. 13. 73, πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 165, κτλ.· παλάμας παντοίας πλέκειν Ἀριστοφ. Σφ. 645· π. [[πυριγενής]], [[ἐργαλεῖον]] ἐκ τοῦ πυρὸς γεννηθέν, δηλ. [[ξίφος]], Εὐρ. Ὀρ. 820. ΙΙΙ. [[ἔργον]] τῆς χειρός, [[ἔργον]] τέχνης, Ἡσύχ.· πρβλ. Λατ. manus Mentoris, ἡ τοῦ τεχνίτου [[χείρ]], Ruhnk. Ep. Cr. σ. 101. (Πρβλ. Λατιν. palm-a, palm-us· Αγγλο-Σαξον. folm· Ἀρχ. Γερμαν. volm-a· [[ὅθεν]] παλαμάομαι, παλαμναῖος, Παλαμήδης). | |lstext='''πᾰλάμη''': [ᾰ], ἡ· Ἐπικ. γενικ. καὶ δοτ. παλάμηφι. -φιν· - ποιητικὸν [[ὄνομα]], ἡ [[παλάμη]] τῆς χειρός, ἡ [[χείρ]], [[μάλιστα]] ὡς χρησιμεύουσα εἰς τὸ ἔχειν ἢ κρατεῖν τι, κτλ., [[παλάμη]] δ’ ἔχε χάλκεον [[ἔγχος]] Ὀδ. Α. 104· [[ἔγχος]] παλάμηφιν ἀρήρει Ἰλ. Γ. 338, πρβλ. Α. 238, κτλ.· παλάμᾳ δονέων Πινδ. Π. 1. 85. 2) ἡ χεὶρ ὡς χρησιμεύουσα εἰς ἔργα βίας, πάσχειν τι ὑπ’ Ἄρηος παλαμάων, ὑπὸ τῶν χειρῶν τοῦ Ἄρ., Ἰλ. Γ. 128, πρβλ. Ε. 558, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 865· [[ὅθεν]], [[ἔργον]] βίας, βιαία [[πρᾶξις]], ῥέζειν παλάμαν Σοφ. Φιλ. 1206. 3) ἡ χεὶρ ὡς χρησιμεύουσα εἰς ἔργα τέχνης κτλ., Ἡσ. Θ. 580, Ἀσπὶς Ἡρ. 219, 330, πρβλ. Ἰλ. Ο. 411· ἐργατίναις π. Συλλ. Ἐπιγρ. 2169. 7, κ. ἀλλ. ΙΙ. μεταφορ., εὐφυΐα, [[τέχνη]], [[ἐπινόημα]], σχέδιον, [[μέθοδος]], [[εἴτε]] ἐπὶ καλῆς [[εἴτε]] ἐπὶ κακῆς σημασίας, π. βιότου, [[ἐπινόημα]] πρὸς συντήρησιν ἢ διατροφήν, Θέογν. 624, πρβλ. 1002, Ἡρόδ. 8. 19, Σοφ. Φιλ. 177· ἰδίως ἐπὶ τῶν θεῶν, θεοῦ σὺν παλάμᾳ, θεῶν παλάμαι, παλάμαις [[Διός]], τεχνάσματα τῶν θεῶν, ἐπίνοιαι, Πινδ. Ο. 11 (10). 25, Π. 1. 94, Ν. 10. 121· πυκνότατος παλάμαις, ἐπὶ τοῦ Σισύφου, ὁ αὐτ. ἐν Ο. 13. 73, πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 165, κτλ.· παλάμας παντοίας πλέκειν Ἀριστοφ. Σφ. 645· π. [[πυριγενής]], [[ἐργαλεῖον]] ἐκ τοῦ πυρὸς γεννηθέν, δηλ. [[ξίφος]], Εὐρ. Ὀρ. 820. ΙΙΙ. [[ἔργον]] τῆς χειρός, [[ἔργον]] τέχνης, Ἡσύχ.· πρβλ. Λατ. manus Mentoris, ἡ τοῦ τεχνίτου [[χείρ]], Ruhnk. Ep. Cr. σ. 101. (Πρβλ. Λατιν. palm-a, palm-us· Αγγλο-Σαξον. folm· Ἀρχ. Γερμαν. volm-a· [[ὅθεν]] παλαμάομαι, παλαμναῖος, Παλαμήδης). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
| Line 23: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />και [[απαλάμη]], η (ΑΜ [[παλάμη]])<br /><b>1.</b> η εσωτερική [[επιφάνεια]] του χεριού [[ανάμεσα]] στον καρπό και στα δάχτυλα, η [[χούφτα]] ή [[φούχτα]]<br /><b>2.</b> το [[χέρι]] («[[παλάμη]] δ' ἔχε χάλκεον [[ἔγχος]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[μονάδα]] μήκους ίση με το 1/10 του μέτρου, [[μονάδα]] επιφάνειας ίση με το 1/100 του τετραγωνικού μέτρου και [[μονάδα]] όγκου ίση με το 1/1000 του κυβικού μέτρου<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> [[εργαλείο]] που χρησιμεύει ως [[δακτυλήθρα]] για το [[ράψιμο]] τών πανιών του πλοίου, [[βαρδαμάνα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μονάδα]] μήκους ισοδύναμη με 10, 16 εκατοστόμετρα<br /><b>2.</b> βίαιη [[πράξη]]<br /><b>3.</b> [[έργο]] τέχνης<br /><b>4.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) η [[τέχνη]]<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> (με θετ. και αρνητική σημ.) [[επινόημα]], [[τέχνασμα]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «πυριγενὴς [[παλάμη]]» — το [[ξίφος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[παλάμη]] [[πρέπει]] να ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>pel</i>-<i>ә</i><sub>2</sub>- «[[πιάτο]], [[ευρύς]], [[απλώνω]]» (<b>πρβλ.</b> [[παλαστή]], [[πέλαγος]], [[πελανός]], πιθ. [[πλάσσω]], [[πλάξ]]) και εμφανίζει κατάλ. -<i>μη</i> ( | |mltxt=<b>(I)</b><br />και [[απαλάμη]], η (ΑΜ [[παλάμη]])<br /><b>1.</b> η εσωτερική [[επιφάνεια]] του χεριού [[ανάμεσα]] στον καρπό και στα δάχτυλα, η [[χούφτα]] ή [[φούχτα]]<br /><b>2.</b> το [[χέρι]] («[[παλάμη]] δ' ἔχε χάλκεον [[ἔγχος]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[μονάδα]] μήκους ίση με το 1/10 του μέτρου, [[μονάδα]] επιφάνειας ίση με το 1/100 του τετραγωνικού μέτρου και [[μονάδα]] όγκου ίση με το 1/1000 του κυβικού μέτρου<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> [[εργαλείο]] που χρησιμεύει ως [[δακτυλήθρα]] για το [[ράψιμο]] τών πανιών του πλοίου, [[βαρδαμάνα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μονάδα]] μήκους ισοδύναμη με 10, 16 εκατοστόμετρα<br /><b>2.</b> βίαιη [[πράξη]]<br /><b>3.</b> [[έργο]] τέχνης<br /><b>4.</b> (<b>κατ' επέκτ.</b>) η [[τέχνη]]<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> (με θετ. και αρνητική σημ.) [[επινόημα]], [[τέχνασμα]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «πυριγενὴς [[παλάμη]]» — το [[ξίφος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[παλάμη]] [[πρέπει]] να ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>pel</i>-<i>ә</i><sub>2</sub>- «[[πιάτο]], [[ευρύς]], [[απλώνω]]» (<b>πρβλ.</b> [[παλαστή]], [[πέλαγος]], [[πελανός]], πιθ. [[πλάσσω]], [[πλάξ]]) και εμφανίζει κατάλ. -<i>μη</i> ([[πρβλ]]. [[δραχμή]], [[πυγμή]]). Η λ. αντιστοιχεί με τα: λατ. <i>palma</i> «[[παλάμη]]», αρχ. άνω γερμ. <i>folma</i>, αρχ. αγγλ. <i>folm</i>, αγγλ. <i>palm</i>. Παρλλ. [[προς]] το θηλ. [[παλάμη]] [[πρέπει]] να υποτεθεί η ύπαρξη ενός ουδ. ουσ. με θ. σε <i>n</i> <i>πάλαμα</i> (<b>πρβλ.</b> [[γνώμη]]: [[γνῶμα]], [[μνήμη]]: [[μνῆμα]]), <i>στο</i> οποίο οδηγούν τα συνθ. του τ. <i>ἀ</i>-[[πάλαμνος]] και το επίθ. [[παλαμναῖος]] (<b>πρβλ.</b> [[ἀτέραμνος]] <span style="color: red;"><</span> <i>ἀ</i>- <span style="color: red;">+</span> <i>τεραμα</i>). Η λ. [[παλάμη]] δηλώνει την [[παλάμη]], το [[χέρι]] που δρα, που ενεργεί, και χρησιμοποιείται μετωνυμικώς για τις σημ. «[[δύναμη]], [[ικανότητα]]» και ιδιαίτερα αναφορικά [[προς]] τις ευεργετικές ή καταστρεπτικές ενέργειες τών θεών. Η λ., [[τέλος]], διακρίνεται από τη λ. [[χείρ]] «[[χέρι]]», η οποία, όμως, χρησιμοποιείται [[επίσης]] για να δηλώσει μτφ. τη [[δύναμη]]].<br /> <b>(II)</b><br />η<br /><b>ναυτ.</b> [[μίγμα]] από [[πίσσα]], [[λίπος]] και [[θειάφι]] με το οποίο επαλείφουν [[συνήθως]] τα ύφαλα τών ξύλινων πλοίων.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πιθ. υποχωρητ. σχημ. από το ρ. [[παλαμάρω]] (ΙΙ)]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''πᾰλάμη:''' [ᾰ], ἡ, Επικ. γεν. και δοτ. <i>παλάμῃφι</i>, <i>-φιν</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[παλάμη]] χεριού, [[χέρι]], σε Όμηρ., Πίνδ.· πάσχειν τι ὑπ' [[Ἄρηος]] παλαμάων, από τα χέρια του Άρη, σε Ομήρ. Ιλ.· απ' όπου, έργα δύναμης, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> το [[χέρι]] όπως χρησιμοποιείται σε έργα τέχνης, σε Ησίοδ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., ευφυία, [[τέχνη]], [[επινόηση]], [[πλάνο]], [[μέθοδος]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· [[παλάμη]] βιότου, [[εφεύρημα]] με σκοπό τον βιοπορισμό κάποιου, σε Θέογν.· λέγεται για τους θεούς, <i>θεοῦ σὺν παλάμᾳ</i>, [[θεῶν]] παλάμαι, παλάμαις [[Διός]], με [[τέχνασμα]] δικό τους, σε Πίνδ.· <i>παλάμας πλέκειν</i>, σε Αριστοφ.· [[παλάμη]] [[πυριγενής]], όπλο που δημιουργήθηκε από τη [[φωτιά]], δηλ. [[ξίφος]], σε Ευρ. | |lsmtext='''πᾰλάμη:''' [ᾰ], ἡ, Επικ. γεν. και δοτ. <i>παλάμῃφι</i>, <i>-φιν</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[παλάμη]] χεριού, [[χέρι]], σε Όμηρ., Πίνδ.· πάσχειν τι ὑπ' [[Ἄρηος]] παλαμάων, από τα χέρια του Άρη, σε Ομήρ. Ιλ.· απ' όπου, έργα δύναμης, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> το [[χέρι]] όπως χρησιμοποιείται σε έργα τέχνης, σε Ησίοδ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., ευφυία, [[τέχνη]], [[επινόηση]], [[πλάνο]], [[μέθοδος]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· [[παλάμη]] βιότου, [[εφεύρημα]] με σκοπό τον βιοπορισμό κάποιου, σε Θέογν.· λέγεται για τους θεούς, <i>θεοῦ σὺν παλάμᾳ</i>, [[θεῶν]] παλάμαι, παλάμαις [[Διός]], με [[τέχνασμα]] δικό τους, σε Πίνδ.· <i>παλάμας πλέκειν</i>, σε Αριστοφ.· [[παλάμη]] [[πυριγενής]], όπλο που δημιουργήθηκε από τη [[φωτιά]], δηλ. [[ξίφος]], σε Ευρ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: | |etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[(flat) hand]], [[device]], [[means, function]] (Il.).<br />Compounds: As 2. member a.o. in <b class="b3">δυσ-πάλαμος</b> [[mischievous]], [[helpless]] (A. in lyr.).<br />Derivatives: [[πάλαμις]] (cod. <b class="b3">-ίς</b>) <b class="b3">τεχνίτης παρὰ τοῖς Σαλαμινίοις</b> H. (cf. [[γάστρις]] a.o., Bechtel Dial. 1,452), [[παλαμίς]] f. [[mole]] (Alex. Trall.). Denom. <b class="b3">παλαμ-άομαι</b>, <b class="b3">-ήσασθαι</b> (<b class="b3">παλαμήσας τεχνάσας</b>, [[ἐργάσας]] H.) [[to handle]], [[to perform]], [[to plan]] (Alc., E., Ar., X.) with <b class="b3">-ημα</b> n. [[performance]], [[plan]] (Com. Adesp., Ael.). -- Besides <b class="b3">ἀ-πάλαμν-ος</b> (also <b class="b3">ἀ-πάλαμος</b>) "without hand", [[unadept]], [[helpless]], [[indeliberate]], [[inconsiderate]] (Ε 597); <b class="b3">παλαμν-αῖος</b> <b class="b2">one doing smth. by one's own hand</b>, euphemism = [[murderous]], [[murderer]], [[revenger]] (trag.); both from <b class="b3">*πάλαμα</b> n., s. on [[ἀτέραμνος]] w. lit.<br />Origin: IE [Indo-European] [805] <b class="b2">*plh₂(e)m-</b> [[hand]]<br />Etymology: With <b class="b3">παλά-μη</b>, beside which <b class="b3">*πάλα-μα</b> as <b class="b3">γνώ-μη</b>: <b class="b3">γνῶ-μα</b> (: <b class="b3">γνώ-μων</b>), <b class="b3">μνή-μη</b>: <b class="b3">μνῆ-μα</b> (: <b class="b3">μνή-μων</b>) a.o., agrees except for the number of syllables Lat. [[palma]] f. [[flat hand]], beside which from the west Germ., e.g. OHG [[folma]], Celt. e.g. OIr. [[lām]] [[hand]], which all present an old zero grade [[m-]]derivation (<b class="b2">*plh₂-m-</b>) of a lost verb for [[spread out]]; on the ablaut s. Schwyzer 343 and 362, Ernout-Meillet s. [[palma]]; the Greek form requires <b class="b2">*plh₂-em-</b>, Beekes, Flexion u. Wortbild. 1975, 10ff. (Akten V.Fachtag.); the <b class="b3">μη-</b>suffix further in the close <b class="b3">δραχ-μή</b>, <b class="b3">πυγ-μή</b> etc., s. Porzig Satzinhalte 289 a. 284. -- Other derivations of the verb have been suspected in [[παλαστή]], [[πέλαγος]]; s. also [[πέλανος]], [[πλάσσω]] and [[πλανάω]], also [[ἐπιπολῆς]]. Further forms w. lit. WP. 2, 61 ff., Pok. 805ff., W.-Hofmann s. [[palma]]. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 38: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''παλάμη''': {palámē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': ‘(flache) Hand, Handhabe, Mittel, Veranstaltung’ (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''' : Als Hinterglied u.a. in [[δυσπάλαμος]] [[übeltätig]], [[hilflos]] (A. in lyr.).<br />'''Derivative''': Davon [[πάλαμις]] (cod. -ίς) | |ftr='''παλάμη''': {palámē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': ‘(flache) Hand, Handhabe, Mittel, Veranstaltung’ (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': Als Hinterglied u.a. in [[δυσπάλαμος]] [[übeltätig]], [[hilflos]] (A. in lyr.).<br />'''Derivative''': Davon [[πάλαμις]] (cod. -ίς)· [[τεχνίτης]] παρὰ τοῖς Σαλαμινίοις H. (vgl. [[γάστρις]] u.a., Bechtel Dial. 1,452), [[παλαμίς]] f. [[Maulwurf]] (Alex. Trall.). Denom. [[παλαμάομαι]], -ήσασθαι (παλαμήσας· τεχνάσας, ἐργάσας H.) [[hantieren]], [[verrichten]], [[planen]] (Alk., E., Ar., X. u.a.) mit -ημα n. [[Verrichtung]], [[Plan]] (Kom. Adesp., Ael.). — Daneben [[ἀπάλαμνος]] (auch [[ἀπάλαμος]]) "ohne Hand", [[ungeschickt]], [[hilflos]], [[unbesonnen]], [[rücksichtslos]] (ep. poet. seit Ε 597); [[παλαμναῖος]] ‘der mit eigener Hand etwas verübt’, euphemism = [[mörderisch]], [[Mörder]], [[Rächer]] (Trag. u.a.); beide von *πάλαμα n., s. zu [[ἀτέραμνος]] m. Lit.<br />'''Etymology''': Zu [[παλάμη]], woneben *πάλαμα wie [[γνώμη]]: [[γνῶμα]] (: [[γνώμων]]), [[μνήμη]]: [[μνῆμα]] (:[[μνήμων]]) u.a., stimmt bis auf die Silbenzahl lat. ''palma'' f. [[flache Hand]], wozu noch aus dem Westen germ., z.B. ahd. ''folma'', kelt. z.B. air. ''lām'' [[Hand]], die alle eine alte schwachstufige ''m''-Ableitung eines verschollenen Verbs [[ausbreiten]] repräsentieren; zum nicht ganz klaren Ab- laut s. Schwyzer 343 und 362, Ernout-Meillet s. ''palma''; das μη-Suffix noch in den sinnverwandten [[δραχμή]], [[πυγμή]] usw., s. Porzig Satzinhalte 289 u. 284. — Andere Ableitungen desselben Verbs sind [[παλαστή]], [[πέλαγος]]; s. noch [[πέλανος]], [[πλάσσω]] und [[πλανάω]], auch [[ἐπιπολῆς]]. Weitere Formen m. Lit. Wp. 2, 61 ff., Pok. 805ff., W.-Hofmann s. ''palma''.<br />'''Page''' 2,466 | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=ἡ ἐσωτερική [[ἐπιφάνεια]] τοῦ χεριοῦ, τό χέρι, σχέδιο, [[ἐπινόημα]]). Ἀβέβαιη ἡ [[ἐτυμολογία]] της. Ἴσως ἀπό ἰαπετ. ρίζα πού σημαίνει χέρι, πρβλ. λατ. [[palma]], [[palmus]] καί τά ὁμόρρ. ἤ παράγ. [[παλαμναῖος]], [[παλαστή]], [[ἀπάλαμνος]], [[ἀπάλαμος]], [[δυσπάλαμος]]· ἐτυμολογικά συγγενεύουν μ' [[αὐτή]] καί τά [[παλάθη]], [[παλαμίς]], [[πέλανος]], [[πέλαγος]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[παλαμάομαι]] (=[[κάμνω]], [[μηχανεύομαι]]), [[Παλαμήδης]], [[παλαμναῖος]] (=αὐτός πού σκότωσε κάποιον μέ τό ἴδιο του τό χέρι). | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[palm of the hand]]=== | |||
Albanian: pëllëmbë, pllâmë; Arabic: رَاحَة, كَف; Egyptian Arabic: بَطْن إِيد; Hijazi Arabic: كَفّ; Armenian: ափ; Aromanian: palmã; Assamese: হাতৰ তলুৱা, কৰতল, তলুৱা; Asturian: palma; Avar: хъат; Azerbaijani: ovuc, kəfə, aya; Bashkir: ус; Belarusian: далонь; Bengali: করতল; Bikol Central: palad; Breton: boz; Bulgarian: длан; Burmese: ဖဝါး, လက်ဝါး; Buryat: альган; Catalan: palmell; Cebuano: palad; Central Dusun: palad; Chichewa: chikato; Chinese Cantonese: 手板; Mandarin: 手掌; Classical Nahuatl: mācpalli; Coptic: ϣⲟⲡ, ϩⲓⲟⲙⲉ; Czech: dlaň; Dalmatian: puolma; Danish: håndflade; Dutch: [[palm]], [[handpalm]]; Esperanto: manplato, polmo; Estonian: kämmal; Evenki: ханңга; Faroese: lógvi; Finnish: kämmen; French: [[paume]]; Friulian: palme; Galician: palma; Georgian: ხელისგული; German: [[Handfläche]], [[Handteller]]; Gothic: 𐌻𐍉𐍆𐌰; Greek: [[παλάμη]]; Ancient Greek: [[παλάμη]], [[θέναρ]]; Hebrew: כַּף יָד, כַּף; Higaonon: palad; Hindi: हथेली; Hungarian: tenyér, marok; Icelandic: lófi; Ido: palmo; Ilocano: dakulap; Indonesian: telapak tangan; Ingrian: kämmen; Irish: bos, dearna; Italian: [[palmo]]; Japanese: 手のひら, 掌; Kalmyk: альхн; Karakalpak: alaqan; Kazakh: алақан; Khakas: айа; Khmer: ប្រអប់ដៃ, បាតដៃ; Korean: 손바닥; Kurdish Central Kurdish: لەپ, مِست; Northern Kurdish: kefa destî, kef; Kyrgyz: алакан; Lao: ຝ່າ; Latgalian: plauksts; Latin: [[palma]], [[palpus]]; Latvian: plauksta, delna; Lithuanian: delnas; Macedonian: дланка; Malay: tapak tangan, telapak tangan; Manchu: ᡶᠠᠯᠠᠩᡤᡡ; Marathi: तळहात; Mongolian: алга; Nanai: пайнга; Navajo: álátłʼááh; Nepali: हत्केला; Nogai: ая; Norman: paûmé, paumet; Norwegian Bokmål: håndflate, handflate; Nynorsk: handflate; Occitan: palma, pauma; Old Church Slavonic Cyrillic: длань; Old English: handbred; Old Norse: lófi; Ossetian: армытъӕпӕн; Ottoman Turkish: كف, آیا; Pashto: خپړ, کف; Persian: کف, هبک sg; Polish: dłoń; Portuguese: [[palma]], [[palma da mão]]; Quechua: maki pampan; Romanian: palmă; Russian: [[ладонь]], [[долонь]], [[длань]]; S'gaw Karen: စုညါသး; Saraiki: تَلّی; Sardinian: palma, parma, prama; Scottish Gaelic: bas, cròg; Serbo-Croatian Cyrillic: дла̏н; Roman: dlȁn; Shan: ၽႃႇ; Shor: алаққан; Sicilian: palma, pamma, pàlma, parma; Slovak: dlaň; Slovene: dlan; Sorbian Lower Sorbian: dłoń; Upper Sorbian: dłóń; Southern Altai: алакан; Southern Kalinga: parad, agpar; Spanish: [[palma]], [[palma de la mano]]; Swahili: kikofi, kiganja; Swedish: handflata; Tagalog: palad; Tajik: каф; Tamil: உள்ளங்கை; Tatar: уч; Tausug: pad; Telugu: అరచేయి; Ternate: saha; Thai: ฝ่า; Tigrinya: ከብዲ ኢድ; Tooro: ekiganja; Tupinambá: poapytera; Turkish: aya, avuç içi; Turkmen: aýa; Ugaritic: 𐎋𐎔; Ukrainian: долоня, долонь; Urdu: ہتھیلی; Uyghur: ئالقان; Uzbek: kaft; Venetian: palma; Vietnamese: gan bàn tay, lòng bàn tay; Volapük: namakev; Welsh: cledr; West Frisian: bal, hânpalm; White Hmong: xib teg; Wolof: ténq; Xhosa: intende; Yakut: ытыс; Yiddish: דלאָניע; Zazaki: lep; Zulu: ukhweshe | |||
}} | }} | ||