3,276,931
edits
δέλτα: Difference between revisions
m
Text replacement - "Theil" to "Teil"
(Bailly1_1) |
m (Text replacement - "Theil" to "Teil") |
||
| (30 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=delta | |Transliteration C=delta | ||
|Beta Code=de/lta | |Beta Code=de/lta | ||
|Definition=τό, indecl., < | |Definition=τό, indecl.,<br><span class="bld">A</span> the [[letter]] [[delta]] ([[δέλτα]]): gen. δέλτατος Democr.20. (Hebr. dāleth '[[door]]'.)<br><span class="bld">II</span> anything shaped like a [[Δ]], esp. [[island formed by the mouths of a large river]], as the [[Nile]], [[Herodotus|Hdt.]]2.13, etc.; of the Indus, Str.15.1.33, Arr.''An.''5.4.1, etc.<br><span class="bld">2</span> adverbially, δ. παρατετιλμέναι Ar.''Lys.''151.<br><span class="bld">III</span> = [[δελτωτός|δελτωτόν]], Ptol.''Tetr.''27. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=τό<br /><b class="num">• Morfología:</b> [indecl., pero gen. δέλτατος Democr.B 20]<br /><b class="num">1</b> [[delta]] cuarta letra del alfabeto gr., Democr.l.c., Achae.33, Pl.<i>Cra</i>.427a, <i>IKnidos</i> 203 (heleníst.), Luc.<i>Iud.Voc</i>.10, S.E.<i>M</i>.9.244, <i>AP</i> 1.108, κάμηλον ... κεχαραγμένον ἐπὶ μηρῷ δεξιῷ δ. καὶ [[ἰῶτα]] <i>BGU</i> 468.26 (II d.C.).<br /><b class="num">2</b> [[pubis]] femenino, Ar.<i>Lys</i>.151.<br /><b class="num">3</b> astr., la [[constelación del Triángulo]] Ptol.<i>Tetr</i>.1.9.19 (var.).<br /><b class="num">4</b> arq. [[frontón]] ἀετὸς [[προπύλαιος]]· τὸ [[νῦν]] λεγόμενον [[ἀέτωμα]] ἢ δ. <i>AB</i> 202.20.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Prést. de una lengua semít., cf. hebr. <i>dáleth</i>. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0544.png Seite 544]] τό, indecl., 1) der vierte Buchstab des griechischen Alphabets, Xen. Mem. 4, 2, 13, s. oben δ. – 2) der zwischen den Nilarmen liegende | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0544.png Seite 544]] τό, indecl., 1) der vierte Buchstab des griechischen Alphabets, Xen. Mem. 4, 2, 13, s. oben δ. – 2) der zwischen den Nilarmen liegende Teil Unterägyptens, von seiner dreieckigen Gestalt, Her. u. A. – 3) = [[αἰδοῖον]] γυναικεῖον, Ar. Lys. 151. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=(τό) :<br /><i>indécl.</i><br /><b>I.</b> delta, 4ᵉ lettre de l'alphabet grec (v. Δ, δ);<br /><b>II.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> pays en forme de Δ : le delta des bouches du Nil ; le delta de Thrace, près du Bosphore;<br /><b>2</b> pubis de la femme Eust..<br />'''Étymologie:''' emprunt sémit. ; cf. <i>hébr.</i> daleth « porte ». | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=δέλτα, τό, meestal indecl., gen. ook δέλτατος delta (vierde letter van het Griekse alfabet). uitbr., van zaken met delta-vorm, meestal voor de delta van rivieren; seks.: δέλτα παρατετιλμέναι met geëpileerde delta (vrl. schaamdelen) Aristoph. Lys. 151. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''δέλτα:''' τό indecl.<br /><b class="num">1</b> [[дельта]] (четвертая буква греч. алфавита - Δ, δ);<br /><b class="num">2</b> [[дельта]] (реки) (''[[sc.]]'' τοῦ Νείλου Her., Plat.);<br /><b class="num">3</b> [[дельтовидный полуостров]] (τὸ Δ. τῆς Θρᾴκης Xen.);<br /><b class="num">4</b> Arph. = [[γυναικεῖον]] [[αἰδοῖον]]. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=το (AM [[δέλτα]])<br /><b>1.</b> το [[τέταρτο]] [[γράμμα]] του ελληνικού αλφαβήτου<br /><b>2.</b> [[κάθε]] τι που έχει το [[σχήμα]] ισόπλευρου ή ισοσκελούς τριγώνου<br /><b>3.</b> τριγωνική προσχωματική [[ζώνη]] που σχηματίζεται στις εκβολές ποταμών («το [[δέλτα]] του Νείλου»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φυσ.</b> [[κράμα]] μετάλλων (χαλκού, σιδήρου, μολύβδου <b>κ.ά.</b>) που δύσκολα οξειδώνεται και χρησιμοποιείται για την [[κατασκευή]] [[ελίκων]] πλοίων και άλλων μηχανημάτων<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> ο [[πλωτήρας]] του κοινού δρομόμετρου, το δελτωτό<br /><b>μσν.</b><br /><b>εκκλ.</b> «[[δέλτα]] μυστικόν» — [[τρίγωνο]] που περιβάλλεται από ακτίνες, στο οποίο ζωγραφίζεται ο [[οφθαλμός]] του Θεού ή αναγράφεται στα Εβραϊκά το όνομα του Ιεχωβά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το γυναικείο [[αιδοίο]]<br /><b>2.</b> ο [[αστερισμός]] του τριγώνου, το δελτωτόν.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>d</i><i>ā</i><i>leth</i> του βορειοσημιτικού (φοινικικού) αλφαβήτου]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''δέλτα:''' τό,<br /><b class="num">I.</b> άκλιτο [[δέλτα]], βλ. <i>Δ</i>, <i>δ</i>.<br /><b class="num">II.</b> οτιδήποτε έχει το [[σχήμα]] του· [[ονομασία]] μικρών νησιών που σχηματίζονται από τις εκβολές μεγάλων ποταμών, όπως του Νείλου, σε Ηρόδ. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''δέλτα''': τό, ἄκλιτ., ἴδε ἐν Δ δ· γεν. δέλτατος ἐν Α. Β. 781. ΙΙ. πᾶν τὸ ἔχων [[σχῆμα]] Δ, ἰδίως [[ὄνομα]] τῶν νήσων, ἃς σχηματίζουσι τὰ στόμια μεγάλων ποταμῶν, [[οἷον]] τοῦ Νείλου, Ἡρόδ. 2. 13, κτλ.· τοῦ Ἰνδοῦ, Στράβων 701, Ἀρρ. 5. 4, κτλ, 2) τὸ [[γυναικεῖον]] [[αἰδοῖον]], Ἀριστοφ. Λυσ. 151. | |lstext='''δέλτα''': τό, ἄκλιτ., ἴδε ἐν Δ δ· γεν. δέλτατος ἐν Α. Β. 781. ΙΙ. πᾶν τὸ ἔχων [[σχῆμα]] Δ, ἰδίως [[ὄνομα]] τῶν νήσων, ἃς σχηματίζουσι τὰ στόμια μεγάλων ποταμῶν, [[οἷον]] τοῦ Νείλου, Ἡρόδ. 2. 13, κτλ.· τοῦ Ἰνδοῦ, Στράβων 701, Ἀρρ. 5. 4, κτλ, 2) τὸ [[γυναικεῖον]] [[αἰδοῖον]], Ἀριστοφ. Λυσ. 151. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{etym | ||
| | |etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[hte letter delta]], [[delta of a river]]<br />Other forms: Gen. [[δέλτατος]] Demokr. 20; further uninflected.<br />Derivatives: [[δελτωτός]] [[formed like the δέλτα]] (Arat., Eratosth.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Sem.<br />Etymology: From Semitic; cf. Hebr. [[dāleth]], properly [[gate]]; s. Schwyzer 140 γ. Because of the formal identity referred to the Delta of the Nile (Hdt.), the Indus (Str., Arr.) and other rivers; also to the <b class="b3">αἰδοῖον γυναικεῖον</b> (Ar. Lys. 151); s. Schulze KZ 39, 612 = Kl. Schr. 365, Taillardat, Images d'Aristophane $ 120.; Old-indian parallel in Pischel KZ 41, 176ff. | ||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=1<br />indecl., [[fourth]] [[letter]] of the Gr. alph.: as [[numeral]], δ' = [[τέσσαρες]] and [[τέταρτος]], but,δ = 4000.<br /><b class="num">I.</b> δ is the medial dental [[mute]], [[between]] the [[tenuis]] τ and the aspirate θ.<br /><b class="num">II.</b> changes of δ in the dialects:<br /><b class="num">1.</b> aeolic [[into]] β, as [[σάμβαλον]] for [[σάνδαλον]]:— [[reversely]], [[ὀβελός]] becomes [[ὀδελός]] in doric<br /><b class="num">2.</b> aeolic or doric [[into]] ζ, or ζ [[into]] δ and σδ, v. [[ζῆτα]] II. 2<br /><b class="num">3.</b> [[into]] θ, as [[ψεῦδος]] [[ψύθος]].<br /><b class="num">4.</b> [[into]] λ, as [[δαήρ]], Lat. [[levir]], [[δάκρυ]] lacryma, [[δασύς]] [[λάσιος]].<br /><b class="num">5.</b> [[into]] ς, as [[ὀδμή]] [[ὀσμή]], [[ἴδμεν]] [[ἴσμεν]].<br /><b class="num">6.</b> [[sometimes]] δ is inserted to [[give]] a [[fuller]] [[sound]], ([[ἀνήρ]]) ἀνέρος [[ἀνδρός]].<br /><b class="num">7.</b> δ is [[sometimes]] [[lost]], cf. [[διωγμός]], [[δίωξις]] with [[ἰωκή]].<br /><b class="num">8.</b> it [[sometimes]] represents j. (y), as in ἤδη or δή, Lat. jam. <br />2<br />[[anything]] shaped like a Δ, a [[name]] for islands formed by the mouths of [[large]] rivers, as the [[Nile]], Hdt. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''δέλτα''': {délta}<br />'''Grammar''': n.,<br />'''Meaning''': Gen. δέλτατος Demokr. 20, sonst unflektiert.<br />'''Derivative''': Davon [[δελτωτός]] [[wie der Buchstabe [[δέλτα]] geformt]] (Arat., Eratosth.).<br />'''Etymology''': Aus dem Semitischen; vgl. hebr. ''dāleth'', eig. [[Tor]]; Einzelheiten bei Schwyzer 140 γ mit Lit. Wegen der formalen Ähnlichkeit auf das Delta des Nils (Hdt. usw.), des Indus (Str., Arr.) und anderer Flüsse übertragen; außerdem noch auf das [[αἰδοῖον]] [[γυναικεῖον]] (Ar. ''Lys''. 151); dazu Schulze KZ 39, 612 = Kl. Schr. 365; altindische Parallele bei Pischel KZ 41, 176ff.<br />'''Page''' 1,361 | |||
}} | }} | ||