3,277,241
edits
ἄμφω: Difference between revisions
m
no edit summary
(big3_3) |
mNo edit summary |
||
| (28 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=amfo | |Transliteration C=amfo | ||
|Beta Code=a)/mfw | |Beta Code=a)/mfw | ||
|Definition= | |Definition=τώ, τά, τώ, also οἱ, αἱ, τά; gen. ἀμφοῖν S.Ph.25, etc., dat. ἀμφοῖν Aj.1264, etc.:—[[both]], of individuals, Il.1.363; of armies or nations, 2.124:—Hom. uses only nom. and acc.: from Hom. downwards freq. with pl. Noun or Verb, Il.2.767, 7.255, etc.; [[ἐξ ἀμφοῖν]] = [[ἐξ ἀλλήλοιν]], S.OC1425: sometimes indecl., h.Cer.15, Arist. Top.118a28, Theoc.17.26, A.R.1.165. (For the root cf. [[ἀμφί]].) | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [du., frec. concierta c. plu.; indecl. <i>h.Cer</i>.15, Arist.<i>Top</i>.118<sup>a</sup>28, Theoc.17.26, A.R.1.165]<br /><b class="num">1</b> [[ambos]] sólo o c. pron. <i>Il</i>.1.363, 7.255, Hes.<i>Op</i>.774, S.<i>Ai</i>.1264, Pl.<i>Phdr</i>.260b, D.39.10, <i>PLugd.Bat</i>.17.14.6 (II a.C.), Nonn.<i>D</i>.11.187<br /><b class="num">•</b>c. subst. χεῖρε <i>Il</i>.4.523, οὔατα <i>Od</i>.17.302, αὐχένας Hes.<i>Sc</i>.171, χεροῖν S.<i>OC</i> 483, cf. Pl.<i>Prt</i>.314d, Isoc.12.97, D.24.141, <i>PLond</i>.1727.17 (VI a.C.).<br /><b class="num">2</b> ref. a dos grupos [[ambos lados]], <i>Il</i>.2.124, Plb.4.15.4.<br /><b class="num">3</b> ἐξ ἀμφοῖν [[de uno a otro]] σφῷν θάνατον ἐξ ἀμφοῖν θροεῖ predice vuestra muerte el uno a manos del otro</i> S.<i>OC</i> 1425.<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>ạ-po (u-me-ta-qe-ạ-po)</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Hay coincidencia completa con lat. <i>[[ambo]]</i> y sólo parcial con ai. <i>bhau</i>, lituan. <i>abù</i>, aesl. <i>oba</i>, gót. <i>bai</i>, etc., formas todas con el mismo sent. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0146.png Seite 146]] ἀμφοῖν ([[ἀμφί]], ambo), für alle genera: Hom. oft, aber nur in der Form [[ἄμφω]], nom. u. accus., vgl. Iliad. 6, 17 u. 19 nebst Scholl. Aristonic.; Iliad. 3, 211 στάντων μὲν [[Μενέλαος]] ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, [[ἄμφω]] δ' ἑζομένω, γεραρώτερος ἦεν [[Ὀδυσσεύς]], vgl. Scholl. Aristonic.; meistens von zwei Individuen, von zwei Völkern Iliad. 2, 124; mit nominib. u. verbb. im dual. u. im plur. ohne Unterschied verbunden, vgl. z. B. Iliad. 16, 758. 17, 103. 18, 517. 23, 686; – Pind. [[ἄμφω]] P. 4, 183, ἀμφοῖν P. 3, 57 I. 4, 18; auch nach Hom. sowohl mit plur. als mit dual. verb.; Plat. zieht den dual. vor; indeclinabel H. h. Cer. 15; Ap. Rh. 1, 1 1 69. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0146.png Seite 146]] ἀμφοῖν ([[ἀμφί]], [[ambo]]), für alle genera: Hom. oft, aber nur in der Form [[ἄμφω]], nom. u. accus., vgl. Iliad. 6, 17 u. 19 nebst Scholl. Aristonic.; Iliad. 3, 211 στάντων μὲν [[Μενέλαος]] ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, [[ἄμφω]] δ' ἑζομένω, γεραρώτερος ἦεν [[Ὀδυσσεύς]], vgl. Scholl. Aristonic.; meistens von zwei Individuen, von zwei Völkern Iliad. 2, 124; mit nominib. u. verbb. im dual. u. im plur. ohne Unterschied verbunden, vgl. z. B. Iliad. 16, 758. 17, 103. 18, 517. 23, 686; – Pind. [[ἄμφω]] P. 4, 183, ἀμφοῖν P. 3, 57 I. 4, 18; auch nach Hom. sowohl mit plur. als mit dual. verb.; Plat. zieht den dual. vor; indeclinabel H. h. Cer. 15; Ap. Rh. 1, 1 1 69. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>gén.-dat.</i> ἀμφοῖν;<br /><i>adj. et pron.</i><br />tous deux :<br /><b>1</b> <i>en parl. de deux pers., animaux, choses</i> τὼ δ' [[ἄμφω]] χεῖρας [[ἀνέσχον]] OD et tous deux levèrent les mains;<br /><b>2</b> <i>en parl. de deux groupes</i> [[εἴπερ]] [[γάρ]] κ' ἐθέλοιμεν Ἀχαιοί [[τε]] Τρῶές [[τε]]… [[ἄμφω]] IL car si nous voulions par hasard Grecs et Troyens… les uns et les autres également.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> [[ambo]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἄμφω:''' gen. и dat. ἀμφοῖν, иногда indecl. и тот, и другой, оба Hom., HH, Hes., Arph., Plat., Arst., Luc.: ἐξ ἀμφοῖν (= ἐξ ἀλλήλοιν) Soph. друг от друга. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἄμφω''': τώ, τά, τώ, [[ὡσαύτως]] οἱ, αἱ, τά· γεν. ἀμφοῖν Σοφ. Φ. 25, κτλ.· δοτ. ἀμφοῖν ὁ αὐτ. Α. 1264, κτλ.: - καὶ οἱ δύο [[ὁμοῦ]], ἀμφότεροι, οὐ μόνον ἐπὶ ἀτόμων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ δύο στρατῶν ἢ ἐθνῶν, Ἰλ. Α. 364., Β. 124: - Ὁ [[Ὅμηρος]] μεταχειρίζεται μόνον ὀνομ. καὶ αἰτ. [[ἄμφω]]: - ἀπὸ τοῦ Ὁμ. καὶ [[ἐφεξῆς]] [[συχνάκις]] συνδυάζεται | |lstext='''ἄμφω''': τώ, τά, τώ, [[ὡσαύτως]] οἱ, αἱ, τά· γεν. ἀμφοῖν Σοφ. Φ. 25, κτλ.· δοτ. ἀμφοῖν ὁ αὐτ. Α. 1264, κτλ.: - καὶ οἱ δύο [[ὁμοῦ]], ἀμφότεροι, οὐ μόνον ἐπὶ ἀτόμων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ δύο στρατῶν ἢ ἐθνῶν, Ἰλ. Α. 364., Β. 124: - Ὁ [[Ὅμηρος]] μεταχειρίζεται μόνον ὀνομ. καὶ αἰτ. [[ἄμφω]]: - ἀπὸ τοῦ Ὁμ. καὶ [[ἐφεξῆς]] [[συχνάκις]] συνδυάζεται μετὰ πληθυντικοῦ ὀνόματος ἢ ῥήματος: - ἐξ ἀμφοῖν = ἐξ ἀλλήλοιν, Σοφ. Ο. Κ. 1425. Ἐνίοτε ἡ [[λέξις]] [[εἶναι]] [[ἄκλιτος]], ὡς τὸ δύο, Ruhnk Ὕμ. Ὁμ. εἰς Δήμ. 15, Θεόκρ. 17. 26. (Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε [[ἀμφί]], κτλ.: πρβλ. [[ἀμφότερος]]· Σανσκρ. ubbâu, Λατ. ambo· Γοτθ. bai, bajôps· Παλαιοσκανδιναυ. badir· Παλ. Ὑψ. Γερμ. beidê, (ἀγγλ. both), Σλαυ. oba, κτλ.). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[both]], [[whether]] of individuals or of parties, Il. 1.363, Il. 2.124; ‘the [[two]] | |auten=[[both]], [[whether]] of individuals or of parties, Il. 1.363, Il. 2.124; ‘the [[two]] pieces' (defined by [[what]] follows), Od. 12.424. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[ἄμφω]] | |sltr=[[ἄμφω]] [[both]] χερσὶ δ' [[ἄρα]] [[Κρονίων]] ῥίψαις δἰ ἀμφοῖν ἀμπνοὰν στέρνων κάθελεν (i. e. [[through]] Asklepios and his [[patient]]) (P. 3.57) ἄνδρας πτεροῖσιν νῶτα πεφρίκοντας [[ἄμφω]] πορφυρέοις (P. 4.183) τὶν δ' ἐν Ἰσθμῷ διπλόα θάλλοισ ἀρετά, Φυλακίδα, κεῖται, Νεμέᾳ δὲ καὶ ἀμφοῖν Πυθέᾳ τε, παγκρατίου (ἀμφοτέροις [[ὑμῖν]], [[σοί]] τε καὶ τῷ Πυθέᾳ. Σ.) (I. 5.18) | ||
}} | }} | ||
{{ | {{grml | ||
| | |mltxt=[[ἄμφω]], τώ, τά, τὼ και οἱ, αἱ, τὰ (Α) (για άτομα, στρατούς ή έθνη) και οι δύο, και τα δύο, [[αμφότεροι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. απαντά και σε γενική και [[δοτική]] δυϊκού ως <i>ἀμφοῖν</i>. Στον Όμηρο χρησιμοποιείται μονό σε ονομαστική και [[αιτιατική]], [[κυρίως]] για τα μέρη του σώματος. Επίσης χρησιμοποιείται λιγότερο στην αττική διάλεκτο, π.χ. στον Πλάτωνα, [[καθώς]] και στην όψιμη ελληνική [[λογοτεχνία]]. Γενικά ο τ. αντικαταστάθηκε από τη λ. [[ἀμφότερος]]. Ο [[ίδιος]] τ. υπάρχει και στα λατ. <i>amb</i><i>ō</i>. Με τον ίδιο αρχικό φθόγγο στην τοχαρ. Α <i>ā</i><i>mpi</i>. Σε άλλες γλώσσες ο τ. [[είναι]] [[χωρίς]] έρρινο ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>ubhau</i>, αρχ. σλ. <i>oba</i>, αβ. <i>uva</i> και γοτθ. <i>bai</i>, [[χωρίς]] αρχικό [[φωνήεν]]). Οι τ. αυτοί τών διαφόρων γλωσσών οδηγούν στα [[συμπέρασμα]] ότι [[αρχικός]] ΙΕ τ. ήταν ο <i>abm</i><i>ō</i> <span style="color: red;"><</span> <i>am</i> <span style="color: red;">+</span> <i>bh</i><i>ō</i>, που στα Ελλ. (με τη [[λειτουργία]] του νόμου της τροπής τών ηχηρών δασέων σε άηχα) δίνει τ. [[ἄμφω]] ([[πρβλ]]. [[ἀμφί]]). Η [[ομοιότητα]] του τ. με το <i>ἀμφὶ</i> δεν μπορεί να [[είναι]] συμπτωματική. Ότι οι δύο τ. σχετίζονται [[είναι]] βέβαιο, [[χωρίς]] να μπορεί να διαπιστωθεί αν πρόκειται για αρχική [[συγγένεια]] ή υστερογενή [[εξομοίωση]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>ἀμφότεροι</i>]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἄμφω:''' τώ, τά, τώ, δυικ. επίσης <i>οἱ</i>, <i>αἱ</i>, <i>τά</i>, γεν. και δοτ. <i>ἀμφοῖν</i>· ([[ἀμφί]])· Λατ. [[ambo]], μαζί, σε Όμηρ. κ.λπ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: pron.<br />Meaning: [[both]] (Il.)<br />Other forms: later replaced by [[ἀμφότερος]]<br />Origin: IE [Indo-European] [34]<br />Etymology: Identical witf Lat. [[ambō]]; same anlaut in Toch. A [[āmpi]] (B [[antapi]], [[ānpi]]). Other languages have forms without nasal: Skt. <b class="b2">ubháu</b>, Av. [[uva]]; OCS [[oba]], Lith. <b class="b2">abù</b>. Germanic has no initial vowel, Goth. [[bai]]. There is no overall explanation for the forms. - Connection with [[ἀμφί]] seems clear; Toch. [[antapi]] [[both]] < <b class="b2">*h₂ent-bho-</b> (?) seems to give new evidence. - On [[ἀμφίας]] s.v. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[ἀμφί]]<br />Lat. [[ambo]], [[both]], Hom., etc. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἄμφω''': {ámphō}<br />'''Forms''': später durch [[ἀμφότερος]] [[beidseitig]], [[beide]] verdrängt.<br />'''Meaning''': [[beide]],<br />'''Derivative''': Davon [[ἀμφίας]]· [[γένος]] οἴνου H., s. Baunack Philol. 70, 356.<br />'''Etymology''': Mit lat. ''ambō'' identisch; ein ähnlicher Anlaut auch in toch. A ''āmpi'' (aber B ''antapi'', ''ānpi''). Die übrigen Sprachen zeigen nasallose Formen: aind. ''ubháu'', aw. ''uva'', aksl. ''oba'', lit. ''abù''; im Germanischen, z. B. got. ''bai'', fehlt auch der Vokal. Eine sichere Erklärung des schwankenden Anlauts steht noch aus, s. WP. 1, 55, Pok. 34f., Ernout-Meillet s. ''ambō''. — Zusammenhang mit [[ἀμφί]] ist augenfällig; Urverwandtschaft oder sekundäre Angleichung?<br />'''Page''' 1,100 | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[both]]=== | |||
Albanian: të dy; Arabic: كِلَا; Egyptian Arabic: الاتنين; Belarusian: абодва, абедзве, абое or or; Bulgarian: и двамата, и двете; Catalan: ambdós, tots dos; Chinese Mandarin: ...都, 雙方／双方, 倆／俩, 兩／两; Czech: oba; Danish: begge; Dutch: [[beide]], [[beiden]], [[allebei]], [[allebeide]], [[alletwee]]; Esperanto: ambaŭ; Estonian: mõlemad; Faroese: báðir; Finnish: molemmat, kumpikin sg; French: [[tous les deux]], [[les deux]], [[tout deux]]; Galician: ambos, amos; Georgian: ორივე; German: [[beide]]; Gothic: 𐌱𐌰𐌹, 𐌱𐌰𐌾𐍉𐌸𐍃; Greek: [[αμφότεροι]], [[και οι δύο]], [[και τα δύο]]; Ancient Greek: [[ἀμφότεροι]], [[ἄμφω]]; Gujarati: બંને; Hebrew: שני; Hindi: दोनों; Hungarian: mindkét, mind a két, mindkettő, mind a kettő; Icelandic: bæði, báðir, báðar, bæði; Ido: ambe, omna du, omni du; Indonesian: keduanya; Interlingua: ambe; Irish: araon; Italian: [[sia]], [[entrambi]], [[tutti e due]], [[tutte e due]], [[ambedue]]; Japanese: 両方, 両-, どちらも, 双方; Kazakh: екеуі; Korean: 둘 다, 양쪽의, 쌍방; Kurdish Central Kurdish: ھەردو; Latin: [[ambo]], [[ambae]], [[ambo]]; Latvian: abi; Lithuanian: abu; Macedonian: обата, двата; Malay: kedua-dua, kededua, dedua; North Frisian: biise; Norwegian Bokmål: begge; Nynorsk: begge, båe; Occitan: ambedós, totes dos; Old English: bēġen; Old Prussian: abbai; Pashto: دواړه; Persian: هر دو, هردو; Polish: oba, oboje, obie, obaj, obydwaj, obydwoje, obydwa, obydwie; Portuguese: [[ambos]]; Romanian: ambii, ambele, amândoi, amândouă; Russian: [[оба]], [[обе]]; Sanskrit: उभौ; Scots: baith; Serbo-Croatian Cyrillic: о̏ба, о̏бје, о̏бе; Roman: ȍba, ȍbje, ȍbe; Slovak: obidva, obidvaja anim; Slovene: oba, obe; Spanish: [[ambos]], [[los dos]], [[entrambos]]; Swedish: båda, bägge, ömse; Telugu: రెండూ, ఇద్దరు; Thai: ทั้งสอง; Tocharian B: antapi; Turkish: her ikisi, ikisi; Ukrainian: обидва, обидві, обоє or or; Urdu: دونوں; Vietnamese: cả hai; Welsh: y ddau, y ddwy; West Frisian: beide, allebeide; Yiddish: ביידע | |||
}} | }} | ||