3,277,121
edits
ἠπίαλος: Difference between revisions
m
no edit summary
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)ΕΤΥΜΟΛ\.(.*?)\]\]\)\. }}" to "ΕΤΥΜΟΛ.$1]]]. }}") |
mNo edit summary |
||
| (4 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=ipialos | |Transliteration C=ipialos | ||
|Beta Code=h)pi/alos | |Beta Code=h)pi/alos | ||
|Definition=ὁ, < | |Definition=ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[ague]], Thgn.174, Gal.7.347; ἠπίαλος [[πυρετός]] Hp.''Superf.''34, Dsc.4.68; ἠ. πυρετοῦ [[πρόδρομος]] Ar.''Fr.''332: in plural, ἠπίαλοι καὶ πυρετοί Hp.Aër.3: metaph., [[ἀηδόνων ἠπίαλος]] = [[ague to nightingales]], Com. name of a [[bad]] [[poet]], Phryn. Com.69.<br><span class="bld">II</span> = [[ἠπιάλης]], [[nightmare]], Ar.''V.''1038, as expld. by Did. ap.Sch. (but coupled with [[πυρετός|πυρετοί]]). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1174.png Seite 1174]] ὁ, ein bösartiges Fieber mit dem Zusatz [[πυρετός]] u. ohne diesen, Hippocr.; wobei Hitze u. bes. heftiger Frost im ganzen Körper empfunden wird, Medic.; Fieberfrost, Theogn. 174; Ar. Vesp. 1038 Schol. τὸ τοῦ πυρετοῦ [[κρύος]]; B. A. 42 wird es ῥιγοπύρετον erklärt. – Phrynich. bei Ath. II p. 44 d nennt einen frostigen Dichter ἀηδόνων [[ἠπίαλος]], [[ὕμνος]] Ἅιδου, der den Nachtigallen ein Fieber ist, ihnen ein Fieber einflößt. – Nach Eust. 1687, 52 auch = Vorigem, wie Didym. nach dem Schol. es auch bei Ar. a. a. O. erklärte. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1174.png Seite 1174]] ὁ, ein bösartiges Fieber mit dem Zusatz [[πυρετός]] u. ohne diesen, Hippocr.; wobei Hitze u. bes. heftiger Frost im ganzen Körper empfunden wird, Medic.; [[Fieberfrost]], Theogn. 174; Ar. Vesp. 1038 Schol. τὸ τοῦ πυρετοῦ [[κρύος]]; B. A. 42 wird es ῥιγοπύρετον erklärt. – Phrynich. bei Ath. II p. 44 d nennt einen frostigen Dichter ἀηδόνων [[ἠπίαλος]], [[ὕμνος]] Ἅιδου, der den Nachtigallen ein Fieber ist, ihnen ein Fieber einflößt. – Nach Eust. 1687, 52 auch = Vorigem, wie Didym. nach dem Schol. es auch bei Ar. a. a. O. erklärte. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
| Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἠπίᾰλος''': ὁ, πυρετὸς ἔχων ἰσχυρὸν [[ῥῖγος]], Γαλην. 7. σ. 132· | |lstext='''ἠπίᾰλος''': ὁ, πυρετὸς ἔχων ἰσχυρὸν [[ῥῖγος]], Γαλην. 7. σ. 132· ἠπίαλος πυρετὸς ἐν Ἱππ. 266. 35· τὸ [[ῥῖγος]] πρὸ τοῦ πυρετοῦ, πυρετοῦ [[πρόδρομος]] Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 315, πρβλ. Θέογν. 174· ἠπίαλοι καὶ πυρετοὶ Ἱππ. 281. 49· - μεταφ. ἀηδόνων ἠπ., [[ῥῖγος]] προξενῶν εἰς τὰς ἀηδόνας, κωμικὸν [[ὄνομα]] ψυχροῦ ποιητοῦ, Φρύν. Κωμ. ἐν Ἀδήλ. 1. ΙΙ. = [[ἠπιάλης]], [[ἐφιάλτης]], Ἀριστοφ. Σφηξ. 1038, ὡς ἑρμηνεύεται ὑπὸ τοῦ Διδύμ. παρὰ τῷ Σχολ., πρβλ. Εὐστ. 1687. 52. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἠπίαλος]], ό (Α)<br /><b>1.</b> [[υψηλός]] [[πυρετός]] με ρίγη, με κρυάδες<br /><b>2.</b> το [[ρίγος]] [[πριν]] από την [[εκδήλωση]] του πυρετού<br /><b>3.</b> ο [[ηπιάλης]], ο [[εφιάλτης]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «αηδόνων [[ηπίαλος]]» — [[ποιητής]] που με τις κρυάδες του προξενεί ρίγη στα αηδόνια (Φρύνιχος).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πιθ. <span style="color: red;"><</span> [[ήπιος]] <span style="color: red;">+</span> -<i>αλος</i> ([[πρβλ]]. [[ομαλός]], [[αιγιαλός]]), [[οπότε]] η λ. χρησιμοποιείται κατ' ευφημισμόν με [[σημασία]] «[[γλυκός]], [[ήπιος]] [[πυρετός]]». Η λ. συσχετίστηκε παρετυμολογικά με το [[εφιάλτης]]. Επίσης δημιουργήθηκε σημασιολογική [[σύγχυση]] με το [[ηπίολος]] «[[πεταλούδα]] του λυχναριού», λόγω της λαϊκής αντιλήψεως, σύμφωνα με την οποία η [[πεταλούδα]] ήταν το ζώο που φέρνει και συμβολίζει τον πυρετό. Η [[σύγχυση]] αυτή επιβεβαιώνεται από τη [[γλώσσα]] του Ησυχίου: <i>ηπιόλιον</i><br />[[ριγοπυρέτιον]]. Ο τ. [[ηπίολος]], [[τέλος]], αποτελεί πιθ. [[παραλλαγή]] του τ. [[ηπιόλης]], που ερμηνεύεται αναλογικά [[προς]] τα σε -<i>ολης</i> ([[πρβλ]]. | |mltxt=[[ἠπίαλος]], ό (Α)<br /><b>1.</b> [[υψηλός]] [[πυρετός]] με ρίγη, με κρυάδες<br /><b>2.</b> το [[ρίγος]] [[πριν]] από την [[εκδήλωση]] του πυρετού<br /><b>3.</b> ο [[ηπιάλης]], ο [[εφιάλτης]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «αηδόνων [[ηπίαλος]]» — [[ποιητής]] που με τις κρυάδες του προξενεί ρίγη στα αηδόνια (Φρύνιχος).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πιθ. <span style="color: red;"><</span> [[ήπιος]] <span style="color: red;">+</span> -<i>αλος</i> ([[πρβλ]]. [[ομαλός]], [[αιγιαλός]]), [[οπότε]] η λ. χρησιμοποιείται κατ' ευφημισμόν με [[σημασία]] «[[γλυκός]], [[ήπιος]] [[πυρετός]]». Η λ. συσχετίστηκε παρετυμολογικά με το [[εφιάλτης]]. Επίσης δημιουργήθηκε σημασιολογική [[σύγχυση]] με το [[ηπίολος]] «[[πεταλούδα]] του λυχναριού», λόγω της λαϊκής αντιλήψεως, σύμφωνα με την οποία η [[πεταλούδα]] ήταν το ζώο που φέρνει και συμβολίζει τον πυρετό. Η [[σύγχυση]] αυτή επιβεβαιώνεται από τη [[γλώσσα]] του Ησυχίου: <i>ηπιόλιον</i><br />[[ριγοπυρέτιον]]. Ο τ. [[ηπίολος]], [[τέλος]], αποτελεί πιθ. [[παραλλαγή]] του τ. [[ηπιόλης]], που ερμηνεύεται αναλογικά [[προς]] τα σε -<i>ολης</i> ([[πρβλ]]. [[μαινόλης]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ηπιαλώ]], [[ηπιαλώδης]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἠπίαλος''': {ēpíalos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Schüttelfrost]], [[Frostschauer vor einem Fieber]], [[mit Frostschauer verbundenes Fieber]] (Thgn., Ar., Hp. usw.; zur Bedeutung Strömberg Wortstudien 82ff.); [[ἐπίαλος]] Alk. bei ''EM'' 434, 6 (wohl nach [[ἐπί]]).<br />'''Derivative''': Davon [[ἠπιαλώδης]] ‘ἠπ.-artig’ (Hp.), [[ἠπιαλέω]] ‘von ἠπ. leiden’ (Ar., Arist.), [[ἐξηπιαλόομαι]] ‘in ἠπ. übergehen’ (Hp.). — [[ἠπίολος]] [[Lichtmotte]] (Arist. ''HA'' 605b 14; [[varia lectio|v.l.]] -όλης) mit [[ἠπιόλιον]]· ῥιγοπυρέτιον H.<br />'''Etymology''' : Nach Strömberg a. a. O. von [[ἤπιος]], eig. "das milde Fieber" als tabuisierende Umschreibung; vgl. die daselbst angeführten Beispiele ähnlicher Benennungen; zur sekundären Ableitung auf -αλο- Chantraine Formation 246f. Von [[ἠπίαλος]] ist [[ἠπίολος]] (besser -όλης; nach den Nomina auf -όλης) [[Lichtmotte]] nicht zu trennen, wie die schon von Bugge BB 18, 166 herangezogenen lit. ''drugỹs'' ‘(kaltes) Fieber, Fiebervogel, Schmetterling’ (zu russ. ''drožátь'' [[zittern]]), alb. ''ethe'' [[Fieber]] mit ''ethëzë'' "Fiebervogel", [[Motte]] zeigen; s. noch Immisch Glotta 6, 193. Im Volksglauben gelten Schmetterlinge u. dgl. als fieberbringend. — Nicht mit Vaniček u. A. (z. B. Güntert Kalypso 226f.) zu lat. ''vappō'' ‘Motte?’. — Vgl. [[ἐφιάλτης]].<br />'''Page''' 1,640-641 | |ftr='''ἠπίαλος''': {ēpíalos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Schüttelfrost]], [[Frostschauer vor einem Fieber]], [[mit Frostschauer verbundenes Fieber]] (Thgn., Ar., Hp. usw.; zur Bedeutung Strömberg Wortstudien 82ff.); [[ἐπίαλος]] Alk. bei ''EM'' 434, 6 (wohl nach [[ἐπί]]).<br />'''Derivative''': Davon [[ἠπιαλώδης]] ‘ἠπ.-artig’ (Hp.), [[ἠπιαλέω]] ‘von ἠπ. leiden’ (Ar., Arist.), [[ἐξηπιαλόομαι]] ‘in ἠπ. übergehen’ (Hp.). — [[ἠπίολος]] [[Lichtmotte]] ([[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]'' 605b 14; [[varia lectio|v.l.]] -όλης) mit [[ἠπιόλιον]]· ῥιγοπυρέτιον H.<br />'''Etymology''' : Nach Strömberg a. a. O. von [[ἤπιος]], eig. "das milde Fieber" als tabuisierende Umschreibung; vgl. die daselbst angeführten Beispiele ähnlicher Benennungen; zur sekundären Ableitung auf -αλο- Chantraine Formation 246f. Von [[ἠπίαλος]] ist [[ἠπίολος]] (besser -όλης; nach den Nomina auf -όλης) [[Lichtmotte]] nicht zu trennen, wie die schon von Bugge BB 18, 166 herangezogenen lit. ''drugỹs'' ‘(kaltes) Fieber, Fiebervogel, Schmetterling’ (zu russ. ''drožátь'' [[zittern]]), alb. ''ethe'' [[Fieber]] mit ''ethëzë'' "Fiebervogel", [[Motte]] zeigen; s. noch Immisch Glotta 6, 193. Im Volksglauben gelten Schmetterlinge u. dgl. als fieberbringend. — Nicht mit Vaniček u. A. (z. B. Güntert Kalypso 226f.) zu lat. ''vappō'' ‘Motte?’. — Vgl. [[ἐφιάλτης]].<br />'''Page''' 1,640-641 | ||
}} | }} | ||