σιγαλόεις: Difference between revisions

|Definition=εσσα, εν, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[glossy]], [[glittering]], Ep. Adj.: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> of apparel, σ. χιτών <span class="bibl">Od.15.60</span>, <span class="bibl">19.232</span>; εἵματα <span class="bibl">Il.22.154</span>, <span class="bibl">Od.6.26</span>; [[ῥήγεα]] ib. <span class="bibl">38</span>; δέσματα <span class="bibl">Il.22.468</span>; cf. [[νεοσίγαλος]]. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of horses' reins, [[glittering]] with colour or metal work, <span class="bibl">Od.6.81</span>, <span class="bibl">Il.5.226</span>, etc.; of house-furniture, θρόνος <span class="bibl">Od.5.86</span>; of a queen's chamber, ὑπερώϊα σιγαλόεντα <span class="bibl">16.449</span>, <span class="bibl">18.206</span>, etc.; νηὸν [σιγ]αλόεντα <span class="title">IG</span>14.1026 (iii/iv A.D.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[fatty]], [[oily]], ἀμύγδαλα <span class="bibl">Hermipp.63.20</span>; μνία Numen. ap.<span class="bibl">Ath.7.295c</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0877.png Seite 877]] εσσα, εν, glatt, blank, [[glänzend]], schimmernd; oft bei Hom.; – a) von glänzenden, mit bunten Farben oder Stickereien prangenden Kleidern und vom Frauenschmucke; εἵαατα, Il. 22, 154 Od. 6, 26; δέσματα, Il. 22, 468; ῥήγεα σιγαλόεντα, Od. 6, 38. 11, 189. 19, 318; [[χιτών]], 15, 60, wo es einige Erkl. durch zart, weich, wie Schaum erklärten, [[δροσώδης]], wie man etwa μνία σιγαλόεντα Numen. bei Ath. VII, 295 fassen kann, andere durch frisch, neu, was noch seinen vollen Glanz hat, indem sie das Pindarische [[νεοσίγαλος]] verglichen. – b) von glänzendem, reich gesticktem oder mit blanken Metallverzierungen belegtem Pferdegeschirr, [[ἡνία]], Il. 5, 226. 11, 128. 17, 479 Od. 6, 81, was weder durch schwank, biegsam, [[ὑγρός]], noch durch beschäumt, begeifert übersetzt werden darf. – c) von anderm glänzendem, prächtigem Hausrathe; [[θρόνος]], ein polirter, [[φαεινός]], mit Elfenbein od. Metall ausgelegter Sessel, Od. 5, 86; ὑπερώϊα, von dem Prunkgemach einer königlichen Frau, 16, 449. 18, 206. 19, 600. 22, 428. – Da die Ableitung von [[σιγάω]] zur Bdtg nur sehr gekünstelt paßt, zum Verstummen, so bewundernswerth, daß man keine Worte finden kann, so daben es neuere Erkl. auf [[σίαλος]], Fett, zurückgeführt, wie Hermipp. bei Ath. I, 28 a ἀμ ύγδαλα σιγαλόεντα, fettige, ölige Mandeln sagt; das mit Fett Bestrichene stellt sich dem Auge immer blank, gleißend dar, so daß die Übertragung leicht zu erklären ist; die Ableitung dat aber Schwierigkeit, wenn auch die Quantität des ι sich durch Versbedarf des Herameiers rechtfertigt.

|btext=όεσσα, όεν;<br />luisant, brillant.<br />'''Étymologie:''' pour *σιαλόεις, de [[σίαλος]] ; cf. [[ἐγώ]], [[ἐγών]], et béot. [[ἰώ]], [[ἰών]] ; sel. d'autres, de la R. Γαλ briller, v. [[γαλήνη]], [[γάλα]], etc., et du préf. σι- avec sens augmentatif comme ἐρι- et ἀρι-.

|elnltext=σιγαλόεις -οέσσα -όεν blinkend, glanzend.

|mltxt=-εσσα, -εν, Α<br />(<b>επικ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> ([[ιδίως]] για γυναικεία ενδύματα διακοσμημένα, κεντημένα, με [[πολλά]] και λαμπερά χρώματα) [[λείος]], [[στιλπνός]], [[γυαλιστερός]] («χιτῶνα... σιγαλόεντα», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> (για τους χαλινούς τών αλόγων) αυτός που λάμπει από τα μεταλλικά κοσμήματα που έχει («[[ἡνία]] σιγαλόεντα», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> (για διαμερίσματα [[καθώς]] και για οικιακά έπιπλα ή σκεύη) αυτός που έχει πλούσια [[διακόσμηση]], [[πολυτελής]] («ὑπερώϊα σιγαλόεντα», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[λιπαρός]], [[ελαιώδης]] («ἀμύγδαλα σιγαλόεντα», Έρμιππ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για επικό επίθ. άγνωστης ετυμολ. Κατά μία [[άποψη]], με [[αφορμή]] τον τ. που παραδίδει ο <b>Ησύχ.</b> <i>γελεῖν</i><br /><i>λάμπειν</i>, η λ. έχει σχηματιστεί από θ. <i>γαλ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[γαλήνη]]) με επιτατικό [[πρόθημα]] <i>σι</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>Σί</i>-<i>συφος</i>) και κατάλ. -<i>όεις</i>. Αξίζει να σημειωθεί, εξάλλου, ότι, αν και πρόκειται για επικό επίθ., τα παράγωγά του (<b>πρβλ.</b> <i>σιγαλῶ</i>, [[σιγάλωμα]]) αποτέλεσαν τεχνικούς όρους. Κατ' άλλους, [[τέλος]], πρόκειται για δάνεια λ., πιθ. πελασγική].

|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: ep. adjunct of [[ἡνία]], [[χιτών]], [[εἵματα]], [[θρόνος]] a. o., approx. [[brilliant]], [[gleaming]] (Hom.), later of [[ἀμύγδαλα]], [[μνία]] (Hermipp., Numen. ap. Ath.).<br />Derivatives: Besides <b class="b3">νεο-σίγαλος</b> [[with a new brilliance]] ([[τρόπος]]; Pi.), which may have been built to [[σιγαλόεις]] after the pattern of [[παιπαλόεις]]: <b class="b3">πολυ-παίπαλος</b> a. o. (Leumann Hom. Wörter 214 n. 8). Denom. verb [[σιγαλόω]] [[to smoothen]], [[to polish]] (Apollon. Lex. s. [[σιγαλόεντα]], sch. Pi.); [[σιγάλωμα]] n. [[polishing tools of a cobbler]] (Apollon. ibd., H. s. [[σιγαλόεν]]), also [[border]], [[edging of a pelt]] (H.: <b class="b3">τὰ περιαπτόμενα ταῖς ᾤαις</b>); beside it with loss of the γ (Schwyzer 209) [[σιάλωμα]] [[iron mountings of a roman longshield]] (Plb. 6, 23, 4; H.). The ep. adj. resembles the also epic [[αἰθαλόεις]], [[ὀμφαλόεις]] a. o. The technical expression [[σιγάλωμα]], which belongs stilistically to a quite diff. category and as opposed to <b class="b3">νεο-σίγαλος</b> cannot be explained from [[σιγαλόεις]], can be derived from [[σιγαλόω]] (if this is not a construction of grammarians) but also be an enlargement of a subst. <b class="b3">*σίγαλος</b> (cf. e.g. [[ἀέτωμα]] to [[ἀετός]]).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: The ep. adj. resembles the also epic [[αἰθαλόεις]], [[ὀμφαλόεις]] a. o. The technical expression [[σιγάλωμα]], which belongs stilistically to a quite diff. category and as opposed to <b class="b3">νεο-σίγαλος</b> cannot be explained from [[σιγαλόεις]], can be derived from [[σιγαλόω]] (if this is not a construction of grammarians) but also be an enlargement of a subst. <b class="b3">*σίγαλος</b> (cf. e.g. [[ἀέτωμα]] to [[ἀετός]]). -- Etymolog. unclear. After Brugmann IF 39, 143 f. to <b class="b3">γελεῖν λάμπειν</b> a. cogn. (s. [[γαλήνη]]) with enforcing <b class="b3">σι-</b> (s. [[Σίσυφος]]; <b class="b3">σι-</b> metr. lengthening); a diff. supposition on <b class="b3">σι-</b> in Hofmann Et. Wb. s. v. Diff. Bechtel Lex. s. v.; by Brugmann l. c. rightly rejected. Older attempts in Bq. See also Szemerényi, Studia Pagliaro 3, 243-5.

|ftr='''σιγαλόεις''': {sīgalóeis}<br />'''Meaning''': ep. Beiwort von [[ἡνία]], [[χιτών]], εἵματα, [[θρόνος]] u. a., etwa [[glänzend]], [[schimmernd]] (Hom.), später von ἀμύγδαλα, μνία (Hermipp., Numen. ap. Ath.).<br />'''Derivative''': Daneben [[νεοσίγαλος]] [[mit neuem Glanz]] ([[τρόπος]]; Pi.), das zu [[σιγαλόεις]] nach Muster von [[παιπαλόεις]]: [[πολυπαίπαλος]] u. a. gebildet worden sein kann (Leumann Hom. Wörter 214 A. 8). Denom. Verb [[σιγαλόω]] [[glätten]], [[polieren]] (Apollon. ''Lex''. s. σιγαλόεντα, Sch. Pi.); [[σιγάλωμα]] n. [[Poliergerät eines Schusters]] (Apollon. ebd., H. s. σιγαλόεν), auch [[Kante]], [[Borte eines Fells]] (H.: τὰ περιαπτόμενα ταῖς ᾤαις); daneben mit Wegfall des γ (Schwyzer 209) [[σιάλωμα]] ‘Eisenbeschlag des röm. Langschildes' (Plb. 6, 23, 4; H.). Das ep. Adj. reiht sich an die ebenfalls epischen [[αἰθαλόεις]], [[ὀμφαλόεις]] u. a. Der technische Ausdruck [[σιγάλωμα]], der stilistisch einer ganz anderen Gattung angehört und sich im Gegensatz zu [[νεοσίγαλος]] nicht aus [[σιγαλόεις]] erklären läßt, kann von [[σιγαλόω]] (wenn keine Grammatikerkonstruktion) abgeleitet aber auch aus einem Subst. *σίγαλος erweitert sein (vgl. z.B. [[ἀέτωμα]] zu [[ἀετός]]).<br />'''Etymology''': Etymologisch dunkel. Nach Brugmann IF 39, 143 f. zu γελεῖν· λάμπειν u. Verw. (s. [[γαλήνη]]) mit verstärkendem σι- (s. [[Σίσυφος]]; σι- metr. Dehnung); eine abweichende Vermutung über σι- bei Hofmann Et. Wb. s. v. Anders Bechtel Lex. s. v.; von Brugmann a. O. mit Recht abgelehnt. Nach v. Windekens Et. Pélasg. 106 f. (wo auch weitere Lit.) pelasgisch. Ältere Versuche bei Bq.<br />'''Page''' 2,701-702