βάσκανος: Difference between revisions

|Definition=ὁ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[one who bewitches]], [[sorcerer]], as a term of abuse, <span class="bibl">D.21.209</span>, <span class="bibl">Men.<span class="title">Pk.</span>279</span>, <span class="bibl">Str. 14.2.7</span>; β. καὶ φθοροποιός St.Byz. [[sub verbo|s.v.]] [[Θίβα]]. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[slanderer]], <span class="bibl">D.18.132</span>, <span class="bibl">Vett.Val.358.5</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Adj. <b class="b3">βάσκανος, ον,</b> [[slanderous]], [[malicious]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>103</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pl.</span>571</span>; ὁ συκοφάντης πανταχόθεν βάσκανον <span class="bibl">D.18.242</span>, cf. <span class="bibl">Str.14.1.22</span>; δύσκολος καὶ β. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Fab.</span>26</span>; β. πρᾶγμα… ποιοῦντες <span class="bibl">D. 18.317</span>; <b class="b3">β. ἔσσ', Ἀΐδα</b> Erinna <span class="bibl">6.3</span>; κώμων β. ἐστι λίθος <span class="title">AP</span>9.756 (Aemil.); μ' ὁ β. ἥρπασε δαίμων <span class="title">Epigr.Gr.</span>345; freq. in sepulchral inscriptions, <span class="title">IG</span>14.1362, etc.: Sup. -ώτατος <span class="title">Com.Adesp.</span>359. Adv. -νως <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>11.4.9</span>, <span class="bibl">Porph.<span class="title">VP</span>53</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">β. ὀφθαλμός</b> [[evil]] eye, Plu.2.680c, cf. <span class="bibl">Alciphr.1.15</span>.</span>

|dgtxt=(βάσκᾰνος) -ον<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[maligno]], [[de mal agüero]] ὀφθαλμός Plu.2.680c, [[proverb|prov.]] δυσμενὴς καὶ β. ὁ τῶν γειτόνων ὀφθαλμός Alciphr.1.18<br /><b class="num">•</b>de pers. οὓς οἱ μὲν βασκάνους φασί ref. los telquines, Str.14.2.7.<br /><b class="num">2</b> [[envidioso]] de pers. βάσκανον ὄντα καὶ συκοφάντην Artem.Eph.<i>Geog</i>.126, (Καΐν) β. πρῶτος Cyr.H.<i>Catech</i>.2.7, cf. M.Ant.2.1, Aristid.<i>Or</i>.50.69, Ἔρως Aristaenet.2.8.6, ἐρινύς D.H.9.45, τύχη Plu.2.254e, [[δαίμων]] Fauorin.<i>Fr</i>.18, Philostr.<i>Her</i>.14.3, frecuente en epigr. e inscr. funerarias β. ἔσσ', Ἀΐδα <i>AP</i> 7.712 (Erinn.), [[δαίμων]] <i>IApameia</i> 28.1 (I/II d.C.), <i>Bithynische St</i>.3.14.4 (imper.), <i>IUrb.Rom</i>.1148.3 (I/II d.C.), fig. β. ἐστι λίθος <i>AP</i> 9.756 (Aemil).<br /><b class="num">3</b> [[maldiciente]], [[calumniador]] σφόδρα β. οὖσα siendo (tú) muy maldiciente</i> Ar.<i>Pl</i>.571, ὁ συκοφάντης ἀεὶ καὶ πανταχόθεν βάσκανον καὶ φιλαίτιον el sicofanta es siempre y por doquier maldiciente y buscapleitos</i> D.18.242, ἀστεισμοῦ λόγον παρέδωκε τοῖς βασκάνοις Philostr.<i>VS</i> 577.<br /><b class="num">4</b> [[malicioso]], [[malvado]] de pers. ἄνθρωπε βασκανώτατε <i>Com.Adesp</i>.359, [[δύσκολος]] ἀνὴρ καὶ β. Plu.<i>Fab</i>.26, ὁ φαῦλος Ph.2.4, ὑπό τινων βασκάνων ἀνθρώπων Melit.<i>Fr</i>.1.3, op. [[ἀγαθὸς καὶ δίκαιος]] Vett.Val.10.14.<br /><b class="num">II</b> subst. ὁ, ἡ β.<br /><b class="num">1</b> [[hechicero]], [[que practica el mal de ojo]] Aristaenet.1.25.29, <i>Suppl.Mag</i>.6.9.<br /><b class="num">2</b> [[el calumniador]] Ar.<i>Eq</i>.103, ὁ β. οὗτος el calumniador ese</i> D.18.132.<br /><b class="num">3</b> [[truhán]], [[sinvergüenza]], [[malvado]] τὸν δὲ βάσκανον, τὸν δ' ὄλεθρον, τοῦτον δ' ὑβρίζειν ¡que ese truhán, que ese miserable, que ése cometa ultrajes!</i> D.21.209, cf. Men.<i>Pc</i>.529, ὁ ὀφθαλμός τοῦ βασκάνου el ojo del malvado</i>, e.e. el mal de ojo</i>, <i>SB</i> 6295.3, cf. 12222.5 (III/IV d.C.).<br /><b class="num">III</b> adv. -ως<br /><b class="num">1</b> [[por envidia]], [[envidiosamente]] οἱ δὲ Σαμαρεῖς ἀπεχθῶς πρὸς αὐτοὺς καὶ β. διακείμενοι I.<i>AI</i> 11.114, cf. Eun.<i>VS</i> 455.<br /><b class="num">2</b> [[maldicientemente]] ὑπὸ τῶν β. ὕστερον συκοφαντούντων Porph.<i>VP</i> 53.<br /><b class="num">3</b> [[maliciosamente]] οἱ δὲ β. ταῦτα ξυνθέντες Philostr.<i>VA</i> 7.35.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Se rel. gener. c. lat. <i>[[fascinus]]</i> deriv. de <i>fascis</i> y a su vez c. gr. [[βασκευταί]] y [[βάσκιοι]] q.u., suponiendo un origen trac. o ilir. de todo el grupo.

|btext=ος, ον :<br /><b>1</b> qui regarde d'un mauvais œil, qui jette un sort;<br /><b>2</b> curieux, jaloux;<br /><b>3</b> dénigrant, médisant, calomniateur, méchant;<br /><i>Sp.</i> βασκανώτατος.<br />'''Étymologie:''' DELG plus. étym. hypoth. ; pê apparenté à [[βάζω]].

|elrutext='''βάσκᾰνος:'''<br /><b class="num">1)</b> [[завистливый]], [[злобный]] Arph., Plat., Dem., Plut., Anth.;<br /><b class="num">2)</b> [[клевещущий]] Arph., Dem.;<br /><b class="num">3)</b> [[наводящий злые чары]] Anth.<br /><b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1)</b> [[завистник]] Dem.;<br /><b class="num">2)</b> [[клеветник]] Dem.;<br /><b class="num">3)</b> [[насылатель злых чар]] Anth.

|ftr='''βάσκανος''': -ον<br />{báskanos}<br />'''Grammar''': Adj. und Subst. m.<br />'''Meaning''': [[beschreiend]], [[verleumderisch]], [[behexend]]; [[Verleumder]] (att. usw.).<br />'''Derivative''': Davon [[βασκανία]] [[das Beschreien]], [[Behexen]], [[Verleumdung]]; [[βασκάνιον]] [[das Behexen]], [[Zauber]]; [[βασκοσύνη]] ib. (Poet. ''de'' ''herb''., mag. Pap.), haplologisch für βασκ(αν)οσύνη (Schwyzer 263). Neben [[βάσκανος]] das wohl denominative [[βασκαίνω]] [[beschreien]], [[verleumden]], [[behexen]], [[beneiden]] (vgl. Schwyzer 700, 725) mit [[βασκαντικός]] und [[ἀβάσκαντος]] ‘dem das Behexen nicht schadet bzw. schaden möchte’ (zum optativischen Sinne Kretschmer Glotta 27, 229), auch aktiv [[nicht behexend]] (Pap. u. a.).<br />'''Etymology''': Da sich als Grundbedeutung dieser aus der attischen und späteren Lit. wohlbelegten Wortsippe [[beschreiend]], [[beschreien]] empfiehlt, liegt es nahe, in [[βάσκανος]] ein Verbalnomen des bei H. belegten [[βάσκειν]]· λέγειν, κακολογεῖν zu sehen mit weiterem Anschluß an das onomatopoetische [[βάζω]] (s. d.). Indessen kann [[βάσκειν]] im Sinn von κακολογεῖν auch eine semantische Rückbildung aus [[βάσκανος]] sein, wobei für [[βάσκανος]] als Zauberwort nördlicher Ursprung in Betracht käme (Kretschmer Einleitung 248 A. 4, G. Meyer IF 6, 106), vielleicht von einem thrako-illyr. Vertreter von [[φημί]], [[φάσκω]], idg. ''bhā''- [[sprechen]] (Walde LEWb² s. ''fascinum'', der auch für [[βάσκειν]] denselben Ursprung erwägt). — Über das mit [[βάσκανος]] irgendwie in Verbindung stehende lat. ''fascinum'' s. W.-Hofmann s. v. mit ausführlichen Lit.-Hinweisen.<br />'''Page''' 1,223-224

|mantxt=(=[[κακολόγος]], [[φθονερός]]). Ἀπό ρίζα βαϝ- ἀπό ὅπου καί οἱ λέξεις: [[βάζω]] (=μιλῶ), [[βάξις]] (=[[λόγος]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[βασκαίνω]], [[βασκανία]], [[βασκάνιον]] (=φυλαχτό), [[βασκαντικός]].