ὑπερφυής: Difference between revisions

|Definition=ὑπερφυές, Att. acc. sg.<br><span class="bld">A</span> ὑπερφυᾶ [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''141, ''Nu.''76: Att. neut. pl. ὑπερφυῆ [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 467b, ὑπερφυᾶ Ar.''Ra.''611: ([[φύομαι]]):<br><span class="bld">I</span> literally, [[growing above]] the [[ground]], Dsc.4.73, Luc.''Lex.''6; [[growing higher than]] the rest, οἱ ὑ. τῶν ἀσταχύων D.L.1.100.<br><span class="bld">2</span> [[overgrown]], [[enormous]], σμίνθος A.''Fr.''227 (troch.); λίθοι ὑ. τὸ μέγαθος [[Herodotus|Hdt.]] 2.175, cf. Ar.''Pax''229, ''Pl.''734; ὑ. τῷ μεγέθει ψόφος Arist.''Cael.''291a21.<br><span class="bld">II</span> without a distinct sense of bulk, [[monstrous]], [[extraordinary]], in good and bad sense, ἔργον ὑ. μέγαθός τε καὶ κάλλος [[Herodotus|Hdt.]]9.78; ἔργον ὑ. ἐργάσατο Id.8.116; ἀτραπὸς δαιμονίως ὑ. Ar.''Nu.''76; ὑ. [[τέχνη]] Id.''Eq.''141; <b class="b3">πῶς οὐχ ὑπερφυές</b>; = is it not [[most]] [[strange]]? D.29.14; <b class="b3">κἀκεῖν' ὑ., εἰ</b>.. Isoc.17.30; <b class="b3">τὸ δὲ πάντων ὑπερφυέστατον, ὅτι</b>.. Lys.27.12, cf. Ar. ''Th.''831 (troch.): freq. joined with a relat., [[ὄχλος]] ὑπερφυὴς ὅσος Id.''Pl.''750; ὑπερφυεῖ τινι.. ὡς μεγάλῃ βλάβῃ [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 477d: freq. also joined with other Adjs., in which case, as a rule, it stands second, σχέτλια λέγεις καὶ ὑπερφυῆ ib.467b; δεινὸν ὡς [[ἀληθῶς]] καὶ ὑπερφυές D.21.88, etc.; but it stands first in Plu.2.12b, 155a, al.<br><span class="bld">2</span> Sup. ὑπερφυέστατος, as an honorific title, ''Stud.Pal.''20.129.3 (v A. D.), etc.: also in Posit., ἡ ὑ. ὑμῶν ἐξουσία ''PMasp.''2i 1 (vi A. D.), etc.<br><span class="bld">III</span> Adv. [[ὑπερφυῶς]] = [[marvellously]], [[strangely]], [[exceedingly]], [[φιλαθήναιος]] ἦν ὑπερφυῶς [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]'' 142; ὑπερφυῶς σπουδάζειν [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 481b; in affirm. answers, ὑπερφυῶς μὲν οὖν Id.''R.'' 525b: Comp. ὑπερφυεστέρως Philostr.''Gym.''36.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ὑπερφυῶς ὡς</b>... before a Verb, ὑπερφυῶς ὡς χαίρω [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 173c, cf. ''Tht.''155c; before an Adj., ὑπερφυῶς ὡς ἀληθῆ λέγεις Id.''Phd.''66a.

|btext=ής, ές :<br /><b>1</b> [[qui pousse sur terre]];<br /><b>2</b> [[qui croît démesurément]], [[qui passe les bornes]] ; [[extraordinaire]], [[prodigieux]], [[merveilleux]] ; ὑπερφυὴς [[ὅσος]] AR prodigieux;<br /><i>Sp.</i> ὑπερφυέστατος.<br />'''Étymologie:''' [[ὑπερφύομαι]].

|mltxt=-ές / [[ὑπερφυής]], ὑπερφυές, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> αυτός που υπερβαίνει τη [[φύση]], που βρίσκεται [[πάνω]] από τον [[φυσικό]] κόσμο, [[υπερφυσικός]] (α. «[[υπερφυής]] [[κόσμος]]» β. «δοτῆρος ἀφθόνου καὶ ὑπερφυοῦς, ὑπερφυᾱ κεκτημένου μεγαλοπρέπειαν», Δαμασκ. Ι.<br />γ. «ὑπερφυᾱ ἁπλότητα», Διον. Αρεοπ.)<br /><b>2.</b> [[μέγας]], [[τεράστιος]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> (ως τιμητ. [[τίτλος]]) εξοχότατος, [[λαμπρότατος]] («ὑπερφυοῦς γερουσίας», Ευάγρ.)<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ὑπερφυές</i><br />η [[ιδιότητα]] του υπερφυούς, το να βρίσκεται [[κάτι]] [[πάνω]] από τον [[φυσικό]] κόσμο («τὸ ὑπερφυὲς τοῦ περὶ αὐτὸν θεοπρεποῦς ἀξιώματος», Ευσ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που βρίσκεται [[πέρα]] από τα συνηθισμένα [[μέτρα]], ο [[υπέρογκος]] (α. «λίθους τε ἄλλους εἰς ἐπισκευὴν ὑπερφυέας τὸ [[μέγαθος]] ἐκόμισε», Ηρόδ<br />β. «θυείαν ἑσπέραν ὑπερφυᾱ τὸ [[μέγεθος]] εἰσηνέγκατο», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[πανύψηλος]] («εἰς ὑπερφυῆ καὶ ὑπέρλοφον πολιτείαν», Κύριλλ.)<br /><b>3.</b> [[ασυνήθιστος]], [[παράξενος]] ή [[θαυμαστός]] (α. «[[ἔργον]] εἰργασταί τοι ὑπερφυὲς [[μέγαθος]] τε καὶ [[κάλλος]]», <b>Ηρόδ.</b><br />β. «ὑπερφυεῖ τινι ἄρα ὡς [[μεγάλη]] βλάβῃ καὶ κακῷ θαυμασίῳ ὑπερβάλλουσα», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> (για φυτά και τμήματα [[φυτών]]) [[υπέργειος]] («λάχανα τά τε ὑπόγεια καὶ τὰ ὑπερφυῆ», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>5.</b> αυτός που ξεπερνάει τους άλλους στο ύψος («οἱ υπερφυεῖς τῶν ἀσταχύων», Διογ. Λαέρ.). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[υπερφυώς]] / <i>ὑπερφυῶς</i> ΝΜΑ<br />με υπερφυή, με υπερφυσικό τρόπο, [[κατά]] τρόπο ασυνήθιστο, θαυμαστό<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (σε καταφατική [[απάντηση]]) [[μάλιστα]], βεβαιότατα («ὑπερφυῶς μὲν οὖν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> υπερβολικά, [[πάρα]] πολύ («[[φιλαθήναιος]] ἦν ὑπερφυῶς», <b>Ηρωδιαν.</b>)<br /><b>4.</b> ([[μαζί]] με το <i>ως</i> και [[ρήμα]] ή επίθ.) [[πράγματι]], αληθινά («ὑπερφυῶς... ὡς ἀληθῆ λέγεις», <b>Πλάτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὑπερ</i>- <span style="color: red;">+</span> -<i>φυής</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>φύω</i>, [[φύομαι]]), [[πρβλ]]. [[προσφυής]]].