βρύκω: Difference between revisions

|Definition=or βρύχω [ῡ] (the former Att. acc. to Moer. and Ammon.; the distinction [[βρύκω]] <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[bite]], [[βρύχω]] [[gnash]] does not hold good), mostly pres.: fut. βρύξω <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.2</span>, Lyc.678: aor. ἔβρυξα <span class="bibl">Hp. <span class="title">Epid.</span>5.86</span>, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>207</span>, al., <span class="title">AP</span>7.624 (Diod.), (ἐπ-) <span class="bibl">Archipp.35</span>: aor. 2 ἔβρῠχε <span class="title">AP</span>9.252 (late, perhaps impf.): for [[βέβρῡχα]], v. [[βρυχάομαι]]: —Pass., v. infr.:—[[eat greedily]], [[gobble]], <b class="b3">γνάθος ἱππείη βρύκει</b> [[champs]] the bit, <span class="bibl">Hom.<span class="title">Epigr.</span>14.13</span>; ἑφθὰ καὶ ὀπτὰ [κρέα]… βρύκειν <span class="bibl">E. <span class="title">Cyc.</span>358</span>, cf. <span class="bibl">372</span>; πρὸς ταῦτα βρύκετ' <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>1315</span>; [[bite]], <b class="b3">βρύκουσ' ἀπέδεσθαι… τοὺς δακτύλους</b> [[biting]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Av.</span>26</span>; of smoke, <b class="b3">ὀδὰξ ἔβρυκε</b> τὰς λήμας ἐμοῦ <span class="bibl">Id.<span class="title">Lys.</span>301</span>; later, simply, [[devour]], [[consume]], <span class="bibl">Nic.<span class="title">Al.</span> 489</span>, al.; [[βρύξας]], of the sea, is perhaps [[falsa lectio|f.l.]] for [[βρόξας]] in <span class="title">AP</span>7.624 (Diod.): metaph., [[tear in pieces]], [[devour]], of a gnawing disease, βρύκει <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>987</span> (lyr.); βρύκει γὰρ ἅπαν τὸ παρόν <span class="bibl">Cratin.58</span>; τὰ πατρῷα βρύκει <span class="bibl">Diph. 43.27</span>:—Pass., ἀπόλωλα, τέκνον, βρύκομαι <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>745</span>; βρυχθεὶς ἁλί <span class="title">AP</span>9.267 (Phil.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[gnash]] or [[grind]] the teeth, τοὺς ὀδόντας βρύχει <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.7</span>, etc., cf. <span class="title">AP</span>15.51 (Arch.); τὸ στόμα β. <span class="bibl">Babr.95.45</span>; β. τοὺς ὀδόντας ἐπί τινα <span class="bibl"><span class="title">Act.Ap.</span>7.54</span>; also [[βρύχει]] alone, <span class="bibl">Hp. <span class="title">Mul.</span>2.120</span>; also intr., <b class="b3">οἱ ὀδόντες βρύχουσι</b> ib.<span class="bibl">1.36</span>; βρῦκον στόμα <span class="bibl">Nic. <span class="title">Al.</span>226</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Th.</span>207</span>, al.:—Med., βρύχονται <span class="bibl">Hp.<span class="title">Morb.Sacr.</span>1</span> (prob.).</span>

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> [[βρύχω]] Cratin.62, Call.<i>Fr</i>.649, cf. tb. [[βρύσσω]]<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><b class="num">1</b> [[roer]], [[morder]] βρύκουσ' ἀπέδεσθαί φησί μου τοὺς δακτύλους Ar.<i>Au</i>.26, cf. <i>Pax</i> 1315, ὡς [[γνάθος]] ἱππείη βρύκει Ps.Hdt.<i>Vit.Hom</i>.32, στέμφυλα βρύξουσιν Lyc.678<br /><b class="num">•</b>fig. del humo que irrita los ojos οὐ γὰρ ἂν ... ὀδὰξ ἔβρυκε τὰς λήμας ἐμοῦ no me habría mordido las legañas a dentelladas</i> Ar.<i>Lys</i>.301, μύθοισιν [[ἀλλήλους]] ὀδὰξ βρύξουσι Lyc.545, de una enfermedad que corroe los miembros, S.<i>Tr</i>.987.<br /><b class="num">2</b> [[engullir]], [[devorar]] ἑφθὰ καὶ ὀπτά (κρέα) E.<i>Cyc</i>.358, βρύχει γὰρ ἅπαν τὸ παρόν Cratin.l.c., καρπὸν ... φοινώδεα σίδης Nic.<i>Al</i>.489, abs. de las fauces de una fiera στόμα βρῦκον Nic.<i>Al</i>.226, del mar νηί τε σὺν πάσῃ βρύξας ἁλιρροθίῃ <i>AP</i> 7.624 (Diod.), cf. Call.l.c.<br /><b class="num">•</b>fig. [[dilapidar]] τὰ πατρῷα βρύκει Diph.42.27<br /><b class="num">•</b>en v. pas. [[ser devorado]] por una enfermedad ἀπόλωλα, τέκνον· βρύκομαι, τέκνον S.<i>Ph</i>.745, βρυχθεὶς ἁλί <i>AP</i> 9.267 (Phil.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Formado sobre un elemento expresivo βρυ- tb. presente en [[βρῦν]], [[βρυχάομαι]], [[βρύλλω]], etc.

|btext=<i>f.</i> βρύξω, <i>ao.</i> ἔβρυξα, <i>pf. inus.</i><br /><b>I. 1</b> ronger, mordre;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> dévorer;<br /><b>II.</b> grincer des dents.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. incert.

{{ls

|lstext='''βρύκω''': ἢ [[βρύχω]] [ῡ], (τὸ πρῶτον [[εἶναι]] ὁ Ἀττ. [[τύπος]] κατὰ Μοῖριν καὶ Ἀμμών.) ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κατ᾿ ἐνεστ.· μέλλ. βρύξω Ἱππ. 589. 44, Λυκόφρ. 678· ἀόρ. ἔβρυξα Ἱππ. 1160D, Ἀνθ. ΙΙ. 7. 624· ἀόρ. β' ἔβρῠχε [[αὐτόθι]] 9. 252 (ἐκτὸς ἂν ὁ μεταγεν. [[οὗτος]] ποιητὴς μετεχειρίσθη ῠ ἐν τῷ παρατ.)· περὶ τοῦ βέβρυχα ἴδε [[βρυχάομαι]]· ― παθ., ἴδε κατωτ. Τρώγων ποιῶ πολὺν κρότον, [[τρώγω]] λάβρως, λαιμάργως, γνάθος [[ἵππειος]] βρύκει Ἐπιγρ. Ὁμ. 14. 13· ἑφθὰ καὶ ὁπτὰ κρέ… βρύκειν Εὐρ. Κύκλ. 358, πρβλ. 372· πρὸς [[ταῦτα]] βρύκετ' Ἀριστοφ. Εἰρ. 1315· βρύκουσ' [[ἀπέδεσθαι]].. τοὺς δακτύλους, δάκνουσα, ὁ αὐτ. Ὄρν. 26· ἐπὶ καπνοῦ, ὀδὰξ ἔβρυκε τὰς λήμας ἐμοῦ ὁ αὐτ. Λυσ. 301· ― μεταφ., [[κόπτω]] εἰς τεμάχια, σπαράττω, [[κατατρώγω]], ἐπὶ διαβρωτικῆς νόσου, βρύκει Σοφ. Τρ. 987· βρύκει γὰρ ἄπαν τὸ παρὸν Κρατῖν. Δραπ. 2· τὰ πατρῷα βρύκει Δίφιλ. Ζωγρ. 1. 27· ― παθ., ἀπόλωλα, [[τέκνον]], βρύκομαι Σοφ. Φ. 745· ἁλὶ βρυχθεὶς Ἀνθ. ΙΙ. 9. 267. ΙΙ. [[τρίζω]] τοὺς ὀδόντας, τοὺς ὀδόντας βρύχει Ἱππ. 593. 29, κτλ.· [[ὡσαύτως]] μόνον βρύχει ὁ αὐτ. 643. 42· καὶ μὲ σημασ. οὐδετέρ., οἱ ὀδόντες βρύχουσι ὁ αὐτ. 604. 20· οὕτω βρῦκον [[στόμα]] Νίκ. Ἀλ. 226.

|mltxt=[[βρύκω]] και [[βρύχω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[μασώ]] με θόρυβο<br /><b>2.</b> [[τρώω]] [[λαίμαργα]]<br /><b>3.</b> [[δαγκώνω]]<br /><b>4.</b> [[κομματιάζω]], [[κατασπαράζω]]<br /><b>5.</b> [[τρίζω]] τα δόντια.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βάση των [[βρύκω]] και [[βρύχω]] θεωρείται το εκφραστικό [[στοιχείο]] <i>βρυ</i>-, που απαντά ίσως και στα [[βρυν]], [[βρύχιος]], [[βρυχώμαι]]. Εάν γίνει αποδεκτή η [[υπόθεση]] ότι το -<i>κ</i>- του [[βρύκω]] [[είναι]] υστερογενές [[αντί]] του -<i>γ</i>- ή -<i>χ</i>-, [[τότε]] το [[βρύκω]] θα προέρχεται από ινδοευρ. <i>g</i>^w<i>r</i><i>ū</i><i>ĝ</i> (<i>h</i>) <i>ō</i> και θα συνδέεται με αρχ. σλαβ. <i>gryz</i>, <i>grysti</i>, λιθ. <i>grάužiu</i>, <i>grάužti</i> «[[τρώω]], [[διαβιβρώσκω]]» και ίσως αρμ. <i>krcem</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>kurcem</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[βρύγδην]], [[βρυχή]]<br />(αρχ. -μσν.) [[βρύγμα]], [[βρυγμός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> <i>αποβρύκω</i>, [[εμβρύκω]], [[επιβρύκω]], [[επιβρύχω]], [[καταβρύκω]], [[συμβρύκω]], [[υποβρύχω]]].

|lsmtext='''βρύκω:''' ή [[βρύχω]][ῡ], μέλ. <i>βρύξω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔβρυξα</i> (για το <i>βέβρυχα</i>, βλ. [[βρυχάομαι]]), [[τρώω]] με θόρυβο, άπληστα, σε Ευρ., Αριστοφ.· μεταφ., [[σπάω]] σε κομμάτια, [[καταβροχθίζω]], λέγεται για μια επικίνδυνη διαβρωτική [[αρρώστια]], σε Σοφ.· ομοίως στην Παθ., <i>βρύκομαι</i>, στον ίδ., σε Ανθ.

|elrutext='''βρύκω:''' (ῡ)<b class="num">1)</b> [[кусать со скрежетом]], [[грызть]] ([[γνάθος]] ἱππείη βρύκει Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[жадно есть]], [[пожирать]] (τι Eur., Arph.): βρυχθεὶς ἁλί Anth. поглощбнный морем;<br /><b class="num">3)</b> [[снедать]], [[терзать]] ([[ἀπόλωλα]], βρύκομαι Soph.).

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[bite]], [[eat greedely]], beside [[βρύχω]] [[grind the teeth]] but the distinction is not always clear (Com.)<br />Other forms: Aor. [[βρῦξαι]], fut. [[βρύξω]]. Also <b class="b3">βρύχω</b> (Hp. ).<br />Dialectal forms: [[βρύκω]] Att. acc. to Moeris and Ammon.<br />Derivatives: [[βρυγμός]] (Eup.); <b class="b3">βρυκετός ταὑτὸν τῳ̃ βρυγμῳ̃</b>, <b class="b3">καὶ βρυκηθμὸς ὁμοίως</b>. [[Δωριεῖς]] H.; cf. [[δακετόν]], [[βρυχηθμός]]; - <b class="b3">βρυκεδανός πολυφάγος</b> ... H., cf. [[πευκεδανός]]; - [[βρύγδην]] <b class="b2">w. clenched teeth?</b> (AP).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: If [[κ]] in [[βρύκω]] came for γ or [[χ]] in [[βρῦξαι]], [[βρύξω]], [[βρύκω]] may continue <b class="b2">*gʷrūǵ(h)ō</b> like OCS <b class="b2">gryzǫ</b>, [[grysti]] [[gnaw]]; with ablaut Lith. <b class="b2">gráužiu</b>, <b class="b2">gráužti</b> <b class="b2">id.</b>. Cf. also Arm. [[krcem]] [[gnaw]] < <b class="b2">*kurcem</b> (with metathese as in [[turc]], Gen. [[trcoy]] [[γνάθος]]?). S. Lidén Armen. Stud. 34f. From Celtic one cites OIr. [[brōn]] [[sorrow]], Welsh [[brwyn]] [[biting pain]] (< <b class="b2">*brugnos</b>). S. Pok. 485f. - Cf. [[βρῦν]], [[βρυχάομαι]], [[βρύχιος]].

|mdlsjtxt=<br />to eat with [[much]] [[noise]], to eat [[greedily]], Eur., Ar.:—metaph. to [[tear]] in pieces, [[devour]], of a [[gnawing]] [[disease]], Soph.; so in Pass., βρύκομαι, Soph., Anth.

{{elnl

|elnltext=[[βρύκω]] en [[βρύχω]], voor med. βρύχομαι zie ook aldaar, voor perf. βέβρυχα zie [[βρυχάομαι]].<br /><b class="num">1.</b> stukbijten, hard bijten in, hard kauwen op:; [[κρέα]] stukken vlees Eur. Cycl. 358; overdr., van zaken die lichamelijke pijn veroorzaken: verbijten.<br /><b class="num">2.</b> knarsetanden, ook β. τοὺς ὀδόντας; ook med.; met [[ἐπί]] + acc. tegen iem. (als teken van woede). NT Act. Ap. 7.54.

|ftr='''βρύκω''': {brúkō}<br />'''Forms''': Aor. βρῦξαι, Fut. βρύξω<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[beißen]], [[gierig abfressen]], nicht immer von [[βρύχω]] [[mit den Zähnen knirschen]] zu unterscheiden (Kom. usw.; nach Moer. u. a. attisch).<br />'''Derivative''': Davon [[βρυγμός]] (Eup.), [[βρύγμα]] (Nik.); βρυκετός· ταὐτὸν τῳ̃ βρυγμῳ̃, καὶ βρυκηθμὸς [[ὁμοίως]]. Δωριεῖς H.; vgl. [[δακετόν]] bzw. [[βρυχηθμός]]; — βρυκεδανός· [[πολυφάγος]] ... H., vgl. [[πευκεδανός]] u. a.; — [[βρύγδην]] [[dicht bei]] (''AP'').<br />'''Etymology''': Unter der Voraussetzung, κ in [[βρύκω]] sei für γ oder χ aus βρῦξαι, βρύξω durch Entgleisung sekundär entstanden (Osthoff ZGdP 313f.), kann [[βρύκω]] aus *''g^u̯rūĝ''(''h'')''ō'' mit aksl. ''gryzǫ'', ''grysti'' [[nagen]] identisch sein; damit ablautend lit. ''gráužiu'', ''gráužti'' [[nagen]]. Auch arm. ''krcem'' [[nagen]] aus *''kurcem'' kann dazu stimmen, wenn man dieselbe analogische Metathese wie in ''t''‘''urc'', Gen. ''t''‘''rcoy'' [[γνάθος]] (zu [[τρώγω]]) usw. annimmt; darüber Lidén Armen. Stud. 34f. m. Lit.; ''c'' in ''krcem'' (< idg. ''ĝ'') kann übrigens aus dem synonymen ''aracem'' [[essen]] eingeführt sein. Aus dem Keltischen werden außerdem herangezogen air. ''brōn'' [[Kummer]], kymr. ''brwyn'' [[stechender Schmerz]] (urkelt. *''brŭgnos''). — WP. 1, 697f. m. Lit., Pok. 485f.<br />'''Page''' 1,272-273