πετάννυμι: Difference between revisions

← Older edit

πετάννυμι (view source)

Revision as of 12:23, 13 October 2024

8,377 bytes added , 13 October

m

Text replacement - " )" to ")"

Spiros

Bureaucrats, Interface administrators, Administrators

3,274,216

edits

@@ Line 8: / Line 8: @@
 |Transliteration C=petannymi
 |Beta Code=peta/nnumi
-|Definition=and πεταννύω (ἀνα-) ; later πετάω (ἀνα-) <span class="bibl">Luc.<span class="title">Cal.</span>21</span> ; poet. πίτνημι (q.v.): fut. <b class="b3">πετάσω</b> (<b class="b3">ἐκ</b>-) <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>1135</span> (lyr.); Att. <b class="b3">πετῶ</b> (<b class="b3">ἀνα</b>-) <span class="bibl">Men.26</span>,<span class="bibl">458</span>: aor. <b class="b3">ἐπέτᾰσα</b> (κατ-) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>731</span>, etc.; Ep. <b class="b3">πέτασα, πέτασσα</b>, Hom. (v. infr.): pf. <b class="b3">πεπέτακα</b> (δια-) <span class="bibl">D.S.17.115</span> :—Med., Ep. aor. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> πετάσαντο <span class="bibl">Nonn.<span class="title">D.</span>2.704</span>:—Pass., aor. <b class="b3">ἐπετάσθην</b>, Ep. <b class="b3">πετ-</b>, <span class="bibl">Od.21.50</span>, (ἐκ-) <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>497</span> (lyr.): pf. πέπταμαι Hom. (v. infr.), <b class="b3">πεπέτασμαι</b> (<b class="b3">ἐκ</b>-) Orac. ap. <span class="bibl">Hdt.1.62</span>, (παρα-) <span class="bibl">Plb.33.5.2</span>, (ἀνα-) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>111c</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Gall.</span> 29</span> : plpf. <b class="b3">ἐπέπτατο</b>, Ep. πέπτ- <span class="bibl">Il.17.371</span> : forms prop. belonging to <b class="b3">πέτομαι</b> are ἀνα-πτάς Zenod. in <span class="bibl">Il.1.351</span> ; <b class="b3">ἀνα-πτάμεναι</b> (for <b class="b3">-πεπτάμεναι</b>) πύλαι <span class="bibl">Parm.1.18</span> ; conversely <b class="b3">πετασθέντα</b> in signf. <b class="b2">fly</b>, <span class="bibl">Sotion p.186</span> W.—The simple Verb is rare exc. in aor. Act. and Pass., and pf. Pass.; cf. ἀνα-, <b class="b3">δια-, κατα-, περι-πετάννυμι</b> :—<b class="b2">spread out</b>, οὔρῳ πέτασ' ἱστία <span class="bibl">Od.5.269</span> ; [εἵματα] πέτασαν παρὰ θῖνα <span class="bibl">6.94</span> ; <b class="b3">χεῖρε πετάσσας</b>, of one swimming, <span class="bibl">5.374</span> ; ἄμφω χεῖρε φίλοις ἑτάροισι πετάσσας <span class="bibl">Il. 4.523</span>, <span class="bibl">13.549</span> : abs., <b class="b3">πετάσας</b> <b class="b2">opening his doors</b>, <span class="bibl">Theoc.16.6</span>: metaph., <b class="b3">θυμὸν πετάσαι</b> '<b class="b2">flutter</b>', <b class="b2">elate</b> one's heart, <span class="bibl">Od.18.160</span> :—Pass., mostly pf., <b class="b2">to be spread on all sides</b>, ἀμφὶ δὲ πέπλοι πέπτανται <span class="bibl">Il.5.195</span> ; αἴθρη πέπταται ἀνέφελος <span class="bibl">Od.6.45</span> ; πέπτατο δ' αὐγὴ Ἡελίου <span class="bibl">Il.17.371</span> ; part., <b class="b2">spread wide, opened wide</b>, of folding doors, πεπταμέναι πύλαι <span class="bibl">21.531</span> ; also <b class="b3">πετασθεῖσαι τεῦξαν φάος</b> ib.<span class="bibl">538</span> ; θύρετρα . . πετάσθησαν <span class="bibl">Od. 21.50</span> ; later κῶας πεπταμένον <span class="bibl">A.R.2.405</span> ; <b class="b3">πεπτ. πέλαγος</b> the <b class="b2">open</b> sea, <span class="bibl">Arat.288</span> ; <b class="b3">ὄστρεον χείλεσι πεπτ</b>. <span class="title">AP</span>9.86 (Antiphil.); πεπταμέναι περὶ τέκνα μέγα κλαίουσι γυναῖκες <span class="bibl">Opp.<span class="title">C.</span>3.106</span> ; also <b class="b3">ὡς ἄνεμος ἐπετάσθη</b> <b class="b2">was scattered abroad, dispersed</b>, of death, <span class="title">Riv.Fil.</span>57.380 (Crete). (Cf. Lat. <b class="b2">pateo</b>, OE. <b class="b2">fæpm</b> 'fathom'.)</span>
+|Definition=and [[πεταννύω]] (ἀνα-); later πετάω (ἀνα-) Luc.''Cal.''21; ''poet.'' πίτνημι ([[quod vide|q.v.]]): fut. πετάσω (ἐκ-) E.''IT''1135 (lyr.); Att. [[πετῶ]] ([[ἀνα]]-) Men.26,458: aor. ἐπέτᾰσα (κατ-) Ar.''Pl.''731, etc.; Ep. [[πέτασα]], [[πέτασσα]], Hom. (v. infr.): pf. [[πεπέτακα]] (δια-) [[Diodorus Siculus|D.S.]]17.115:—Med., Ep. aor. πετάσαντο [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 2.704:—Pass., aor. ἐπετάσθην, Ep. <b class="b3">πετ-</b>, Od.21.50, (ἐκ-) E.''Cyc.''497 (lyr.): pf. πέπταμαι Hom. (v. infr.), [[πεπέτασμαι]] (ἐκ-) Orac. ap. [[Herodotus|Hdt.]]1.62, (παρα-) Plb.33.5.2, (ἀνα-) [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 111c, Luc.''Gall.'' 29: plpf. [[ἐπέπτατο]], Ep. πέπτ- Il.17.371: forms prop. belonging to [[πέτομαι]] are ἀνα-πτάς Zenod. in Il.1.351; <b class="b3">ἀνα-πτάμεναι</b> (for -πεπτάμεναι) πύλαι Parm.1.18; conversely [[πετασθέντα]] in signf. [[fly]], Sotion p.186 W.—The simple Verb is rare exc. in aor. Act. and Pass., and pf. Pass.; cf. ἀνα-, <b class="b3">δια-, κατα-, περι-πετάννυμι</b>:—[[spread out]], οὔρῳ πέτασ' ἱστία Od.5.269; [εἵματα] πέτασαν παρὰ θῖνα 6.94; <b class="b3">χεῖρε πετάσσας</b>, of one swimming, 5.374; ἄμφω χεῖρε φίλοις ἑτάροισι πετάσσας Il. 4.523, 13.549: abs., [[πετάσας]] [[opening his doors]], Theoc.16.6: metaph., <b class="b3">θυμὸν πετάσαι</b> '[[flutter]]', [[elate]] one's heart, Od.18.160:—Pass., mostly pf., to [[be spread on all sides]], ἀμφὶ δὲ πέπλοι πέπτανται Il.5.195; αἴθρη πέπταται ἀνέφελος Od.6.45; πέπτατο δ' αὐγὴ Ἡελίου Il.17.371; part., [[spread wide]], [[opened wide]], of folding doors, πεπταμέναι πύλαι 21.531; also <b class="b3">πετασθεῖσαι τεῦξαν φάος</b> ib.538; θύρετρα… πετάσθησαν Od. 21.50; later κῶας πεπταμένον A.R.2.405; <b class="b3">πεπτ. πέλαγος</b> the [[open]] sea, Arat.288; <b class="b3">ὄστρεον χείλεσι πεπτ</b>. ''AP''9.86 (Antiphil.); πεπταμέναι περὶ τέκνα μέγα κλαίουσι γυναῖκες Opp.''C.''3.106; also <b class="b3">ὡς ἄνεμος ἐπετάσθη</b> [[was scattered abroad]], [[dispersed]], of death, ''Riv.Fil.''57.380 (Crete). (Cf. Lat. [[pateo]], OE. [[fæpm]] 'fathom'.)
 }}
 {{pape
-|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0604.png Seite 604]] fut. πετάσω, att. πετῶ, aor. ἐπέτασα, ep. πέτασσα, perf. pass. πέπταμαι, selten πεπέτασμαι, Orak. bei Her. 1, 62, ἀναπεπέτασται, Luc. somn. 29, aor. pass. ἐπετάσθην; – <b class="b2">ausbreiten</b>; aus einander falten, wie Gewänder, Od. 6, 94; Segel, 5, 269, vgl. Il. 1, 480. 8, 441 Od. 1, 130; χεῖρε, beide Arme ausbreiten, bes. gegen Einen, ihn zu umarmen, od. ihn anzuflehen, Il. 4, 523. 15, 549; von Thürflügeln, sie aus einander schlagen, öffnen, πύλαι πεπταμέναι, geöffnete Thürflügel, 21, 531, vgl. 538 Od. 21, 50; übertr., θυμὸν πετάσαι, das Herz weit machen, es in sehnsüchtigem Verlangen schwellen, 18, 160; pass. sich nach allen Seiten hin ausbreiten, ausdehnen, [[αἴθρη]] πέπταται [[ἀνέφελος]], [[αἴγλη]] Ἠελίοιο πέπταται, Od. 6, 45 Il. 17, 371; sonst noch sp. D.: πεπταμέναι περὶ τέκνα μέγα κλαίουσι γυναῖκες, Opp. Cyn. 3, 106; πεπταμένον [[κῶας]], Ap. Rh. 2, 405; Anth. – Vgl. noch [[πιτνάω]], [[πίτνημι]]; verwandt ist pateo, auch [[πέτομαι]], wahrscheinlich auch [[πίπτω]].
+|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0604.png Seite 604]] fut. πετάσω, att. πετῶ, aor. ἐπέτασα, ep. πέτασσα, perf. pass. πέπταμαι, selten πεπέτασμαι, Orak. bei Her. 1, 62, ἀναπεπέτασται, Luc. somn. 29, aor. pass. ἐπετάσθην; – [[ausbreiten]]; aus einander falten, wie Gewänder, Od. 6, 94; Segel, 5, 269, vgl. Il. 1, 480. 8, 441 Od. 1, 130; χεῖρε, beide Arme ausbreiten, bes. gegen Einen, ihn zu umarmen, od. ihn anzuflehen, Il. 4, 523. 15, 549; von Thürflügeln, sie aus einander schlagen, öffnen, πύλαι πεπταμέναι, geöffnete Thürflügel, 21, 531, vgl. 538 Od. 21, 50; übertr., θυμὸν πετάσαι, das Herz weit machen, es in sehnsüchtigem Verlangen schwellen, 18, 160; pass. sich nach allen Seiten hin ausbreiten, ausdehnen, [[αἴθρη]] πέπταται [[ἀνέφελος]], [[αἴγλη]] Ἠελίοιο πέπταται, Od. 6, 45 Il. 17, 371; sonst noch sp. D.: πεπταμέναι περὶ τέκνα μέγα κλαίουσι γυναῖκες, Opp. Cyn. 3, 106; πεπταμένον [[κῶας]], Ap. Rh. 2, 405; Anth. – Vgl. noch [[πιτνάω]], [[πίτνημι]]; verwandt ist pateo, auch [[πέτομαι]], wahrscheinlich auch [[πίπτω]].
+}}
+{{bailly
+|btext=<i>f.</i> πετάσω, <i>att.</i> πετῶ, <i>ao.</i> ἐπέτασα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ἐπετάσθην, <i>pf.</i> πεπέτασμαι <i>et</i> [[πέπταμαι]];<br />déployer, acc. : χεῖρε, déployer, ouvrir les deux bras ; τινί, pour embrasser <i>ou</i> supplier qqn ; πύλαι πεπταμέναι IL portes toutes grandes ouvertes ; <i>fig.</i> θυμὸν [[πετάσαι]] OD ouvrir, <i>càd</i> épanouir son cœur en lui inspirant des désirs ardents;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[πετάννυμαι]] se déployer, se répandre.<br />'''Étymologie:''' R. Πετ, se déployer ; cf. [[πέταλον]], [[πίτνημι]], <i>lat.</i> [[pateo]], [[patulus]].
+}}
+{{elnl
+|elnltext=πετάννυμι en πεταννύω, ander praes. πίτνημι (zie daar); aor. act. ἐπέτᾰσα, ep. (ἐ)πέτασ(σ)α, ep. ptc. πετάσσας, aor. pass. ἐπετάσθην, ep. 3 plur. πετάσθησαν; perf. πεπέτακα (in compos.), med.-pass. πέπτᾰμαι en πεπέτασμαι, plqperf. med.-pass. 3 sing. (ἐ)πέπτατο; fut. πετάσω, uitspreiden:; χεῖρε π. ἀμφοτέρας beide armen uitspreiden Od. 24.397; π. ἱστία de zeilen spreiden Od. 5.269; overdr..; ὅπως πετάσειε... θυμὸν μνηστήρων om de vrijers het hoofd op hol te brengen Od. 18.160; abs. opendoen:; τίς... Χάριτας πετάσας ὑποδέξεται; wie zal opendoen om de Charites te ontvangen? Theocr. Id. 16.6; perf. pass. uitgespreid zijn:; αἴθρη πέπταται ἀνέφελος een wolkeloze lucht ligt uitgespreid (over de Olympus) Od. 6.45; openstaan:. πεπταμένας... πύλας ἔχετε jullie moeten de deur wijd openhouden Il. 21.531.
+}}
+{{elru
+|elrutext='''πετάννῡμι:''' (fut. πετάσω - атт. πετῶ, aor. ἐπέτασα - эп. πέτᾰσα и πέτασσα; pass.: aor. ἐπετάσθην - эп. πετάσθην, pf. [[πεπέτασμαι]] и [[πέπταμαι]])<br /><b class="num">1</b> [[распростирать]], [[развертывать]], [[распускать]] ([[ἱστία]] Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[расстилать]] (εἵματα παρὰ θῖν᾽ [[ἁλός]] Hom.): ἀμφὶ δὲ πέπλοι πέπτανται Hom. вокруг (колесниц) разостланы покрывала;<br /><b class="num">3</b> [[простирать]] ([[ἄμφω]] χεῖρε ἑτάροισι Hom.);<br /><b class="num">4</b> [[распространять]]: πέπτατο δ᾽ αὐγὴ ἠελίου Hom. разлито было солнечное сияние;<br /><b class="num">5</b> [[распахивать]], [[растворять]] (πύλαι πεπταμέναι Hom.);<br /><b class="num">6</b> [[развлекать]], [[развеселять]], [[оживлять]] (θυμόν τινος Hom.).
+}}
+{{grml
+|mltxt=και [[πεταννύω]], ΜΑ<br /><b>1.</b> [[απλώνω]], [[ανοίγω]], [[εκτείνω]] (α. «εἵματα... πέτασαν παρὰ θῖν' ἁλός», <b>Ομ. Οδ.</b><br />β. «ὁ [[ἄνθρωπος]] τὰς χεῖρας πετάσας», Πορφ.)<br /><b>2.</b> <b>θρησκ.</b> [[υψώνω]] τα χέρια σε [[στάση]] ικεσίας<br /><b>3.</b> [[υψώνω]] το [[βλέμμα]] [[προς]] τον ουρανό («εἰς τὸν οὐρανὸν πετάσας τὸ [[ὄμμα]] καὶ τὰς παλάμας», Ιωάνν. Ελεήμ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[προθυμοποιούμαι]], [[απλώνω]] τα χέρια για να υποδεχθώ<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> <i>πετάννυμαι</i><br />(για θύρες) [[ανοίγω]], [[είμαι]] [[ανοιχτός]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «θυμὸν πετάσαι» — το να δίνει [[κανείς]] [[θάρρος]] σε κάποιον.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[πετάννυμι]] ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] με σημ. «[[απλώνω]], [[εκτείνω]]», η οποία απαντά ως δισύλλαβη <i>pet</i><i>ā</i>- και ως μονοσύλλαβη <i>pet</i>- και συνδέεται με λατ. <i>pateo</i> «[[είμαι]] [[ανοιχτός]]», <i>patulus</i> «[[ανοιχτός]], [[ευρύς]]», αβεστ. <i>paθana</i>- «[[μεγάλος]], [[πελώριος]]», αρχ. άνω γερμ. <i>fedel</i>-<i>gold</i> «[[φύλλο]] χρυσού» (με [[επίθημα]] -<i>l</i>-, <b>πρβλ.</b> <i>πέτα</i>-<i>λ</i>-<i>ον</i>). Ο αρχαιότερος τ. ενεστ. του ρ. [[είναι]] ο τ. [[πίτνημι]] (<span style="color: red;"><</span> <i>p</i><sup>o</sup><i>t</i>-<i>n</i>-<i>e</i><i>ә</i><sub>2</sub>-) με το έρρινο [[ένθημα]] -<i>ν</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>κίρ</i>-<i>ν</i>-<i>ημι</i>, <i>σκίδ</i>-<i>ν</i>-<i>ημι</i>). Ο τ. [[πετάννυμι]] (<span style="color: red;"><</span> <i>πετάσ</i>-<i>νυ</i>-<i>μι</i>) έχει σχηματιστεί από τον σιγματικό αόρ. <i>ἐ</i>-<i>πέτασ</i>-<i>α</i> (με απαθές το πρώτο [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το δεύτερο) με ενεστωτικό [[επίθημα]] -<i>νυ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[κεράννυμι]]: <i>ἐκέρασα</i>, [[σκεδάννυμι]]: <i>ἐσκέδασα</i>). Ο παρακμ. <i>πέ</i>-<i>πτα</i>-<i>μαι</i> (με μηδενισμένο το πρώτο [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το δεύτερο) εμφανίζει υστερογενές -<i>ᾰ</i>- βραχύ, σε [[αντίθεση]] [[προς]] το -<i>ᾱ</i>- του <i>κέκρᾱμαι</i> (<b>βλ. λ.</b> [[κεράννυμι]]). Τέλος, από το ρ. [[πετάννυμι]] (<b>πρβλ.</b> [[πέταλον]]) προέρχονται τα ανθρωπωνύμια <i>Πέταλος</i>, το οποίο μαρτυρείται πιθ. ήδη στη Μυκηναϊκή, <i>Πατάλας</i>, <i>Πετάλη</i>, <i>Πεταλώ</i>].
+}}
+{{lsm
+|lsmtext='''πετάννῡμι:''' και -ύω, [[έπειτα]] [[πετάω]]· μέλ. <i>πετάσω</i>, Αττ. <i>πετῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπέτᾰσα</i>, σε Αριστοφ.· σε Επικ. <i>πέτασα</i>, <i>πέτασσα</i> — Παθ. αόρ. <i>ἐπετάσθην</i>, Επικ. <i>πετ-</i>, παρακ. [[πέπταμαι]]· επίσης [[πεπέτασμαι]]· γʹ ενικ. υπερσ. [[ἐπέπτατο]], Επικ. <i>πέπτ-</i>· [[απλώνω]] πανιά ή ρούχα, σε Ομήρ. Οδ.· <i>χεῖρε πετάσσας</i>, λέγεται για κάποιον που κολυμπά, στο ίδ.· μεταφ., θυμὸν [[πετάσαι]], [[ανοίγω]] την [[καρδιά]] μου, στο ίδ. — Παθ., [[κυρίως]] στον παρακ.· είμαι απλωμένος σε όλες τις πλευρές, σε Όμηρ.· μτχ., απλωμένος [[ευρέως]], [[ανοιχτός]] διάπλατα, λέγεται για πόρτες με πτυχώσεις, με παραθυρόφυλλα, <i>πύλαι πεπταμέναι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>πετάσθησαν</i>, σε Ομήρ. Οδ.
 }}
 {{ls
 |lstext='''πετάννῡμι''': καὶ -ύω μεταγεν. πετάω (ἀνα-) Λουκ. π. Διαβολ. 21· ποιητ. [[πίτνημι]], (ὃ ἴδε)· ― μέλλ. πετάσω (ἐκ-) Εὐρ. Ι. Τ. 1135, Ἀττ. πετῶ (ἀνα-) Κωμικ. Ἀπόσπ. 4. 77, 104· ― ἀόρ. ἐπέτᾰσα (κατ-) Ἀριστοφ. Πλοῦτ. 731, κτλ.· Ἐπικ. πέτασα, πέτασσα Ὅμ.· ― πρκμ. πεπέτακα (δια-) Διοδ. Σικελ. 17. 115. ― Μέσ., Ἐπικ. ἀόρ. πετάσαντο Νόνν. Δ. 2. 704: ― Παθ., ἀόρ. ἐπετάσθην, Ἐπικ. πετ-, Ὅμ., Εὐρ.· πρκμ. [[πέπταμαι]] Ὅμ., [[ὡσαύτως]] πεπέτασμαι (ἐκ-) Χρησμ. παρ’ Ἡροδ. 1. 62, (παρα-) Πολύβ. 33. 3, 2, (ἀνα-) Λουκ. Ὄνειρ. ἢ Ἀλεκτρ. 29· ― ὑπερσ. [[ἐπέπτατο]], Ἐπικ. πέπτ-, Ἰλ. Ρ. 371, Ἀριστοφ. Ὄρν. 48. ― τὸ ἁπλοῦν [[ῥῆμα]] σχεδὸν δὲν ἀπαντᾷ εἰ μὴ ἐν τῷ ἀορ. ἐνεργ. καὶ παθ., καὶ ἐν τῷ παθ. πρκμ.· πρβλ. ἀνα-, δια-, κατα-, περι-[[πετάννυμι]]. (Ἐκ τῆς √ΠΕΤ παράγονται καὶ αἱ λέξεις πέταλος, πέταλον, πέτασος, πέταχνον, [[ὡσαύτως]] [[πίτνημι]], καὶ [[ἴσως]] πτελέα· πρβλ. Λατ. pat-eo, pat-ulus, patina.) ― Ἁπλώνω, ἀνοίγω, [[ἐκτείνω]], οὔρῳ πέτασ’ ἱστία Ὀδ. Ε. 269, πρβλ. Ζ. 94· [εἵματα] πέτασαν παρὰ θῖνα Ζ. 94· χεῖρε πετάσσας νηχέμεναι μεμαώς, ἐπὶ ἀνθρώπου προσπαθοῦντος νὰ κολυμβήσῃ, Ὀδ. Ε. 374· [[ἄμφω]] χεῖρε φίλοις ἑτάροισι πετάσσας Ἰλ. Δ. 523, Ν. 549· μεταφορ., [[ὅπως]] πετάσειε... θυμὸν μνηστήρων, [[ὅπως]] δώσῃ θάρρος εἰς αὐτούς, τοὺς κάμῃ νὰ ἀνοίξῃ ἡ καρδία των, Ὀδ. Σ. 159. ― Παθ., τὸ πλεῖστον ἐν τῷ παθ., ἐκτείνομαι καθ’ ἁπάσας τὰς διευθύνσεις, ἁπλώνομαι, ἀμφὶ δὲ πέπλοι πέπτανται Ἰλ. Ε. 195· [[αἴθρη]] πέπταται [[ἀνέφελος]] Ὀδ. Ζ. 45· πέπτατο δ’ αὐγὴ Ἠελίου Ἰλ. Ρ. 371· ἐπὶ θυρῶν, πύλαι πεπταμέναι, ἀνεῳγμέναι, Φ. 531· οὕτω, πετασθεῖσαι τεῦξαν [[φάος]] [[αὐτόθι]] 538· πετάσθησαν Ὀδ. Φ. 50· μεταγεν. [[ὡσαύτως]], πεπταμένον [[κῶας]] Ἀπολ. Ρόδ. Β. 405· πεπτ. [[πέλαγος]], τὸ ἀνοικτὸν [[πέλαγος]], Ἄρατ. 288· [[ὄστρεον]] χείλεσι πεπτ. Ἀνθ. Π. 9. 86· πεπταμέναι περὶ τέκνα μέγα κλαίουσι γυναῖκες, Λατ. circumfusae, Ὀππ. Κ. 3. 106. ― Ἐν Ἰλ. Α. 351, ὁ Ζηνόδοτος ἀνέγνω χεῖρας ἀναπτὰς (ἀντὶ τοῦ χεῖρας ὀρεγνύς), καὶ ἐν Παρμεν. 18, εὕρηται μετοχ. ἀορ. ἀναπτάμενος ἀνοίξας, ὡς εἰ οἱ τύποι ἔπτην, ἐπτάμην ἦσαν ἀόρ. τούτου τοῦ ῥήμ. ὡς ῥήμ. ὡς καὶ τοῦ [[πέταμαι]].
 }}
-{{bailly
+{{etym
-|btext=<i>f.</i> πετάσω, <i>att.</i> πετῶ, <i>ao.</i> ἐπέτασα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. ao.</i> ἐπετάσθην, <i>pf.</i> πεπέτασμαι <i>et</i> [[πέπταμαι]];<br />déployer, acc. : χεῖρε, déployer, ouvrir les deux bras ; τινί, pour embrasser <i>ou</i> supplier qqn ; πύλαι πεπταμέναι IL portes toutes grandes ouvertes ; <i>fig.</i> θυμὸν [[πετάσαι]] OD ouvrir, <i>càd</i> épanouir son cœur en lui inspirant des désirs ardents;<br /><i><b>Moy.</b></i> πετάννυμαι se déployer, se répandre.<br />'''Étymologie:''' R. Πετ, se déployer ; cf. [[πέταλον]], [[πίτνημι]], <i>lat.</i> pateo, patulus.
+|etymtx=-ύω<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[to spread out]], [[to unfold]], [[to open]] (Att.).<br />Other forms: [[πίτνημι]], <b class="b3">-άω</b> (Il.; [[ἔπιτνον]] Hes. Sc. 291), <b class="b3">πετ-άζω</b> (LXX), <b class="b3">-άω</b> (Luc.), aor. <b class="b3">πετά-σ(σ)αι</b>. Pass. <b class="b3">-σθῆναι</b>, perf. midd. [[πέπταμαι]] (all Il.), [[πεπέτασμαι]] (Orac. ap. Hdt., D. S.), act. [[πεπέτακα]] (D. S.), fut. <b class="b3">πετ-άσω</b> (E. in lyr.), <b class="b3">-άσσω</b> (Nonn.), <b class="b3">-ῶ</b> (Men.).<br />Compounds: Often w. prefix, esp. <b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">κατα-</b>.<br />Derivatives: 1. [[πέταλον]] n. [[leaf]] (Il.), [[metal]], [[resp. gold plating]] (Att. inscr.); also <b class="b3">-ηλα</b> pl. (Hes. Sc.; metr. condit., Leumann Hom. Wörter 123 w. n. 91); <b class="b3">πετάλ-ιον</b>, <b class="b3">-ια</b> (on the accent etc. Scheller Oxytonierung 46f.), <b class="b3">-ίς</b>, <b class="b3">-ειον</b>, <b class="b3">-ῖτις</b>, <b class="b3">-ώδης</b>, <b class="b3">-όω</b>, <b class="b3">-ωσις</b>, <b class="b3">-ίζω</b>, <b class="b3">-ισμός</b>; hypostasis <b class="b3">ἐμπεταλ-ίς ἔδεσμα διὰ τυροῦ σκευαζόμενον</b> H. (: <b class="b3">ἐν πετάλῳ</b>). 2. [[πέτασος]] m. (f.) [[broad-brimmed hat]], also metaph. (hell.), with <b class="b3">πετάσ-ιον</b>, <b class="b3">-ώδης</b>, <b class="b3">-ών</b>, <b class="b3">-ῖτις</b>. 3. (<b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">ὑπο-</b> etc.) [[πέτασμα]] n. [[blanket]], [[curtain etc.]] (IA.). 4. [[ἐκπέτασις]] f. [[spreading out]] (Plu.). 5. [[πετασμός]] m. <b class="b2">id.</b> (LXX). 6. [[πέταχνον]] (<b class="b3">-ακνον</b> H.) n. [[open drinking bowl]] (Alex.; like [[κυλίχνη]] a.o.; Chantraine Form. 195). 7. [[πέτηλος]] (<b class="b3">-λός</b>) [[grown]] ([[μόσχος]], [[βοῦς]]; Ath., H. ["<b class="b3">ἀναπεπταμένα τὰ κέρατα ἔχων</b>"]). 8. <b class="b3">ἀναπετ-ής</b> [[spread out]] with <b class="b3">-εια</b> f. [[spreading out]] (medic.). 9. <b class="b3">ἐκπέτα-λος</b> [[open]], [[flat]] (Mosch., [[ἀγγεῖον]]). -- On themselves stand with unclear meaning development: <b class="b3">πετήλας τοὺς μικροὺς καὶ θαμνώδεις φοίνικας</b>; <b class="b3">πετηλίς ἀκρίς</b> H.; <b class="b3">πετηλίας καρκίνος</b> (Ael.).<br />Origin: IE [Indo-European] [824] <b class="b2">*peth₂-</b> [[spread out]]<br />Etymology: The pair <b class="b3">πετά-σαι</b>: <b class="b3">πίτ-νη-μι</b> agrees a.o. with <b class="b3">κερά-σαι</b>: <b class="b3">κίρ-νη-μι</b>, <b class="b3">πελά-σασθαι</b>: <b class="b3">πίλ-να-μαι</b> (s. vv.); to this <b class="b3">πέ-πτα-μαι</b> (with short vowel from [[-h₂]], Schwyzer 770 w. n. 6); after <b class="b3">πετά-σαι</b> the present <b class="b3">πετά-ννυμι</b> etc. (like <b class="b3">κερά-σαι</b>: <b class="b3">κερά-ννυμι</b> a.o.). -- Without direct agreement outside Greek but with several cognates. With redced [[a-]]vowel intr. Lat. [[pateō]], [[-ēre]] [[stand open]], with [[patulus]] [[spread out broadly]]; perhaps also the nasal present [[pa-n-d-ō]] [[spread out]]. In other languages several verbal nouns, e.g. Av. [[paʮana-]] [[wide]], [[broad]], Lith. <b class="b2">petỹs</b> m. [[shoulder]], [[arm-pit]], Germ., e.g. OWNo. [[faðmr]] m. prop. *'extension (of the arms)', [[embrace]], [[bosom]]. With [[l-]]suffix like <b class="b3">πέτα-λον</b> OHG [[fedel-gold]] n. [[leaf-gold]]. Further connections w. rich lit. in W.-Hofmann s. [[pateō]] and [[pandō]], Fraenkel s. <b class="b2">petỹs</b>; also WP. 2, 18 u. Pok. 824. -- Prob. not here [[πατάνη]]. l
 }}
-{{grml
+{{mdlsj
-|mltxt=και [[πεταννύω]], ΜΑ<br /><b>1.</b> [[απλώνω]], [[ανοίγω]], [[εκτείνω]] (α. «εἵματα... πέτασαν παρὰ θῑν' ἁλός», <b>Ομ. Οδ.</b><br />β. «ὁ [[ἄνθρωπος]] τὰς χεῑρας πετάσας», Πορφ.)<br /><b>2.</b> <b>θρησκ.</b> [[υψώνω]] τα χέρια σε [[στάση]] ικεσίας<br /><b>3.</b> [[υψώνω]] το [[βλέμμα]] [[προς]] τον ουρανό («εἰς τὸν οὐρανὸν πετάσας τὸ [[ὄμμα]] καὶ τὰς παλάμας», Ιωάνν. Ελεήμ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[προθυμοποιούμαι]], [[απλώνω]] τα χέρια για να υποδεχθώ<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> <i>πετάννυμαι</i><br />(για θύρες) [[ανοίγω]], [[είμαι]] [[ανοιχτός]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «θυμὸν πετάσαι» — το να δίνει [[κανείς]] [[θάρρος]] σε κάποιον.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[πετάννυμι]] ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] με σημ. «[[απλώνω]], [[εκτείνω]]», η οποία απαντά ως δισύλλαβη <i>pet</i><i>ā</i>- και ως μονοσύλλαβη <i>pet</i>- και συνδέεται με λατ. <i>pateo</i> «[[είμαι]] [[ανοιχτός]]», <i>patulus</i> «[[ανοιχτός]], [[ευρύς]]», αβεστ. <i>paθana</i>- «[[μεγάλος]], [[πελώριος]]», αρχ. άνω γερμ. <i>fedel</i>-<i>gold</i> «[[φύλλο]] χρυσού» (με [[επίθημα]] -<i>l</i>-, <b>πρβλ.</b> <i>πέτα</i>-<i>λ</i>-<i>ον</i>). Ο αρχαιότερος τ. ενεστ. του ρ. [[είναι]] ο τ. [[πίτνημι]] (<span style="color: red;"><</span> <i>p</i><sup>o</sup><i>t</i>-<i>n</i>-<i>e</i><i>ә</i><sub>2</sub>-) με το έρρινο [[ένθημα]] -<i>ν</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>κίρ</i>-<i>ν</i>-<i>ημι</i>, <i>σκίδ</i>-<i>ν</i>-<i>ημι</i>). Ο τ. [[πετάννυμι]] (<span style="color: red;"><</span> <i>πετάσ</i>-<i>νυ</i>-<i>μι</i>) έχει σχηματιστεί από τον σιγματικό αόρ. <i>ἐ</i>-<i>πέτασ</i>-<i>α</i> (με απαθές το πρώτο [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το δεύτερο) με ενεστωτικό [[επίθημα]] -<i>νυ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[κεράννυμι]]: <i>ἐκέρασα</i>, [[σκεδάννυμι]]: <i>ἐσκέδασα</i>). Ο παρακμ. <i>πέ</i>-<i>πτα</i>-<i>μαι</i> (με μηδενισμένο το πρώτο [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το δεύτερο) εμφανίζει υστερογενές -<i>ᾰ</i>- βραχύ, σε [[αντίθεση]] [[προς]] το -<i>ᾱ</i>- του <i>κέκρᾱμαι</i> (<b>βλ. λ.</b> [[κεράννυμι]]). Τέλος, από το ρ. [[πετάννυμι]] (<b>πρβλ.</b> [[πέταλον]]) προέρχονται τα ανθρωπωνύμια <i>Πέταλος</i>, το οποίο μαρτυρείται πιθ. ήδη στη Μυκηναϊκή, <i>Πατάλας</i>, <i>Πετάλη</i>, <i>Πεταλώ</i>].
+|mdlsjtxt=to [[spread]] out sails or [[clothes]], Od.; χεῖρε πετάσσας, of one [[swimming]], Od.: metaph., θυμὸν [[πετάσαι]] to [[open]] one's [[heart]], Od.:—Pass., [[mostly]] in perf., to be [[spread]] on all sides, Hom.: [[part]]. [[spread]] [[wide]], opened [[wide]], of folding doors, πύλαι πεπταμέναι Il.; πετάσθησαν Od.
 }}
-{{lsm
+{{FriskDe
-|lsmtext='''πετάννῡμι:''' και -ύω, [[έπειτα]] [[πετάω]]· μέλ. <i>πετάσω</i>, Αττ. <i>πετῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπέτᾰσα</i>, σε Αριστοφ.· σε Επικ. <i>πέτασα</i>, <i>πέτασσα</i> — Παθ. αόρ. <i>ἐπετάσθην</i>, Επικ. <i>πετ-</i>, παρακ. [[πέπταμαι]]· επίσης [[πεπέτασμαι]]· γʹ ενικ. υπερσ. [[ἐπέπτατο]], Επικ. <i>πέπτ-</i>· [[απλώνω]] πανιά ή ρούχα, σε Ομήρ. Οδ.· <i>χεῖρε πετάσσας</i>, λέγεται για κάποιον που κολυμπά, στο ίδ.· μεταφ., θυμὸν [[πετάσαι]], [[ανοίγω]] την [[καρδιά]] μου, στο ίδ. — Παθ., [[κυρίως]] στον παρακ.· είμαι απλωμένος σε όλες τις πλευρές, σε Όμηρ.· μτχ., απλωμένος [[ευρέως]], [[ανοιχτός]] διάπλατα, λέγεται για πόρτες με πτυχώσεις, με παραθυρόφυλλα, <i>πύλαι πεπταμέναι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>πετάσθησαν</i>, σε Ομήρ. Οδ.
+|ftr='''πετάννυμι''': -ύω (att.),<br />{petánnumi}<br />'''Forms''': [[πίτνημι]], -άω (ep. poet. seit Il.; ἔπιτνον Hes. ''Sc''. 291), [[πετάζω]] (LXX), -άω (Luk.), Aor. πετάσ(σ)αι. Pass. -σθῆναι, Perf. Med. [[πέπταμαι]] (alles seit Il.), πεπέτασμαι (Orac. ap. Hdt., D. S.), Akt. πεπέτακα (D. S.), Fut. πετάσω (E. in lyr.), -άσσω (Nonn.), -ῶ (Men.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[ausbreiten]], [[entfalten]], [[öffnen]].<br />'''Composita''': oft m. Präfix, bes. ἐκ-, ἀνα-, κατα-,<br />'''Derivative''': Ableitungen: 1. [[πέταλον]] n. [[Blatt]] (vorw. ep. poet. seit Il.), ‘Metall-, bes. Goldblech’ (att. Inschr. u. a.); auch -ηλα pl. (Hes. ''Sc''. u.a.; metr. bedingt, Leumann Hom. Wörter 123 m. A. 91); davon [[πετάλιον]], -ια (zum Akz. usw. Scheller Oxytonierung 46f.), -ίς, -ειον, -ῖτις, -ώδης, -όω, -ωσις, -ίζω, -ισμός; Hypostase [[ἐμπεταλίς]]· [[ἔδεσμα]] διὰ τυροῦ σκευαζόμενον H. (: ἐν πετάλῳ). 2. [[πέτασος]] m. (f.) [[breiter Hut]], auch übertr. (hell. u. sp.), mit [[πετάσιον]], -ώδης, -ών, -ῖτις. 3. (κατα-, παρα-, ὑπο- usw.) [[πέτασμα]] n. [[Decke]], [[Vorhang]] (ion. att.). 4. [[ἐκπέτασις]] f. [[Ausbreitung]] (Plu.). 5. [[πετασμός]] m. ib. (LXX). 6. [[πέταχνον]] (-ακνον H.) n. [[offene Trinkschale]] (Alex.; wie [[κυλίχνη]] u.a.; Chantraine Form. 195). 7. [[πέτηλος]] (-λός) [[angewachsen]] ([[μόσχος]], [[βοῦς]]; Ath., H. ["ἀναπεπταμένα τὰ κέρατα ἔχων"]). 8. [[ἀναπετής]] [[ausgebreitet]] mit -εια f. [[Ausbreitung]] (Mediz.). 9. [[ἐκπέταλος]] [[offen]], [[flach]] (Mosch., [[ἀγγεῖον]]). — Für sich stehen mit unklarer Bed.entwicklung: πετήλας· τοὺς μικροὺς καὶ θαμνώδεις φοίνικας; [[πετηλίς]]· [[ἀκρίς]] H.; [[πετηλίας]] [[καρκίνος]] (Ael.).<br />'''Etymology''': Das Formenpaar [[πετάσαι]]: [[πίτνημι]] stimmt u.a. zu κεράσαι: [[κίρνημι]], πελάσασθαι: [[πίλναμαι]] (s. dd.); dazu [[πέπταμαι]] mit sekundärer Kürze (Schwyzer 770 m. A. 6) gegen-über [[κέκραμαι]], [[πέπλημαι]]; nach [[πετάσαι]] das Präsens [[πετάννυμι]] usw. (wie κεράσαι: [[κεράννυμι]] u.a.). — Ohne direkte außergriech. Entsprechung aber mit mehreren Verwandten. Mit reduziertem ''a''-Vokal das intr. lat. ''pateō'', -''ēre'' [[offen stehen]], wozu ''patulus'' [[weit ausgebreitet]]; vielleicht auch das Nasalpräsens ''pa''-''n''-''d''-''ō'' [[ausbreiten]]. In anderen Sprachen zahlreiche Verbalnomina, z.B. aw. ''paϑana''- [[weit]], [[breit]], lit. ''petỹs'' m. [[Schulter]], [[Achsel]], germ., z.B. awno. ''faðmr'' m. eig. *’Ausstreckung (der Arme)’, [[Umarmung]], [[Busen]]. Mit ''l''-Suffix wie [[πέταλον]] ahd. ''fedel''-''gold'' n. [[Blattgold]]. Weitere Anknüpfungen m. reicher Lit. bei W.-Hofmann s. ''pateō'' und ''pandō'', Fraenkel s. ''petỹs''; auch WP. 2, 18 u. Pok. 824. — S. noch [[πατάνη]].<br />'''Page''' 2,520-521
 }}
-{{elru
+{{mantoulidis
-|elrutext='''πετάννῡμι:''' (fut. πετάσω - атт. πετῶ, aor. ἐπέτασα - эп. πέτᾰσα и πέτασσα; pass.: aor. ἐπετάσθην - эп. πετάσθην, pf. [[πεπέτασμαι]] и [[πέπταμαι]])<br /><b class="num">1)</b> распростирать, развертывать, распускать ([[ἱστία]] Hom.);<br /><b class="num">2)</b> расстилать (εἵματα παρὰ θῖν᾽ [[ἁλός]] Hom.): ἀμφὶ δὲ πέπλοι πέπτανται Hom. вокруг (колесниц) разостланы покрывала;<br /><b class="num">3)</b> простирать ([[ἄμφω]] χεῖρε ἑτάροισι Hom.);<br /><b class="num">4)</b> распространять: πέπτατο δ᾽ αὐγὴ ἠελίου Hom. разлито было солнечное сияние;<br /><b class="num">5)</b> распахивать, растворять (πύλαι πεπταμέναι Hom.);<br /><b class="num">6)</b> развлекать, развеселять, оживлять (θυμόν τινος Hom.).
+|mantxt=(=[[ἁπλώνω]]). Ἀπό ρίζα πετ-. Θέματα: α) πετ-α καί β) πετασ. [[θέμα]] πετάσ + [[πρόσφυμα]] νυ → πετάσνυμι = [[πετάννυμι]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[πέταλος]] (=[[πλατύς]]), [[πέταλον]] (=[[φύλλο]]), [[πέτασμα]] (=[[ἄνοιγμα]]), [[παραπέτασμα]] (=[[κουρτίνα]]), σιδηροῦν [[παραπέτασμα]] (=νοητή [[γραμμή]] ἀνάμεσα στή Ρωσία καί στίς ἄλλες χῶρες τοῦ κόσμου), [[καταπέτασμα]] (=[[σκέπασμα]]), [[πέτασος]] (=καπέλο πλατύγυρο), [[πέταχνον]] (=φαρδύ ποτήρι), [[πατάνη]] (=[[γαβάθα]]) [[πίτνημι]] (ποιητ.) καί [[ἴσως]] καί τό [[πτελέα]] (=[[φτελιά]]).
 }}