πεῖραρ: Difference between revisions

|Definition=(also πεῖρας, v. infr. <span class="bibl">1.5</span>), ᾰτος, τό, Ep., Ion., and Lyr. form of [[πέρας]], <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[end]], [[limit]], οὐδ' εἴ κε τὰ νείατα πείραθ' ἵκηαι γαίης καὶ πόντοιο <span class="bibl">Il. 8.478</span>, cf. <span class="bibl">Od. 5.463</span>, <span class="bibl">11.13</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[completion]], <b class="b3">οὐ γάρ πω πάντων ἐπὶ πείρατ' ἀέλων ἤλθομεν</b> the [[end]] of our labours, <span class="bibl">23.248</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[achievement]], [[execution]], [[mode]] or [[means of execution]], ᾧ παιδὶ ἑκάστου πείρατ' ἔειπε <span class="bibl">Il.23.350</span>; πείρατ' ἀέθλων δείκνυεν <span class="bibl">Pi. <span class="title">P.</span>4.220</span>; <b class="b3">εἰ δέ τις ἀνδρῶν ἡμετέρης τέχνης πείρατά φησιν ἔχειν</b> says he possesses the [[secret]] ( = [[power of execution]]) of my art, Zeuxisin <span class="title">PLG</span>2.318, cf. <span class="title">IG</span> 3.399; <b class="b3">νίκης πείρατ' ἔχονται ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσι</b> the [[achievement]] of victory is dependent on the gods, <span class="bibl">Il. 7.102</span>; νίκης ἐν θεοῖσι πείρατα <span class="bibl">Archil. 55</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[final decision]], [[verdict]], ἐπὶ ἴστορι πεῖραρ ἑλέσθαι <span class="bibl">Il.18.501</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[doom]], ἐκφυγέειν μέγα π. ὀϊζύος <span class="bibl">Od.5.289</span>; ὥς κεν θᾶσσον ὀλέθρου πείραθ' ἵκηαι <span class="bibl">Il.6.143</span>; πεῖρας θανάτου <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.31</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[instrument]], [[tool]], ἦλθε δὲ χαλκεὺς ὅπλ' ἐν χερσὶν ἔχων χαλκήϊα, πείρατα τέχνης, ἄκμονά τε σφῦράν τ' εὐποίητόν τε πυράγρην <span class="bibl">Od.3.433</span>, cf. Sch. Dad loc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> esp. [[tackle]], [[rope]], δησάντων σ'. . ὀρθὸν ἐν ἱστοπέδῃ, ἐκ δ' αὐτοῦ πείρατ' ἀνήφθω <span class="bibl">Od.12.51</span>; οὐδ' ἔτι δεσμά σ' ἔρυκε, λύοντο δὲ πείρατα πάντα <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span> 129</span>: metaph., πτολέμοιο πεῖραρ… τάνυσσαν <span class="bibl">Il.13.359</span>: Τρώεσσιν ὀλέθρου πείρατ' ἐφῆπται <span class="bibl">7.402</span>; πᾶσιν ὀλέθρου πείρατ' ἐφῆπτο <span class="bibl">Od. 22.33</span>; καιρὸν εἰ φθέγξαιο, πολλῶν πείρατα συντανύσαις ἐν βραχεῖ <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.81</span>. (περ-[[Fṛ]]-, περ-[[Fṇ]]-<b class="b3">τ-</b>, cogn. with [[πείρω]], [[πόρος]].)</span>

|btext=ατος (τό) :<br /><b>A. I.</b> terme, extrémité, fin ; τὰ πείρατα les extrémités de la terre, de la mer ; <i>particul.</i> extrémité d'un câble, bout d'une corde;<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> :<br /><b>1</b> but, terme, fin : [[πεῖραρ]] [[ἑλέσθαι]] IL atteindre le but, <i>càd</i> terminer une contestation;<br /><b>2</b> [[le plus haut point]], [[l'extrémité]], [[le dernier degré]], [[le terme]];<br /><b>3</b> [[point extrême d'une chose]], [[partie essentielle]];<br /><b>B.</b> ce qui donne à une chose son achèvement.<br />'''Étymologie:''' R. Περ, traverser ; cf. [[πέρα]], [[πέρας]].

|elnltext=πεῖραρ -ατος, τό ook πεῖρας, ep. lyr. meestal plur., (uit)einde, grens(lijn);; πολυφόρβου πείρατα γαίης de uiteinden van de vruchtbare aarde Il. 14.200; πείρατ’ ἀέθλων het einde van de inspanningen Od. 23.248; πτολέμοιο πεῖραρ ἐπαλλάξαντες ἐπ’ ἀμφοτέροισι τάνυσσαν zij (de goden) spanden de grenslijn van de oorlog afwisselend bij beide partijen (d.w.z. de strijd golfde heen en weer) Il. 13.359; ὀλέθρου πείρατ’( α ) de grenzen van de ondergang Il 7.402; πεῖρας... θανάτου de grenslijn van de dood Pind. O. 2.31; νίκης πείρατα de grenzen van de overwinning (van de onzekere afloop v. e. gevecht) Il. 7.102; zelden van het eind van een touw:; ἐκ δ’ αὐτοῦ πείρατ’ ἀνήφθω daaraan (d.w.z. aan de mast) moeten de uiteinden bevestigd blijven Od. 12.51; uitbr. uitsluitsel, uiteindelijke beslissing:; ἐπὶ ἴστορι πεῖραρ ἑλέσθαι bij een scheidsrechter een (definitieve) beslissing verkrijgen Il. 18.501; ᾧ παιδὶ ἑκάστου πείρατ’ ἔειπε hij gaf zijn zoon uitsluitsel over elk detail Il. 23.350; overdr. einde, toppunt:. πείρατα τέχνης hoogtepunten van zijn vakmanschap Od. 3.433; ἐκφυγέειν μέγα πεῖραρ ὀιζύος te ontkomen aan het toppunt van ellende (d.w.z. de dood) Od. 5.289; πείρατα μύθων het uiteindelijke punt van mijn verhaal Emp. B 17.15.

|elrutext='''πεῖραρ:''' дор. [[πεῖρας]], ᾰτος τό (преимущ. pl.)<br /><b class="num">1</b> [[граница]], [[предел]], [[рубеж]], [[край]], [[конец]] (πείρατα γαίης καὶ πόντοιο Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[исход]], [[решение]] (πολέμοιο Hom.; ἀέθλων Pind.): π. [[ἑλέσθαι]] Hom. положить конец, кончить (спор); πείρατα νίκης Hom. победный исход, победа; πείρατ᾽ ὀλέθρου Hom. = [[ὄλεθρος]]; π. θανάτου Pind. = [[θάνατος]];<br /><b class="num">3</b> [[важнейшее обстоятельство]], [[основная черта]], [[суть]]: ἑκάστου πείρατα [[εἰπεῖν]] τινι Hom. рассказать кому-л. суть всего;<br /><b class="num">4</b> веревка, мор. конец: ἔκ τινος πείρατ᾽ ἀνάψαι Hom. привязать кого-л. веревкой;<br /><b class="num">5</b> [[орудие для отделки]], [[инструмент]] (πείρατα τέχνης Hom.).

|etymtx=-ατος<br />Grammatical information: n.<br />Meaning: [[end]], [[boundary]], [[outcome]], [[goal]], [[decision]]; ep. also [[rope]], [[cable]] (from [[rope-end]], [[cable-end]]?; also [[knot]]?; s.bel.).<br />Other forms: mostly pl. <b class="b3">-ατα</b> n. (Il., <b class="b3">περ(ρ)άτων</b> Alc.), younger [[πεῖρας]] (Pi.), [[πέρας]] (Att.).<br />Compounds: As 2. member in <b class="b3">ἀ-πείρων</b> (Il.), with transiion in the <b class="b3">ο-</b>stems <b class="b3">ἄ-πειρος</b> (Pi., Ion., trag., Pl., Arist.) [[endless]], [[unlimited]], also <b class="b3">ἀ-πε(ί)ρατος</b> <b class="b2">id.</b> (Pi., Ph.); here also [[ἀπειρέσιος]], [[ἀπείριτος]] with suffixtranfer (diff. s.v.)?; <b class="b3">ἀπέρονα πέρας μη ἔχοντα</b> H.; <b class="b3">πολυ-πείρων</b> <b class="b2">with many (wide) boundaries</b> (h. Cer. 296, Orph.).<br />Derivatives: 1. [[πειραίνω]] (Hom.), [[περαίνω]] (Att.), aor. [[πειρῆναι]], [[περᾶναι]], also w. <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">συν-</b> a.o., [[to bring to an end]], [[to finish]], [[to conclude]] with <b class="b3">ἀ-πέραντος</b> (<b class="b3">-εί-</b>) [[unlimited]] (Pi., Att.), [[περαντικός]] [[conclusive]] (Ar., Arist.), <b class="b3">συμπέρασ-μα</b> n. [[end]], [[finishing]], [[conclusion]] (Arist.) with <b class="b3">-ματικός</b> (Arist.). 2. [[περατόομαι]], <b class="b3">-όω</b>, also w. <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">συν-</b>, [[to end]], [[to bring to an end]], [[to limit]] (Arist.) with <b class="b3">ἀποπεράτ-ωσις</b> (medic.). 3. <b class="b3">ἀπο-περατίζω</b> [[to end]] (sch.). 4. <b class="b3">περατεύει ὁρίζει</b> H. -- Also [[περάτη]] f. [[extremity of the heavens]] (ψ 243, Arat., Call.), after the superlatives (cf. Schwyzer 503 c); here <b class="b3">περάτ-ηθεν</b> [[from the boundary]], [[from beyond]] (A. R.).<br />Origin: IE [Indo-European] [811] <b class="b2">*per-u̯-r̥/n̥</b> [[end]]?<br />Etymology: Basis <b class="b3">*πέρϜαρ</b> with old [[ρ]] / <b class="b3">ν-</b>flexion; from <b class="b3">ν-</b>stem <b class="b3">ἀ-πείρων</b>; through innovation [[πεῖρας]], [[πέρας]] (cf. Schwyzer 514). -- A remarkable similarity shows Skt. <b class="b2">pár-van-</b> n. [[knot]], [[joint]], [[section]]. Schulze Q. 109f., 116ff. concludes from this a special word [[πεῖραρ]] with the meaning [[knot]] (μ 51 a.o., h. Ap. 129), with the ptc. [[πειρήναντε]] <b class="b2">knotting, kn. confirming</b> (χ 175, 192); very attractive, but with the in other places (e.g. Ν 358) hardly rejectable meaning [[rope]], [[line]] (from [[rope-]], [[line-end]]?) one finds even so no solution. After Krause Glotta 25, 148 stands beside [[πεῖραρ]] [[end]] a special [[πεῖραρ]] [[line]] to [[σπεῖρα]], [[σπάρτον]]; to be rejected. For a uniform [[πεῖραρ]] (s. Bq w. older lit.) a.o. Niedermann Glotta 19, 7, Björck Mél. Bq 1, 143ff. -- In the sense of [[end]], [[frontier]] [[πεῖραρ]] < <b class="b3">*πέρ-Ϝαρ</b> belongs in any case to the great group [[πείρω]], [[πέρα]] etc. (prob. also [[πεῖρα]]); the orig. function of the element <b class="b3">περ-</b>, whether verbal or nominal, can no longer be decided. Also [[πεῖραρ]] = <b class="b2">pár-van-</b> [[knot]] can perhaps be united (prop. [[end]], [[section]], [[knot of a stalk]]?; WP. 2, 32; doubts in Mayrhofer s. <b class="b2">páruḥ</b>).

|ftr='''πεῖραρ''': -ατος<br />{peĩrar}<br />'''Forms''': meist pl. -ατα n. (ep. lyr. seit Il., περ(ρ)άτων Alk.) jünger [[πεῖρας]] (Pi.), [[πέρας]] (att.)<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Ende]], [[Grenze]], [[Ausgang]], [[Ziel]], [[Entscheidung]]; ep. auch [[Tau]], [[Seil]] (aus ‘Tau-, Seilende’?; auch [[Knoten]]?; s.u.).<br />'''Composita''': Als Hinterglied in [[ἀπείρων]] (ep. poet. seit Il.), mit Übergang in die ο-Stämme [[ἄπειρος]] (Pi., ion., Trag., auch Pl., Arist. u.a.) ‘end-, grenzenlos', auch ἀπε(ί)ρατος ib. (Pi., Ph.); hierher noch [[ἀπειρέσιος]], [[ἀπείριτος]] mit Suffixübertragung (anders s.v.)?; ἀπέρονα· [[πέρας]] μὴ ἔχοντα H.; [[πολυπείρων]] ‘mit vielen (weiten) Grenzen’ (''h''. ''Cer''. 296, Orph.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[πειραίνω]] (Hom. usw.), [[περαίνω]] (att.), Aor. πειρῆναι, περᾶναι, auch m. δια-, συν- u.a., [[zu Ende bringen]], [[vollenden]], [[einen Schluß ziehen]], [[folgern]] mit [[ἀπέραντος]] (-εί-) [[unbegrenzt]] (Pi., att.), [[περαντικός]] [[einen Schluß ziehend]] (Ar., Arist. u.a.), [[συμπέρασμα]] n. [[Abschluß]], [[Schluß]], [[Folgerung]] (Arist. u.a.) mit -ματικός (Arist. usw.). 2. περατόομαι, -όω, auch m. ἀπο-, συν-, [[enden]], [[zu Ende bringen]], [[begrenzen]] (Arist. usw.) mit [[ἀποπεράτωσις]] (Mediz. u.a.). 3. [[ἀποπερατίζω]] [[beenden]] (Sch.). 4. περατεύει· ὁρίζει H. — Auch [[περάτη]] f. [[die äußerste Himmelsgegend]] (ψ 243, Arat., Kall.), nach den Superlativen (vgl. Schwyzer 503 c); dazu [[περάτηθεν]] [[von der Grenze aus]], [[von jenseits her]] (A. R. u.a.).<br />'''Etymology''': Grundform *πέρϝαρ mit alter ρ / ν-Flexion; vom ν-Stamm [[ἀπείρων]]; durch Neubildung [[πεῖρας]], [[πέρας]] (vgl. Schwyzer 514). — Eine auffallende Ähnlichkeit zeigt aind. ''pár''-''van''- n. [[Knoten]], [[Gelenk]], [[Abschnitt]]. Schulze Q. 109f., 116ff. folgert daraus ein besonderes Wort [[πεῖραρ]] im Sinn von [[Knoten]] (μ 51 u.a., ''h''. ''Ap''. 129), wozu das Ptz. πειρήναντε [[knotend]], [[knüpfend befestigende]] (χ 175, 192); sehr verlockend, aber mit der an anderen Stellen (z.B. Ν 358) kaum abzuweisenden Bed. [[Tau]], [[Seil]] (aus ‘Tau-, Seilende’?) kommt man auch so nicht ganz ins reine. Nach Krause Glotta 25, 148 steht neben [[πεῖραρ]] [[Ende]] ein besonderes [[πεῖραρ]] [[Seil]] zu [[σπεῖρα]], [[σπάρτον]]; abzulehnen. Für ein einheitliches [[πεῖραρ]] (s. Bq m. älterer Lit.) u.a. Niedermann Glotta 19, 7, Björck Mél. Bq 1, 143ff. — Im Sinn von [[Ende]], [[Grenze]] gehört [[πεῖραρ]] aus *πέρϝαρ jedenfalls zu der großen Sippe [[πείρω]], [[πέρα]] usw. (wohl auch [[πεῖρα]]); die urspr. Funktion des Elements περ-, ob verbal oder nominal, läßt sich nicht mehr ermitteln. Auch [[πεῖραρ]] = ''pár''-''van''- [[Knoten]] läßt sich vielleicht damit vereinigen (eig. [[Ende]], [[Abschnitt]], [[Knoten eines Halms]]?; WP. 2, 32; Zweifel bei Mayrhofer s. ''páruḥ'').<br />'''Page''' 2,490-491