3,240,867
edits
δόλος: Difference between revisions
m
Text replacement - ",," to ","
mNo edit summary |
m (Text replacement - ",," to ",") |
||
| (41 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=dolos | |Transliteration C=dolos | ||
|Beta Code=do/los | |Beta Code=do/los | ||
|Definition=(A), ὁ, prop. < | |Definition=(A), ὁ, prop.<br><span class="bld">A</span> [[bait]] for [[fish]], Od.12.252: hence, [[any]] [[cunning]] [[contrivance]] for [[deceiving]] or [[catching]], as the [[net]] in which [[Hephaestus]] catches [[Ares]], 8.276; the Trojan horse, ib.494; [[Ixion]]'s [[bride]], Pi. ''P.''2.39; the robe of Penelope, Od.19.137 (pl.); [[ξύλινος]] δόλος = [[mousetrap]], Batr.116.<br><span class="bld">b</span> generally, any [[trick]] or [[stratagem]], πυκινὸν δόλον ἄλλον ὕφαινε Il.6.187, etc.: in plural, [[wiles]], δόλοι καὶ μήδεα 3.202; δόλοισι κεκασμένε 4.339, etc.<br><span class="bld">2</span> in the abstract, [[craft]], [[cunning]], [[treachery]], δόλῳ ἠὲ βίῃφι Od.9.406; ἔπεφνε δόλῳ, οὔ τι κράτεΐ γε Il.7.142; <b class="b3">οὐ κατ' ἰσχὺν… δόλῳ δέ</b>… [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''215, cf. ''Ch.''556, etc.; [[δόλοις]] ib.888, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''960, etc.; ἐκ δόλου Id.''El.''279; ἐν δόλῳ Id.''Ph.''102; σὺν δόλῳ [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''775; μετὰ δόλου καὶ τέχνης Isoc.9.36; <b class="b3">δόλῳ πονηρῷ</b>, = Lat. [[dolo malo]], Supp.Epigr.1.161.53; μετὰ δόλου πονηροῦ ''IG''12(2).510.9 (Methymna); χωρὶς δ. π. ''OGI''629.112 (Palmyra).<br><span class="bld">3</span> [[spy]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><br>(B) [[πάσσαλος]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ου, ὁ [[clavo]] Hsch.<br />-ου, ὁ<br /><b class="num">• Morfología:</b> [poét. sg. gen. -οιο Opp.<i>C</i>.4.97; plu. dat. -οισι A.R.3.373]<br /><b class="num">1</b> [[cebo]] de pesca ἰχθύσι ... δόλον ... βάλλων <i>Od</i>.12.252, cf. Opp.<i>H</i>.5.355, de caza, para leones, Opp.<i>C</i>.4.108<br /><b class="num">•</b>[[trampa para ratones]], [[cepo]] ξύλινος δ. <i>Batr</i>.(1)116, ἐπεὶ σμίνθοις κρυπτὸν ἔτευχε δόλον Call.<i>SHell</i>.259.16, para comadrejas, Babr.27.1, para leopardos, Opp.<i>H</i>.3.393, para leones, Opp.<i>C</i>.4.97, para pulpos, Opp.<i>H</i>.4.300.<br /><b class="num">2</b> [[engaño]], [[ardid]]<br /><b class="num">a)</b> ref. a cosas concr.: al caballo de Troya <i>Od</i>.8.494, <i>AP</i> 9.156 (Antiphil.), Triph.107, 221, a la red con que Hefesto atrapó a Ares y Afrodita <i>Od</i>.8.276, ἐγὼ δὲ δόλους τολυπεύω pero yo devano engaños</i> dice Penélope <i>Od</i>.19.137, δ. ... [[ἀμήχανος]] de Pandora, Hes.<i>Op</i>.83, cf. <i>Th</i>.589, cf. E.<i>Rh</i>.215, (νεφέλα) ἅντε δόλον αὐτῷ θέσαν Ζηνὸς παλάμαι una nube que como engaño le dispusieron las mañas de Zeus</i> Pi.<i>P</i>.2.39, δ. στυγερός de la trampa de Medea contra Apsirto, Orph.<i>A</i>.1029;<br /><b class="num">b)</b> de diversas maquinaciones de dioses y héroes [[ardid]], [[estratagema]] εἰδὼς παντοίους τε δόλους de Odiseo <i>Il</i>.3.202, cf. 4.339, δόλον ὑφαίνειν tramar un engaño</i>, <i>Il</i>.6.187, σὸς δ., Ἥρη <i>Il</i>.15.14, Κίρκης δ. <i>Od</i>.23.321, δόλου μεμνημένος αἰεί Zeus del engaño de Prometeo, Hes.<i>Th</i>.562, cf. 175, <i>Sc</i>.30, δόλοις ὀλούμεθ' dice Clitemestra, A.<i>Ch</i>.888;<br /><b class="num">c)</b> gener. δόλους τ' ἀπάτας τε πολυπλοκίας τ' ἐφίλησαν Thgn.67, (ἑταῖρος) ὅτῳ μή τις ἔνεστι δ. Thgn.416, δ. [[γυναικήιος]] Hdt.1.91, κλαίω, στένομαι, καὶ δ. οὐδείς lloro, desfallezco y no hay engaño</i> A.<i>Th</i>.873, μή τις εἴη δ. E.<i>Or</i>.1420, op. [[ἁπλοῖ τρόποι]] Ar.<i>Pl</i>.1158, op. [[ἀρετά]] <i>AP</i> 7.146 (Antip.Sid.), δόλοι τε καὶ μηχαναί Pl.<i>R</i>.548a, τίς δὲ δ., τίς μῆτις A.R.3.781, cf. Orph.<i>A</i>.842, βασκανία καὶ δ. Plb.4.87.4, δόλοι καὶ ἐπιβουλαί Vett.Val.38.28, ἔλεξε δὲ ὅτι ἐν τοῖς ἱεροῖς φαίνοιτό τις δ. καὶ ἐπιβουλὴ ἐμοί X.<i>An</i>.5.6.29, πάντα δόλον τεύχοισα Theoc.1.50, cf. Plb.5.72.5, πλήρης παντὸς δόλου un mago <i>Act.Ap</i>.13.10, <i>Eu.Marc</i>.7.22, δ. πανοῦργος Vett.Val.235.18, παῦσον ... τοῦ μὴ λαλῆσαι δόλον Basil.M.29.373D, c. gen. obj. εὑρεῖν ... δόλον θήρης descubrir un ardid para cazar</i> Babr.95.48;<br /><b class="num">d)</b> esp. en dat. [[con engaño]], [[con malas artes]] δόλῳ, οὐ ... κράτεΐ γε <i>Il</i>.7.142, δόλῳ ἠὲ βίηφιν <i>Od</i>.9.406, cf. 11.120, A.<i>Ch</i>.556, X.<i>HG</i> 7.1.46, [[LXX]] <i>Ex</i>.21.14, Ph.1.557, δόλῳ πεδάσαι Pi.<i>N</i>.5.26, δόλῳ ... κρατεῖν A.<i>Pr</i>.213, μὴ δόλῳ αὐτοὺς προάγοιεν Hdt.9.90, S.<i>OC</i> 1026, σε δόλῳ φρένας ἐξαπατήσας Ar.<i>Pax</i> 1099, cf. <i>Lys</i>.622, ἔειπε τοῖα δόλῳ A.R.3.687, οὐ πορεύσῃ δόλῳ [[LXX]] <i>Le</i>.19.16, cf. Ph.2.366, Babr.33.25, δόλῳ ... ἀφήρπασεν αὐχένα κούρης Perseo a la Gorgona, Orph.<i>L</i>.552, δόλῳ καὶ ἀπάτῃ D.H.3.23, δόλῳ καὶ βίᾳ Numen.27.43, tb. en plu. ὁ πατὴρ ἀπώλετο ... δόλοις λαθραίοις Ar.<i>Ra</i>.1143, cf. <i>Eq</i>.686, A.R.3.373, 4.343;<br /><b class="num">e)</b> δ. πονηρός [[fraude]], [[alevosía]] en doc. públicos, esp. en la expr. δόλῳ πονηρῷ y equiv., trad. de lat. <i>[[dolo malo]]</i>, [[dolosamente]], [[con engaño]], <i>SEG</i> 35.823.16 (Maronea II a.C.), <i>FD</i> 4.37C.21 (II/I a.C.), χωρὶς δόλου πονηροῦ <i>SEG</i> 39.1180.28 (Éfeso I a.C.), <i>OGI</i> 629.112 (Palmira II d.C.), [[ἄνευ]] δόλου πονηροῦ <i>IKnidos</i> 31.2.15 (II/I a.C. a.C.), μετὰ δόλου πονηροῦ <i>IG</i> 12(2).510.9 (Metimna II a.C.), en disposiciones funerar. εἰ δέ τις ... δόλον πονηρὸν ποιήσῃ περὶ τὸ μνημεῖον <i>IKyzikos</i> 1.83.6 (imper.), cf. <i>ISmyrna</i> 210.7 (II d.C.), en un testamento ταύτῃ τῇ [[διαθήκη]] δ. πονηρὸς ἀπέστη <i>BGU</i> 326.2.3 (II d.C.);<br /><b class="num">f)</b> en giro prep. [[con engaño]], [[con argucias]] ἐκ δόλου Pi.<i>P</i>.11.18, S.<i>El</i>.279, σὺν δόλῳ A.<i>Pers</i>.775, S.<i>Ai</i>.1245, E.<i>Hec</i>.884, 1269, ἐν δόλῳ S.<i>Ph</i>.102, Amph.<i>Seleuc</i>.71, διὰ ... δόλου Vett.Val.71.28, εἰς δὲ δόλον ἐκάλεσε Ar.<i>Au</i>.333, μετὰ δόλου καὶ τέχνης Isoc.9.36, cf. Plb.4.8.11, συμφρονήσαντες ἐπὶ δόλῳ Plb.3.52.3<br /><b class="num">•</b>[[sin engaño]], [[sin dolo]] [[ἄνευ]] τε δόλου καὶ ἀπάτης Hdt.1.69, cf. Plb.7.9.8, [[ἄτερ]] δόλου <i>AP</i> 9.241 (Antip.Thess.), [[δίχα]] παντὸς δόλου <i>PFlor</i>.294.4 (VI d.C.);<br /><b class="num">g)</b> δόλου τράπεζα· ἐπὶ τοῦ ἥπατος. σημεῖον ἐν θυτικῇ ref. al lóbulo del hígado que en la adivinación daba los malos augurios, Hsch.<br /><b class="num">3</b> [[engaño]], [[infidelidad]] amorosa, Pi.<i>P</i>.3.31.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Et. dud.: lat. <i>[[dolus]]</i>, osc. ac. <i>dolom</i> pueden ser préstamos. Se ha propuesto la rel. c.: a) aisl. <i>tāl</i> ‘[[engaño]]’, ags. <i>tael</i> ‘[[censura]]’; b) lat. <i>dolāre</i>, gr. [[δαιδάλλω]] q.u.; c) [[δέλεαρ]] q.u., pero habría un tratamiento anómalo de la labiovelar. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0655.png Seite 655]] ὁ (vgl. [[δέλος]], [[δείλατα]], [[δέλεαρ]] u. Lat. dolus). 1) | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0655.png Seite 655]] ὁ (vgl. [[δέλος]], [[δείλατα]], [[δέλεαρ]] u. Lat. dolus). 1) [[Köder]], [[Lockspeise]], für Fische Od. 12, 252; jedes [[Mittel]], um Einen <b class="b2">zubetrügen u. zu fangen</b> wie das trojanische Pferd, Odyss. 8, 494 ἵππου δουρατέου, ὅν ποτ' ἐς ἀκρόπολιν δόλον ἤγαγε [[δῖος]] [[Ὀδυσσεύς]], Aristarch u. Aristophanes Byz. lasen δόλῳ, s. Scholl. Didym.; die Fesseln, in denen Hephästus den Ares fängt, 8, 276; Batrach. 116 ist [[ξύλινος]] δ. die Mausefalle. – 2) übh. List, listiger Anschlag; Hom. u. Folgde; καὶ μήδεα Il. 3, 702; πολυμηχανίη τε Od. 23, 321; καὶ μηχαναί Plat. Rep. VIII, 548 a; <span class="ggns">Gegensatz</span> ist offene Gewalt, δόλῳ ἠὲ βίηφιν Od. 9, 406; ἔπεφνε δόλῳ, οὔ τι κράτεΐ γε Il. 7, 142; κατ' ἰσχύν Aesch. Prom. 213; πρὸς βίαν Soph. Phil. 91; den ἁπλοῖ τρόποι entgeggstzt Ar. Plut. 1159; – ähnl. in Prosa. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>I.</b> [[amorce]];<br /><b>II.</b> <i>p. ext.</i> <b>1</b> [[tout objet servant à tromper]], [[piège]];<br /><b>2</b> [[ruse]], [[artifice]].<br />'''Étymologie:''' R. Δελ, tromper, cf. [[δέλος]], [[δέλεαρ]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''δόλος:''' ὁ<br /><b class="num">1</b> [[приманка]] (ἰχθύσι δόλον κατὰ εἴδατα βάλλειν Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[ловушка]], [[западня]] (τεῦξαι δόλον Hom.; [[ξύλινος]] δ., ἣν παγίδα καλέουσι Batr.; δ. [[δονακόεις]] Anth.);<br /><b class="num">3</b> тж. pl. [[хитрость]], [[обман]], [[коварство]] Hom., Aesch. etc.: δόλῳ, δόλοις, ἐκ δόλου и ἐν δόλῳ Soph., σὺν δόλῳ Soph., Eur. и μετὰ δόλου Isocr. хитростью, обманом. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''δόλος''': ὁ, [[κυρίως]], [[δόλωμα]] πρὸς ἁλιείαν τῶν ἰχθύων, [[δέλεαρ]], Ὀδ. Μ. 252· [[ἐντεῦθεν]], πᾶν ἔντεχνον [[μηχάνημα]] πρὸς ἐξαπάτησιν ἢ σύλληψιν, [[οἷον]] τὸ [[δίκτυον]], ἐν ᾧ ὁ [[Ἥφαιστος]] συνέλαβε τὸν Ἄρη, Ὀδ. Θ. 276· ὁ δούρειος [[ἵππος]], [[αὐτόθι]] 494, πρβλ. Πίνδ. Π. 2. 71· ὁ ἱστὸς τῆς Πηνελόπης, Ὀδ. Τ. 137· [[ξύλινος]] δ., παγὶς πρὸς σύλληψιν μυῶν, Βατραχομ. 116· - [[καθόλου]], πᾶν [[τέχνασμα]] ἢ [[στρατήγημα]], πυκινὸν δόλον ἄλλον ὕφαινεν Ἰλ. Ζ. 187, κτλ.· κατὰ πληθ., πανουργίαι, δόλοι καὶ μήδεα Ἰλ. Γ. 202· δόλοισι κεκασμένε Ἰλ. Δ. 339, κτλ.· πρβλ. [[μέλω]] ἐν ἀρχῇ. 2) ἀφῃρημένως, [[δόλος]], [[ἀπάτη]], [[πανουργία]], Λατ. dolus, δόλῳ ἠὲ βίῃφι Ὀδ. Ι. 406· ἔπεφνε δόλῳ, [[οὔτι]] κράτεΐ γε Ἰλ. Η. 142· οὕτω παρ' Ἀττ., οὐ κατ' ἰσχὺν…, δόλῳ δὲ… Αἰσχύλ. Πρ. 213, πρβλ. χο. 556, κτλ.· δόλοις [[αὐτόθι]] 888, Σοφ. Ο. Τ. 960, κτλ.· ἐκ δόλου [[αὐτόθι]] Ἠλ. 279· ἐν δόλῳ [[αὐτόθι]] Φ. 102· σὺν δόλῳ Αἰσχύλ, Πέρσ. 775, Σοφ. Ἠλ. 279· μετὰ δόλου Ἰσοκρ. 195Ε· ἴδε ἐν λ. [[ἀπάτη]]. (Πρβλ. [[δέλος]], [[δέλεαρ]]· Λατ. dolus· Παλαιο-Σκανδιν. tâl, Ἀγγλο-Σαξ. tœl· Παλαιο-Γερμ. zâla). | |lstext='''δόλος''': ὁ, [[κυρίως]], [[δόλωμα]] πρὸς ἁλιείαν τῶν ἰχθύων, [[δέλεαρ]], Ὀδ. Μ. 252· [[ἐντεῦθεν]], πᾶν ἔντεχνον [[μηχάνημα]] πρὸς ἐξαπάτησιν ἢ σύλληψιν, [[οἷον]] τὸ [[δίκτυον]], ἐν ᾧ ὁ [[Ἥφαιστος]] συνέλαβε τὸν Ἄρη, Ὀδ. Θ. 276· ὁ δούρειος [[ἵππος]], [[αὐτόθι]] 494, πρβλ. Πίνδ. Π. 2. 71· ὁ ἱστὸς τῆς Πηνελόπης, Ὀδ. Τ. 137· [[ξύλινος]] δ., παγὶς πρὸς σύλληψιν μυῶν, Βατραχομ. 116· - [[καθόλου]], πᾶν [[τέχνασμα]] ἢ [[στρατήγημα]], πυκινὸν δόλον ἄλλον ὕφαινεν Ἰλ. Ζ. 187, κτλ.· κατὰ πληθ., πανουργίαι, δόλοι καὶ μήδεα Ἰλ. Γ. 202· δόλοισι κεκασμένε Ἰλ. Δ. 339, κτλ.· πρβλ. [[μέλω]] ἐν ἀρχῇ. 2) ἀφῃρημένως, [[δόλος]], [[ἀπάτη]], [[πανουργία]], Λατ. dolus, δόλῳ ἠὲ βίῃφι Ὀδ. Ι. 406· ἔπεφνε δόλῳ, [[οὔτι]] κράτεΐ γε Ἰλ. Η. 142· οὕτω παρ' Ἀττ., οὐ κατ' ἰσχὺν…, δόλῳ δὲ… Αἰσχύλ. Πρ. 213, πρβλ. χο. 556, κτλ.· δόλοις [[αὐτόθι]] 888, Σοφ. Ο. Τ. 960, κτλ.· ἐκ δόλου [[αὐτόθι]] Ἠλ. 279· ἐν δόλῳ [[αὐτόθι]] Φ. 102· σὺν δόλῳ Αἰσχύλ, Πέρσ. 775, Σοφ. Ἠλ. 279· μετὰ δόλου Ἰσοκρ. 195Ε· ἴδε ἐν λ. [[ἀπάτη]]. (Πρβλ. [[δέλος]], [[δέλεαρ]]· Λατ. dolus· Παλαιο-Σκανδιν. tâl, Ἀγγλο-Σαξ. tœl· Παλαιο-Γερμ. zâla). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[bait]], [[trick]], [[deceit]]; ἰχθύσι, Od. 12.252; of the [[wooden]] [[horse]], Od. 8.276 ; δόλῳ, ‘by [[craft]],’ ‘[[stratagem]],’ opp. [[ἀμφαδόν]], Od. 1.296; [[βίηφι]], Od. 9.406; pl., wiles, Od. 9.19 | |auten=[[bait]], [[trick]], [[deceit]]; ἰχθύσι, Od. 12.252; of the [[wooden]] [[horse]], Od. 8.276; δόλῳ, ‘by [[craft]],’ ‘[[stratagem]],’ opp. [[ἀμφαδόν]], Od. 1.296; [[βίηφι]], Od. 9.406; pl., wiles, Od. 9.19, Il. 3.202; δόλον (δόλους) ὑφαίνειν, τεύχειν, ἀρτύειν, τολοπεύειν. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[δόλος]] | |sltr=[[δόλος]] [[cunning]], [[treachery]] φῶτας δ' ὀξυρεπεῖ δόλῳ ἀπτωτὶ δαμάσσαις in [[wrestling]] (O. 9.91) θυγατέρι ἅντε δόλον [[αὐτῷ]] θέσαν Ζηνὸς παλάμαι, καλὸν [[πῆμα]] (= [[ψεῦδος]] γλυκύ v. 37) (P. 2.39) καὶ [[τότε]] γνοὺς Ἴσχυος Εἰλατίδα ξεινίαν κοίταν ἄθεμίν τε δόλον (P. 3.32) τὸν δὴ (''[[sc.]]'' Ὀρέσταν) — Κλυταιμήστρας [[χειρῶν]] [[ὕπο]] κρατερᾶν ἐκ δόλου τροφὸς ἄνελε δυσπενθέος (P. 11.18) ὥς τέ νιν (= Πηλέα) — Ἱππολύτα δόλῳ πεδᾶσαι ἤθελε (N. 5.26) ]αιον δόλον ἀπνευ[ (Pae. 8.87) | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
| Line 32: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=δόλου, ὁ (from δέλω, to [[catch]] [[with]] a [[bait]] (?); Latin dolus, cf. [[Curtius]], § 271); [[see]] [[δελεάζω]] [[above]]); [[properly]], [[bait]], [[Homer]], [[Odyssey]] 12,252; a [[lure]], [[snare]]; [[hence]], [[craft]], [[deceit]], [[guile]]: [[οὐκ]] ἐστι ἐν δόλῳ, [[there]] is no [[deceit]] [[under]] it); 1 Peter 2:(1), 22, and , [[after]] λαλεῖν δόλον to [[speak]] [[deceitfully]] (1 Peter 3:10. | |txtha=δόλου, ὁ (from δέλω, to [[catch]] [[with]] a [[bait]] (?); Latin dolus, cf. [[Curtius]], § 271); [[see]] [[δελεάζω]] [[above]]); [[properly]], [[bait]], [[Homer]], [[Odyssey]] 12,252; a [[lure]], [[snare]]; [[hence]], [[craft]], [[deceit]], [[guile]]: [[οὐκ]] ἐστι ἐν δόλῳ, [[there]] is no [[deceit]] [[under]] it); 1 Peter 2:(1), 22, and, [[after]] λαλεῖν δόλον to [[speak]] [[deceitfully]] (1 Peter 3:10. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
| Line 39: | Line 42: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''δόλος:''' ὁ, (από √<i>ΔΕΛ</i>, βλ. δέλ-εαρ),·<br /><b class="num">1.</b> [[κυρίως]], [[δόλωμα]] για ψάρια, [[δέλεαρ]], σε Ομήρ. Οδ.· [[έπειτα]], [[κάθε]] έντεχνο [[μέσο]] για [[εξαπάτηση]] ή [[σύλληψη]], όπως ο Δούρειος [[ίππος]], ο [[ιστός]] της Πηνελόπης, στο ίδ.· γενικά, [[κάθε]] [[τέχνασμα]] ή [[στρατήγημα]], [[κόλπο]], «[[μηχανή]]», σε Ομήρ. Ιλ.· στον πληθ., πανουργίες, στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[απάτη]], πονηριά, [[καπατσοσύνη]], [[δόλος]], Λατ. [[dolus]], σε Όμηρ., Τραγ. | |lsmtext='''δόλος:''' ὁ, (από √<i>ΔΕΛ</i>, βλ. δέλ-εαρ),·<br /><b class="num">1.</b> [[κυρίως]], [[δόλωμα]] για ψάρια, [[δέλεαρ]], σε Ομήρ. Οδ.· [[έπειτα]], [[κάθε]] έντεχνο [[μέσο]] για [[εξαπάτηση]] ή [[σύλληψη]], όπως ο Δούρειος [[ίππος]], ο [[ιστός]] της Πηνελόπης, στο ίδ.· γενικά, [[κάθε]] [[τέχνασμα]] ή [[στρατήγημα]], [[κόλπο]], «[[μηχανή]]», σε Ομήρ. Ιλ.· στον πληθ., πανουργίες, στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[απάτη]], πονηριά, [[καπατσοσύνη]], [[δόλος]], Λατ. [[dolus]], σε Όμηρ., Τραγ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: | |etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[bait]], [[any trick or stratagem for catching]], [[trick]] (Il.).<br />Derivatives: [[δόλιος]] [[deceiving]], [[tricky]] (Od.) with [[δολιότης]] (LXX), [[δολιεύομαι]] [[deceive]] (LXX) and [[δολιόω]] <b class="b2">id.</b> (LXX); - [[δολερός]] <b class="b2">id.</b> (Ion.-Att.), [[δολόεις]] [[cunning]] (Od.). - Lengthened [[δόλευμα]] [[trick]] (Aen. Tact.; s. Chantr. Form. 186f.). - Denomin. [[δολόω]] [[beguile]] (Hes.) with [[δόλωσις]] (X.) and [[δόλωμα]] (A.; Chantraine [[l.c.]]); also [[δολίζω]] [[falsify]] (Dsc.). - Here also [[δολία]] = [[κώνειον]], [[hemlock]] (Ps.-Dsc.), cf. Strömberg Pflanzennamen 64; cf. Latte z. St.; <b class="b3">δολάνα μαστροπός</b>. <[[Λάκωνες]]> H.; familiar word, see Chantraine 199; also <b class="b3">δόλοπα κατάσκοπον</b>, [[μαστροπόν]] with <b class="b3">δολοπεύει ἐπιβουλεύει</b>, [[ἐνεδρεύει]] H. - On <b class="b3">δολεών ὁ δοθιήν</b> H. [[sub verbo|s.v.]] [[δοθιήν]].<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: The identity of [[δόλος]] and Lat. [[dolus]], Osc. [[dolom]], [[-ud]] (acc., abl.) seems evident; but is the Italic word a loan from Greek? One compares also a Germanic word: ONord. [[tāl]] f. [[deception]], [[trick]], OE [[tæl]] f. [[blame]], [[slander]], [[derision]], OHG [[zāla]] f. [[danger]], PGm. <b class="b2">*tēlō</b>, would be IE <b class="b2">*dēlā</b> with long [[e]] (see Brugmann Grundr.2 2: 1, 153f.). - There is no primary verb. Connection with [[dolāre]] and [[δαιδάλλω]] (s. v.) is quite hypothetical. Given its concrete basic meaning, it could well be a Pre-Greek word. - Unclear <b class="b3">δόλος πάσσαλος</b> H.; cf. Specht Ursprung 157 and 219. - On [[δόλων]] s.v. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 50: | Line 50: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''δόλος''': {dólos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Lockspeise]], [[Lockmittel]], [[Trug]], [[List]] (vorw. poet. seit Il.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[δόλιος]] [[arglistig]], [[trügerisch]] (poet. seit Od., hell. Prosa) mit [[δολιότης]] (LXX), [[δολιεύομαι]] [[betrügen]] (LXX, S. E.) und [[δολιόω]] ib. (LXX, Sm.); — [[δολερός]] ib. (ion. att.), [[δολόεις]] [[listig]], [[geschickt]] (poet. seit Od.). — Erweiterte Form [[δόλευμα]] [[List]] (Aen. Tact.; vgl. Chantraine Formation 186f.). — Denominatives Verb [[δολόω]] [[überlisten]], [[berücken]], [[verstellen]], [[verfälschen]] (seit Hes.) mit [[δόλωσις]] (X. u. a.) und [[δόλωμα]] (A., Aen. Tact.; Chantraine a. a. O.); daneben [[δολίζω]] [[verfälschen]] (Dsk.). — Hierher noch [[δολία]] = [[κώνειον]], [[Schierling]] (Ps.-Dsk.), vgl. Strömberg Pflanzennamen 64; δολεών· ὁ [[δοθιήν]] H., vgl. Latte z. St.; δολάνα· [[μαστροπός]]. <Δάκωνες> H.; familiäres Wort, vgl. ähnliche Bildungen bei Chantraine 199; auch δόλοπα· κατάσκοπον, μαστροπόν mit δολοπεύει· ἐπιβουλεύει, ἐνεδρεύει H.<br />'''Etymology''' : Unklar [[δόλος]]· [[πάσσαλος]] H.; vgl. Latte z. St. m. Lit.; unsichere Hypothese bei Specht Ursprung 157 und 219. — Zu [[δόλων]] s. bes. Die Identität von [[δόλος]] und lat. ''dolus'', osk. ''dolom'', -''ud'' (Akk. bzw. Abl.) liegt auf der Hand; sie hat die Frage hervorgerufen, ob nicht das italische Wort einfach Entlehnung aus dem Griechischen ist (W.-Hofmann s. v.). Auch eine germanische Wortgruppe wird zum Vergleich herangezogen: anord. ''tāl'' f. [[Betrug]], [[Arglist]], ags. ''tǣl'' f. [[Tadel]], [[Verleumdung]], [[Spott]], ahd. ''zāla'' f. [[Nachstellung]], [[Gefahr]], urg. *''tēlō'', das einem idg. *''dēlā'' mit gedehnter ''e''-Stufe entsprechen würde (vgl. die Bildungen bei Brugmann Grundr.<sup>2</sup> 2 : 1, 153f.). — Das primäre Verb, das hinter [[δόλος]] und Verw. vermutet werden kann, ist nirgends bewahrt. Beziehung zu ''dolāre'' und [[δαιδάλλω]] (s. d. und W.-Hofmann s. ''dolus'' mit reicher Lit.) muß als hypothetisch betrachtet werden (eig. ‘Spalt-Falle’?; Porzig Satzinhalte 315).<br />'''Page''' 1,407-408 | |ftr='''δόλος''': {dólos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Lockspeise]], [[Lockmittel]], [[Trug]], [[List]] (vorw. poet. seit Il.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[δόλιος]] [[arglistig]], [[trügerisch]] (poet. seit Od., hell. Prosa) mit [[δολιότης]] (LXX), [[δολιεύομαι]] [[betrügen]] (LXX, S. E.) und [[δολιόω]] ib. (LXX, Sm.); — [[δολερός]] ib. (ion. att.), [[δολόεις]] [[listig]], [[geschickt]] (poet. seit Od.). — Erweiterte Form [[δόλευμα]] [[List]] (Aen. Tact.; vgl. Chantraine Formation 186f.). — Denominatives Verb [[δολόω]] [[überlisten]], [[berücken]], [[verstellen]], [[verfälschen]] (seit Hes.) mit [[δόλωσις]] (X. u. a.) und [[δόλωμα]] (A., Aen. Tact.; Chantraine a. a. O.); daneben [[δολίζω]] [[verfälschen]] (Dsk.). — Hierher noch [[δολία]] = [[κώνειον]], [[Schierling]] (Ps.-Dsk.), vgl. Strömberg Pflanzennamen 64; δολεών· ὁ [[δοθιήν]] H., vgl. Latte z. St.; δολάνα· [[μαστροπός]]. <Δάκωνες> H.; familiäres Wort, vgl. ähnliche Bildungen bei Chantraine 199; auch δόλοπα· κατάσκοπον, μαστροπόν mit δολοπεύει· ἐπιβουλεύει, ἐνεδρεύει H.<br />'''Etymology''': Unklar [[δόλος]]· [[πάσσαλος]] H.; vgl. Latte z. St. m. Lit.; unsichere Hypothese bei Specht Ursprung 157 und 219. — Zu [[δόλων]] s. bes. Die Identität von [[δόλος]] und lat. ''dolus'', osk. ''dolom'', -''ud'' (Akk. bzw. Abl.) liegt auf der Hand; sie hat die Frage hervorgerufen, ob nicht das italische Wort einfach Entlehnung aus dem Griechischen ist (W.-Hofmann s. v.). Auch eine germanische Wortgruppe wird zum Vergleich herangezogen: anord. ''tāl'' f. [[Betrug]], [[Arglist]], ags. ''tǣl'' f. [[Tadel]], [[Verleumdung]], [[Spott]], ahd. ''zāla'' f. [[Nachstellung]], [[Gefahr]], urg. *''tēlō'', das einem idg. *''dēlā'' mit gedehnter ''e''-Stufe entsprechen würde (vgl. die Bildungen bei Brugmann Grundr.<sup>2</sup> 2: 1, 153f.). — Das primäre Verb, das hinter [[δόλος]] und Verw. vermutet werden kann, ist nirgends bewahrt. Beziehung zu ''dolāre'' und [[δαιδάλλω]] (s. d. und W.-Hofmann s. ''dolus'' mit reicher Lit.) muß als hypothetisch betrachtet werden (eig. ‘Spalt-Falle’?; Porzig Satzinhalte 315).<br />'''Page''' 1,407-408 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
|sngr='''原文音譯'''：dÒloj 多羅士<br />'''詞類次數'''：名詞（12）<br />'''原文字根'''：詐欺 相當於： （[[מִרְמָה]]‎） （[[עָרְמָה]]‎）<br />'''字義溯源'''：詭計，詐欺，詭詐，奸詐，心計，誘惑，謊言；源自（[[δελεάζω]]）X*=誘捕）；比較（[[δελεάζω]]）=餌誘）。這字有如釣魚用的餌，極其詭譎，滿了心計，引人落入圈套。這就是那些長老和大祭司所使用的詭計，要來拿住並殺害主耶穌（ 太26:3 ,4）<br />'''出現次數'''：總共（11）；太（1）；可（2）；約（1）；徒（1）；羅（1）；林後（1）；帖前（1）；彼前（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 詭詐（8） 可7:22； 約1:47； 徒13:10； 羅1:29； 帖前2:3； 彼前2:1； 彼前2:22； 彼前3:10；<br />2） 誘惑（1） 林後12:16；<br />3） 詭計（1） 可14:1；<br />4） 用詭計（1） 太26:4 | |sngr='''原文音譯'''：dÒloj 多羅士<br />'''詞類次數'''：名詞（12）<br />'''原文字根'''：詐欺 相當於： （[[מִרְמָה]]‎） （[[עָרְמָה]]‎）<br />'''字義溯源'''：詭計，詐欺，詭詐，奸詐，心計，誘惑，謊言；源自（[[δελεάζω]]）X*=誘捕）；比較（[[δελεάζω]]）=餌誘）。這字有如釣魚用的餌，極其詭譎，滿了心計，引人落入圈套。這就是那些長老和大祭司所使用的詭計，要來拿住並殺害主耶穌（ 太26:3,4）<br />'''出現次數'''：總共（11）；太（1）；可（2）；約（1）；徒（1）；羅（1）；林後（1）；帖前（1）；彼前（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 詭詐（8） 可7:22； 約1:47； 徒13:10； 羅1:29； 帖前2:3； 彼前2:1； 彼前2:22； 彼前3:10；<br />2） 誘惑（1） 林後12:16；<br />3） 詭計（1） 可14:1；<br />4） 用詭計（1） 太26:4 | ||
}} | }} | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[artifice]], [[craft]], [[cunning]], [[deceit]], [[deception]], [[plot]], [[stratagem]], [[trap]], [[trick]], [[crafty design]] | |woodrun=[[artifice]], [[craft]], [[cunning]], [[deceit]], [[deception]], [[plot]], [[stratagem]], [[trap]], [[trick]], [[crafty design]] | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[δόλωμα]], [[τέχνασμα]], [[ἀπάτη]]). Ἀπό ρίζα δελ ([[δέλεαρ]]=[[δόλωμα]]), λατιν. [[dolus]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[δολόω]] (=[[ἐξαπατῶ]]), [[δόλωμα]], [[δόλωσις]], [[δολοφόνος]]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[deception]]=== | |||
Albanian: mashtrim; Arabic: خِدَاع, خَدْع; Armenian: խաբեբայություն; Azerbaijani: aldatma; Belarusian: падман; Bengali: প্রবঞ্চনা; Bulgarian: измама, лъжа, заблуждение; Catalan: engany; Chinese Mandarin: 騙局／骗局, 欺騙／欺骗, 欺詐／欺诈; Czech: podvod, klam, balamucení; Danish: bedrag; Dutch: [[bedrog]], [[bedriegerij]], [[misleiding]]; Esperanto: trompo; Estonian: pettus; Finnish: petos; French: [[supercherie]], [[tromperie]]; Georgian: მოტყუება; German: [[Betrug]], [[Betrügerei]], [[Täuschung]]; Greek: [[απάτη]]; Ancient Greek: [[ἀθέτησις]], [[αἰκάλη]], [[ἀλίσβη]], [[ἀλογία]], [[ἀπαιόλημα]], [[ἀπάτα]], [[ἀπάτη]], [[ἀπάτημα]], [[ἀπάτησις]], [[ἀποπλάνημα]], [[ἀποσκίασμα]], [[βουκόλησις]], [[δελήτιον]], [[διαβολή]], [[διαμύθησις]], [[διάψευσις]], [[διγλωσσία]], [[διέμπαιγμα]], [[διπλῆ]], [[δολιότης]], [[δόλος]], [[δολοφροσύνη]], [[δόλωσις]], [[ἐμπαγή]], [[ἔμπαιγμα]], [[ἐμπαιγμός]], [[ἐνέδρα]], [[ἐνεδρεία]], [[ἐνέδρευμα]], [[ἔνεδρον]], [[ἐξαπάτα]], [[ἐξαπάτη]], [[ἐξαπάτημα]], [[ἐξαπάτησις]], [[ἐπιθεσία]], [[ἠπερόπευμα]], [[κατασοφισμός]], [[κατεπίθεσις]], [[κιβδηλεία]], [[κιβδήλευμα]], [[κιβδηλία]], [[μεθοδεία]], [[παράκρουσις]], [[παράπεισις]], [[παραψηφισμός]], [[παρεύρεσις]], [[περιδρομή]], [[πηνηκισμός]], [[προσποίημα]], [[πτερνισμός]], [[τὸ δόλιον]], [[τὸ ἐνεδρευτικόν]], [[ὑποπέττευμα]], [[φενακισμός]], [[φήλωμα]], [[χλεύη]]; Hebrew: אֲחִיזַת עֵינַיִם, מִרְמָה; Hindi: धोखा, छल; Hungarian: megtévesztés; Icelandic: blekking; Irish: bréag; Italian: [[mistificazione]], [[inganno]], [[sotterfugio]], [[raggiro]], [[frode]]; Japanese: ごまかし, いんちき, 欺瞞, 欺騙; Kazakh: алдау; Korean: 기만, 속임, 사기; Kurdish Central Kurdish: بێ باوەڕی: چاوبەست, فڕوفێڵ; Northern Kyrgyz: алдоо; Latin: [[captio]], [[dolus]]; Latvian: maldināšana; Lithuanian: apgavystė; Macedonian: измама; Malay: penipuan; Norwegian Bokmål: bedrag; Persian: فریب; Polish: oszustwo, bałamuctwo; Portuguese: [[enganação]], [[engano]], [[logro]]; Romanian: decepție, amăgire; Russian: [[обман]], [[ложь]], [[заблуждение]]; Serbo-Croatian Cyrillic: о̏бмана, пре̏вара, прије̑вара; Roman: ȍbmana, prȅvara, prijȇvara; Slovak: podvod; Slovene: prevara; Spanish: [[engaño]], [[socaliña]]; Swedish: bedrägeri; Tajik: фиреб; Tatar: алдау, алдак; Thai: การหลอกลวง; Tocharian B: kuhākäññe, tārśi; Turkish: kandırma, yanıltma, aldatma; Turkmen: aldaw; Ukrainian: обман; Urdu: دھوکا, فریب; Uyghur: ئالداش; Uzbek: aldash, firib; Vietnamese: sự lừa dối | |||
===[[treachery]]=== | |||
Azerbaijani: xəyanət, vəfasızlıq, xəyanətkarlıq, namərdlik; Bulgarian: измяна, предателство; Chinese Mandarin: 背信棄義／背信弃义; Finnish: petos; French: [[traîtrise]]; German: [[Verrat]]; Greek: [[δολιότητα]], [[κακοπιστία]], [[επιβουλή]]; Ancient Greek: [[ἀπάτα]], [[ἀπάτη]], [[ἀπιστία]], [[ἀπιστίη]], [[δόλος]], [[ἐνέδρα]], [[ἐπιβούλευσις]], [[ἐπιβουλή]], [[ἐπιβουλία]], [[τὸ ἄπιστον]], [[τὸ ἄσπονδον]], [[ὑπουλότης]]; Italian: [[tradimento]], [[slealtà]], [[inganno]]; Japanese: 裏切り; Kapampangan: kasukaban, kesukaban; Latin: [[perfidia]]; Maori: kaikaiwaiūtanga, kaikaiwaiū; Russian: [[предательство]], [[измена]], [[вероломство]]; Swedish: svek, förräderi; Tagalog: kataksilan; Welsh: brad, bradau | |||
===[[trick]]=== | |||
Azerbaijani: qurğu, hiylə, kələk, telə; Basque: azerikeria; Bulgarian: хитрост, измама; Chinese Mandarin: 詭計／诡计, 騙術／骗术, 惡作劇／恶作剧; Danish: trick, knep; Esperanto: truko; Estonian: vemp, temp, trikk; Finnish: temppu, trikki; French: [[tour]]; Galician: truco, artimaña, retranca; German: [[List]], [[Falle]], [[Finte]], [[Trick]]; Ancient Greek: [[δόλος]], [[πανούργημα]], [[ἀπάτη]]; Hebrew: טריק, תכסיס, לַהֲטוּט; Hungarian: trükk, csíny, csel; Japanese: 欺き, 企み; Latin: [[dolus]], [[sutela]], [[captio]]; Macedonian: итрина, финта, измама; Norman: farche; Norwegian: trick, trikk, triks, knep; Ottoman Turkish: اویون; Persian: حقه, نیرنگ, ترفند; Plautdietsch: Faks; Portuguese: [[artimanha]], [[truque]]; Russian: [[обман]], [[трюк]], [[уловка]]; Scottish Gaelic: cleas, car; Spanish: [[truco]], [[artimaña]], [[engañifa]], [[treta]], [[triquiñuela]], [[cancamusa]], [[candonga]]; Swedish: trick, fint, knep; Telugu: జిత్తు; Welsh: tric; Yiddish: קונץ | |||
===[[bait]]=== | |||
Aklanon: paon; Arabic: طُعْم; Armenian: խայծ; Basque: amuzki, beita, jaki; Bikol Central: paon; Brunei Malay: umpan; Bulgarian: стръв; Catalan: esquer; Chinese Mandarin: 誘餌／诱饵, 魚餌／鱼饵; Cornish: treustrumm; Czech: návnada; Dutch: [[aas]], [[lokaas]]; Faroese: agn; Finnish: syötti; French: [[appât]]; Galician: engado, isca, gueldo, raba; German: [[Köder]]; Greek: [[δόλωμα]]; Ancient Greek: [[δεῖλαρ]], [[δέλεαρ]], [[δέλετρον]], [[δόλος]]; Hungarian: csali; Indonesian: umpan; Italian: [[esca]]; Japanese: 餌; Korean: 미끼, 먹이; Kurdish Central Kurdish: چەشە; Latin: [[esca]]; Macedonian: мамец; Malay: umpan; Malayalam: ഇര; Mansaka: paan; Maori: māunu, mōunu, parangia, poapoa; Mongolian Cyrillic: өгөөш; Mongolian: ᠥᠭᠭᠦᠭᠡᠰᠢ; Norman: bète; Norwegian: beita, agn; Persian: طعمه; Polish: przynęta; Portuguese: [[isca]]; Romanian: momeală, nadă; Russian: [[наживка]], [[приманка]]; Serbo-Croatian Cyrillic: мамац; Roman: mamac; Slovak: návnada; Slovene: vaba; Spanish: [[carnada]], [[cebo]], [[señuelo]]; Swahili: chambo; Swedish: agn; Tagalog: pain; Tausug: umpan; Thai: เหยื่อ; Turkish: yem; Ukrainian: принада, наживка; Vietnamese: mồi; Volapük: bätazib; Welsh: abwyd; Yakan: umpen | |||
}} | }} | ||