διαπρύσιος: Difference between revisions

|Full diacritics=διαπρῠ́σιος

|Definition=[ῠ], α, ον,<br><span class="bld">A</span> [[going through]], [[piercing]], in Hom. only as adverb, <b class="b3">πρὼν πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς</b> a hill [[piercing into]], [[running out into]], the plain, Il.17.748.<br><span class="bld">2</span> of sound, [[piercing]], [[thrilling]], <b class="b3">ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον</b> he gave a [[piercing]] cry, 8.227; διαπρύσιος κιθαρίζων ''h.Ven.'' 80: in late Prose, τορόν τι βοῶν καὶ δ. Agath.4.11.<br><span class="bld">II</span> later as adjective, Απείρῳ διαπρυσία [[far-stretching]], Pi.''N.''4.51.<br><span class="bld">2</span> freq. of [[sound]], [[piercing]], ὀλολυγαί ''h.Ven.''19; ὄτοβος [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1479 (lyr.); κέλαδος E.''Hel.'' 1308(lyr.): in late Prose, οἰμωγαί J.''BJ''2.1.2.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">διαπρύσιος κεραϊστής</b> a [[downright]] [[thief]], ''h.Merc.''336; <b class="b3">διαπρύσιος πόλεμος</b> [[open]] [[war]], D.L.2.143.<br><span class="bld">4</span> Adv. [[διαπρυσίως]] = [[loudly]], ἱστορίας μαρτυρία κηρύττουσα [[διαπρυσίως]] [[Diodorus Siculus|D.S.]]11.38: metaph., [[intensely]], <b class="b3">μισεῖσθαι ὑπό τινος</b> Sch.Ar.''Pax''481.

|dgtxt=-α, -ον<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῠ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[extenso]], [[vasto]], [[ἄπειρος]] διαπρυσία Pi.<i>N</i>.4.51<br /><b class="num">•</b>neutr. como adv. (πρών) πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς un promontorio que se extiende de un lado a otro de una llanura</i>, <i>Il</i>.17.748, cf. Hsch.<br /><b class="num">2</b> del sonido [[penetrante]] ὀλολυγαί <i>h.Ven</i>.19, cf. Stesich.22.7<i>S</i>., Call.<i>Del</i>.258, ὄτοβος S.<i>OC</i> 1479, κέλαδος E.<i>Hel</i>.1308, κελάδημα <i>AP</i> 6.350 (Crin.), οἰμωγαί I.<i>BI</i> 2.6, βοαί I.<i>BI</i> 2.294<br /><b class="num">•</b>neutr. como adv. ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον lanzó un grito penetrante</i>, <i>Il</i>.8.227, δ. κιθαρίζων <i>h.Ven</i>.80, δ. βοᾶν I.<i>BI</i> 6.309, Opp.<i>H</i>.5.300, cf. A.R.1.1272, Opp.<i>C</i>.4.178, τορόν τι βοῶν καὶ δ. Agath.4.11.3, ὑψηλόν τι καὶ δ. ἠχῆσαι Gr.Naz.<i>Ep</i>.10.1.<br /><b class="num">3</b> fig. [[declarado]], [[a las claras]] δ. κεραϊστής un ladrón declarado</i>, <i>h.Merc</i>.336, πόλεμος D.L.2.143.<br /><b class="num">II</b> adv. [[διαπρυσίως]] = [[en alta voz]], [[con voz penetrante]] κηρύττουσα [[Diodorus Siculus|D.S.]]11.38, καλεῖν Meth.<i>Palm</i>.M.18.392D<br /><b class="num">•</b>fig. [[intensamente]] ἐμισοῦντο ὑπὸ τῶν Ἀθηναίων Sch.Ar.<i>Pax</i> 482c.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δια-πρυ-τιος, si bien es dud. el origen de -πρυ-: ¿del grado ø (o vocalismo eol.) de πρό? ¿De una r. *<i>preu</i>-, que da lugar a ai. <i>právate</i>, toc. B <i>pruk</i>- ‘[[saltar]]’? ¿De la r. de πείρω ‘[[atravesar]]’, c. suf. *-<i>utā</i>, como ai. <i>bahutā</i>-?

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0598.png Seite 598]] α, ον, auch 2 End., H. h. Ven. 19, sich we ithin erstreckend, [[hindurchdringend]]; Einige leiten das Wort wohl entschieden falsch von [[διαπρό]] ab; es ist vielmehr wohl aus διαπεράσιοσ entstanden, das Ε ausgestoßen, Υ äolisch für Α, von [[διαπεράω]], hindurchdringen. Vgl. [[διαμπερές]]. Apollon. Lex. Homer. p. 58, 23 [[διαπρύσιον]]· διάτονον. Homer siebenmal, alle Stellen in der Ilias, accusat. singul. adverbial, fast überall in der Formel ἤυσεν δὲ διαπρύσιον, Δαναοῖσι (Τρώεσσι) γεγωνώς, weithinrief er, Iliad. 8, 227. 11, 275. 586. 12, 439. 13, 149. 17, 247; anders Iliad. 17, 748 ὥς τε πρὼν ἰσχάνει [[ὕδωρ]] [[ὑλήεις]], πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς, ὅς τε καὶ ἰφθίμων ποταμῶν ἀλεγεινὰ ῥέεθρα ἴσχει, [[ἄφαρ]] δέ τε πᾶσι [[ῥόον]] [[πεδίονδε]] τίθησιν πλάζων· [[οὐδέ]] τί μιν σθένεϊ ῥηγνῦσι ῥέοντες, ein in die Ebene [[weit hinein ragender]] Bergrücken. – Pind. N. 4, 51 [[Νεοπτόλεμος]] δ' ἀπείρῳ διαπρυσίᾳ, βουβόται [[τόθι]] πρῶνες ἔξοχοι κατάκεινται Δωδώναθεν ἀρχόμενοι πρὸς Ἰόνιον πόρον, das sich [[weithin erstreckende]], [[weite]], [[große]] [[Land]]; – δ. κιθαρίζων H. h. Ven. 80; vgl. Ap. Rh. 1, 1272; [[ὄτοβος]], vom Donner, Soph. Tr. 781; [[κέλαδος]] Eur. Hel. 1324; ὀλολυγαί H. h. Ven. 19; Callim. Del. 258; Sp., die auch das adv. διαπρυσίως so gebrauchen. – Aber [[κεραϊστής]], [[weit]] berühmt od. [[durchtrieben]], H. h. Merc. 336; [[πόλεμος]], [[heftig]], D. L. 2, 143.

{{elnl

|elnltext=διαπρύσιος -α -ον doordringend:; κέλαδος doordringend geluid Eur. Hel. 1308; n. adv.: ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον hij schreeuwde doordringend Il. 8.227. zich ver uitstrekkend: n. adv.: πρὼν πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς een heuvel die ver in de vlakte doorloopt Il. 17.748.

|elrutext='''διαπρύσιος:''' и 2 (ῠ)<br /><b class="num">1</b> [[далеко простирающийся]], [[обширный]] ([[ἄπειρος]] Pind.);<br /><b class="num">2</b> [[пронзительный]], [[громкий]] (ὀλολυγαί HH; [[ὄτοβος]] Soph.; [[κέλαδος]] Eur.);<br /><b class="num">3</b> [[явный]], [[отъявленный]] ([[κεραϊστής]] HH);<br /><b class="num">4</b> [[ожесточенный]] ([[πόλεμος]] Diog. L.).

|mltxt=-α, -ο (AM [[διαπρύσιος]], -α, -ον)<br />αυτός που υπερασπίζεται ζωηρά [[κάτι]], [[ένθερμος]] [[υποστηρικτής]] («[[διαπρύσιος]] [[κήρυξ]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[διαπεραστικός]], [[οξύς]]<br /><b>2.</b> αυτός που έχει διαπεραστική [[φωνή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αρχαία σύνθετη λ. η οποία στο β' συνθετικό παρουσιάζει μορφολογική [[ομοιότητα]] με το [[τηΰσιος]]. Υπετέθη ότι ανάγεται σε τ. <i>δια</i>-<i>πρύτιος</i>, του οποίου το θ. συνδέεται με τ. [[διαπρό]]<br />το -<i>τ</i>- θεωρείται ενθηματικό [[στοιχείο]] [[προς]] αποφυγήν της χασμωδίας το δε δυσερμήνευτο -<i>υ</i>-, [[αντί]] του -<i>ο</i>-, αιολισμός. Αναπόδεικτη παραμένει η [[σύνδεση]] του τ. με τη λ. [[πρύτανις]], ενώ το ίδιο αβέβαιη [[είναι]] και η [[παραγωγή]] της λ. από το [[διαπείρω]] με [[επίθημα]] <i>υ</i> <span style="color: red;">+</span> <i>τᾱ</i> ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>bahut</i><i>ā</i>- «[[μεγάλος]] [[αριθμός]]»)].

{{ls

|lstext='''διαπρύσιος''': [ῠ], -α, -ον, διαπεραστικός, [[ὀξύς]]· ἐν χρήσει παρ’ Ὁμ. μόνον ὡς ἐπίρρ., πρὼν πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς, [[λόφος]] ἐξέχων καὶ ἐμβάλλων εἰς τὴν πεδιάδα, Ἰλ. Ρ. 748. 2) ἐπὶ ἤχου, [[ὀξύς]], διαπεραστικός, ἤϋσεν δὲ διαπρύσιον, ἐξέβαλε κραυγὴν διαπεραστικήν, Ἰλ. Θ. 227, Λ. 275· δ. κιθαρίζων Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀφρ. 80. ΙΙ. βραδύτερον ὡς ἐπίθ., Ἀπείρῳ διαπρυσίᾳ, πιθ. ὁμοίως τῇ πρώτῃ σημασίᾳ τοῦ διαπρύσιον παρ’ Ὁμ., ξηρὰ ἐκτεινομένη ἐπὶ μακρὸν (ὡς φαίνεται ἐκ τῶν ἀκολούθων λέξεων, [[τόθι]] πρῶνες… ἔξοχοι κατάκεινται πρὸς Ἰόνιον κόλπον), Πίνδ. Ν. 4. 83. 2) κοινῶς ἐπὶ ἤχου, ὡς τὸ [[διάτορος]], ὀλολυγαί. Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀφρ. 19· [[ὄτοβος]] Σοφ. Ο. Κ. 1479· [[κέλαδος]] Εὐρ. Ἑλ. 1308. 3) ἐν Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἑρμ. 336, δ. [[κεραϊστής]], φανερὸς [[κλέπτης]] (κατ’ ἄλλ. [[κλέπτης]] εἰσχωρῶν [[πανταχόσε]]), παρὰ Διογ. Λ. 2. 143, δ. [[πόλεμος]], φανερὸς ἢ σφοδρὸς [[πόλεμος]]. (πιθ. σχηματισθὲν ἐκ τοῦ [[πείρω]], [[περάω]], διαπερῶ, [[διέρχομαι]] διὰ μέσου· πρβλ. [[διαμπερές]]).

{{mdlsj

|mdlsjtxt=διαπρῠ́σιος, η, ον <i>adj</i> [[διαπεράω]]<br /><b class="num">I.</b> [[going]] [[through]], [[piercing]]: neut. as adv., πρὼν πεδίοιο διαπρύσιον τετυχηκώς a [[hill]] [[running]] far [[into]] the [[plain]], Il.<br /><b class="num">2.</b> of [[sound]], [[piercing]], [[thrilling]], ἤϋσεν διαπρύσιον he gave a [[piercing]] cry, Il.<br /><b class="num">II.</b> [[later]] as adj., of [[sound]], δ. [[ὄτοβος]] Soph.; [[κέλαδος]] Eur.<br /><b class="num">2.</b> metaph., δ. [[κεραϊστής]] a [[manifest]] [[thief]], Hhymn.

{{mantoulidis

|mantxt=(=[[διαπεραστικός]], [[ὀξύς]]). Ἀπό τό διαπερῶ. Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[περάω]] -ῶ.