φυτάλμιος: Difference between revisions

|Definition=ον, also α, ον Lyc.341: (φύω):—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[producing]], [[nourishing]], [[fostering]], [[epithet]] of gods, as of Poseidon, <span class="title">Clara Rhodos</span> 6/7.386 (Camirus, iii/ii B. C.), Plu.2.158e, <span class="title">IG</span>22.5051, 12(1).905 (Rhodes), etc.; of Zeus, Hsch., cf. <span class="title">IG</span>12(5).13 (Ios); of parents, φυτάλμιοι γέροντες <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>327</span>; μητρὶ καὶ φ. πατρί <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>788</span>; <b class="b3">λέκτρα φ</b>. [[the marriage]] bed, <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>920</span>; <b class="b3">φ. χθών</b> Lyc.l.c.: τὸ φ. [[productive power]], Plu.2.994b. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[by birth]], <b class="b3">ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ ἦσθα φυτάλμιος;</b> didst thou [[bring]] blind eyes with thee <b class="b2">to life?</b> <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>151</span> (lyr.). ([[φυτάλμιος]] is said by <span class="bibl"><span class="title">EM</span>803.4</span>. to be formed by metath. from [[φυτάλιμος]], which is prob. coined [[ad hoc]].) </span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1319.png Seite 1319]] ον, auch 3 Endgn, φυταλμία [[χθών]] Lycophr. 341, 1) zeugend, nährend, Fruchtbarkeit befördernd; Beiwort der Götter, wie almus, alma, z. B. Poseidon, Plut. sept. sap. conv. 15 u. sonst; – aber auch φυτάλμιοι γέροντες, die greisen, alten Väter, Aesch. Ag. 318; [[φυτάλμιος]] [[πατήρ]] Soph. frg. 957; λέκτρα φυτάλμια, das Ehebett, Eur. Rhes. 920; χθὼν [[φυτάλμιος]], das Geburts-, Vaterland, Lycophr. 341. – 2) natürlich, von der Natur herrührend, angeboren, ἀλαῶν ὀμμάτων [[φυτάλμιος]], von einem Blindgebornen, Soph. O. C. 149. – Es ist nach der gewöhnlichen Erkl. aus dem nicht mehr vorkommenden, aber mit dem bekannten Suffixum αλιμος gebildeten [[φυτάλιμος]] durch Buchstabenversetzung entstanden.

|btext=ος <i>ou</i> α, ον :<br /><b>1</b> [[qui fait naître]], [[qui engendre]], [[qui fait croître]] <i>ou</i> nourrit ; <i>subst.</i> τὸ φυτάλμιον PLUT le pouvoir d'engendrer <i>ou</i> de produire;<br /><b>2</b> qui a reçu de la nature : [[φυτάλμιος]] ἀλαῶν ὀμμάτων SOPH né avec des yeux qui ne voient pas, aveugle de naissance.<br />'''Étymologie:''' [[φυτός]].

|elrutext='''φῠτάλμιος:'''<br /><b class="num">1</b> [[производящий на свет]], [[рождающий]] ([[Ζεύς]], [[Ποσειδῶν]], [[Διόνυσος]] Plut.): φυτάλμιοι γέροντες Aesch. старые родители; φυτάλμια λέκτρα Eur. брачное ложе;<br /><b class="num">2</b> [[врожденный]]: ἀλαῶν ὀμμάτων φ. Soph. слепорожденный.

|lstext='''φῠτάλμιος''': -ον, καὶ α, ον, Λυκόφρ. 341· (φύω)· ― ὁ παράγων, τρέφων, περιθάλπων, ὡς τὸ Λατ. almus, ἐπίθ. τῶν θεῶν, [[οἷον]] τοῦ Ποσειδῶνος καὶ [[Διός]], Πλούτ. 2. 158Ε, Συλλ. Ἐπιγρ. προσθῆκαι.) 2447f, «[[φυτάλμιος]] Ζεύς· [[συγγενής]], ἢ [[ζωογόνος]]» Ἡσύχ.· ἐπὶ τοῦ πατρὸς φυτάλμιοι γέροντες, γηραλέοι γονεῖς, Αἰσχύλ. Ἀγ. 327· μητρὶ καὶ φ. πατρὶ Σοφ. Ἀποσπ. 957· λέκτρα φ., ἡ συζυγικὴ [[κλίνη]], Εὐρ. Ρῆσ. 920· χθὼν φ. Λυκόφρ. ἔνθ’ ἀνωτ.· ― τὸ φυτάλμιον, [[δύναμις]] παραγωγική, Πλούτ. 2. 994Β. ΙΙ. [[φυσικός]], ὁ ἐκ φύσεως, τὸ δύσκολον [[χωρίον]] ἐν Σοφ. Ο. Κ. 150 πρέπει νά ἔχῃ (κατὰ Κοραῆν) τὴν στίξιν τήνδε: ἔ ἔ ἀλαῶν ὀμμάτων ἆρα καὶ [[ἦσθα]] [[φυτάλμιος]] [[δυσαίων]]; ἄχ, τὰ τυφλά σου ’μμάτια ἆρά γε ἦσο οὕτω δυστυχὴς ἐκ φύσεως, (ἐκ γενετῆς); (ἀπὸ φύτλης Σχόλ.)· [[φυτάλμιος]] λέγεται ὅτι ἐσχηματίσθη κατὰ μετάθεσιν ἐκ τοῦ ἀχρήστου, φυτάλιμος. [[ὅπερ]] εὕρηται παρ’ Ἡσύχ. καὶ Μεγ. Ἐτυμολ.

|mltxt=-ον, θηλ. και φυταλμία, Α<br /><b>1.</b> ([[κυρίως]] ως [[προσωνυμία]] θεών, όπως του [[Διός]], του Διονύσου και του Ποσειδώνος) αυτός που γεννά ή αυτός που τρέφει<br /><b>2.</b> αυτός που υπάρχει ή προέρχεται από τη [[φύση]], [[σύμφυτος]]<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ φυτάλμιον</i><br />η παραγωγική [[δύναμη]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «φυτάλμια λέκτρα» — συζυγική [[κλίνη]] (<b>Ευρ.</b>)<br />β) «φυταλμία [[χθών]]» — [[γενέτειρα]] (<b>Λυκόφρ.</b>)<br />γ) «φυτάλμιοι γέροντες» — γονείς (<b>Αισχύλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[φυτάλιος]] <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>μιος</i> (<b>πρβλ.</b> <i>γεράσ</i>-<i>μιος</i>). Πρόκειται για δυσερμήνευτο τ. που εμφανίζει παράξενο συνδυασμό τών επιθημάτων (<b>βλ.</b> και λ. [[φυτάλιος]])].