φάσμα: Difference between revisions

|Definition=ατος, τό: ([[φαίνω]]):—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[apparition]], [[phantom]], <span class="bibl">Hdt.6.69</span>, <span class="bibl">117</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>415</span> (lyr.), etc.; <b class="b3">φάσμα ἀνθρώπου</b> [[spectral]] [[appearance]] of a [[man]], <span class="bibl">Hdt. 4.15</span>; φάσμα γυναικός <span class="bibl">Id.8.84</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>179d</span>; φάσμα νερτέρων <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span> 1127</span>; [[vision]] in a [[dream]], ὀνείρων φάσματα <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>274</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>644</span>, etc.; <b class="b3">φάσμα νυκτός</b> ib.<span class="bibl">501</span> (lyr.); νύχια φ. <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>1263</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[appearance]], [[phenomenon]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>155a</span>; ἀνατολῆς φάσμα καὶ δύσεως <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Nat.</span>11.8</span> (pl.), al.: so, of [[strange]] [[phenomena]] in the [[heaven]]s, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span> 338b23</span>, <span class="bibl">342a35</span>; of [[image]]s [[apprehend]]ed by [[sense]], Diog.Oen.<span class="title">Fr.</span> 7. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of [[show]]s or [[mysteries]], as [[image]]s or [[type]]s of realities, εὐδαίμονα φ. μυούμενοι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>250c</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[sign]] from [[heaven]], [[portent]], [[omen]], <span class="bibl">Hdt.3.10</span>, <span class="bibl">4.79</span>, <span class="bibl">7.37</span>,<span class="bibl">38</span>, <span class="bibl">8.37</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1466</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>268e</span>, etc.; φάσμα Κρονίδα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.43</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>145</span> (pl., lyr.); <b class="b3">Παλλάδα . . εὔσημον φ. ναυβάταις</b> Eur.<span class="title">IA</span>252 (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[monster]], [[prodigy]], [[periphrasis]], <b class="b3">φάσμα ταύρου, ὕδρας</b>, a [[monster]] of a [[bull]], of a [[hydra]], <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span> 509</span> (lyr.), <span class="bibl">837</span> codd. (lyr.); of the [[Sphinx]], <span class="title">Epigr.Gr.</span>1016.3.</span>

|btext=ατος (τό) :<br /><b>1</b> forme, simulacre;<br /><b>2</b> apparition, vision : [[φάσμα]] ἀνθρώπου HDT, γυναικός HDT fantôme d'homme, de femme, <i>etc.</i><br /><b>3</b> signe des dieux, présage;<br /><b>4</b> monstre, prodige.<br />'''Étymologie:''' [[φαίνω]].

|elrutext='''φάσμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1)</b> [[видение]], [[призрак]] (τῆς γυναικός Her., Plat.): ὀνείρων φάσματα Aesch., Eur. сновидения;<br /><b class="num">2)</b> [[явление]] (τὰ φάσματα ἐν [[ἡμῖν]] Plat.; φάσματα ἐν τῷ οὐρανῷ Arst.);<br /><b class="num">3)</b> [[знамение]] (τὸ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ φ. Her.): εὔσημον φ. ναυβάταις Eur. счастливое предзнаменование для мореходов;<br /><b class="num">4)</b> [[чудовище]] (δεινότατον [[ὕδρας]] φ. Soph.).

|mltxt=το, ΝΜΑ, και φάζμα Α<br /><b>1.</b> [[καθετί]] που φαίνεται, όραμα, [[φαινόμενο]]<br /><b>2.</b> [[φάντασμα]], [[οπτασία]]<br /><b>3.</b> [[ομοίωμα]], [[εικόνα]]<br /><b>4.</b> τερατώδες [[φαινόμενο]], [[θαύμα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φυσ.</b> α) το [[σύνολο]] τών μονοχρωματικών ακτινοβολιών που προκύπτουν από την [[ανάλυση]] του φωτός ή, γενικότερα, μιας σύνθετης ακτινοβολίας<br />β) [[σύνολο]] τών υπό συγκεκριμένες συνθήκες εκπεμπόμενων, απορροφούμενων ή διαχεόμενων από ένα [[άτομο]] ή από μια [[ουσία]] ακτινοβολιών<br /><b>2.</b> <b>(ηλεκτρον.)</b> η γραφική [[παράσταση]] ενός σήματος, συναρτήσει της συχνότητας, διά του [[εύρους]] και της φάσης τών διαφόρων ημιτονοειδών συνιστωσών του<br /><b>3.</b> <b>ζωολ.</b> καθένα από τα [[μέλη]] της τάξης φυτοφάγων εντόμων φάσματα, που εμφανίζουν χαρακτηριστική [[ομοιοτυπία]], [[δηλαδή]] προστατευτική [[ομοιότητα]] με το [[περιβάλλον]], [[καθώς]] μοιάζουν με μικρά κλαδιά ή φύλλα δένδρων<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> α) επαπειλούμενο δεινό, [[κίνδυνος]], [[απειλή]] (α. «το [[φάσμα]] της πείνας» β. «το [[φάσμα]] του πολέμου»)<br />β) [[διαδοχή]], [[σειρά]], [[κλίμακα]] («στην [[εκδήλωση]] συμμετείχαν δυνάμεις ενός ευρύτατου πολιτικού φάσματος»)<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>τα φάσματα</i><br />α) <b>ζωολ.</b> [[τάξη]] φυτοφάγων εντόμων, με περισσότερα από 2.000 είδη, που εμφανίζουν χαρακτηριστική [[ομοιοτυπία]], [[δηλαδή]] προστατευτική [[ομοιότητα]] με το [[περιβάλλον]], μοιάζοντας με κλαδιά ή με φύλλα [[φυτών]]<br />β) <b>ιατρ.</b> [[ερυθρά]] αιμοσφαίρια από τα οποία, [[μετά]] την [[απώλεια]] της αιμοσφαιρίνης τους, έχει απομείνει μόνον η κυτταρική μεμβράνη<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ακουστικό]] [[φάσμα]]»<br /><b>φυσ.</b> η γραφική [[παράσταση]] του [[εύρους]] και, [[κάποτε]], της φάσης τών συνιστωσών ενός σύνθετου ήχου συναρτήσει της συχνότητας<br />β) «[[φάσμα]] ζώνης»<br /><b>φυσ.</b> γραφική [[παράσταση]] φάσματος στην οποία [[είναι]] απαραίτητη η [[αναφορά]] του πλάτους ζώνης που χρησιμοποιήθηκε για την [[αναπαράσταση]]<br />γ) «συνεχές [[φάσμα]]»<br /><b>φυσ.</b> [[φάσμα]] του οποίου οι συνιστώσες κατανέμονται [[κατά]] συνεχή τρόπο<br />δ) «[[φάσμα]] γραμμών»<br /><b>φυσ.</b> [[φάσμα]] που περιλαμβάνει μόνον διάκριτες συνιστώσες<br />ε) «[[φάσμα]] μάζας»<br /><b>φυσ.</b> η [[κατανομή]], συναρτήσει της μάζας τους, τών παραγόμενων από μια [[ουσία]] ιόντων<br />στ) «ηλεκτρικό [[φάσμα]]»<br /><b>φυσ.</b> το [[σχέδιο]] τών δυναμικών γραμμών του πεδίου που σχηματίζεται με [[επίπαση]] αγώγιμης ουσίας σε μη αγώγιμη [[επιφάνεια]] η οποία [[είναι]] τοποθετημένη [[μέσα]] σε ηλεκτρικό [[πεδίο]], ζ) «νετρονικό [[φάσμα]] ενός πληθυσμού νετρονίων» ή «[[φάσμα]] νετρονίων» ή «[[φάσμα]] σχάσεως»<br /><b>φυσ.</b> η [[κατανομή]] νετρονίων συναρτήσει της ενέργειάς τους<br />η) «μαγνητικό [[φάσμα]]»<br /><b>φυσ.</b> το [[σχέδιο]] τών δυναμικών γραμμών μαγνητικού πεδίου που σχηματίζεται με την [[επίπαση]] ρινισμάτων σιδήρου σε μία μαγνητική [[επιφάνεια]] που [[είναι]] τοποθετημένη [[μέσα]] στο [[πεδίο]] ενός μαγνήτη ή ενός ηλεκτρικού κυκλώματος<br />θ) «[[φάσμα]] συχνοτήτων»<br /><b>φυσ.</b> η γραφική [[παράσταση]], συναρτήσει της συχνότητας, του [[εύρους]] και, [[ενδεχομένως]], της φάσης τών ημιτονοειδών συνιστωσών ενός μεταβλητού, συναρτήσει του χρόνου, φυσικού μεγέθους<br />ι) «[[φάσμα]] ισχύων»<br /><b>φυσ.</b> η [[κατανομή]], συναρτήσει της συχνότητας, τών ισχύων τών φασματικών συνιστωσών ενός μεταβλητού, συναρτήσει του χρόνου, φυσικού μεγέθους<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> όνειρο («εἰ μὴ [[τόδε]] [[φάσμα]] νυκτὸς εὖ κατασχήσει», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[οιωνός]], [[σύμβολο]] («ὦ Ζεῡ, [[δέδορκα]] φάσμ' [[ἄνευ]] Θεοῦ μὲν οὐ πεπτωκός», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[παράδοξο]] [[ουράνιο]] [[φαινόμενο]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>φᾰ</i>- του ρ. [[φαίνω]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>σ</i>-<i>μα</i> (το -<i>σ</i>- της κατάλ. κατ' [[επίδραση]] τών ρηματ. τ. με -<i>σ</i>-, <b>πρβλ.</b> μέσ. παρακμ. <i>πέ</i>-<i>φασ</i>-<i>μαι</i>), <b>πρβλ.</b> <i>ὕφα</i>-<i>σ</i>-<i>μα</i>, <i>χά</i>-<i>σ</i>-<i>μα</i>].