καταπνέω: Difference between revisions

|Definition=Ep. [[καταπνείω]],<br><span class="bld">A</span> [[blow]] or [[breathe upon]] or [[over]], <b class="b3">τί τινος, Χώρας</b> (Reisk. for [[Χώραν]]) καταπνεῦσαι ἡδυπνόους αὔρας E.''Med.''839 (lyr.); Ἔρως ἵμερον κ. ἡμῶν κατὰ τῶν κόλπων Ar.''Lys.''552: with [[genitive]] understood, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''541a29, 594b27: also c. acc., <b class="b3">κ. τόπον εὐωδίᾳ</b> [[fill]] the place with fragrance, Hld.3.2: c. acc. cogn., <b class="b3">ἡδὺ κ.</b> ''h.Cer.'' 238:—Pass., σπινθὴρ -πνευσθείς Ph.1.455; <b class="b3">-πνευσθέντες ὑπὸ ἀνέμων ψυχρῶν</b> [[blown upon]] by... Gal.12.599; στρατόπεδον οὐ -πνεόμενον ἐκ τῆς θαλάσσης App.''Pun.''99: abs., ὅταν Βορρᾶς -πνεύσῃ Cratin. 207.<br><span class="bld">2</span> [[inspire]], θεόθεν καταπνείει πειθὼ… ξύμφυτος αἰών [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]'' 105 ([[si vera lectio|s. v.l.]], lyr.); <b class="b3">θεοῦ ὁμόνοιαν, ὀργὴν δικαίαν -πνέοντος</b>, Ael.''NA''12.2,7: c. acc. pers., θεὸς καταπνεῖ σε E.''Rh.''387:—Pass., -πνευσθείς Ph.1.411.<br><span class="bld">3</span> [[blow upon]], c. dat., τοῖς πρὸς ἄρκτον οἰκοῦσι… κ. ὁ νότος Arist.''Pr.''945a36: metaph., μή σοι νέμεσις θεόθεν καταπνεύσῃ Pl. Com.173.14.<br><span class="bld">II</span> Pass., to [[be blown up]], φλόξ Plu.2.474d.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1371.png Seite 1371]] (s. [[πνέω]]), anhauchen, an-, durchwehen; [[θεόθεν]] καταπνέει Πειθὼ μολπάν, einhauchen, Aesch. Ag. 105; θεὸς ἥκων καταπνεῖ σε Eur. Rhes. 387, vgl. Med. 839; [[ἤνπερ]] Ἔρως ἵμερον ἡμῶν κατὰ τῶν κόλπων καὶ τῶν μηρῶν καταπνεύσῃ Ar. Lys. 552. – Übh. wehen, [[ὅταν]] ἥδι στον οἱ [[ἐτησίαι]] καταπνέωσιν Plut. Cic. 47. – Auch pass., [[στρατόπεδον]] οὐ καταπνεόμενον ἐκ τῆς θαλάττης App. Pun. 99.

|elrutext='''καταπνέω:''' эп. тж. [[καταπνείω]] (fut. καταπνεύσω)<br /><b class="num">1</b> [[дуть]] (сверху вниз), обдавать дыханием или навевать: ἡδὺ καταπνείουσα HH нежно дыша; χώραν ([[varia lectio|v.l.]] χώρας) μετρίας ἀνέμων αὔρας κ. Eur. овевать край мягким дыханием ветров; φλὸξ καταπνεομένη Plut. колеблемое ветром пламя;<br /><b class="num">2</b> [[дуть]], [[веять]] ([[ὅταν]] οἱ [[ἐτησίαι]] καταπνέωσιν Plut.): ὁ [[Νότος]] τοῖς πρὸς ἄρκτον οἰκοῦσι καταπνεῖ Arst. нот (южный ветер) дует в сторону жителей севера, т. е. в северном направлении;<br /><b class="num">3</b> перен. [[вдыхать]], [[внушать]] ([[πειθώ]], μολπᾶν ἀλκάν Aesch.; [[ἵμερον]] κατὰ τῶν κόλπων τινός Arph.);<br /><b class="num">4</b> [[вдохновлять]] (τινα Eur.).

|lstext='''καταπνέω''': Ἐπικ. -[[πνείω]]: μέλλ. -πνεύσομαι. Πνέω [[ἄνωθεν]] ἐπί τινος [[ὑποκάτω]] ὄντος, τί τινος, χώρας ([[οὕτως]] ὁ Reisk. ἀντὶ χώραν) καταπνεῦσαι ἡδυπνόους αὔρας Εὐρ. Μήδ. 839· ἵμερον κ. ἡμῶν κατὰ τῶν κόλπων Ἀριστοφ. Λυσ. 552· οὕτω παρ᾿ Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 5, 13., 8. 5, 7, δυνάμεθα νὰ ὑπονοήσωμεν γενικήν τινα ἐκ τῶν συμφραζομένων·― ἀλλ᾿ ἐν Ἡλιοδ. 3. 2, ἔχομεν αἰτ. μετὰ τὸ [[ῥῆμα]], κ. τόπον εὐωδίᾳ, πληρῶ, [[γεμίζω]] τὸν τόπον μὲ εὐωδίαν· καὶ ἐν Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 6. 2, 21, ἐὰν καταπνευσθῇ τοῦ ἄρρενος ἡ [[πέρδιξ]], ἂν σταθῇ ἡ θήλεια [[ἀπέναντι]] τοῦ ἄρρενος, ἀφ᾿ οὗ ὁ [[ἄνεμος]] πνεῖ· πρβλ., ἂν κατὰ τὸν ἄνεμον στῶσι 5. 5. (διάφ. γραφ. [[πνεῦμα]] στῇ)·― ἀπολ., ἡδὺ καταπνείουσα Ὁμηρ. ὕμν. εἰς Δήμ. 239· τοῦ ἀνέμου λαμπρὸν καταπνέοντος Πλουτ. Ἠθ. 139 D. [[ὅταν]] ἥδιστον [[ἐτησίαι]] καταπνέωσι Πλουτ. Κικ. 47. 2) [[ἐμπνέω]], [[θεόθεν]] καταπνείει πειθὼ… μολπὰν Αἰσχύλ. Ἀγ. 105· ὁμόνοιαν, ὁρμήν τινι κ. Αἰλ. π. Ζ. 12. 2 καὶ 7· [[ὡσαύτως]] μετ᾿ αἰτ. προσ., θεὸς καταπνεῖ σε Εὐρ. Ρῆσ. 387. 3) φυσῶ ἐπί τινος, [[ἐπιπνέω]], μετὰ δοτ, τοῖς πρὸς ἄρκτον οἰκοῦσι… κ. ὁ [[νότος]] Ἀριστ. Πρβλ. 26. 45· μεταφ., μή σοι [[νέμεσις]] [[θεόθεν]] καταπνεύσῃ Πλάτ. Κωμ. ἐν «Φά.» 1. 14. ΙΙ. Παθ., δυνατὰ φυσῶμαι, ἀναρριπίζομαι, [[φλόξ]] καταπνεομένη Πλούτ. 2. 474C· σπινθὴρ [[ὅταν]] καταπνευσθεὶς ζωπυρηθῇ ἐξάπτει μεγάλην πυρὰν Φίλων 1. 455· ἀλλ᾿ ἐπὶ τόπων, εἶμαι ἐκτεθειμένος εἰς τὸν ἄνεμον· [[στρατόπεδον]] καταπνεόμενον ἐκ τῆς θαλάσσης Ἀππ. Καρχηδ. 99· λειμὼν καταπνεόμενος Πολυδ. Α΄, 240.

|mltxt=[[καταπνέω]] και επικ. τ. [[καταπνείω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[εκπνέω]] [[πνοή]] [[πάνω]] σε κάποιον ή [[κάτι]], [[φυσώ]] κάποιον από [[πάνω]]<br /><b>2.</b> (για ανέμους) α) [[φυσώ]]<br />β) [[επιπνέω]], [[φυσώ]] [[πάνω]] σε κάποιον<br /><b>3.</b> [[εμπνέω]] («θεὸς καταπνεῖσε», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[επέρχομαι]] [[ξαφνικά]], [[επισκήπτω]]<br /><b>5.</b> <b>παθ.</b> α) (για τόπους) [[είμαι]] εκτεθειμένος στον άνεμο<br />β) αναρριπίζομαι («φλὸξ καταπνεομένη», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>6.</b> (ουδ. πληθ. μτχ. ενεστ. ως ουσ.) <i>τὰ καταπνεόμενα</i><br />τα πνευστά μουσικά όργανα, αλλ. εμπνεόμενα ή εμφυσώμενα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κατ</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> [[πνέω]] «[[φυσώ]]»].