χρηματίζω: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> fut. -ίσω ''Ep.Rom.''7.3, Att. χρημᾰτιῶ Lycurg.37: pf. κεχρημάτικα Din.1.103, ''OGI''106.7 (Egypt, ii B. C.): ([[χρῆμα]]):—Prose Verb, [[negotiate]], [[have dealings]], especially in money matters (in this sense mostly Med. (v. infr.11)), Th.1.87, 5.61, Plb.5.81.5; χ. τι Th.6.62, Isoc.4.157, Plu. ''Them.''18.<br><span class="bld">2</span> of public assemblies, [[deliberate]], περὶ Εὐριπίδου ὅ τι χρὴ παθεῖν Ar.''Th.''377, cf. Arist.''Pol.''1298b29, ''Rh.''1359b3, Lexap.D.21.8; τὰ λοιπὰ τῶν δημοσίων Plu.''Tim.''38; περὶ ὧν ἂν ἅπαξ γνῷ τὸ δικαστήριον, πάλινχρηματίσαι D.24.55; of presiding officers, [[conduct business]], Decr. ap. D.18.75, cf. Aeschin.1.23; of the [[βουλή]], D.18.169; ὅσα δεῖ χρηματίσαι τὴν βουλήν Arist.''Ath.''43.3.<br><span class="bld">b</span> c. dat., [[transact business with]], <b class="b3">τῇ βουλῇ, τῷ δήμῳ</b>, X.''Ath.''3.1; [[negotiate with]], πόλεσι περὶ φιλίας Th.5.5: abs., ib.61; <b class="b3">ἰδίᾳ χ.</b>, of intriguing persons, D.19.278; χ. ὑπὲρ δημοσίων καὶ κοινῶν πραγμάτων Ael.''VH''3.4:—Med.,X.''Ath.'' 3.3.<br><span class="bld">3</span> [[give audience to]], πρεσβευταῖς Plb.3.66.6, cf. Jul.''Or.''1.13a.<br><span class="bld">4</span> of an oracle, [[give a response]] to those who consult it, [[LXX]] ''Je.''33(26).2, al., [[Diodorus Siculus|D.S.]]15.10, ''JAJ''11.8.4, Plu.2.435c, Porph. ''Abst.''2.48; δι' ὕδατος Iamb.''Myst.''3.11; of gods, [[give ear to]], χ. τοῖς εὐχομένοις Luc.''Pseudol.''8:—Pass., [[receive an answer]], [[receive a warning]], in [[NT]] of [[divine]] [[warning]]s or [[revelation]]s, Ev.Matt.2.12, etc.; ὑπ' ἀγγέλου ''Act.Ap.''10.22; <b class="b3">ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον</b> a [[warning]] had been given him, ''Ev.Luc.''2.26; χ. ὑπὸ δαιμονίων καὶ φαντασίας εἰδώλων Vett.Val.67.5.<br><span class="bld">5</span> [[issue]] [[ordinance]]s, etc., χ. ἀπορρήσεις Ph.2.438; [[administer justice]], <b class="b3">ἐν τῷ Προσωπίτῃ</b> ''OGI'' [[l.c.]]; ταῖς πόλεσι App.''Hisp.''98.<br><span class="bld">b</span> [[issue orders]] for payment, [[pay]], ἀπὸ τῆς.. τραπέζης ''PGrenf.''2.23.4 (ii B. C.); τινι ''Ostr.Bodl.''i248 (ii B. C.); <b class="b3">λόγον χ. ἐς τὰ δαμόσια γράμματα</b> [[furnish]] an [[account]]... Arch. f. Religionswiss. 10.211 (Cos, ii B. C.):—Pass., <b class="b3">ἐχρηματίσθη πολλὰ διάφορα</b> he [[was furnished with]] large sums, Aristeas 9.<br><span class="bld">6</span> [[take cognizance of]], [[decide upon]] petitions, [ἐντευξιν] χ. ''PEnteux.''75.9 (iii B. C.), ''PFay.'' 12.28 (ii B. C.); ἔντευξις κεχρηματισμένη ''PPetr.''2p.3 (iii B. C.).<br><span class="bld">7</span> generally, [[have dealings with]], [[stand in any relation to]] a person, <b class="b3">οὐδὲν αὐτῷ</b> (sic legendum videtur) πρὸς γένος ἐχρημάτιζεν Ctes.''Fr.'' 29.2: hence even <b class="b3">μόλις ταῖς ἀναγκαίαις [ὀρέξεσι] χ.</b> to [[be influenced]], [[be affected]] by them, Plu.2.125b.<br><span class="bld">8</span> Astrol., [[operate]], of [[influence]]s, Vett.Val.5.7.<br><span class="bld">II</span> Med., [[χρηματίζομαι]]: fut. Att. [[χρηματιοῦμαι]] Lys.29.14, etc.: pf. κεχρημάτισμαι Din.1.15:—[[negotiate]] or [[transact]] [[business]] for oneself or to one's own [[profit]], [[make money]], οἰόμενοι χρηματιεῖσθαι μᾶλλον ἢ μαχεῖσθαι Th.7.13; χρηματιούμενος ἀλλ' οὐ πρὸς ὑμᾶς φιλοτιμησόμενος Lys. [[l.c.]]; οἱ χρηματισάμενοι [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 330c; ἄλλῳ χ. καὶ οὐχ αὑτῷ Id.''Grg.''452e; esp. by base arts, ἐξ αὐτῆς τῆς πόλεως Din. l. c., cf. Is.9.25; <b class="b3">χ. ἀπό τινος</b> to [[make money]] of or from a thing, Pl. ''Sph.''225e; ἀπὸ τῶν κοινῶν Arist.''Pol.''1286b14; ἀπὸ γεωμετρίας Iamb. ''Comm.Math.''25; ἔκ τινος Lys.25.3; ἐ, φιλοσοφίας Isoc.11.1; also c. acc. cogn., χ. τὸν ἐκ γῆς χρηματισμόν Id.''Lg.''949e, cf. ''Grg.''467d; χρήματα [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.3.5.<br><span class="bld">2</span> generally, [[transact business]], [[have dealings with]]... τινι [[Herodotus|Hdt.]]3.118, 7.163.<br><span class="bld">3</span> c. acc. rei, <b class="b3">χ. τὸ νόμισμα</b> [[traffic in]] [[money]], like a money-lender or banker, Arist.''Pol.''1257b34; but c. acc. pers., <b class="b3">χ. τινας</b> [[make money out of]] any one, i.e. [[get]] it [[from]] them by [[extortion]], Plb.32.5.13; so χ. παρὰ τῶν νεωτέρων Isoc.10.6.<br><span class="bld">III</span> in later writers, from Plb. downwards, the Act. [[χρηματίζω]] takes some special senses:<br><span class="bld">1</span> to [[take]] and [[bear]] a [[title]] or [[name]], to [[be called]] or [[be styled]] so and so, χρηματίζειν βασιλεύς Plb.5.57.2, 30.2.4, cf. [[Aristeas]] 298; Πτολεμαῖος.. νέος Διόνυσος χ. [[Diodorus Siculus|D.S.]]1.44; <b class="b3">ἐχρημάτιζε Χαλκηδόνιος, Κρητικός</b>, Str.13.1.55, App.''Sic.''6; νέα Ἶσις ἐχρημάτιζε Plu.''Ant.''54; <b class="b3">μὴ πατρόθεν, ἀλλ' ἀπὸ μητέρων χ.</b> to [[call]] themselves not after their [[father]]s, but after their mothers, Id.2.248d; χ. ἀπὸ τοῦ δήμου Harp. [[sub verbo|s.v.]] [[δημοτευόμενος]]; χ. τοὺς μαθητὰς Χριστιανούς ''Act.Ap.'' 11.26; <b class="b3">τιμῆς καὶ πίστεως χ. ἄξιοι</b> to [[be deemed]]... App.''BC''2.111.<br><span class="bld">2</span> generally, to [[be called]], [[μοιχαλίς]] ''Ep.Rom.''7.3: μήτηρ Ph.1.440; <b class="b3">καὶ ὡς χ.</b> '[[and so forth]]' (omitting some of the writer's names), ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''100.1 (ii A. D.), etc.; also c. dat., <b class="b3">ἀεὶ χρηματίζων τῷ προκειμένῳ ὀνοματίῳ</b> ib.2131.8 (iii A. D.).<br><span class="bld">3</span> [[change]] or [[be changed]], εἴς τι ''Gp.''12.1.9.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1373.png Seite 1373]] Geschäfte machen, bes. Handels- oder Geldgeschäfte machen, Handel treiben; auf öffentliche Geschäfte übertr., Staatsangelegenheiten verhandeln, abmachen; τινί, mit Einem; dah. ein öffentliches Amt oder Geschäfte eines Staatsmannes verwalten, allen verschiedenen Beziehungen; τἄλλα χρηματίσας Thuc. 6, 62; πρὸς τὸν δῆμον οὐ προσῆγον βουλομένους χρηματίσαι 5, 61, u. öfter; Pol. 5, 81, 5; [[περί]] τινος, ὅ τι χρὴ [[παθεῖν]], über die Strafe verhandeln, Ar. Th. 377; Arist. rhet. 1, 4; oft bei den Rednern, πρὶν ἄλλο τι χρηματίσαι Isocr. 4, 157; Dem. Mid. 8 im Gesetz; οἱ πρόεδροι χρηματίζουσι ib. 9, u. öfter, u. Sp., wie Plut. Rom. 26; τοῖς πρεσβευταῖς Pol. 3, 66, 6, u. öfter, wie ταῖς πρεσβείαις D. Cass. 61, 3, Audienz geben; vgl. noch Thuc. 5, 61. Übh. mit Einem in Geschäften oder sonst in Verbindung stehen, dah. χρηματίζειν τινὶ πρὸς [[γένος]], mit Einem in Verwandtschaftsverhältnissen stehen, Ctes. Pers. 2. – Med. χρηματίζομαι, für sich, zu seinem Vortheil Geschäfte machen, τινί, mit Einem in eigenen Angelegenheiten verhandeln, Her. 3, 118. 7, 163; bes. vom Handel, u. übh. auf Erwerb ausgehen, χρηματίζοιντο ἂν ᾗττον ἀναιδῶς ἐν τῇ πόλει Plat. Rep. VIII, 556 b; ἥτις [[πόλις]] ἂν [[μήτε]] χρηματίζηται πλὴν τὸν ἐκ γῆς χρηματισμόν Legg. XII, 949 e, vgl. Gorg. 467 d; ἀπὸ τῶν ἰδιωτικῶν ἐρίδων Soph. 225 e, u. öfter; ἐκ τῆς πόλεως κεχρηματισμένος Din. 1, 15; übh. erwerben, sich bereichern, Xen. Mem. 2, 6,3 Cyr. 3, 3,5 u. öfter; οἰόμενοι χρηματιεῖσθαι [[μᾶλλον]] ἢ μαχεῖσθαι Thuc. 7, 13; – τινά, von Einem Etwas erpressen, Einen durch Plünderung um das Seinige bringen, Pol. 32, 21, 15. – Bei Sp., von Pol. an, hat [[χρηματίζω]] auch die Bdtg einen Amtstitel, einen Namen annehmen, führen, χρηματίζει [[βασιλεύς]], er nimmt den Königstitel an, läßt sich König nennen, Pol. 5, 57, 2. 30, 2,4; νέα [[Ἶσις]] ἐχρημάτισε, sie ließ sich eine neue Isis nennen, Plut. Anton. 54; μὴ [[πατρόθεν]], ἀλλ' ἀπὸ μητρῶν χρηματίζειν, sich nicht nach den Vätern, sondern nach den Müttern nennen, de mul. virtt. Δύκιαι p. 276; vgl. Menag. D. L. 1, 48.