ἐπεύχομαι: Difference between revisions

|Definition=<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[pray]] or [[make a vow to]] a deity, c. dat., [[θεοῖς]], [[Διΐ]], <span class="bibl">Od.11.46</span>, <span class="bibl">Il.6.475</span>, etc.; but in <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1024</span>, <b class="b3">ἐ. θεοῖς</b> [[give thanks to]] them: c. dat. et inf., [[pray to]] one <b class="b2">that .</b>., ἐπεύχετο πᾶσι θεοῖσι νοστῆσαι Ὀδυσῆα <span class="bibl">Od.14.423</span>, <span class="bibl">20.238</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1470</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>1320</span> (anap.), etc.: without a dat., κατθανεῖν ἐπηυχόμην <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>16</span>; <b class="b3">ἐ. εὐορκοῦντι εἶναι ἀγαθά</b> Lexap.<span class="bibl">And.1.98</span>, cf. <span class="bibl">Aeschin.3.111</span>: c. acc. rei, [[pray for]], θανάτου μοῖραν <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span> 1462</span> (lyr.): c. acc. cogn., ἐ. λιτάς <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>484</span>; τοιαῦτα θεοῖς <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span> 280</span>: later, c. acc. pers., ἐ. θεούς <span class="bibl">Aristaenet.2.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[vow]], c. fut. inf., ἐ. θήσειν τροπαῖα <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>276</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[imprecate upon]], μόρον . . Πελοπίδαις <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>1600</span>, cf. <span class="bibl">501</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ch.</span>112</span>; ἀρὰς τοῖς ἀπειθοῦσιν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Criti.</span> 119e</span>: c. inf. ἐπεύχομαι [αὐτῷ] παθεῖν <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>249</span>: abs., [[utter imprecations]], μὴ 'πεύξῃ πέρα <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>1286</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>809</span>: rarely in good sense, ἐ. εὐτυχίαν τινί <span class="bibl">Plu.<span class="title">Galb.</span>18</span>; ἐ. τινὶ εὐτυχεῖν <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>481</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[exult over]], δοιοῖσιν ἐπεύξεαι Ἱππασίδῃσι <span class="bibl">Il.11.431</span>: abs., <span class="bibl">5.119</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. inf., <b class="b2">boast that .</b>., c. aor. inf., μιγῆναι <span class="bibl"><span class="title">h.Ven.</span>287</span>; fut., <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1262</span>; pres., <span class="bibl">Id.<span class="title">Eu.</span>58</span>, etc.; <b class="b3">Ἄργος πατρίδ' ἐμὴν ἐ</b>. (sc. [[εἶναι]]) <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>508</span>: c. part., <b class="b3">ἐ. ἐκφυγόν</b> [[boast]] that it has escaped, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sph.</span>235c</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>693</span> (reading [[θρασύς]]).</span>

|btext=<b>I.</b> adresser une prière :<br /><b>1</b> prier, supplier : τινι qqn ; [[τι]] demander qch par une prière ; ἐπ. λιτάς SOPH adresser une prière ; [[τι]] θεοῖς ESCHL adresser une prière aux dieux ; κατθανεῖν ἐπηυχόμην SOPH je priais pour obtenir de mourir;<br /><b>2</b> rendre grâces par ses prières : θεοῖς SOPH aux dieux;<br /><b>3</b> faire vœu de, inf. fut.;<br /><b>4</b> exprimer un vœu, un souhait <i>en mauv. part</i> : ἐπ. [[μόρον]] τινί ESCHL souhaiter la mort à qqn ; ἐπ. τινι avec un inf., souhaiter pour le malheur de qqn qu'une chose arrive;<br /><b>II.</b> se glorifier de, se vanter de : τινι, [[τι]] de qch.<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[εὔχομαι]].

|elrutext='''ἐπεύχομαι:'''<br /><b class="num">1)</b> (тж. ἐ. λιτάς Soph.) молить(ся), обращаться с мольбой (θεῷ Hom., Pind. и θεῷ ποιεῖν τι Hom., Aesch., Soph., Arph., Plat., Dem., Plut.): ἐ. θανάτου μοῖραν Aesch. и κατθανεῖν ἐ. Soph. молиться о (чьей-л.) смерти; ἐ. τι θεοῖς Aesch. молиться о чем-л. богам;<br /><b class="num">2)</b> [[обращаться с благодарственной молитвой]] (θεοῖς Soph.);<br /><b class="num">3)</b> [[давать обет]], [[клятвенно обещать]] (θήσειν τρόπαια Aesch.);<br /><b class="num">4)</b> (во враждебном смысле), [[желать]], [[призывать]], (на чью-л. голову) ([[μόρον]] τινί Aesch.): ἐ. [[ἀράς]] τινι Plat. посылать проклятия кому-л.; ἐ. [[παθεῖν]] [[ἅπερ]] τοῖσδε [[ἀρτίως]] [[ἠρασάμην]] Soph. пусть обрушатся на меня (досл. я желаю испытать) все те бедствия, которые я на этих (убийц) недавно призвал;<br /><b class="num">5)</b> (редко в благожелат. смысле) желать (εὐτυχίαν τινί Plut.);<br /><b class="num">6)</b> [[проклинать]]: μὴ ᾽πεύξῃ (= ἐπεύξῃ) [[πέρα]] Soph. не проклинай больше;<br /><b class="num">7)</b> [[хвастаться]], [[хвалиться]] (τι Eur. и ποιεῖν τι HH, Aesch., Plat.): ἐ. τινι Hom. торжествовать над кем-л.

|mltxt=[[ἐπεύχομαι]] και κυπρ. τ. [[ὐεύχομαι]] (AM)<br />[[εύχομαι]], [[δέομαι]] για [[κάτι]]<br /><b>μσν.</b><br />[[προσκυνώ]] («ἵστανται ἐπευχόμενοι τοὺς δεσπότας»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ικετεύω]] (α. «καὶ ἐπεύχετο πᾱσι θεοῖσιν νοστῆσαι», <b>Ομ. Οδ.</b><br />β. «[[δύστηνος]] αἰσὶ κατθανεῖν ἐπηυχόμην», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εύχομαι]] να συμβεί [[κάτι]] («μηδὲν θανάτου μοῑραν ἐπεύχου τοῑσδε βαρυνθείς», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> [[κάνω]] [[τάμα]] («ὧδ' [[ἐπεύχομαι]] θύσειν τροπαῖα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>4.</b> [[καταριέμαι]]<br /><b>5.</b> [[υπερηφανεύομαι]], [[καυχιέμαι]] («[[Ἄργος]] πατρίδ' ἐμὴν [[ἐπεύχομαι]]» — [[καυχιέμαι]] ότι [[πατρίδα]] μου [[είναι]] το Άργος, <b>Ευρ.</b>).