σαλεύω: Difference between revisions

|Definition=fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> σαλεύσω <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Wi.</span>4.19</span>: aor. ἐσάλευσα <span class="bibl">Isoc.8.95</span>, <span class="title">AP</span>11.83:— Pass., fut. σαλευθήσομαι <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Si.</span>16.18</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>21.26</span>: aor. ἐσαλεύθην <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">1 Ma.</span>9.13</span>, <span class="bibl"><span class="title">Act.Ap.</span>4.31</span>, <span class="bibl"><span class="title">2 Ep.Thess.</span>2.2</span>, [[varia lectio|v.l.]] in Isoc. [[l.c.]]: pf. [[σεσάλευμαι]] (v. infr.): (σάλος):—[[cause to rock]], [[make to vibrate]] or [[oscillate]], c. acc., [τὰς ἀγκύρας] οὐδεὶς χειμὼν σαλεύει Pythag. ap. Stob.3.1.29; <b class="b3">σ. τρικυμίᾳ πέδον</b>, of the sea, Lyc.475; of an earthquake, <span class="title">AP</span>11.83 (Lucill.), cf. <span class="bibl">259</span> (Id.): metaph., <b class="b3">δόξαν σ</b>. Plu.2.1123f, cf. <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span> 8.56</span>, <span class="bibl">337</span>, etc.; σ. τινὰ ἐκ θεμελίων <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Wi.</span>4.19</span>; ἐπιστολαὶ δυνάμεναι λίθον σαλεῦσαι [[heartrending]], POxy.528.12 (ii A.D.); <b class="b3">σ. τοὺς ὄχλους</b> [[stir]] them [[up]], Act.Ap.17.13, cf. <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Si.</span>28.14</span>:—Pass., [[to be shaken to and fro]], [[waver]], [[totter]], [[reel]], χθὼν σεσάλευται <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>1081</span>; κύκλος σαλευόμενος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>79e</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mech.</span>857a7</span>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Lass.</span>11</span>; of teeth or nails, to [[be loosened]], Gal.12.871, Dsc.5.3; of persons, ἐκ Βρομίου γυῖα σαλευόμενον <span class="title">AP</span>11.26 (Marc.Arg.), cf. 12.31 (Phan.); <b class="b3">ὑφ' ἡδονῆς σαλευομένη κορώνη</b> Sch.<span class="bibl">Arat.1009</span> (wrongly attributed to <span class="bibl">Archil., <span class="title">Fr.</span> 102</span>); later simply, [[stir]], [[move]], κατεσχέθην νόσῳ . . ὡς μὴ δύνασθαι μηδὲ σαλεύεσθαι <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.299.4</span> (iii A.D.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[shake in measuring]], so as to give good measure, μέτρον σεσαλευμένον <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>6.38</span>; cf. [[σαλάσσω]] ''ΙΙ''. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> intr., [[move up and down]], [[roll]], [[toss]], especially of ships in a stormy sea or persons in them, σ. ἐν πλοίοις <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>8.17</span>, cf. <span class="bibl">Hld.10.4</span>, etc.: generally, [[put out to sea]], <span class="bibl">App.<span class="title">Mith.</span>77</span>: metaph., [[toss like a ship at sea]], [[to be tempest-tossed]], [[be in sore distress]], πόλις γὰρ . . ἄγαν ἤδη σαλεύει <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>23</span>; πρόδοτος δὲ . . σ. Ἠλέκτρα <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>1074</span> (lyr.); ὅταν . . σαλεύῃ πόλις <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>249</span> (lyr.), cf. <span class="title">OGI</span>515.47 (Mylasa, iii A.D.); <b class="b3">ἐν νόσοις ἢ γήρᾳ σ</b>. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>923b</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>883a34</span>; <b class="b3">ἐν κινδύνῳ σ</b>. <span class="bibl">D.H.10.11</span>; σ. ὑπὲρ ἑαυτοῦ <span class="bibl">Ael.<span class="title">Fr.</span>48</span>; to [[be unstable]], <span class="bibl">Poll.6.121</span>; [[flicker]], of the eye-balls in nystagmus, Gal.18(2).68; [[oscillate]], of the λόγος ἐνδιάθετος, ἐν τούτοις <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>1.65</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of ships also, <b class="b3">ἐπ' ἀγκυρῶν</b> [[ride]] at anchor, <span class="bibl">Polyaen.2.2.7</span>: metaph., <b class="b3">ὡς ἐπ' ἀγκύρας τῆς φύσεως σ</b>. Plu.2.493d; σ. ἐπὶ τῶν ἐλπίδων <span class="bibl">Hld.1.26</span>; also <b class="b3">ὁρῶν ἡμᾶς ἐπὶ τούτῳ μόνῳ</b> (sc. <b class="b3">τῷ υἱῷ</b>) σαλεύοντας <span class="bibl">Plu.<span class="title">Demetr.</span>38</span>; <b class="b3">γραῦν ἐπὶ ἑνὶ γομφίῳ σ</b>. <span class="bibl">Alciphr.3.28</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>472.50</span> (ii A.D.); ἐπὶ τοιούτοις παραγγέλμασιν <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>2.12</span> (hence later in a causal sense, <b class="b3">σ. ἐπί τινι τὰς ἐλπίδας</b> [[anchor]] them upon... <span class="bibl">Hld.2.33</span>). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> metaph., [[roll like a ship]], [[roll in one's walk]], of persons with the hip-joints far apart, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>56</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0859.png Seite 859]] 1) <b class="b2">bewegen,</b> schwingen, schwankend machen, erschüttern; σαλεύει χειμὼν οὐδεὶς τὰς ἀγκύρας, Pythag. bei Stob. Floril. 1, 9; ἵππον, Lucill. 95 (XI, 259); pass. sich bewegen, χθὼν σεσάλευται Aesch. Prom. 1083, u. oft in der Anth.: πρὸς χεῖρα σαλευομένη, Strat. 3 (XII, 3); πυγὴ αὐτομάτη σαλευομένη, Rufin. 2 (V, 35); ἐκ Βρομίου γυῖα σαλευόμενος, M. Argent. 17 (XI, 126); [[σκύφος]], ᾡ σεσάλευμαι, Phani. 1 (XII, 31). – Übertr., τὴν ἀλήθειαν, ἀπόδειξιν, S. Emp. adv. log. 2, 56. 339 u. öfter. – 2) intr., in unruhiger Bewegung sein, [[schwanken]]; bes. vom Schiffe, ἡ ναῦς σαλεύει, σαλεύει ἐπ' ἀγκυρῶν, das Schiff schaukelt, dem Winde ausgesetzt, indem es auf offenem Meere vor Anker liegt; auch κάλαμον ὑπ' ἀνέμων σαλευόμενον, Matth. 11, 7. – Dah. übertr., [[πόλις]] γὰρ [[ἤδη]] [[ἄγαν]] σαλεύει, Soph. O. R. 23, wo der Schol. bemerkt ἡ μεταφορὰ ἀπὸ τῶν χειμαζομένων νεῶν, ἐν μεγάλῳ κλύδωνί ἐστιν, also unruhig, unglücklich sein; vgl. El. 1063; [[ὅταν]] σαλεύῃ [[πόλις]], Eur. Rhes. 248; so auch in Prosa, ἐν νόσοις ἢ γήρᾳ σαλεύοντες, Plat. Legg. XI, 923 b, vgl. tim. 79 e; auch in eitler, hoffährtiger Bewegung und Haltung einhergehen, einherstolziren, wie [[σαλακωνεύω]], vgl. Xen. Cyr. 2, 4, 6. – In unruhiger Gemüthsstimmung sein, sich fürchten, ὑπὲρ [[ἑαυτοῦ]], Suid. v. [[Πυθαγόρας]] Ἐφέσιος.

|btext=<i>ao.</i> ἐσάλευσα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> σαλευθήσομαι, <i>ao.</i> ἐσαλεύθην, <i>pf.</i> σεσάλευμαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> agiter, secouer, ébranler, acc. ; <i>fig.</i> τὴν [[δόξαν]] PLUT ébranler <i>ou</i> ruiner la réputation de qqn;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> être agité, <i>d'où</i><br /><b>1</b> se balancer en marchant, <i>particul.</i> marcher d'une allure prétentieuse, se pavaner;<br /><b>2</b> <i>en parl. d'un navire à l'ancre</i> être agité d'un mouvement de roulis ; être à l'ancre;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> être agité, troublé, incertain, vacillant.<br />'''Étymologie:''' [[σάλος]].

|elnltext=σαλεύω [σάλος] met acc. aan het wankelen brengen:; τὴν οἰκίαν σ. het huis doen schudden NT Luc. 6.48; pass..; χθὼν σεσάλευται de aarde trilt op haar grondvesten Aeschl. PV 1081; overdr..; τοὺς ὄχλους σ. de menigten ophitsen NT Act. Ap. 17.13; pass.. εἰς τὸ μὴ ταχέως σαλευθῆναι ὑμᾶς ἀπὸ τοῦ νοός opdat u niet zo snel uw bezinning verliest NT 2 Thes. 2.2. intrans. deinen (op de golven); overdr. schommelen:; σαλεύουσιν ἐν τῇ ὁδοιπορίῃ ἔνθα καὶ ἔνθα zij schommelen bij het wandelen heen en weer Hp. Art. 56; overdr.. μόνα σαλεύει ἁ παίς in haar eentje verkeert het meisje (Electra) in grote moeilijkheden Soph. El. 1074; ἐπί τούτῳ μόνῳ σ. op hem (de zoon) alleen zijn wankele hoop stellen Plut. Demetr. 38.7.

|elrutext='''σᾰλεύω:'''<br /><b class="num">1)</b> [[трясти]], [[качать]], [[шевелить]] (τινά Anth.; [[κάλαμος]] ὑπὸ ἀνέμου σαλευόμενος NT): χθὼν σεσάλευται Aesch. земля всколебалась; γυῖα σαλευόμενος Anth. качающийся всем телом (досл. с шатающимися членами); ὑπὸ τῆς τύχης σαλεύεσθαι Plut. быть швыряемым судьбой; σαλεύεσθαι πρός τι Plut. испытывать влечение к чему-л.;<br /><b class="num">2)</b> [[расшатывать]], [[подрывать]] ([[δόξαν]] Plut.; ἀλήθειαν Sext.);<br /><b class="num">3)</b> [[качаться]], [[быть колеблемым]]: [[ἰσχυρῶς]] σαλεύοντες (ἐν τοῖς πλοίοις) Xen. попавшие на (своих) судах в сильную качку; ἐπ᾽ ἀγκύρας σ. Plut. качаться на якорях;<br /><b class="num">4)</b> [[быть расстроенным]], [[расшатанным]] (ἡ τυραννὶς σαλεύουσα Plut.; ἐν νόσοις σαλεύοντες Plat.);<br /><b class="num">5)</b> [[волноваться]], [[быть потрясенным]] ([[Ἠλέκτρα]] σαλεύει Soph.): [[πόλις]] σαλεύει Soph. город охвачен волнением;<br /><b class="num">6)</b> быть привязанным, доверять(ся) (ἐπί τινι Plut.);<br /><b class="num">7)</b> [[быть поглощенным]], [[постоянно заниматься]] (ἔν τινι Sext.);<br /><b class="num">8)</b> [[возбуждать]], [[возмущать]] (τοὺς ὄχλους NT).

|txtha=1st aorist ἐσάλευσα; [[passive]], [[present]] participle σαλευόμενος; [[perfect]] participle σεσαλευμενος; 1st aorist ἐσαλευθην; 1future σαλευθήσομαι; ([[σάλος]], [[which]] [[see]]); from [[Aeschylus]] and [[Aristophanes]] down; in the Sept., [[passive]] σαλεύομαι for מוט and נוּעַ;<br /><b class="num">a.</b> [[properly]], of the [[motion]] produced by winds, storms, waves, etc.; to [[agitate]] or [[shake]]: κάλαμον, [[passive]], to [[cause]] to [[totter]], τάς δυνάμεις [[τῶν]] οὐρανῶν, [[passive]], [[τήν]] γῆν, τά μή σαλευόμενα, the things [[which]] are [[not]] shaken, i. e. the [[perfect]] [[state]] of things [[which]] [[will]] [[exist]] [[after]] the [[return]] of Christ from [[heaven]] and [[will]] [[undergo]] no [[change]], opposed to τά σαλευόμενα, the [[present]] [[order]] of things [[subject]] to [[vicissitude]] and [[decay]], To [[shake]] [[thoroughly]], of a [[measure]] [[filled]] by [[shaking]] its contents [[together]], to [[shake]] down, [[overthrow]], i. e. tropically, to [[cast]] down from [[one]]'s ([[secure]] and [[happy]]) [[state]], to [[move]] or [[agitate]] the [[mind]], to [[disturb]] [[one]]:τινα [[ἀπό]] [[τοῦ]] νως, so as to [[throw]] him [[out]] of his [[sober]] and [[natural]] [[mental]] [[state]] (Buttmann, 322 (277)), [[τούς]] ὄχλους, to [[stir]] up, Acts 17:13.

|lsmtext='''σᾰλεύω:''' αόρ. αʹ <i>ἐσάλευσα</i> — Παθ., μέλ. <i>σαλευθήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐσαλεύθην</i>, παρακ. <i>σεσάλευμαι</i>· ([[σάλος]])·<br /><b class="num">I.</b> κάνω [[κάτι]] να σείεται, να δονείται, κουνάω εδώ κι [[εκεί]], [[ταλαντώνω]], [[ταράζω]], [[πάλλω]], [[τραντάζω]], σε Ευρ., Ανθ.· [[σαλεύω]] τοὺς ὄχλους, τους [[υποκινώ]], σε Καινή Διαθήκη — Παθ., κουνιέμαι πέρα [[δώθε]], [[κλυδωνίζομαι]], δονούμαι, ταλαντεύομαι, [[τρεκλίζω]]· <i>χθὼν σεσάλευται</i>, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., κινούμαι πάνω-[[κάτω]], περιστρέφομαι, αναταράζομαι, κυμαίνομαι, [[παραδέρνω]] στη [[φουρτούνα]], [[σκαμπανεβάζω]], όπως στη [[θάλασσα]], σε Ξεν.· μεταφ.,<br /><b class="num">1.</b> [[κλυδωνίζομαι]] όπως το [[πλοίο]] στη [[θάλασσα]], βρίσκομαι σε [[κατάσταση]] τρικυμίας, είμαι φουρτουνιασμένος, βρίσκομαι σε [[μεγάλη]] ψυχική [[αναταραχή]], σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για [[πλοίο]] επίσης, είμαι αγκυροβολημένος· μεταφ., [[σαλεύω]] [[ἐπί]] τινι, [[κρέμομαι]] στα χέρια του φίλου μου, στηρίζομαι, βασίζομαι σ' αυτόν, σε Πλούτ.

|mantxt=(=κουνῶ, [[κλονίζω]]). Ἀπό τό οὐσ. [[σάλος]] (=κίνηση, [[ταραχή]]) ἀπό ρίζα σαλ-.<br><b>Παράγωγα:</b> [[σάλαξ]] (=κόσκινο τῶν μεταλλουργῶν), [[σαλάκων]] (=ξιπασμένος), [[σαλάσσω]] (=κουνῶ), [[σάλη]], [[σαλεία]] (=[[ταραχή]]), [[σάλευμα]], [[σάλευσις]], [[διασάλευσις]], [[σαλευτός]], [[ἀσάλευτος]], [[ἀπαρασάλευτος]], ἀπαρασαλεύτως, [[κονίσαλος]] (=σύννεφο σκόνης).