τετραίνω: Difference between revisions

|Definition=(pres. in compd. συν- A.''Ch.''451 (lyr.), [[Herodotus|Hdt.]]2.11); fut. τετρᾰνῶ Kourouniotes Ἐλευσινιακά i 190 (iv B.C.); Ion. fut. τετρᾰνέω (δια-) [[Herodotus|Hdt.]]3.12: Ep. aor. τέτρηνα, the only tense used by Hom.; Att. inf. τετρᾶναι ''IG''12.372E8, 22.1678a A5; part. <b class="b3">ἐν-τετράνας</b> ib. 1665.18, 1672.176:—Med., aor. ἐτετρηνάμην Gal.''UP''15.6, (δι-) Ar. ''Th.''18:—Pass., aor. ἐτετράνθην Lyc.781, ''AP'' (v. infr.). Other tenses are formed from stem <b class="b3">τρη-</b> (never τρᾱ-), fut. τρήσω Lyc.665: aor. ἔτρησα Hp.''Morb.''2.28, [[LXX]] ''4 Ki.''12.9, ''IG''7.3073.71 (Lebad., ii B.C.), etc., (συν-) Pl.''Ti.''91a, etc.:—Med., aor. ἐτρησάμην (δι-) Gal.4.708:—Pass., aor. ἐτρήθην ''Gp.''5.33.7, (ἀν-) Trypho ap.Ath.4.182e: pf. [[τέτρημαι]] (v. infr.): plpf. 3pl. τετρήατο Emp.84.9. A pres. τιτραίνω occurs in [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Historia Plantarum|HP]]'' 5.4.5 (Pass.), with an aor. ἐτίτρᾱνα ib.2.7.6, 5.4.5: 3pl. im pf. Pass. τετρήνοντο in Call.''Dian.''244 is [[falsa lectio|f.l.]] for τετρήναντο or τετραίνοντο, and τετρήνεται in Hp.''Nat.Puer.''17 [[falsa lectio|f.l.]] for τετραίν-. The pres. τιτράω first in Pass. τιτρᾶται Hero ''Spir.''2.35, Dsc.5.75, [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]; 2sg. pres. imper. Act. τίτρα ''PHolm.''4.40: the pres. τίτρημι first in 3sg. pres. κατατίτρησι Gal.13.937; pres. part. nom. sg. fem. τιτρᾶσα Id.''UP''16.6; nom. pl. διατιτράντεα D.C.69.12. The compounds with [[διά]] and [[σύν]] are more used than the simple Verb; cf. also those with [[κατά]], [[ἀνά]], [[ἐν]], and ἐκ:—[[bore through]], [[pierce]], [[perforate]], ποδῶν τέτρηνε τένοντε Il.22.396; τέτρηνα δὲ πάντα τερέτρῳ Od.23.198, cf. 5.247:—Pass., πυκιναῖς τέτρηνται ἄλοξιν Emp.100.3; λίθος τετρημένος [[Herodotus|Hdt.]]2.96; <b class="b3">ὁ οὐρανὸς τέτρηται</b> [[has holes in it]], Id.4.158; <b class="b3">τέτρηται δικτύου πλέον</b> (Ahrens for [[τέτρωται]]) [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''868; [[τέτρηνται]], of the urinary passage, [[varia lectio|v.l.]] in Hp.Aër.9; ὥσπερ κόσκινον τέτρηται Ar.''Fr.''480; <b class="b3">ὁ τετρημένος πίθος</b>, v. [[πίθος]] 1.2; [Χάσμα] δι' ὅλης τῆς γῆς τετρημένον [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 11 2a; <b class="b3">κοιλίαι εἰς τὸν πλεύμονα τετρ</b>. [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]'' 496a22; τετρανθεὶς αὐλός ''AP''6.296 (Leon.). (Cf. [[τέρετρον]], [[τερηδών]].)

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1097.png Seite 1097]] verstärkte Form von τραω, [[τιτράω]], dem sie im praes. von den Attikern vorgezogen wird, [[bohren]], durchbohren; aor. ἐτέτρηνα, Il. 22, 396 Od. 5, 247. 23, 198; sp. D.; ἐπ' ὄρτυγι τετρανθεὶς [[αὐλός]], Leon. Tar. 12 (VI, 296).

|elrutext='''τετραίνω:''' (aor. ἐτέτρηνα - эп. [[τέτρηνα]], поздн. ἐτέτρανα)<br /><b class="num">1</b> [[прокалывать]] (τένοντε ποδῶν Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[просверливать]] (τι τερέτρῳ Hom.; [[λίθος]] τετρημένος Her.): αὐλὸς τετρανθείς Anth. свирель с отверстиями; [[χάσμα]] τετρημένον διά τινος Plat. отверстие, проходящее сквозь что-л.

|lstext='''τετραίνω''': Ἰων. μέλλ. τετρᾰνέω (δια-) Ἡρόδ. 3. 12· Ἐπικ. ἀόρ. τέτρηνα, ὁ [[μόνος]] ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρ. [[τύπος]]. - Μέσ., ἀόρ. ἐτετρηνάμην (δι-) Ἀριστοφάν. Θεσμ. 18. - Παθητ., ἀόρ. ἐτετράνθην Λυκόφρ. 781, Ἀνθ. (ἴδε κατωτ.). Ἕτεροι χρόνοι σχηματίζονται ἐκ τοῦ *τράω, μέλλ. τρήσω Λυκόφρ. 665· ἀόρ. ἔτρησα Ἱππ. 471. 2, κλπ., (συν-) Πλάτ., κλπ. - Μέσ., ἀόριστ. ἐτρησάμην Γαλην. 4. 708. - Παθ., ἀόρ. ἐτρήθην Γεωπ., (ἀν-) Ἀθήν. 182Ε· πρκμ. [[τέτρημαι]] ἴδε κατωτ. - Ἕτερος ἐνεστὼς [[τιτραίνω]] ἀπαντᾷ παρὰ Θεοφρ., μετ’ ἀορ. ἐτίτρᾱνα ὁ αὐτ. π. Φυτ. Ἱστ. 2. 7, 6 κ. ἑξ., 5. 4, 5 ([[ἔνθα]] [[ἀναγνωστέον]] ἐτέτρᾱνα)· τὸ γ΄ πληθ. παθ. παρατ. τετρήνοντο παρὰ Καλλ. εἰς Ἄρτεμ. 244, [[εἶναι]] πιθ. πλημμ. γραφ. ἀντὶ τετρήναντο ἢ τετραίνοντο· καὶ τὸ τετρήνεται παρ’ Ἱπποκρ. 238, 21 πλημμ. γραφ. ἀντὶ τετραιν-. Ὁ ἐνεστ. τιτράω πρῶτον παρὰ τῷ Διοσκ. 5. 77, 85, Φώτ. Μετοχ. διατιτράντες (οἱονεὶ ἐξ ὁριστ. -τίτρημι) Δίων Κ. 69. 12. Παθ. τίτραμαι Ὀρειβάσ. (Ἐκ τῆς √ ΤΕΡ, ἴδε ἐν λ. [[τείρω]]). Καθόλου εἰπεῖν, τὰ σύνθετα μετὰ τῆς διὰ καὶ σὺν [[εἶναι]] συνηθέστερα τοῦ ἁπλοῦ ῥήματος, πρβλ. [[ὡσαύτως]] καὶ τὰ σύνθετα μετὰ τῶν προθέσ. κατὰ καὶ ἐκ. Τρυπῶ, διατρυπῶ, ποδῶν τέτρηνε τένοντε Ἰλ. Χ. 396· τέτρηνα δὲ πάντα τερέτρῳ Ὀδ. Ψ. 198, πρβλ. Ε. 247. - Παθητ., πυκιναῖς τέτρηνται ἄλοξιν Ἐμπεδ. 345· [[λίθος]] τετρημένος Ἡρόδ. 2. 96· ὁ οὐρανὸς τέτρηται, ἔχει ὀπάς, ὁ αὐτ. 4. 158· τέτρηται δικτύου πλέον ([[οὕτως]] ὁ Ahr. ἀντὶ τέτρωται) Αἰσχύλ. Ἀγ. 868· τέτρητα, ἐπὶ τοῦ οὐρητῆρος ἀγωγοῦ, Ἱππ. π. Ἀέρ. 286· [[ὥσπερ]] [[κόσκινον]] τέτρηται Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 404· ὁ τετρημένος [[πίθος]], ἴδε ἐν λέξ. [[πίθος]] Ι. 2· [[χάσμα]]... δι’ ὅλης τῆς γῆς τετρ. Πλάτ. Φαίδων 112Α· κοιλίαι εἰς τὸν πλεύμονα τετρη. Ἀριστ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστορ. 1. 17, 4· τετρανθεὶς αὐλὸς Ἀνθ. Π. 6. 296. - Ἴδε Κόντου Παντοῖα Φιλολογικὰ ἐν Ἀθηνᾶς τόμ. ΙΖ΄, σελ. 273-4.

|mltxt=και [[τιτραίνω]] και [[τιτράω]] και [[τίτρημι]] Α<br />[[τρυπώ]], [[διατρυπώ]] («οἷά τις σιφνεὺς κευθνῶνος ἐν σήραγγι τετρήνας μυχούς», <b>Λυκόφρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>ter</i>- «[[τρίβω]]» που απαντά και με μονοσύλλαβη [[μορφή]] <i>τερ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[τείρω]], λατ. <i>tero</i>) και με δισύλλαβη [[μορφή]] <i>τερη</i>- ([[πρβλ]]. [[τερετρον]], [[τρῆμα]]). Αρχαιότεροι θεωρούνται οι σχηματισμοί από τη δισύλλαβη [[μορφή]] της ρίζας με μηδενισμένο το α' [[φωνήεν]] και απαθές το β' <i>τέ</i>-<i>τρη</i>-<i>μαι</i>, <i>τρῆ</i>-<i>μα</i>, <i>τρη</i>-<i>τός</i> (<b>πρβλ.</b> <i>βέ</i>-<i>βλη</i>-<i>μαι</i>, <i>βλῆ</i>-<i>μα</i>, <i>βλη</i>-<i>τός</i>). Αντίθετα, ο ενεστ. <i>τε</i>-<i>τρ</i>-[[αίνω]] [[είναι]] [[νεώτερος]] [[σχηματισμός]] με κατάλ -[[αίνω]] (πιθ. [[κατά]] τα [[λειαίνω]], [[ξαίνω]] ή [[κατά]] το [[σχήμα]] [[βαίνω]]: <i>βέβηκα</i>) και δυσερμήνευτο για τον ενεστ. αναδιπλασιασμό <i>τε</i>- αναλογικά [[προς]] τον παρακμ. <i>τέ</i>-<i>τρημαι</i>. Μεταγενέστερα [[ωστόσο]] απαντούν και οι τ. [[τιτράω]], [[τίτρημι]], [[τιτραίνω]] με τον αναμενόμενο ενεστ. αναδιπλασιασμό <i>τι</i>- ([[πρβλ]]. [[δίδωμι]], [[τίθημι]]). Τέλος, ο τ. αορ. <i>τε</i>-<i>τρᾶ</i>-<i>ναι</i> έχει σχηματιστεί πιθανότατα <span style="color: red;"><</span> θ. <i>τραν</i>- του ρ. [[τετραίνω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>τε</i>-<i>τραν</i>-<i>jω</i>) και όχι <span style="color: red;"><</span> θ. <i>τρη</i>- του παρακμ. <i>τέ</i>-<i>τρη</i>-<i>μαι</i>].