χέω: Difference between revisions

|Definition=used in the simple form mostly by Poets, but<br><span class="bld">A</span> v. [[ἐγχέω]], [[καταχέω]], [[συγχέω]]; -εει is not contr. by Ep., v. Il.6.147, 9.15, Hes.''Op.''421; but in Trag. and Att. always so, <b class="b3">ἐκ-χεῖ, συγ-χεῖς, κατα-χεῖν</b>, S.''El.'' 1291, E.''IA''37 (anap.), [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''1091 (hex.); for -εε no rule is observed, impf. χέε Il.23.220; but σύγ-χει 9.612, 13.808, χεῖσθαι Od.10.518; κατ-έχεε Ar.''Nu.''74, D.45.74; <b class="b3">ἐν-έχει, ἐν-έχεις, ἐξ-έχει</b>, Antipho 1.19, Ar.''Pl.''1021, A.''Ag.''1029 (lyr.):—<b class="b3">-έῃ, -έο, -έου, -έω</b> seem never to have been contracted, exc. ἐγχεῦντα Theoc.10.53:—fut. χέω (<b class="b3">ἐκ-χεῶ</b> acc. to Choerob. ''in Theod.''2.168 H., but this is Hellenistic, [[LXX]] ''Je.''6.11, al., <b class="b3">ἐκ-χεεῖς</b> ib.''Ex.''4.9, <b class="b3">ἐκ-χεεῖ</b>ib.''Le.''4.18,25, <b class="b3">ἐκ-χεεῖτε</b> ib.''De.''12.16,24, <b class="b3">ἐκ-χεοῦσι</b> ib.''Le.''4.12, <b class="b3">προσ-χεεῖς</b> ib.''Ex.'' 29.16, al., and the Med. [[χεόμενος]] (v. infr.) points to Att. [[χέω]]), συγ- E.''Fr.''384, ἐπι-χεῖς Ar.''Pax''169 (anap.); παρα-χέων Pl.Com. 69.3; Ep. fut. χεύω Od.2.222 (χρειώ Aristarch., whence [[χείω]] Porson): aor. ἔχεα Il.18.347, Pi.''I.''8(7).64, etc.; Ep. [[ἔχευα]] Il.3.270, 4.269, χεῦα 14.436, Od.4.584, etc.; Ep. aor. 1 subj. χεύομεν Il.7.336 (late ἔχευσα ''AP''14.124 (Metrod.)): pf. <b class="b3">κέχῠκα,</b> (ἐκ-) Men.915, ''APl.''4.242 (Eryc.):—Med., fut. Att. [[χεόμενος]] Is.6.51: aor. ἐχεάμην [[Herodotus|Hdt.]]7.43, [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''220 (troch.), S.''OC''477, Ar.''V.''1020 (anap.); Ep. [[ἐχευάμην]], [[χευάμην]], Il.5.314, 18.24, etc.; Ep. subj. [[χεύεται]] (περι-) Od.6.232 (perhaps indic.):—Pass., fut. χῠθήσομαι (συγ-) D.23.62, cf. J.''AJ''8.8.5: later <b class="b3">χεθήσομαι,</b> (ἐκ-) Arr.''Epict.''4.10.26:—aor. 1 ἐχύθην [ῠ] Od.19.590, etc.: later [[ἐχέθην]], not in Inscrr. or Pap., [[falsa lectio|f.l.]] in Ph.1.455, Euc.''Catoptr.Prooem.'' (vii p.286 H., <b class="b3">ἐγ-, ἐκ-</b>), etc.: also Ep. aor. χύτο [ῠ] Il.23.385, Od.7.143; ἐξ-έχῠτο 19.470; [[ἔχυντο]], [[χύντο]], 10.415, Il.4.526; part. <b class="b3">χύμενος, η, ον,</b> 19.284, Od.8.527, and Trag. in lyr., A.''Ch.''401, ''Eu.''263, E.''Heracl.''76: pf. κέχῠμαι Il.5.141, Sapph. ''Supp.''25.12, Pi.''I.''1.4, etc.: plpf. Ep. κέχῠτο Il.5.696, etc.—Ep. pres. χείω, Hes.''Th.''83; later Ep. pres. χεύω both in the simple Verb and compds., Nic.''Al.''381, ''Lyr.Alex.Adesp.''35.19 (fort. Mesom.), Nonn. D.18.344, Opp.''C.''2.127:—Med., χεύομαι A.R.2.926: in later Prose pres. χύνω ([[quod vide|q.v.]]); [[χῦσαι]] is [[falsa lectio|f.l.]] for [[λῦσαι]] in codd. dett. of Tryph. 205.—Rare in Prose, exc. in compds. and in Med.<br><span class="bld">0-0</span>Radic. sense, [[pour]]:<br><span class="bld">I</span> prop. of liquids, [[pour out]], [[let flow]], κρήνη κατ' αἰγίλιπος πέτρης χέει ὕδωρ Il.9.15; βασιλεῦσιν ὕδωρ ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν 3.270, cf. Od.1.146, etc.; οἶνον χαμάδις χέε Il.23.220; κατὰ στόματος νέκταρ Theoc.7.82: <b class="b3">χέει ὕδωρ</b>, of [[Zeus]], i.e. makes it rain, Il.16.385; ὅταν βορέας χιόνα.. χέῃ E.''Cyc.''328: abs., [[χέει]] it [[snows]], Il.12.281 ([[νειφέμεν]] is in l. 280): freq. of drink offerings, χέουσα χοάς A.''Ch.''87:—Med., χοὴν χεῖσθαι νεκύεσσι Od.10.518; χοὴν χεόμην νεκύεσσι 11.26; χοὰς χέασθαι [[Herodotus|Hdt.]]7.43, etc.: abs., Is.6.51,65:—Pass., κέχυται Il.12.284; <b class="b3">κρῆναι χέονται</b> they [[gush forth]], E.''Hipp.''748 (lyr.); ποτοῦ χυθέντος ἐς γῆν S.''Tr.''704; <b class="b3">χέεσθαι βουτύρῳ, γάλακτι</b> to [[flow]] with... [[LXX]] ''Jb.''29.6.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">χ. δάκρυα</b> [[shed]] tears, δάκρυα θερμὰ χέοντες Il.7.426, cf. 16.3, E.''Tr.''38; ἀπ' ὀφθαλμῶν Id.''Cyc.''405:—Med., ὅσα σώματα χεῖται Pl.''Ti.''83e:—Pass., of tears, [[flow]], δάκρυα θερμὰ χέοντο Od.4.523; ἀπ' ὀφθαλμῶν χύτο δάκρυα Il.23.385; of blood, to [[be shed]], [[drip]], φονίας σταγόνας χυμένας ἐς πέδον A.''Ch.''401 (anap.), cf. ''Eu.''263 (lyr.).<br><span class="bld">3</span> [[smelt]] metal, [[LXX]] ''Ma.''3.3.<br><span class="bld">b</span> [[cast]], of bronze statues, ''SIG''3g (Susa, from Didyma, vi (?) B.C.).<br><span class="bld">4</span> Pass., [[become liquid]], [[melt]], [[dissolve]], <b class="b3">τὰ κεχυμένα</b>, opp. <b class="b3">τὰ συνεστῶτα</b>, Pl.''Ti.''66c; of the ground in spring, X.''Oec.''16.12, [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[De Causis Plantarum|CP]]'' 3.4.4; <b class="b3">κεχυμένοι ὀφθαλμοί</b> perhaps [[moist]], [[languishing]] eyes, Heph.Astr.1.1.<br><span class="bld">II</span> of solids, [[shed]], [[scatter]], φύλλα ἄνεμος χαμάδις χέει Il.6.147; κῦμα φῦκος ἔχευεν 9.7; πτερὰ ἔραζε Od. 15.527; <b class="b3">ἐν.. ἄλφιτα χ. δοροῖσιν</b> [[pour]] into... 2.354; [κρέα] εἰν ἐλεοῖσιν Il.9.215; κόνιν κὰκ κεφαλῆς 18.24, Od.24.317; <b class="b3">καλάμην χθονί</b>, of a mower or reaper, Il.19.222:—Pass., ἐν νάσῳ κέχυται σπέρμα Pi.''P.'' 4.42; <b class="b3">πάγου χυθέντος</b> when the [[frost]] was on the [[ground]], S. ''Ph.''293; <b class="b3">κέχυται νόσος</b> has [[spread]] [[through]] his [[frame]], Id.''Tr.''853 (lyr.).<br><span class="bld">2</span> [[throw up]] earth, so as to form a mound, σῆμ' ἔχεαν Il.24.799; <b class="b3">χεύαντες δὲ τὸ σῆμα</b> ib.801, cf. Od.1.291; τύμβον χ. Il.7.336, etc.; θανόντι χυτὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν Od.3.258, cf. Il.23.256.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">χ. δούρατα</b> [[shower]] spears, 5.618:—Med., <b class="b3">βέλεα χέοντο</b> they [[shower]]ed their [[dart]]s, 8.159.<br><span class="bld">4</span> [[let fall]], [[drop]], κατὰ δ' ἡνία χεῦεν ἔραζε 17.619; εἴδατα ἔραζε Od.22.20; <b class="b3">ἀπὸ κρατὸς χέε</b> ([[varia lectio|v.l.]] for [[βάλε]]) δέσματα Il.22.468; κρόκου βαφὰς ἐς πέδον χέουσα A.''Ag.''239 (lyr.) (but <b class="b3">καρπὸν χ.</b>, of trees, not to [[shed]] their [[fruit]], but to [[let]] it [[hang]] down in [[profusion]], Od.11.588):—Pass., πλόκαμος γένυν παρ' αὐτὴν κεχυμένος [[streaming down]], [[falling]], E.''Ba.''456.<br><span class="bld">5</span> in Pass., to [[be heaped up]], [[be massed together]], [ἰχθύες] ἐπὶ ψαμάθοισι κέχυνται Od. 22.387, cf. 389; of dead geese, 19.539; of dung, 17.298, Il.23.775; also σωρὸν σίτου κεχυμένον [[Herodotus|Hdt.]]1.22.<br><span class="bld">6</span> Pass., of living beings, [[stream in a dense throng]], Il.16.267, etc.; δακρυόεντες ἔχυντο Od.10.415, etc.: of sheep, Il.5.141.<br><span class="bld">7</span> of persons, <b class="b3">ἀμφ' αὐτῷ χυμένη</b> [[throw]]ing herself around him, 19.284, Od.8.527:—Med., ἀμφὶ φίλον υἱὸν ἐχεύατο πήχεε Il.5.314:—Pass., of things, ἀμφὶ δὲ δεσμοὶ τεχνήεντες ἔχυντο Od.8.297.<br><span class="bld">8</span> pf. Pass. [[κέχυμαι]], to [[be wholly engaged]] or [[be absorbed in]], Δᾶλος, ἐν ᾇ κέχυμαι Pi.''I.''1.4; [[κεχυμένος ἐς τἀφροδίσια]], Lat. [[effusus in Venerem]], Luc.''Sacr.''5; πρὸς ἡδονήν Alciphr.1.6.<br><span class="bld">III</span> of [[impalpable]] things:<br><span class="bld">1</span> of the voice, <b class="b3">φωνήν, αὐδὴν χ.</b>, Od.19.521, Hes.''Sc.''396, cf. ''Th.''83; ἐπὶ θρῆνον ἔχεαν Pi.''I.'' 8(7).64; Ἑλλάδος φθόγγον χέουσα A.''Th.''73, cf. ''Supp.''632 (lyr.), ''Fr.''36 (lyr.); of wind instruments, πνεῦμα χέων ἐν αὐλοῖς Simon. 148.8, cf. ''APl.''4.226 (Alc.):—Med., κωμῳδικὰ πολλὰ χέασθαι Ar.''V.'' 1020 (anap.):—but in Pass., <b class="b3">κεχυμένα ᾄσματα</b> non-[[rhythmical]] [[melody|melodies]], Aristid.Quint.1.13.<br><span class="bld">b</span> κὰκ κεφαλῆς χεῦεν πολὺ κάλλος Od.23.156; δόλον περὶ δέμνια χεῦεν 8.282.<br><span class="bld">2</span> of things that obscure the sight, <b class="b3">κατ' ὀφθαλμῶν χέεν ἀχλύν</b> [[shed]] a [[dark]] [[cloud]] over the [[eye]]s, Il.20.321; <b class="b3">πολλὴν ἠέρα χεῦε</b> [[shed]] a [[mist]] [[abroad]], Od.7.15, etc. (so [[εὔκρατος]] ἀὴρ χεῖται Pl.''Ax.''371d); τῷ δ' ὕπνον ἀπήμονά τε λιαρόν τε χεύῃ ἐπὶ βλεφάροισιν Il.14.165, cf. Od.2.395, etc.:—Pass., <b class="b3">ἀμφὶ δέ οἱ θάνατος χύτο</b> was [[shed]] around him, Il.13.544; κατ' ὀφθαλμῶν κέχυτ' ἀχλύς 5.696; νύξ Hes.''Th.''727 (but <b class="b3">πάλιν χύτο ἀήρ</b> the [[mist]] [[dissolved]] or [[vanished]], Od.7.143); οὔ κέ μοι ὕπνος ἐπὶ βλεφάροισι χυθείη 19.590; <b class="b3">ἐχεύατο πόντον ἔπι φρίξ</b> (Med. in pass. sense) Il.7.63.<br><span class="bld">3</span> aor. Pass., <b class="b3">ἐχύθη οἱ θυμός</b> = his [[mind]] [[overflow]]ed with [[joy]], A.R.3.1009.<br><span class="bld">4</span> Pass., to [[be dissipated]], [[be diffused]], Plot. 1.4.10; οὐδὲν τοῦ [[χεῖσθαι]] δεηθέν Id.6.5.3; to [[be rarefied]], opp. [[πιλεῖσθαι]], Gal.15.28. (Cf. Skt. juhóti 'pour (sacrificial offerings)', part. hutás (= [[χυτός]]), Lat. [[fundo]], Goth. giutan 'pour'.)

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1351.png Seite 1351]] ep. auch [[χείω]], Hes. Th. 83 (χυ, praes. also eigtl. χεέω, χέFΩ, χέω, vgl. φυγεῖν, [[φεύγω]]); χεῖσθαι Od. 10, 518, sonst im praes. u. impf. act. u. med. bei Hom. immer nicht zusammengezogen; aor. ἔχεα, ἔχεαν schon Il. 24, 799, u. bei Folgdn die herrschende Form, wie aor. med. ἐχεάμην, ep. auch [[ἔχευα]] (die ursprüngliche, aus ἔχευσα entstandene Form, aus der durch Übergang des υ ins Digamma ἔχεFΑ, ἔχεα wird), oft bei Hom. conj. [[χεύω]], plur. χεύομεν statt χεύωμεν Il. 7, 336, und so med. ἐχεύατο 7, 63; in pass. Bdtg bei Qu. Sm. 13, 324. 536 u. öfter; aor. syncop. χύτο, χύντο, in pass. Bdtg, nebst partic. χυμένη; fut. bei Hom. [[χεύω]] (für χεύσω), Od. 2, 222, und daraus entstand die gewöhnliche Form χέω; [[NT|N.T.]] χεῶ; fut. med. χέομαι Is. 6, 51; Sp. χεύσω, u. aor. ἔχυσα, χῦσαι, s. Lob. Phryn. 725; perf. κέχυκα, κέχυμαι, aor. pass. ἐχύθην, bei Sp. auch ἐχέθην, vgl. Lob. Phryn. 731; – [[gießen]], ergießen, [[ausgießen]], fließen lassen; zunächst – a) von flüssigen Dingen, gew. mit dem Nebenbegriffe der Menge; so von Zeus χέει [[ὕδωρ]], er läßt regnen, Il. 16, 385; χιόνα, er läßt schneien; auch absolut, χέει, 12, 281; [[κρήνη]] κατ' αἰγίλιπος πέτρης χέει [[ὕδωρ]] 9, 15. 16, 4; [[ὕδωρ]] ἐπὶ χεῖρας ἔχευαν 3, 270 Od. 4, 216 u. öfter; [[οἶνον]] ἀφυσσάμενος [[χαμάδις]] χέε Il. 23, 220; δάκρυα θερμὰ χέον 7, 426. 16, 3 u. öfter; pass., πολλὰ δάκ ρυα θερμὰ χέοντο, sie wurden vergossen, strömten, Od. 4, 523 Il. 23, 385; ποταμούς, οἳ διὰ χώρας θαλερὸν [[πῶμα]] χέουσιν Aesch. Suppl. 1007; ἢ τοῖσδε κρωσσοῖς χέω τάδε Soph. O. C. 479; πατρὸς χέοντες λουτρά El. 84; ποτοῦ χυθέντος εἰς γῆν Trach. 701; [[ὅταν]] [[βορέας]] χιόνα χέῃ Eur. Cycl. 328; und so Folgde. – Im med. bes. von der Libation bei Todtenopfern, χοὴν χεόμην πᾶσιν νεκύεσσιν Od. 11, 26, wie 10, 518, allen Todten ein Trankopfer ausgießen (vgl. χοή); χοὰς χέασθαι Her. 7, 43; Aesch. Pers. 216; Soph. O. C. 478; Eur. Or. 472; so auch allein, χεόμενον καὶ ἐναγιοῦντα Is. 6, 51; so auch im act., τύμβῳ χέουσα τάσδε κηδείους χοάς Aesch. Ch. 85, vgl. 90. 107. 127. – b) von trocknen Dingen, [[schütten]], ausschütten, [[hinstreuen]], immer mit dem Nebenbegriffe der Fülle; φύλλα τὰ μέν τ' [[ἄνεμος]] [[χαμάδις]] χέει Il. 6, 147; Hes. O. 423; φύλλων αὖα χέουσιν ἄνεμοι Crinag. 29 (XI, 291); [[φῦκος]] Il. 9, 7; ἄλφιτα Od. 2, 354. 380; aber δένδρεα [[κατακρῆθεν]] χέε καρπόν 11, 588 ist nur »in Fülle herabhangen lassen«. – Bes. σῆμ' ἔχεαν u. χεύαντες δὲ τὸ [[σῆμα]], Il. 24, 799. 801, ein Grabmal aus Erde, einen Grabhügel aufschütten, wie Od. 1, 291. 2, 222 u. sonst; eben so τύμβον Il. 7, 336 Od. 4, 584. 12, 14 und sonst; θανόντι χυτὴν ἐπὶ γαῖαν ἔχευαν Il. 23, 256, vgl. Od. 3, 258; κόνιν κὰκ κεφαλῆς Il. 18, 24 Od. 24, 317. – Δοῦρα, Speere ausschütten, d. i. in Menge werfen, [[schleudern]], Il. 5, 618; u. so im med., βέλεα στονόεντα χέοντο, Il. 8, 159. 15, 590, sie schütteten ihre Pfeile aus, schossen sie in Menge ab; τόξα χέαντα βέλη Mel. 32 (XII, 19). – Καλάμην χθονὶ χαλκὸς ἔχευεν, Halme in Menge hinschütten oder zu Boden strecken, d. i. sie abmähen, Il. 19, 222. – Auch [[fallen lassen]], [[ἡνία]] [[ἔραζε]] 17, 619, εἴδατα [[ἔραζε]] Od. 22, 70. 85; δέσματα ἀπὸ [[κρατός]] Il. 22, 468; ἐν νήσῳ κέχυται [[σπέρμα]] Pind. P. 4, 42; κρόκου βαφὰς ἐς [[πέδον]] χέουσα Aesch. Ag. 230; πλοκάμους χευαμένη das Haar wallen lassen, Rhian. 9 (VII, 173); [[πλόκαμος]] γένυν παρ' αὐτὴν κεχυμένος Eur. Bacch. 456. – Pass. aufgeschüttet werden, ἰχθύες ἐπὶ ψαμάθοισι κέχυνται Od. 22, 387; ἃς τότ' ἄρα μνηστῆρες ἐπ' ἀλλήλοισι κέχυντο ib. 389; vgl. Od. 17, 298. 19, 539 Il. 23, 775; von Menschen u. Tieren = sich in Menge daher bewegen, daherströmen, sich haufenweise versammeln, sich drängen, 5, 141. 16, 267. 19, 356; δακρυόεντες ἔχυντο, weinend strömten sie heran, 10, 415. – c) übh. ergießen, in Menge, reichlich ausgießen, hervorbringen, verbreiten; φωνήν, αὐδήν, die Stimme ergießen, in Fülle ertönen lassen, Od. 19, 521; Hes. Sc. 296, vgl. Th. 83; ἐπὶ θρῆνον ἔχεαν Pind. I. 7, 58; μαντώδεα φωνήν Christod. ecphr. 37; πόλιν Ἑλλάδος φθόγγον χέουσαν Aesch. Spt. 73; κλύοιτ' εὐκταῖα γένει χεούσας Suppl. 626; auch in Prosa, ἁ πολλὰ καὶ κε χυμένα φωνὰ μεγάλα Tim. Locr. 101 b; von Blasinstrumenten, σύριγγι χέων [[μέλος]] Alc. Mess. 12 (Plan. 226); ἡδὺ [[πνεῦμα]] ἐν αὐλοῖς Simonds 76 (IX, 700). – Aehnlich κὰδ δ' ἄρα οἱ κεφαλῆς χέ' ἀϋτμένα, mit stark hervorströmendem Athem anhauchen, Il. 23, 765, vgl. Od. 3, 289; ἀχλὺν κατ' ὀφθαλμῶν, Finsterniß über die Augen ergießen, verbreiten, Il. 20, 321; πολλὴν ἠέρα χεῦε Od. 7, 15; ἀμψί σψιν ll. 17, 270; [[ὕπνον]] ἐπὶ βλεφάροισιν, 395. 12, 338 u. sonst; [[κάλλος]] κὰκ κεφαλῆς, Schönheit über das Haupt ausgießen, 23, 156; δόλον ἐπὶ δέμνια, Fangstricke über das Lager ausbreiten, 8, 282. – Pass. sich ergießen, ausbreiten, erstrecken, ἀμφὶ δέ οἱ [[θάνατος]] χύτο Il. 13, 544, wie ἀμφὶ δέ μιν νὺξ κέχυται Hes. Th. 727; κατ' ὀφθαλμῶν κέχυτ' [[ἀχλύς]] Il. 5, 696; [[πάλιν]] χύτο ἀήρ, der Nebel floß zurück, zerfloß, zerstreu'te sich, Od. 7, 143; οὔ κέ μοι [[ὕπνος]] ἐπὶ βλεφάροισι χυθείη 19, 590; ἀμ φὶ δεσμοὶ ἔχυντο 8, 297; ἐχύθη οἱ [[θυμός]], sein Gemüth wurde überströmt, überschüttet von Freuden, Ap. Rh. 3, 1009; χυθεῖσα περὶ τάφῳ Ep. ad. 714 (App. 251); παγοῦ χυθέντος Soph. Phil. 293; Plat. stellt gegenüber τὰ παρὰ φύσιν ξυνεστῶτα ἢ κεχυμένα Tim. 66 c; u. med., φρὶξ ἐπὶ πόντον ἐχεύατο Il. 7, 63; anders ἀμφὶ φίλον υἱὸν ἐχεύατο πήχεε, um ihren Sohn goß, schlang sie ihre Arme, 5, 314; ἀμφ' αὐτῷ χυμένη, sich über ihn werfend und ihn umarmend, 19, 284 Od. 8, 527. – Auch übtr., ἐν ᾷ κέχυμαι Pind. I. 1, 4, in deren Lob ich mich ergieße; u. so κεχυμένος εἴς τι, einer Sache unmäßig hingegeben, ἐς τἀφροδίσια, der Wollust unmäßig ergeben, effusus in Venerem, Luc. sacrif. 5; πρὸς ἡδονήν Alciphr. 1, 6.