νοέω: Difference between revisions

|Definition=Aeol. [[νόημι]] ([[quod vide|q.v.]]): Ep. aor. 1<br><span class="bld">A</span> νόησα Il.8.91; Ion. ἔνωσα (ἐν-) [[Herodotus|Hdt.]] 1.86: pf. νενόηκα, Ion. νένωκα (ἐν-) Id.3.6; imper. νενόηθι Hilgard ''Excerpta e libris Herodiani'' 30:—Med., Ep. aor. νοήσατο Il.10.501; part. νοησάμενος Alc.''Supp.''7.6, νωσάμενος Thgn.1298, Theoc.25.263, Call.''Fr.''345, etc.:—Pass. (mostly in med. sense), fut. νοηθήσομαι S.E.''P.''2.175, Gal.''UP''17.1: aor. ἐνοήθην [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''692c; also Ion. (ἐπ-) [[Herodotus|Hdt.]]3.122, 6.115: pf. [[νενόημαι]], Ion. [[νένωμαι]] Anacr.10, [[Herodotus|Hdt.]]9.53, [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''182, Aëthlius 4: 3sg. plpf. [[ἐνένωτο]] (in med. sense) [[Herodotus|Hdt.]]1.77. Hdn.Gr.2.253 cites [[νοῦνται]] from Democr. (v. infr.) and pf. Pass. [[νένοται]]. —The compounds with [[ἀπό]], [[διά]], [[ἐν]], [[ἐπί]], [[μετά]], [[πρό]] ([[ἀπονοέω]], [[διανοέω]], [[ἐννοέω]], [[ἐπινοέω]], [[μετανοέω]], [[προνοέω]]) are used chiefly in Med.:—[[perceive by the eyes]], [[observe]] (οἱ ἀρχαῖοι τὸ ν. σωματικὸν… ὑπολαμβάνουσιν Arist. ''de An.''427a26), Il.3.396; <b class="b3">ὀξὺ νοέω</b> ib.374, Hes. ''Th.''838, etc.; <b class="b3">ὀφθαλμοῖσιν νοέω, ἐν ὀφθαλμοῖσι νοέω</b>, Il.15.422, 24.294.<br><span class="bld">2</span> [[perceive by the mind]], [[apprehend]], τὸν δὲ ἰδὼν ἐνόησε 11.599; οὐ… ἴδον οὐδ' ἐνόησα Od.13.318, cf. Il.10.550, 24.337, etc.; ἡ δ' οὔτ' ἀθρῆσαι δύνατ' ἀντίη οὔτε νοῆσαι Od.19.478; <b class="b3">ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν</b> or did not [[take notice]], Il.9.537, cf. 5.665; <b class="b3">νοέεις δὲ καὶ αὐτός</b> thou thyself art [[aware]] of it, Od.21.257; θυμῷ νοέω καὶ οἶδα ἕκαστα 18.228; νοήσωσιν τῇ καρδίᾳ [[LXX]] ''Is.''44.18; <b class="b3">πρὸ ὃ τοῦ ἐνόησεν</b> one [[perceive]]s before the other, Il.10.224: abs., [θεὸς] οὖλος ὁρᾷ, οὖλος δὲ νοεῖ, οὖλος δὲ τ' ἀκούει Xenoph.24; ταὐτὸν δ' ἐστὶ νοεῖν τε καὶ οὕνεκέν ἐστι νόημα Parm.8.34: freq. in Philos., of [[thought]], μάλιστα ἔοικεν ἴδιον [ψυχῆς] τὸ ν. Arist.''de An.'' 403a8; ἔοικε δὴ τὸ ζῆν εἶναι κυρίως τὸ αἰσθάνεσθαι ἢ ν. Id.''EN''1170a19, cf. 1166a22; καλῶς ν. καὶ λέγειν καὶ πράττειν [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''1.18: also with part. added, ὡς ἐνόησεν ἔμ' ἥμενον Od.10.375; of a future event, νοέω κακὸν ὔμμιν ἐρχόμενον 20.367: c. inf., οὐκ ἐνόησα ἄψορρον καταβῆναι 11.62; πίστει νοοῦμεν κατηρτίσθαι τοὺς αἰῶνας ''Ep.Hebr.''11.3: followed by [[ὡς]]... Od.22.32, cf. Pl.''Epin.''977c; νόει θ' ᾗ δῆλον ἕκαστον Emp.4.13:—Med., νωσάμενος Thgn.1298; νοούμενος [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1487:—Pass., to [[be apprehended by thought]], τὰς ἰδέας νοεῖσθαι μὲν ὁρᾶσθαι δ' οὔ [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 507b; [[τὰ νοούμενα]], opp. [[τὰ αἰσθητά]], ib.508c; τὰ ἀόρατα τοῖς ποιήμασι νοούμενα ''Ep.Rom.''1.20.<br><span class="bld">3</span> [[think]], [[consider]], [[reflect]], <b class="b3">φρεσὶ ν. ἔνθ' εἴην ἢ ἔνθα</b>" Il.15.81; μετὰ φρεσὶ σῇσι νόησον Αἰνείαν, ἤ κέν μιν ἐρύσσεαι ἦ κεν ἐάσῃς 20.311; <b class="b3">οὐδ' ἐνόησε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμὸν ὡς</b>… ib. 264; <b class="b3">ἐπ' ἀμφότερα ν.</b> [[look]] to [[both]] [[side]]s, [[Herodotus|Hdt.]]8.22: c. acc. cogn., [[ἄλλα νοέειν]] to [[be other wise minded]], Id.7.168; also εἰπὲ δ' ᾗ νοεῖς S.''Tr.''1135, cf. ''El.''1435: part. [[νοέων]], [[νοέουσα]], [[wary]], [[discreet]], Il.1.577; τὴν μέν κεν ἐπαινέσσειε νοήσας Hes.''Op.''12, cf. Od.15.170; <b class="b3">τὰ νοέων λέγει</b> what he says [[advisedly]], [[Herodotus|Hdt.]]8.102; [[νοῶν καὶ φρονῶν]] = [[sane and in his right mind]], in wills, ''Test.Epict.''1.1, ''PPetr.''3p.4 (iii B.C.), etc.:—in Med., φρενὶ θεῖα νοῦνται Democr.129; ὑψηλὰ νενωμένος Anacr. 10.<br><span class="bld">4</span> [[consider]], [[deem]], [[presume]] to be so and so, ὡς μηκέτ' ὄντα κεῖνον… νόει S.''Ph.''415; <b class="b3">τόδε γὰρ νοῶ κράτιστον</b> ib.1176; δεῖ ν. συνεχῆ τὰ ἔνοπτρα [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]''373a19: c. inf., <b class="b3">δεῖ νοῆσαι τὸ μὲν ὑγρὸν εἶναι</b> ib. 340b24, etc.; cf. [[νοητέον]].<br><span class="bld">II</span> [[think out]], [[devise]], [[conceive]] <b class="b3">τοῦτό γ’ ἐναίσιμον οὐκ ἐνόησε</b> Od.2.122; <b class="b3">ἔνθ' αὖτ' ἄλλ' ἐνόησε θεά</b> ib.382; <b class="b3">ἄλλα μὲν αὐτὸς ἐνὶ φρεσὶ σῇσι νοήσεις, ἄλλα δὲ καὶ δαίμων ὑποθήσεται</b> 3.26; οὐ γάρ τις νόον ἄλλος ἀμείνονα τοῦδε νοήσει Il.9.104: freq. with neut. pl. Adj., πεπνυμένα πάντα νοῆσαι Od.18.230; <b class="b3">ἄνδρων πλεῖστα νοησάμενος</b> most [[cunning]] of men, of [[Sisyphus]], Alc.''Supp.''7.6; ὀρθὰ ν. [[Herodotus|Hdt.]] 8.3:—Pass., ἐνθύμημα νενοημένον οὐκ ἀτόπως D.H.''Th.''37.<br><span class="bld">2</span> [[purpose]], [[intend]], ἐσθλά τινι Hes.''Op.''286; κακόν τινι [[Herodotus|Hdt.]]3.81, cf. X.''Hier.'' 1.15.<br><span class="bld">III</span> c. inf., to [[be minded]], [[intend]], <b class="b3">οὐδ' ἐνόησε ἐξερύσαι δόρυ</b> bethought himself, Il.5.665; <b class="b3">νοέω φρεσὶ τιμής</b>uσθαι 22.235; νοέω δὲ καὶ αὐτὸς Ἕκτορά τοι λῦσαι 24.560; <b class="b3">ἦ γὰρ νοεῖς θάπτειν σφε</b>; [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''44, cf. 770, ''El.''389, etc.:—Med., once in Hom., <b class="b3">μάστιγα… νοήσατο χερσἰν ἑλέσθαι</b> he thought with himself to take the [[scourge]], Il.10.501; <b class="b3">ἐνένωτο στρατεύειν</b> he was [[mind]]ed to [[march]], [[Herodotus|Hdt.]]1.77, cf. 7.206, 9.53.<br><span class="bld">IV</span> of words, [[bear a certain sense]], [[mean]], πυθοίμεθ' ἂν τὸν χρησμὸν ὅ τι νοεῖ Ar.''Pl.''55, cf. ''Nu.''1186, [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''407e; [εἰ] τοῦτο… νοεῖ αὐτῷ if this [[mean]]s for him that... Id.''R.''335e; also [[ἐπιδεῖξαι]] ἐθέλω τὸ νυνί μοι συμβεβηκὸς τί ποτε νοεῖ Id.''Ap.''40a; τὸ [[νοούμενον]] the [[sense]], [[meaning]], Phld.''Po.Herc.''991.4, al.—Not in Th. or Oratt.

|btext=[[νοῶ]] :<br /><i>f.</i> νοήσω, <i>ao.</i> ἐνόησα, <i>pf. Pass.</i> νενόημαι;<br /><b>I.</b> [[se mettre dans l'esprit]] :<br /><b>1</b> <i>(par l'entremise des sens)</i> [[voir]], [[s'apercevoir de]], acc.;<br /><b>2</b> <i>(par la réflexion)</i> [[comprendre]], acc.;<br /><b>II.</b> <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> [[avoir dans l'esprit]] ; τι qch ; νόον νοεῖν IL avoir une pensée dans l'esprit ; ν. φρεσί IL, κατὰ φρένα IL <i>m. sign.</i> ; ὀρθά HDT avoir dans l'esprit une pensée droite, juste;<br /><b>2</b> [[méditer]], [[projeter]], acc. : [[κακόν]] τινι XÉN avoir des intentions hostiles à l'égard de qqn;<br /><b>III.</b> <i>abs.</i><br /><b>1</b> [[avoir du bon sens]], [[être prudent]], [[sage]];<br /><b>2</b> [[avoir un sens]], [[une signification]];<br /><i><b>Moy.</b></i> [[νοέομαι]], [[νοοῦμαι]];<br /><b>1</b> [[penser en soi-même]], [[méditer]];<br /><b>2</b> [[penser à]], inf..<br />'''Étymologie:''' [[νόος]].

|ptext=aor. ion. ἐνωσάμην, Ap.Rh. 4.1409 Theocr. 26.263, und perf. [[νένωμαι]], Her., <i>[[wahrnehmen]], [[bemerken]]</i>; [[zunächst]]<br><b class="num">a</b> mit den [[Augen]]; ὡς οὖν ἐνόησε θεᾶς περικαλλέα δειρήν, <i>Il</i>. 3.396; [[οὔπω]] τοίους ἵππους [[ἴδον]] οὐδ' ἐνόησα, 10.550; τὸν δὲ ἰδὼν ἐνόησε, 11.599; οὐκ ἴδεν, οὐδ' ἐνόησε, <i>Od</i>. 13.318, vgl. 16.160, <i>Il</i>. 24.337; c. partic., 12.143; ὡς ἐνόησεν ἔμ' ἥμενον, <i>Od</i>. 10.395, und [[öfter]] wie ὁρᾶν [[konstruiert]]; auch mit dem [[Zusatz]] ὀφθαλμοῖς od. ἐν ὀφθαλμοῖς νοεῖν, 15.422, <i>Il</i>. 24.294, 312 <i>H.h. Merc</i>. 180; ὀξὺ νοεῖν, <i>Il</i>. 3.374, 5.680 und [[öfter]], wie Hes. <i>Th</i>. 838; doch [[immer]] [[schon]] von dem bloßen [[Eindruck]] auf das [[Gesicht]], dem sinnlichen [[Sehen]] [[unterschieden]] und eine Verstandestätigkeit mit [[andeutend]].<br><b class="num">b</b> <i>[[geistig]] [[wahrnehmen]], [[bemerken]] und [[einsehen]], [[erkennen]]</i>; δολοφροσύνην, <i>Il</i>. 19.112; ἐγὼ θυμῷ [[νοέω]] καὶ [[οἶδα]] ἕκαστα, <i>Od</i>. 18.228; νοέεις δὲ καὶ αὐτός, du siehst es [[selbst]] ein, 21.257; auch von künftigen Dingen, <i>[[voraussehen]]</i>, [[ἐπεὶ]] [[νοέω]] κακὸν [[ὔμμιν]] ἐρχόμενον, 20.367; ὁ δὲ φρεσὶν [[ᾗσι]] νοήσας, <i>Od</i>. 1.322; ἐνόησέ τε καὶ ἔγνω [[αὐτό]] vrbdt Plat. <i>Rep</i>. VI.508d; ὁ [[νόμος]] νοῆσαι [[ῥᾴδιος]], <i>Symp</i>. 182a; – <i>[[denken]]</i>, [[οὕτω]] νῦν ἐγὼ [[νοέω]], [[γύναι]], ὡς σὺ ἐΐσκεις, <i>Od</i>. 4.148; καὶ φράσσομαι, 5.188; οὔτις ἐπεφράσατ' οὐδ' ἐνόησεν – ἐξερύσαι [[δόρυ]], <i>Il</i>. 5.665; ἢ λάθετ' ἢ οὐκ ἐνόησεν, 9.537; νόον νοεῖν, <i>einen [[Gedanken]] [[denken]]</i>, 9.104; φρεσὶ πευκαλίμῃσι, 15.81; μετὰ φρεσί, 20.310; κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν, <i>Od</i>. 20.264; absol., νοήσας, <i>es [[bedacht]] [[habend]], [[verständig]]</i>, 15.170, vgl. <i>Il</i>. 1.577, 23.305; Hes. <i>O</i>. 12; εἰπὲ ᾗ νοεῖς, Soph. <i>Trach</i>. 1125, wie φράζε [[πᾶν]] [[ὅσον]] νοεῖς, <i>sage Alles, was du denkst</i>, 348; auch ὡς μηκέτ' [[ὄντα]] κεῖνον ἐν φάει νόει, <i>Phil</i>. 413; <i>im [[Sinne]] haben</i>; [[εἰπεῖν]] [[ἔπος]] ὅττι νοήσῃς, <i>Il</i>. 1.543; c. inf., [[νοέω]] φρεσὶ τιμήσασθαι, 22.235, <i>[[gesonnen]] sein, [[Etwas]] zu tun</i>, wie 24.560, 10.501, wie Pind. νοεῖς ἀποδάσσασθαι, <i>N</i>. 10.86; τί με νοεῖς δρᾶσαι; Soph. <i>Phil</i>. 906, 909; οὔ τί που [[δοῦναι]] νοεῖς; 1217, [[öfter]]; auch [[τῇδε]] νόει νόστον πρὸς οἴκους, Eur. <i>I.T</i>. 1018; auch in [[Prosa]], τῷ ὄντι χρύσεα χαλκείων ἀμείβεσθαι νοεῖς, Plat. <i>Symp</i>. 219a; ἱκανοὶ ὄντες, ἃ ἂν νοήσωσιν, ἐπιτελεῖν, <i>was sie [[ersinnen]], [[beschließen]], Gorg</i>. 491b; Folgde: τὰ νοηθέντα ἐξεργάζεσθαι, Luc. <i>Alex</i>. 4; νοῆσαι ὀξὺς καὶ τὸ νοηθὲν ἐκτελέσαι [[ταχύς]], Hdn. 2.9.2; – <i>[[erdenken]]</i>, ἄλλα μὲν αὐτὸς ἐνὶ φρεσὶ σῇσι νοήσεις, ἄλλα δὲ καὶ [[δαίμων]] ὑποθήσεται, <i>Od</i>. 3.26; ἔνθ' αὖτ' ἄλλ' ἐνόησεν, <i>Il</i>. 23.140 und [[öfter]]; τοῦτό γ' ἐναίσιμον οὐκ ἐνόησεν, <i>Od</i>. 2.122; <i>[[bedenken]], [[beherzigen]], [[erwägen]], Il</i>. 9.537, <i>Od</i>. 11.62; – νοῆσαι καιρὸς [[ἄριστος]], Pind. <i>Ol</i>. 13.46; – ὀρθὰ [[νοεῦντες]], ἄλλα [[νοεῦντες]], <i>[[richtiger]], [[anderer]] [[Ansicht]]</i>, Her. 8.3, 168; ἃ νοεῖς λέγων, Plat. <i>Gorg</i>. 521a; οἶμαί τι τοιοῦτον νοεῖν τοὺς τὴν ψυχὴν ὀνομάσαντας, <i>daß sie so [[Etwas]] [[meinen]], Crat</i>. 399d; <i>Prot</i>. 347e; τί ποτε νοῶν [[ταῦτα]] ἐποίησε τὰ ἔπη, <i>Hipp. min</i>. 365d. – Se auch von leblosen Dingen, τί νοεῖ [[χρησμός]], [[νόμος]], <i>was will er [[sagen]], was [[bedeutet]] er</i>, Ar. <i>Nub</i>. 1168, <i>Plut</i>. 55; τί καὶ νοεῖ τὸ [[ὄνομα]], Plat. <i>Crat</i>. 407e; <i>Euthyd</i>. 287d. – Selten von der [[Gesinnung]], wie man Hes. <i>O</i>. 284 σοὶ δ' ἐγὼ ἐσθλὰ νοέων [[ἐρέω]] [[erklärt]], [[obwohl]] das Einsehen, [[Denken]] vorzuziehen ist; vgl. Her. 3.81; κακὸν νοεῖν τινι, Xen. <i>Hier</i>. 1.15. – Auch im <b>med</b>., <i>bei sich [[überlegen]], [[gedenken]]</i>; νοήσατο μάστιγα [[ἑλέσθαι]], <i>Il</i>. 10.501; νοούμενος, Soph. <i>O.R</i>. 1487; Her. κείνου [[ταῦτα]] νενωμένου, 9.53, <i>als er dieses bei sich [[überlegt]] und [[beschlossen]] hatte</i>, wie [[ἐνένωτο]] ἅμα τῷ [[ἦρι]] στρατεύειν, 1.77, dgl. 7.206; [[νωσάμενος]], Theogn. 1298. – Pass., τὰ νοούμενα, <i>das [[Gedachte]]</i>, Plat. und Folgde.

|lstext='''νοέω''': μέλλ. -ήσω: ἀόρ. ἐνόησα, Ἐπικ. νόησα Ἰλ. Θ. 91· Ἰων. ἔνωσα (ἐν-) Ἡρόδ. 1. 86: πρκμ. νενόηκα, Ἰων. νένωκα (ἐπ-) ὁ αὐτ. 3. 6. ― Μέσ., Ἐπικ. ἀόρ. νοήσατο Ἰλ. Κ. 501 (πρβλ. [[προνοέω]]), Ἰων. μετοχ. [[νωσάμενος]] Θέογν. 1298, Θεόκρ. 25. 263, Καλλ., κλ. - Παθ. (κατὰ τὸ πλεῖστον ὡς ἀποθ.): μέλλ. νοηθήσομαι Σέξτ. Ἐμπειρ. Π. 2. 175, κτλ.: ἀόρ. ἐνοήθην Πλάτ. Νόμ. 692C· Ἰων. ἐνώθην (ἐπ-) Ἡρόδ. 3. 122., 6. 115: πρκμ. νενόημαι, Ἰων. [[νένωμαι]] Ἀνακρ. 10, Ἡρόδ. 9. 53· γ΄ πληθ. ὑπερσ. [[ἐνένωτο]] (ἐν μέσ. σημασίᾳ), ὁ αὐτ. 1. 77. Τὰ σύνθετα μετὰ τῶν προθέσεων ἀπό, διά, ἐν, ἐπί, μετά, πρό [[εἶναι]] ἐν χρήσει [[ὡσαύτως]] [[κυρίως]] ὡς ἀποθ. - Οἱ προμνημονευθέντες Ἰων. τύποι, προέκυψαν ἐκ συναιρέσεως, ὡς τὰ βώσω, ἔβωσα (ἐκ τοῦ [[βοάω]]), ἴδε Δινδ. π. Διαλ. Ἡροδ. viii· ὁ Ἰων. πρκμ. νένωται μνημονεύεται καὶ ἐκ τοῦ Σοφ. (Ἀποσπ. 191)· καὶ προστ. νῶ = νόει, προὐτάθη ἀντὶ τοῦ νῷν ἐν τῆ Ἠλ. τοῦ [[αὐτοῦ]] 882 (ὡς κἀπιβῶ ἀντὶ κἀπιβόα ἐν Αἰσχ. Πέρσ. 1054)· [[μοναδικός]] τις [[τύπος]] νοῦνται μνημονεύεται ἐκ τοῦ Δημοκρ. ἐν τῷ Μεγ. Ἐτυμολ. 601. 27· (ἴδε ἐν λέξ. [[νόος]]). Παρατηρῶ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν, (οἱ ἀρχαῖοι τὸ νοεῖν σωματικόν... ὑπολαμβάνουσιν Ἀριστ. π. Ψυχῆς 3. 3, 2)· καί ῥ’ ὡς οὖν ἐνόησε θεᾶς περικαλλέα δειρὴν Ἰλ. Γ. 396· ἀλλ’ [[οὔπω]] τοίους ἵππους ἴδον οὐδ’ ἐνόησα Κ. 550· πληρέστερον, εἰ μὴ ἄρ’ ὀξὺ νόησε Διὸς [[θυγάτηρ]] [[Ἀφροδίτη]], «[[ὀξέως]] καὶ [[ταχέως]] ἐθεάσατο» (Σχόλ.), Γ. 374, κτλ., Ἡσιόδ. Θ. 838· καὶ ῥητῶς, ὀφθαλμοῖς καὶ ἐν ὀφθαλμοῖς νοεῖν Ἰλ. Ο. 422, Ω. 294 ἀλλ’ [[ὅμως]], 2) ἔτι καὶ ὁ Ὅμηρ. διακρίνει τὸ [[ἁπλῶς]] ὁρᾶν ἀπὸ τοῦ νοεῖν, [[ὅπερ]] ὑπονοεῖ ἀντίληψιν τοῦ νοῦ προερχομένην ἐκ τῆς ὁράσεως, π. χ., τὸν δὲ ἰδὼν ἐνόησε Ἰλ. Λ. 599· οὐκ ἴδεν οὐδ’ ἐνόησε Ὀδ. Ν. 318, Ἰλ. Κ. 550, Ω. 337, κτλ.· [[ὡσαύτως]], ἡ δ’ οὐκ ἀθρῆσαι δύνατ’ ἀντίη [[οὔτε]] νοῆσαι Ὀδ. Τ. 478 οὕτω, ἢ λάθετ’ ἢ οὐκ ἐνόησεν, ἢ δὲν ἔδωκε προσοχήν, Ἰλ. Ι. 537 (533), πρβλ. Ε. 665· - [[ἐντεῦθεν]] καὶ θυμῷ [[νοέω]] καὶ [[οἶδα]] ἕκαστα Ὀδ. Σ. 228· πρὸ ὃ τοῦ ἐνόησεν Ἰλ. Κ. 224· [[συχνάκις]] προστιθεμένης μετοχῆς, ὡς ἐνόησεν ἔμ’ ἥμενον Ὀδ. Κ. 375· ἐπὶ μέλλοντος συμβεβηκότος, [[νοέω]] κακὸν ὔμμιν ἐρχόμενον Υ. 367· μετ’ ἀπαρ., οὐκ ἐνόησα ἄψορρον καταβῆναι Λ. 62· ἑπόμενον τοῦ ὡς..., Χ. 32· πρβλ. Πλάτ. Πρωτ. 328Β· - [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, [[νωσάμενος]] Θέογν. 1298· νοούμενος Σοφ. Ο. Τ. 1487· τὰς ἰδέας νοεῖσθαι μὲν ὁρᾶσθαι δ’ οὒ Πλάτ. Πολ. 507Β. - Παθ., τὰ νοούμενα, τὰ νοητά, κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὰ αἰσθητά, [[αὐτόθι]] 508C, πρβλ. 507Β· ἴδε [[νοητός]]. ΙΙ. νοῶ, [[καταλαμβάνω]], νοέεις δὲ καὶ αὐτὸς Ὀδ. Φ. 257, πρβλ. Δ. 148, κτλ· παρ’ Ὁμ. [[συχνάκις]] μετὰ τοῦ φρεσί, Ἰλ. Ο. 81· ἐν φρεσὶ Ὀδ. Γ. 62· μετὰ φρεσὶ Ἰλ. Υ. 310· κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμὸν Υ. 264, κτλ.· ἐπ’ ἀμφότερα ν., [[βλέπω]] πρὸς ἀμφότερα τὰ μέρη, Ἡρόδ. 8. 22· εἰπὲ δ’ ᾗ νοεῖς Σοφ. Τρ. 349, πρβλ. Ἠλ. 1435· - [[συχνάκις]] μετὰ συστοίχου αἰτ., οὐ γάρ τις νόον [[ἄλλος]] ἀμείνονα τοῦδε νοήσει Ἰλ. Ι. 104· οὕτω, πεπνυμένα ν., ἐσθλὰ ν., ἄλλα φρονῶ, ἄλλα [[σκέπτομαι]], ὁ αὐτ. 7. 168· [[καλῶς]] ν. Ξεν. Κυν. 1. 18· - μετοχ. νοέων, έουσα, ἐπιστάμενος, γινώσκων [[καλῶς]], καὶ αὐτῇ περ νοεούσῃ Ἰλ. Α. 577, Ὀδ. Ο. 170· ἐπαινέσσειε νοήσας, «δυνηθεὶς αὐτὴν τῷ νῷ θεωρῆσαι» (Πρόκλ.), Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 12· τὰ νοέων λέγει, ὅσα λέγει [[ἐσκεμμένως]], ὅσα ὑπισχνεῖται, Ἡρόδ. 8. 102· πρβλ. [[φρονέω]] IV. III. [[σκέπτομαι]], ἐπινοῶ, μηχανῶμαι, τοῦτό γ’ ἐναίσιμον οὐκ ἐνόησεν Ὀδ. Β. 122· ἔνθ’ αὖτ’ ἄλλ’ ἐνόησε θεὰ [[αὐτόθι]] 382, κτλ.· - ὡσάυτως, [[σκέπτομαι]] [[περί]] τινος, ἔχω σκοποὺς [[περί]] τινος, διανοοῦμαι, ἐσθλά τινι Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 284· κακόν τινι Ἡρόδ. 3. 81· [[συχνάκις]] παρ’ Ἀττ. 2) μετ’ ἀπαρ. ἔχω κατὰ νοῦν, [[σκέπτομαι]] νὰ πράξω τι, οὐκ ἐνόησεν ἐξερύσαι [[δόρυ]] Ἰλ. Ε. 665· [[νοέω]] φρεσὶ τιμήσασθαι Χ. 235· [[νοέω]] δὲ καὶ αὐτὸς Ἕκτορά τοι λῦσαι Ω. 560· ἦ καὶ νοεῖς θάπτειν σφε; Σοφ. Ἀντ. 44, πρβλ. 770, Ἠλ. 389, κτλ.· - [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσῳ τύπῳ, [[ἅπαξ]] παρ’ Ὁμ., μάστιγα... νοήσατο, χερσὶν ἑλέσθαι, ἐσκέφθη καθ’ ἑαυτὸν νὰ λάβῃ τὴν μάστιγα, Ἰλ. Κ. 501· [[ἐνένωτο]] στρατεύειν Ἡρόδ. 1. 77, πρβλ. 7. 206., 9. 53· [[ἐνθύμημα]] νενοημένον οὐκ ἀτόπως, ἐπινοηθέν, Διον. Ἁλ. π. Θουκ. 37. IV. [[νομίζω]] ἢ θεωρῶ τι τοιοῦτον ἢ τοιοῦτον, ὡς μηκέτ’ [[ὄντα]] κεῖνον... νόει Σοφ. Φιλ. 415· τόδε γὰρ νοῶ κράτιστον [[αὐτόθι]] 1176· οὕτω, θεὸν δὲ ποῖον εἰπέ μοι [[νοητέον]] Ποιητὴς παρὰ Κλήμ. Ἀλ. 59, ἴδε Meineke εἰς Κωμικ. Ἀποσπ. 4. 67. V. ἐπὶ λέξεων, [[σημαίνω]] τοῦτο καὶ ἐκεῖνο· πυθοίμεθ’ ἂν τὸν χρησμὸν ὅ τι νοεῖ Ἀριστοφ. Πλ. 55, πρβλ. Νεφ. 1186, Πλάτ. Κρατ. 407Ε· [εἰ] τοῦτο... νοεῖ αὐτῷ, ἂν τοῦτο νοεῖ δι’ [[αὐτοῦ]], ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 335Ε.

|auten=([[νόος]]), imp. νόει, fut. νοήσω, aor. (ἐ）νόησα, [[mid]]. νοήσατο: [[think]], be [[thoughtful]] or [[sensible]], [[have]] in [[mind]], [[intend]], be (aor. [[become]]) [[aware]], [[perceive]]; [[οὕτω]] [[νῦν]] καὶ ἐγὼ [[νοέω]], ‘I [[think]] so [[too]],’ Od. 4.148 ; τοῦτό γ' ἐναίσιμον [[οὐκ]] ἐνόησεν, ‘[[that]] [[was]] [[not]] a [[right]] [[thought]] of hers,’ Od. 7.299 ; νοῆσαι [[ἅμα]] [[πρόσσω]] καὶ [[ὀπίσσω]], ‘to [[direct]] his [[mind]] [[forward]] and [[backward]],’ ‘[[take]] [[thought]] at [[once]] of the [[present]] and the [[future]],’ Il. 1.343 ; μητρὶ ἐγὼ [[παράφημι]], καὶ αὐτῇ περ νοεούσῃ, ‘[[though]] she has a [[good]] [[mind]] of her [[own]],’ Il. 1.577 ; καὶ [[μᾶλλον]] [[νοέω]] φρεσὶ τῖμήσασθαι, ‘I [[mean]] to [[prize]] thee [[still]] [[more]],’ Il. 22.235; freq. ὀξὺ νοῆσαι, of ‘[[keenly]] noting’ an [[occurrence]], [[often]] w. [[part]]., Il. 2.391, Il. 3.21, 30; [[common]] transitional [[phrase]], ἄλλ(ο) ἐνόησεν, ‘had [[another]] [[idea]],’ ‘[[thought]] [[again]],’ ‘passed to a [[new]] [[plan]].’ Mid., ‘[[thought]] to,’ w. inf., only Il. 10.501. Cf. [[νόος]].

|sltr=[[νοέω]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[observe]], [[heed]] ἕπεται δ' ἐν ἑκάστῳ [[μέτρον]]· νοῆσαι δὲ καιρὸς [[ἄριστος]] (O. 13.48) καὶ τὸ σιγᾶν [[πολλάκις]] ἐστὶ σοφώτατον ἀνθρώπῳ νοῆσαι (N. 5.18) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> be [[minded]], [[intend]] c. inf. “πάντων δὲ νοεῖς ἀποδάσσασθαι [[ἴσον]]” (N. 10.86) c. acc. cogn. ὁ δ' ἐχθρὰ νοήσαις [[ἤδη]] [[φθόνος]] οἴχεται [[with]] [[hostile]] [[intent]] (Pae. 2.54)

|txtha=νόω; 1st aorist ἐνόησα; ([[present]] [[passive]] participle (neuter plural) νωυμενα); ([[νοῦς]]); from Homer down; the Sept. for הַבִין and הִתְבּונֵן, and for הִשְׂכִּיל;<br /><b class="num">1.</b> to [[perceive]] [[with]] the [[mind]], to [[understand]]: [[absolutely]], [[with]] the [[addition]] τῇ [[καρδία]], [[ὅτι]], to [[have]] [[understanding]]: to [[think]] [[upon]], [[heed]], [[ponder]], [[consider]]: ὀείτω, [[namely]], [[let]] him [[attend]] to the events [[that]] [[occur]], [[which]] [[will]] [[show]] the [[time]] to [[flee]], νόει ὁ (R G ἅ) [[λέγω]], [[εὐνοέω]], [[κατανοέω]], [[μετανοέω]], [[προνοέω]], [[ὑπονοέω]].)

|lsmtext='''νοέω:''' Αιολ. [[νόημι]], μέλ. <i>-ήσω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐνόησα</i>, Επικ. <i>νόησα</i>, Ιων. <i>ἔνωσα</i>· παρακ. <i>νενόηκα</i>, Ιων. <i>νένωκα</i> — Μέσ., Επικ. γʹ ενικ. αορ. αʹ <i>νοήσατο</i>, Ιων. μτχ. [[νωσάμενος]] — Παθ., αόρ. αʹ <i>ἐνοήθην</i>, Ιων. <i>ἐνώθην</i>· παρακ. <i>νενόημαι</i>, Ιων. [[νένωμαι]]· γʹ πληθ. υπερσ. [[ἐνένωτο]]·<br /><b class="num">I.</b> [[αντιλαμβάνομαι]] μέσω όρασης, [[παρατηρώ]], [[εξετάζω]]· <i>ὀφθαλμοῖς</i> ή <i>ἐν ὀφθαλμοῖς νοέειν</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· διαφοροποιείται από το <i>ὁρᾶν</i> που δηλώνει απλή [[οπτική]] [[επαφή]] (το <i>νοεῖν</i> υπονοεί νοητική [[αντίληψη]] που προέρχεται από την όραση), <i>τὸν δὲ ἰδὼν ἐνόησε</i>, στο ίδ.· <i>οὐκ ἴδεν οὐδ' ἐνόησε</i>, σε Όμηρ.· απ' όπου, θυμῷ [[νοέω]] καὶ [[οἶδα]] ἕκαστα, σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· ομοίως και στη Μέσ., σε Θέογν., Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> απόλ., [[σκέφτομαι]], [[υποθέτω]], [[καταλαβαίνω]], σε Όμηρ., Ηρόδ. κ.λπ.· <i>ἄλλα νοῶ</i>, έχω διαφορετική [[άποψη]], σε Ηρόδ.· μτχ. <i>νοέων</i>, <i>-έουσα</i>, σκεπτόμενος, [[συνετός]], [[σώφρων]], [[καλός]] [[γνώστης]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[επεξεργάζομαι]] με τον νου, [[επινοώ]], [[μηχανεύομαι]], [[σκοπεύω]], [[προτίθεμαι]], σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., [[σκέφτομαι]] να κάνω [[κάτι]], έχω κατά νου, σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.<br /><b class="num">IV.</b> [[αντιλαμβάνομαι]], [[νομίζω]] ή [[κρίνω]] [[κάτι]] ως τέτοιου είδους, ὡς μηκέτ' [[ὄντα]] κεῖνον νόει, σε Σοφ.<br /><b class="num">V.</b> λέγεται για λέξεις, έχω συγκεκριμένη [[σημασία]], [[σημαίνω]] [[κάτι]] το συγκεκριμένο· <i>πυθοίμεθ' ἂν τὸν χρησμὸν ὅ</i>,<i>τι νοεῖ</i>, σε Αριστοφ., Πλάτ.

|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> to [[perceive]] by the eyes, [[observe]], [[notice]], ὀφθαλμοῖς or ἐν ὀφθαλμοῖς νοέειν Il.; [[distinguished]] from [[mere]] [[sight]], τὸν δὲ ἰδὼν ἐνόησε Il.; οὐκ ἴδεν οὐδ' ἐνόησε Hom.:—[[hence]], θυμῶι [[νοέω]] καὶ [[οἶδα]] ἕκαστα Od., etc.: —so in Mid., Theogn., Soph.<br /><b class="num">II.</b> absol. to [[think]], [[suppose]], Hom., Hdt., etc.; ἄλλα ν. to be of [[another]] [[mind]], Hdt.:—[[part]]. νοέων, έουσα [[thoughtful]], [[wary]], [[discreet]], Hom.<br /><b class="num">III.</b> to [[think]] out, [[devise]], [[contrive]], [[purpose]], [[intend]], Od., Hdt.<br /><b class="num">2.</b> c. inf. to be [[minded]] to do a [[thing]], Il., Soph., etc.:—so in Mid., Il., Hdt.<br /><b class="num">IV.</b> to [[conceive]] of or [[deem]] to be so and so, ὡς μηκέτ' [[ὄντα]] κεῖνον νόει Soph.<br /><b class="num">V.</b> of words, to [[bear]] a [[certain]] [[sense]], to [[mean]] so and so, πυθοίμεθ' ἂν τὸν χρησμὸν [[ὅ τι]] νοεῖ Ar., Plat.