σκιά: Difference between revisions

|Definition=σκιᾶς, Ion. [[σκιή]], σκιῆς, ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[shadow]], Od.11.207; [[σκιὰ ἀντίστοιχος ὥς]] = like the [[shadow]] that is one's [[double]], [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''745; ὑπὸ κίονος σκιὰν ἔπτηξεν Id.''HF''973: [[proverb|prov.]], [[τὴν αὑτοῦ σκιὰν δέδοικεν]] = [[he's afraid of his own shadow]] Ar.''Fr.''77, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 101d.<br><span class="bld">2</span> [[reflection]], [[image]] (in a bowl of oil), Sch.Il.17.755.<br><span class="bld">3</span> [[shade]] of one [[dead]], [[phantom]], Od.10.495, A.''Th.''992 (lyr.), [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1257; σποδόν τε καὶ σκιάν Id.''El.''1159; <b class="b3">κατθανὼν δὲ πᾶς ἀνὴρ γῆ καὶ σ.</b> E.''Fr.''532; σκιᾷ τινι λόγους ἀνέσπα [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''301; also, of one worn to a [[shadow]], A.''Eu.''302; <b class="b3">κακωθεὶς δ' οὐδὲν ἄλλ' εἰμ' ἢ σ.</b> Id.''Niob.'' in ''Bull.Soc.Alex.''No.28p.110; φωνὴ καὶ σ. γέρων ἀνήρ E.''Fr.''509: freq. in proverbs of man's [[mortal]] [[estate]], [[σκιᾶς ὄναρ ἄνθρωπος]] = [[man is a dream of a shadow]] Pi.''P.''8.95; [[εἴδωλον]] σκιᾶς [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''839, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''659.6; <b class="b3">ὁρῶ γὰρ ἡμᾶς οὐδὲν ἄλλο πλὴν εἴδωλα.. ἢ κούφην σ.</b> Id.''Aj.''126; [[ἄνθρωπός ἐστι πνεῦμα καὶ σκιὰ μόνον]] = [[man]] is but a [[breath]] and a [[shadow]] Id.''Fr.''13; οὐδέν ἐσμεν πλὴν σκιαῖς ἐοικότες Id.''Fr.''945; of human affairs, εὐτυχοῦντα μὲν σκιᾷ τις ἂν πρέψειεν [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1328 (dub.l.); <b class="b3">οὐδὲν μᾶλλον ἢ καπνοῦ σκιά</b> Id.''Fr.''399; καπνοῦ σκιὰν δέδοικεν ''Com.Adesp.''692; of worthless things, τἄλλ' ἐγὼ καπνοῦ σκιᾶς οὐκ ἂν πριαίμην [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]'' 1170, cf. ''Ph.''946; καπνοὺς καὶ σκιάς Eup.51; ὅσ' ἂν γένηται ταῦτα πάντ' ὄνου σκιά [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''331; [[περὶ ὄνου σκιᾶς]] [[μάχεσθαι]] = [[argue]] [[about the shadow of an ass]], Lat. [[de asini umbra disceptare]] Ar.''V.''191, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''260c; Archipp. wrote a Com. entitled <b class="b3">Ὄνου σκιά; ἡ ἐν Δελφοῖς σ.</b> that [[phantom]] at [[Delphi]], of the [[Amphictyonic counc|Amphictyonic council]], D.5.25; <b class="b3">αἱ τοῦ δικαίου σκιαί</b> [[mere]] [[shadow]]s of... [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 517d; <b class="b3">σκιαὶ καὶ ἐν ὕδασιν εἰκόνες</b> ib.510e; <b class="b3">σκιαὶ τῶν ὄντων, ἀλλ' οὐκ εἰδώλων σ.</b> ib.532c; στιγμὴ ἢ σ. τούτων D.21.115; ἂν ἔχῃ φίλου σκιάν Men. 554.<br><span class="bld">4</span> [[evil spirit]], Hippiatr.130, ''PMasp.''188.5 (vi A.D.).<br><span class="bld">II</span> [[shade]] of [[tree]]s, etc., as a [[protection]] from [[heat]], <b class="b3">πετραίη τε σκιή</b> the [[shade]] of a [[rock]], Hes.''Op.''589; <b class="b3">ἐν σκιῇ ἑζόμενος</b> ib.593; ἐν συμμιγεῖ σκιᾷ [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''239c; εἰ ὑπὸ σκιῇ ἔσοιτο ἡ μάχη [[Herodotus|Hdt.]]7.226; [[ὑπὸ σκιᾶς]] = [[in the shade]] E.''Ba.''458; εἰσελθὼν ὑπὸ τὴν σκιὰν καθέζεσθαι And.1.38; θέρους σκιὰν παρέχειν Pl.''Ti.''76d; [[ἐν σκιᾷ]], i.e. [[indoors]], X.''Smp.''2.18, cf. ''Cyn.''3.3; <b class="b3">σκιὰν ὑπερτείνασα Σειρίου κυνός</b> [[shade]] from its [[heat]], [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''967: pl., <b class="b3">αἱ τῶν δένδρων, αἱ τῶν πετρῶν σ.</b>, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.8.17; ὑπὸ σκιαῖς Id.''Oec.''20.18, cf. 5.9.<br><span class="bld">III</span> [[shadow in painting]], τὰ λαμπρὰ τῇ σκιᾷ τρανότερα ποιοῦσι Plu.2.863e, cf. 407a, D.H.''Is.''4, Longin.17.3; <b class="b3">ἀνθρώπων πρῶτος ἐξευρὼν φθορὰν καὶ ἀπόχρωσιν σκιᾶς</b>, of the [[painter]] [[Apollodorus]], Plu.2.346a, cf. [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><span class="bld">2</span> [[silhouette]], [[profile]], [[Διόδωρος]] σ. Ἀντιφίλου ἐποίησεν ''Sammelb.''344 (Alexandria, ii B.C.).<br><span class="bld">3</span> perhaps [[coloured]] [[border]] on a [[garment]], καλάσηριν ἢ [[ὑπόδυμα]] μὴ ἔχον σκιάς ''IG''5(1).1390.19, cf. 24 (Andania, i B.C.), cf. Men.561, ''BGU''1141.41,43 (i B.C.).<br><span class="bld">IV</span> an [[uninvited]] [[guest]], [[introduce]]d by [[another]] (Lat. [[umbra]]), Plu.2.707a, Ael.''Fr.''110. (Cf. Skt. chāyā́ 'shadow'.)

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0897.png Seite 897]] ἡ, ion. [[σκιή]], der [[Schatten]]; Od. 11, 207; auch die Schatten der Abgeschiedenen, 10, 495, wie πότνιά τ' Οἰδίπου [[σκιά]] Aesch. Spt. 961, vgl. 976; Pind. sagt [[σκιᾶς ὄναρ ἄνθρωπος]] = [[Traum eines Schattens ist der Mensch]], P. 8, 95; πετραίη τε [[σκιή]] (wo σκ keine Position macht), Hes. O. 591, Felsenschatten; so öfter von schattigen, Kühlung u. Erquickung gewährenden Orten, O. 545; ὑπὸ σκιῇ ἐστιν ἡ [[μάχη]], Her. 7, 226; Plat. u. sonst in Prosa, ᾔσθου ἐμὲ διὰ θάλπ ος μαχόμενόν τῳ περὶ σκιᾶς, Xen. Mem. 1, 6, 6; bekannt ist περὶ ὄνου σκιᾶς, Plat. Phaedr. 260 c, vgl. Ar. Vesp. 191; Zenob. 6, 28 u. app. paroem. 4, 26; auch περὶ τῆς ἐν Δελφοῖς σκιᾶς πολεμῆσαι, Dem. 5, 25. – Übertr., das Schwache, εὐτυχοῦντα μὲν [[σκιά]] τις ἂν τρέψειεν, Aesch. Ag. 1301; übh. das Nichtige, Vergängliche bezeichnend, ἡμᾶς οὐδὲν ἄλλο πλὴν εἴδωλα ἢ κούφην σκιάν, Soph. Ai. 126; ἀνδρὸς οὐκέτ' ὄντος, ἀλλ' [[ἤδη]] σκιᾶς, 1236; vgl. noch τἄλλ' ἐγὼ καπνοῦ σκιᾶς οὐκ ἂν πριαίμην, Ant. 1155; τὰ θνητὰ ἡγοῦμαι σκιάν, Eur. Med. 1224. – Der Umriß, Schattenriß, Sp. – Nach Suid. auch der ungebetene, mitgebrachte Gast, umbra, vgl. Plut. Symp. 7, 6.

|elrutext='''σκιά:''' ион. [[σκιή]] ἡ<br /><b class="num">1</b> [[тень]] Hom. (πετραίη σ. Hes.; αἱ τῶν δένδρων σκιαί Xen.; δεδιὼς τὴν [[σαυτοῦ]] σκιάν погов. Plat.): ὑπὸ σκιῇ Her. и ὑπὸ σκιαῖς Xen. в тени;<br /><b class="num">2</b> [[тень]] (усопшего), [[призрак]] (Οἰδίπου σ. Aesch.);<br /><b class="num">3</b> перен. [[тень]], [[призрак]], [[видимость]], [[ничто]] ([[σποδός]] τε καὶ σ. Soph.; τῶν μελλόντων ἀγαθῶν NT): σκιᾶς [[ὄναρ]] Pind. сновидение тени и καπνοῦ σ. Soph. тень дыма, т. е. тень тени, иллюзия, ничто; περὶ ὄνου σκιᾶς μάχεσθαι погов. Arph. спорить из-за тени осла, т. е. из-за совершенных пустяков;<br /><b class="num">4</b> (в живописи) [[тень]]: [[σκιᾶς ἀπόχρωσις]] Plut. [[убывание тени]], т. е. [[светотень в красках]];<br /><b class="num">5</b> [[спутник приглашенного гостя]], т. е. [[незваный гость]] Plut.

|lstext='''σκιά''': ᾶς, Ἰων. [[σκιή]], ῆς, ἡ, (ἴδε ἐν τέλ.)· ― [[σκιά]], «ἴσκιος», Ὀδ. Λ. 207· σκιὰ [[ἀντίστοιχος]] ὥς, ὡς ἡ [[σκιά]], ἥτις [[εἶναι]] [[σύντροφος]] τοῦ ἀνθρώπου, Εὐρ. Ἀνδρ. 745· ὑπὸ κίονος σκιὰν ἔπτηξεν ὁ αὐτ. ἐν Ἡρ. Μαιν. 973· παροιμ., τὴν [[αὐτοῦ]] σκιὰν δέδοικεν Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 62, Πλάτ. Φαίδων 101D. 2) ἡ σκιὰ νεκροῦ, [[φάσμα]], [[φάντασμα]], Ὀδ. Κ. 495, Αἰσχύλ. Θήβ. 988 (πρβλ. Ἕρμανν. 955), Σοφ. Αἴ. 1257· σποδόν τε καὶ σκιὰν ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 1159· κατθανὼν δὲ πᾶς ἀνὴρ γῆ καὶ σκιὰ Εὐρ. Ἀποσπ. 536· σκιᾷ τινι λόγους ἀνέσπα Σοφ. Αἴ. 301· [[ὡσαύτως]], ἐπὶ ἀνθρώπου κατίσχνου, καταντήσαντος ὡς [[σκιά]], Αἰσχύλ. Εὐμ. 302· φωνὴ καὶ σκιὰ [[γέρων]] ἀνὴρ Εὐρ. Ἀποσπ. 512· ― συχν. ἐν παροιμίαις ἐπὶ τῆς θνητῆς τοῦ ἀνθρώπου καταστάσεως, σκιᾶς [[ὄναρ]] [[ἄνθρωπος]] Πινδ. Π. 8. 136· [[εἴδωλον]] σκιᾶς Αἰσχύλ. Ἀγ. 839· πρβλ. Σοφ. Ἀποσπ. 587. 6· ὁρῶ γὰρ ἡμᾶς οὐδὲν [[ἄλλο]] πλὴν εἴδωλα ... ἢ κούφαν σκιὰν ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 126· [[ἄνθρωπός ἐστι πνεῦμα καὶ σκιὰ μόνον]] ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 13· οὐδέν ἐσμεν πλὴν σκιαῖς ἐοικότες [[αὐτόθι]] 682· ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων, εὐτυχοῦντα μὲν [[σκιά]] τις ἂν τρέψειεν Αἰσχύλ. Ἀγ. 1328· οὐδὲν [[μᾶλλον]] ἢ καπνοῦ σκιὰ Σοφ. Ἀποσπ. 295· ἐπὶ πραγμάτων ἀναξίων λόγου, τἆλλ’ ἐγὼ καπνοῦ σκιᾶς οὐκ ἂν πριαίμην ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 1170, πρβλ. Φιλ. 946· καπνοὺς καὶ σκιὰς Εὔπολ. ἐν «Αὐτολύκῳ» 14· ― τὰ πάντ’ ὄνου σκιὰ Σοφ. Ἀποσπ. 308· περὶ ὄνου σκιᾶς μάχεσθαι Ἀριστοφ. Σφ. 191, πρβλ. Πλάτ. Φαῖδρ. 260C· ὁ Ἄρχιππ. ἔγραψε κωμῳδίαν ἐπιγραφομένην Ὄνου [[σκιά]]· ― ἡ ἐν Δελφοῖς [[σκιά]], τὸ ἐν Δελφοῖς ἐκεῖνο [[φάντασμα]], δηλ. τὸ Ἀμφικτυονικὸν [[συνέδριον]], Δημ. 63 ἐν τέλ.· αἱ τοῦ δικαίου σκ., [[ἁπλαῖ]] σκιαὶ δικαιοσύνης καὶ οὐδὲν πλέον, Πλάτ. Πολ. 517D· σκιαὶ καὶ ἐν ὕδασιν εἰκόνες [[αὐτόθι]] 510Ε· σκιαὶ τῶν ὄντων, ἀλλ’ οὐκ εἰδώλων σκ. [[αὐτόθι]] 532C· στιγμὴ ἢ σκιὰ τούτων Δημ. 552. 7· ἂν ἔχη φίλου σκιὰν Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 24. ΙΙ. ἡ σκιὰ δένδρου, κτλ., ὡς [[προφύλαξις]] ἀπὸ τῆς θερμότητος τοῦ ἡλίου, πετραίη [[σκιή]], ἡ σκιὰ βράχου, Ἡσ. Ἔργ. κ . Ἡμ. 587 ([[ἔνθα]] ὑπάρχει βραχεῖα συλλαβὴ πρὸ τοῦ σκ)· ἐν σκιῆ ἐζόμενος [[αὐτόθι]] 591· εἰ ὑπὸ σκιῆ ἔσοιτο ἡ [[μάχη]] Ἡρόδ. 7. 226· ὑπὸ σκιᾶς Εὐρ. Βάκχ. 458, ἴδε [[συμμιγής]]· ὑπὸ σκιὰν εἰσελθὼν καθίζεσθαι Ἀνδοκ. 6. 14· σκιὰν παρέχειν Πλάτ. Τίμ. 76D· ἐν σκιᾷ, δηλ. ἐν τῇ οἰκίᾳ, Ξεν. Συμπ. 2, 18, πρβλ. 3, 3 (ἴδε ἐν λ. [[σκιατροφέω]])· σκιὰν ὑπερτείνασα Σειρίου κυνός, σκιὰν ἀπὸ τῆς θερμότητος [[αὐτοῦ]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 967· ― ἐν τῷ πληθ., αἱ τῶν δένδρων καὶ αἱ τῶν πετρῶν σκιαὶ Ξεν. Κύρ. 8. 8, 17· ὑπὸ σκιαῖς ὁ αὐτ. ἐν Οἰκ. 20, 18, πρβλ. 5, 9. ΙΙΙ. σκιὰ ἐν τῇ ζωγραφικῇ, τὰ λαμπρὰ τῇ σκιᾷ τρανότερα ποιοῦσι Πλούτ. 2. 863Ε, πρβλ. 407Α, καὶ ἴδε [[σκιαγράφος]]. IV. ὡς τὸ Λατ. [[umbra]], [[ἀπρόσκλητος]] φίλος, ὃν δηλ. [[ἄλλος]] φίλος προσκαλεῖ καὶ φέρει μεθ’ [[ἑαυτοῦ]]. Πλούτ. 2. 707Α. Ἀνώνυμ. παρὰ Σουΐδ. ἐν λέξ. [[Ἀπίκιος]], Ἡσύχ. Ἐντεῦθεν [[σκιάω]], [[σκιάζω]], [[σκιερός]], σκιάς, [[σκιάδειον]]· πρβλ. Σανσκρ. khâ-yâ ἀντὶ skâyâ ([[σκιά]])· Ἀρχ. Σκανδιν. sky, Ἀρχ. Σαξον. sci-o ([[νέφος]])· [[ἴσως]] ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης παράγονται τὰ [[σκηνή]], [[σκότος]]· ― ἐξ ἐπιτεταμένου δὲ τύπου τῆς ῥίζης ὑπάρχει τὸ Γοτθ. skad-us ([[σκιά]]), καὶ [[ἴσως]] τὸ Λατ. [[casa]], [[cassis]], [[castrum]] (ἀντὶ scad-sa, κτλ.)· ― [[σκέπω]], [[σκέπας]], [[σκέπη]] [[εἶναι]] [[ὡσαύτως]] συγγενῆ πιθανῶς).

|sltr=<b>σκῐά</b> [[shadow]] σκιᾶς [[ὄναρ]] [[ἄνθρωπος]] (P. 8.95)

|esgtx=[[sombra]], [[zona oscura]], [[fantasma]], [[espectro]], [[esbozo]]

|txtha=σκιᾶς, ἡ ([[see]] [[σκηνή]], at the [[beginning]])), from Homer down, the Sept. for צֵל;<br /><b class="num">a.</b> [[properly]], [[shadow]], i. e. [[shade]] caused by the interception of the [[light]]: [[σκιά]] θανάτου, [[shadow]] of [[death]] ([[like]] umbra mortis, Ovid. metam. 5,191, and umbra Erebi, Vergil Aen. 4,26; 6,404), 'the densest [[darkness]]' ([[because]] from of [[old]] [[Hades]] had been regarded as enveloped in [[thick]] [[darkness]]), tropically, the [[thick]] [[darkness]] of [[error]] (i. e. [[spiritual]] [[death]]; [[see]] [[θάνατος]], 1): צַלְמָוֶת).<br /><b class="num">b.</b> a [[shadow]], i. e. an [[image]] [[cast]] by an [[object]] and representing the [[form]] of [[that]] [[object]]: opposed to [[σῶμα]], the [[thing]] itself, a [[sketch]], [[outline]], [[adumbration]], [[εἰκών]], the '[[express]]' [[likeness]], the [[very]] [[image]], [[Cicero]], de [[off]]. 3,17, 69 nos veri juris solidam et expresssam effigiem nullam tenemus, umbra et imaginibus utimur).

|mltxt=η, ΝΜΑ, και ιων. τ. [[σκιή]] Α<br /><b>1.</b> [[έλλειψη]] φωτός, [[μέρος]] του χώρου όπου δεν εισχωρεί η [[ακτινοβολία]] μιας φωτεινής πηγής λόγω της παρεμβολής αδιαφανούς σώματος, αλλ. [[ήσκιος]] (α. «κάθεται στη [[σκιά]], [[γιατί]] πονάει το [[κεφάλι]] του» β. «ὑπὸ κίονος σκιὰν ἔπτηξεν», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>συνεκδ.</b> το σκοτεινό [[είδωλο]] αδιαφανούς σώματος, το οποίο σχηματίζεται στο [[έδαφος]] ή σε [[άλλη]] [[επιφάνεια]] όταν το [[σώμα]] φωτίζεται από την αντίθετη [[διεύθυνση]] (α. «είδε τη [[σκιά]] του και φοβήθηκε» β. «ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν», ΚΔ<br />«τὴν αὐτοῦ σκιὰν δέδοικεν», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>3.</b> υπερφυσικό όν, [[πλάσμα]] [[χωρίς]] υλική [[υπόσταση]], [[αερικό]] (α. «σε αυτό το [[σπίτι]] βγαίνουν σκιές τη [[νύχτα]]» β. «σποδόν τε καὶ σκιάν», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> το [[φάντασμα]] πεθαμένου, η [[ψυχή]] του (α. «ο Άμλετ είδε [[τότε]] τη [[σκιά]] του [[πατέρα]] του» β. «κατθανὼν δὲ πᾶς ἀνὴρ γῆ καὶ [[σκιά]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>5.</b> [[άνθρωπος]] [[αδύνατος]], [[σκελετωμένος]], εξασθενημένος από [[αρρώστια]] ή ταλαιπωρίες (α. «κατάντησε [[σκιά]] από την [[πείνα]]» β. «κακωθεὶς δ' οὐδὲν ἄλλ' εἰμ' ἢ [[σκιά]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>6.</b> (σχετικά με ζωγραφική) το σκιερό, σκοτεινό [[μέρος]] ενός πίνακα (α. «το [[πορτραίτο]] του ήταν γεμάτο σκιές» β. «τὰ [[λαμπρά]] τη σκιᾷ τρανότερα ποιοῦσι», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[σκιάς όναρ άνθρωπος]]» — ο [[άνθρωπος]] [[είναι]] ένα [[τίποτε]], η υπόστασή του [[είναι]] σαν τη σκια<br />β) «[[περί]] όνου [[σκιάς]]» — για το [[τίποτε]] (<b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «ιπτάμενη [[σκιά]]»<br /><b>αστρον.</b> ατμοσφαιρικό [[φαινόμενο]] που συνίσταται σε μια [[σειρά]] από εναλλασσόμενες φωτεινές και σκοτεινές ταινίες που φαίνεται ότι κινούνται καθέτως [[προς]] την επιμήκη διάστασή τους [[κατά]] [[μήκος]] του εδάφους και που οφείλεται σε τοπικές ανομοιογένειες της ατμόσφαιρας, λίγο [[πριν]] και λίγο [[μετά]] από την [[ολοκλήρωση]] μιας έκλειψης Ηλίου<br />β) «[[ζώνη]] [[σκιάς]]»<br /><b>φυσ.</b> [[περιοχή]] στην οποία τα ακουστικα κύματα [[είναι]] ανύπαρκτα λόγω παρεμπόδισης ή διάθλασής τους<br />γ) «[[κώνος]] [[σκιάς]]»<br /><b>αστρον.</b> [[σκιά]] σε [[σχήμα]] κώνου που προβάλλεται από έναν πλανήτη ή δορυφόρο σε [[διεύθυνση]] αντίθετη με εκείνην του Ηλίου<br />γ) «έγινε [[σκιά]] του»<br />i) τον ακολουθεί [[συνεχώς]] και [[παντού]]<br />ii) έγιναν αχώριστοι σύντροφοι<br />δ) «φοβάται [ή τρέμει] και τη [[σκιά]] του» — [[είναι]] υπερβολικά [[δειλός]] ώστε να φοβάται [[ακόμη]] και όταν δεν υπάρχει [[λόγος]]<br />ε) «οι σκιές τών προγόνων» — η [[ανάμνηση]] τών προγόνων<br />στ) «ο [[κόσμος]] τών σκιών» — ο [[κόσμος]] τών [[νεκρών]], ο Άδης<br />ζ) «δεν φάνηκε [[σκιά]]» — δεν ήλθε [[κανείς]], υπήρξε [[πλήρης]] [[απουσία]]<br />η) «[[θέατρο]] σκιών» — [[είδος]] λαϊκού θεάτρου, στο οποίο οι πρωταγωνιστές [[είναι]] φιγούρες από [[χαρτόνι]] ή [[άλλο]] υλικό, που τίς κινεί [[κάποιος]] [[πίσω]] από λευκή, [[κατάλληλα]] φωτισμένη [[οθόνη]] από [[πανί]], ο [[καραγκιόζης]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />πονηρό [[πνεύμα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[καθετί]] το ασήμαντο («οὐδὲν μᾶλλον ἢ καπνοῦ [[σκιά]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> [[σκιαγράφημα]] («Διόδωρος σκιὰν Ἀντιφίλου ἐποίησεν», πάπ.)<br /><b>3.</b> [[αντανάκλαση]], [[εικόνα]] στην [[επιφάνεια]] υγρού<br /><b>4.</b> βαθύχρωμη [[παρυφή]] ή διακοσμητικό [[εξάρτημα]] ενδύματος («καλάσηριν ή ύπόδυμα μὴ ἔχον [[σκιάς]]», <b>επιγρ.</b>)<br /><b>5.</b> [[ξένος]], [[επισκέπτης]] τον οποίο απρόσκλητα φέρνει [[μαζί]] του [[άλλος]] προσκεκλημένος<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «σκιὰ θανάτου» — πολύ [[σκοτεινός]] [[τόπος]], όπου κατοικούν οι ψυχές τών αμαρτωλών<br />β) «αἱ τοῦ δικαίου σκιαί» — λέγεται για να δηλώσει την [[έλλειψη]] δικαιοσύνης<br />γ) «ἡ ἐν Δελφοῖς [[σκιά]]» — το [[φάντασμα]] τών Δελφών, το αμφικτιονικό [[συνέδριο]] (<b>Δημοσθ.</b>)<br />δ) «Ὄνου [[σκιά]]» — [[τίτλος]] κωμωδίας του Αρχίππου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[σκιά]] (<span style="color: red;"><</span> IE <i>skiy</i><i>ā</i>) ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>sk</i><i>ā</i><i>i</i>- / <i>ski</i>- «[[σκιά]], [[σκιερός]]» (που παρουσιάζει σπάνια και δυσερμήνευτη στην ινδοευρωπαϊκή φωνητική [[εναλλαγή]] μακρόφωνης διφθόγγου -<i>ā</i><i>i</i>- και φωνηεντισμού -<i>i</i>-) και συνδέεται με αλβ. <i>hije</i>, τοχαρ. Β' <i>skiyo</i>, αρχ. ινδ. <i>ch</i><i>ā</i><i>y</i><i>ā</i> «[[σκιά]], [[εικόνα]], [[αντανάκλαση]]» και περσ. <i>s</i><i>ā</i><i>ya</i> (με μακρό φωνηεντισμό). Αβέβαιη θεωρείται η [[ένταξη]] στην [[ίδια]] [[ρίζα]] με τον τ. [[σκιά]] της λ. <i>σκη</i>-<i>νή</i> / <i>σκᾶ</i>-<i>νά</i> (με έρρινο [[επίθημα]], <b>πρβλ.</b> αρχ. σλαβ. <i>s</i><i>ě</i><i>ni</i>, ρωσ. <i>senĭ</i> «[[σκιά]]») και τών τύπων που παραδίδει ο Ησύχιος: <i>σκοιά</i><br />[[σκοτεινά]], <i>σκοιόν</i><br /><i>ἰσχυρόν</i>, <i>δασύ</i>, <i>μαλακόν</i>, <i>βαθύ</i>, <i>μέγα</i>, <i>χλωρόν</i>, <i>ποικίλον</i>, <i>σύσκιον</i> και <i>σκοίδον</i>. Η λ. [[σκιά]] με σημ. «[[ήσκιος]], σκοτεινό [[είδωλο]]» χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει γενικά την [[έννοια]] του σκοτεινού, του φοβερού (<b>πρβλ.</b> [[σκιάζω]], [[σκιάχτρο]]) με μυστηριακές και μεταφυσικές προεκτάσεις ήδη από τον Όμηρο: «[[σκιά]] θανάτου», «υπερφυσικό όν, [[φάντασμα]], [[αερικό]], το [[φάντασμα]] της ψυχής νεκρού», «πονηρό [[πνεύμα]]». Σε άλλες περιπτώσεις, μτγν., η λ. χρησιμοποιήθηκε με τη σημ. της προστασίας, της προφύλαξης ειδικά από τον ήλιο (<b>πρβλ.</b> [[σκιάς]], [[σκιάδειον]] καί, νεοελλ., <i>σκιάδι</i> «καπέλλο»). Στη Νεοελληνική, [[τέλος]], χρησιμοποιείται ο τ. [[ήσκιος]]].

|lsmtext='''σκῐά:''' -ᾶς, Ιων. [[σκιή]], <i>-ῆς</i>, <i>ἡ</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[σκιά]], ίσκιος, σε Ομήρ. Οδ.· <i>σκιὰἀντίστοιχος ὥς</i>, σαν τη [[σκιά]], που είναι αχώριστη [[σύντροφος]] του ανθρώπου, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> ίσκιος κάποιου που έχει πεθάνει, το φάντασμά του, σε Αισχύλ.· σε παροιμίες για τη θνητή [[φύση]] του ανθρώπου, [[σκιᾶς ὄναρ ἄνθρωπος]], σε Πίνδ.· [[εἴδωλον]] σκιᾶς, σε Αισχύλ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> ίσκιος, [[σκιά]] των δέντρων κ.λπ.· πετραίη [[σκιή]], [[σκιά]] του βράχου, σε Ησίοδ.· <i>ἐν σκιῇ</i>, στον ίδ.· <i>ὑπὸ σκιῇ</i>, σε Ηρόδ.· <i>ὑπὸ σκιᾶς</i>, σε Ευρ.· σκιὰν Σειρίου [[κυνός]], [[σκιά]] από τη θερμότητά του, σε Αισχύλ.

|mdlsjtxt=σκια, ᾶς, ''Ionic'' [[σκιή]], ῆς, ἡ,<br /><b class="num">I.</b> a [[shadow]], Od.; σκιὰ [[ἀντίστοιχος]] ὥς like the [[shadow]] that is one's [[double]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> the [[shade]] of one who is [[dead]], a [[phantom]], Od., Trag.; so of one [[worn]] to a [[shadow]], Aesch.:—in proverbs of man's [[mortal]] [[estate]], [[σκιᾶς ὄναρ ἄνθρωπος]] Pind.; [[εἴδωλον]] σκιᾶς Aesch., etc.<br /><b class="num">II.</b> the [[shade]] of trees, etc., πετραίη [[σκιή]] the [[shade]] of a [[rock]], Hes.; ἐν σκιῇ Hes.; ὑπὸ σκιῇ Hdt.; ὑπὸ σκιᾶς Eur.; σκιὰν Σειρίου [[κυνός]] [[shade]] from it's [[heat]], Aesch.

|ftr='''σκιά''': {skiá}<br />'''Forms''': ion. -ιή<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Schatten]] (seit Od.), auch ‘bunter Saum od. Besatz eines Kleids' (hell. Inschr. u. Pap., Men.; Wilhelm Glotta 14, 82 f.).<br />'''Composita''': Zahlreiche Kompp., z.B. [[σκιατροφέω]], -έομαι (ion. σκιη-), att. usw. auch ~ -τραφέω, -έομαι (: [[σκιατραφής]] wie [[εὐτραφής]] u. a.; zu [[τραφῆναι]]) ‘im Schatten, im Hause leben od. erziehen, verzärtelt aufwachsen’ (ion. att.; nach [[βουκολέω]] u. a., Schwyzer 726); [[βαθύσκιος]] [[mit tiefem Schatten]], [[tief beschattet]] (''h''. ''Merc''. u. a.), [[κατά]]-, [[ἐπίσκιος]] u. a. neben κατα-, [[ἐπισκιάζω]]; zu [[δολιχόσκιος]] s. [[δολιχός]] (nach einer anderen Auffassung [Prellwitz, auch Treu Von Homer zur Lyrik 119 f. m. A. 1 mit Leumann] [[langeschig]]).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[σκιάς]], -άδος f. [[Schattendach]], [[Zeltdach]], [[Pavillon]], auch N. der [[θόλος]] in Athen usw. (Eup., Theok., att. Inschr. u.a.). 2. [[σκιάδιον]] n. [[Sonnenschirm]] (Kom., Thphr. u. a.). 3. -ίσκη f. ib. (Anakr.). 4. [[σκίαινα]] f. (Arist.), -αινίς f. (Gal.; [[varia lectio|v.l.]] [[σκινίς]]). -αδεύς m. (hell. u. sp.) Fischn. (nach der dunklen Farbe, Strömberg 27, s. auch Thompson Fishes s. [[σκίαινα]]; vgl. Bosshardt 69; nicht richtig Fraenkel Nom. ag. 2, 178 A. 3); dazu [[σκιαθίς]] ib. (Epich.), vom Inselnamen Σκίαθος? (Strömberg a. O.). 5. [[σκιόεις]] [[schattenreich]], [[Schatten werfend]], [[beschattet]] (ep. poet. seit Il.; vom Metrum begünstigt, Schwyzer 527 m. Lit., Sjölund Metr. Kürzung 149); -άεις (Hdn.; auch Pi. ''Pae''. 6, 17?). 6. -ερός, auch -αρός ib. (vorw. ep. poet. seit Λ 480; Schwyzer 482 m. A. 8 u. Lit., Chantraine Form. 230). 7. -ώδης [[schattig]], [[flnster]] (Hp., E., Arist. u. a.). 8. -ακός [[mit Schatten versehen]] ([[ὡρολόγιον]] Pergam. II^a; Hdn.). 9. -ωτός ‘mit einem Saum. ([[σκιά]]) versehen’ (''Peripl''. ''M''. ''Rubr''., Pap.). — 10. Denom. Verb [[σκιάω]] (Od., hell. u. sp. Epik), [[σκιάζω]] (ion. att.), σκιάσαι (seit Φ 232; nach ἐλάσαι u.a., Chantraine Gramm. hom. 1, 410; metrisch ausgenutzt, s. Debrunner REIE 1, 3), Fut. att. σκιῶ, sp. σκιάσω, Perf. Pass. ἐσκίασμαι (Semon., S. u. a.), Aor. σκιασθῆναι (E., Pl., Arist.), auch m. ἐπι-, κατα-, συν-, περι-, ἀπο-, [[beschatten]], [[überschatten]], [[in Dunkel hüllen]] (zur Bed. Radermacher Festschr. Kretschmer 163 ff.); davon (ὑπο-, συ-)[[σκίασις]], (ἐπι- usw.)[[σκιασμός]], (ἐπι- usw.)[[σκίασμα]], [[σκιαστής]], -τικός (fast ausnahmslos spät); als Rückbildungen fungieren die Bahuvrihi κατα-, [[ἐπίσκιος]] u. a. — Zu [[σκιά]] nebst Ableitungen bei Homer und in der äol. Lyrik Treu Von Homer zur Lyrik 115ff., 213ff. (für Hom. nicht überzeugend).<br />'''Etymology''': Altes Wort für [[Schatten]], das sich mit alb. ''hije'', toch. B ''skiyo'' ib. als idg. *''sḱii̯ā'' identifizieren läßt (Jokl Untersuchungen 63ff. mit Meyer, vgl. Mann Lang. 28, 39; v. Windeken Orbis 12, 193 mit Couvreur Arch. Or. 18, 128). Daneben im Indoiran. mit Dehnstufe aind. ''chāyā́'' f. [[Schatten]], auch [[Abbild]], [[Abglanz]], [[Schimmer]], npers. ''sāya'' [[Schatten]] (aw. ''a''-''saya''- [[der keinen Schatten wirft]]: [[ἄσκιος]]) und mit unklarer Grundform lett. ''sejs'' ib. (Endzelin Zeitschr. slav. Phil. 16, 113f.). Das Wort flektierte ursprünglich mit Ablaut, etwa *''sḱā́''[''i'']-''i̯ə'', Gen. *''sḱi''-''i̯ā́''-''s'' (vgl. zu [[γλῶσσα]]). Die Ansetzung von idg. ''ā''[''i'']: ''i'' ruht ausschließlich auf der Verbindung mit [[σκηνή]], dor. [[σκανά]] [[Zelt]]; s. d. — Ein ''n''-Suffix erscheint noch im Slavischen, z.B. aksl. ''sěnь'', russ. ''sénь'' f. [[Schatten]] mit mehrdeutigem Vokal (idg. ''ē'', ''oi'', ''ai'', ''əi''), ebenso nach Jokl a. O. in den sehr verwickelten alban. Formen, z.B. ''hē'', (''h'')''ona''; dazu mit ''r''-''n''-Wechsel [[σκιερός]], [[σκιαρός]] (Benveniste Origines 14)? Mit ''t''-Suffix air. ''scāth'' [[Schatten]] (nach Vendryes Ét. celt. 7, 438 mit Fick); anders s. [[σκότος]]. — Ob das einmalige [[σκαιός]] [[schattig]] (Nik. ''Th''. 660) und [[σκοιός]] bei H. (σκοιά· σκοτεινά, σκοιόν· ... σύσκιον) als Vertreter eines noch im Griech. bestehenden Ablautwechsels zu verwerten sind (Solmsen Unt. 278 A. 2 [S. 279f.]), sei dahingestellt. Über weitere Anknüpfungen s. [[σκίρον]] und WP. 2, 535f., Pok. 917 f.; auch Specht Ursprung 13, 143 u. 245 (abzulehnen). — Zu [[σκίουρος]] s. bes.<br />'''Page''' 2,730-731