ἀμήχανος: Difference between revisions

|Definition=Dor. [[ἀμάχανος]], ον, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[without means]] or [[resources]], [[helpless]], <span class="bibl">Od.19.363</span>; [[πενία]] ἀμήχανος <span class="bibl">B.1.61</span>; πόριμον αὑτῷ τῇ πόλει δ' ἀ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1429</span>; ἀμήχανος καὶ [[ἄτεχνος]] <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>274c</span>; of animals, opp. [[εὐμήχανος]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span> 614b34</span>: hence, </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[incapable]], [[awkward]], [[ἀφραδής|ἀφραδέες]] καὶ ἀ. <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span> 192</span>, cf. <span class="bibl">Theoc.1.85</span>; τὸν ἀ. ὀρθοῦν <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>227</span>; ἀ. γυνή <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>643</span>; <b class="b3">ἀμήχανος εἴς τι</b> [[awkward]] at thing, <span class="bibl">Id.<span class="title">Med.</span>408</span>. Adv., [[ἀμηχάνως ἔχειν]] = [[ἀμηχανεῖν]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>407</span>, E., etc. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> c. inf., [[at a loss how to]] [[do]], [[unable to]] [[do]], τὸ δὲ βίᾳ πολιτῶν δρᾶν ἔφυν ἀ. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>79</span>; <b class="b3">ἀμηχανώτατος ὅ τι χρὴ λέγειν πορίσασθαι</b> [D.]<span class="bibl">60.12</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> more freq. in pass. sense, [[allowing of no means]]: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> [[impracticable]], [[unmanageable]], c. inf., ἀμήχανός ἐσσι [[πιθέσθαι]] <span class="bibl">Il.13.726</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> of things, [[hard]], [[impossible]], <b class="b3">τοῦτό μ' ἄνωγας ἀμήχανον ἄλλο τελέσσαι</b> ib. <span class="bibl">14.262</span>; τοῦτο δ' ἀ. εὑρεῖν <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.25</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.1.48</span>; ὁδὸς ἀ. [[εἰσελθεῖν]] = [[road]] [[hard]] or [[impossible]] to [[enter]] on, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.2.21</span>; ἀ. ἐστὶ γενέσθαι <span class="bibl">Emp.12</span>, cf. <span class="bibl">Hdt. 1.48</span>,<span class="bibl">204</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>175</span>, etc.: abs., [[ἀμήχανα]] [[impossibilities]], <b class="b3">ἀμηχάνων ἐρᾶν</b> ib.<span class="bibl">90</span>, cf. <span class="bibl">92</span>; δεινὸς . . [[εὑρεῖν]] κἀξ ἀ. [[πόρος|πόρον]] <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>59</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>759</span>: Sup., <span class="bibl">Them. <span class="title">in Ph.</span>91.12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[against whom nothing can be done]] or [[against which nothing can be done]], [[irresistible]], freq. in Hom. of Zeus, Hera, Achilles; <b class="b3">ἀ. ἐσσι, ἀ. ἔπλευ</b>, <span class="bibl">Il.10.167</span>, <span class="bibl">16.29</span>; Ἔρος . . ἀ. ὄρπετον Sapph.40. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> of things, <b class="b3">ἀ. ἔργα</b> [[mischief]] [[without help]] or [[without remedy]], <span class="bibl">Il.8.130</span>; [[δόλος]] <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span> 589</span>; κήδεα <span class="bibl">Archil.66</span>; δύαι <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>561</span> (lyr.); [[ἄλγος]], [[νόσος|νόσοι]], <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>140</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">Ant.</span>363</span> (lyr.); [[συμφορά]] <span class="bibl">Simon.5.11</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>392</span>; [[κακόν]] ib.<span class="bibl">447</span>: Comp. ἀμηχανωτέρα, ἀγλαΐα <span class="bibl">Them.<span class="title">Or.</span>4.51c</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> especially of [[dream]]s, [[inexplicable]], [[not to be interpreted]], <span class="bibl">Od.19.560</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[extraordinary]], [[enormous]], ποταμῶν ἀ. μεγέθη <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>111d</span>;ἡδοναί <span class="bibl">Id.<span class="title">Phlb.</span>46e</span>; <b class="b3">ἀμήχανον εὐδαιμονίας</b> an [[inconceivable]] [[amount]] of [[happiness]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ap.</span>41c</span>: freq.c.acc., ἀμήχανον τὸ [[μέγεθος]], τὸ [[κάλλος]], τὸ [[πλῆθος]], etc., i.e. [[inconceivable]] in [[point]] of [[size]], etc., <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>584b</span>, <span class="bibl">615a</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.38</span>: c. dat., ἀ. πλήθει τε καὶ ἀτοπία <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>229d</span> ([[nisi legendum|nisi leg.]] <b class="b3">ἀμηχάνων πλήθη τε καὶ ἀτοπίαι</b>, where ἀ. = [[monster]]s): abs., [[infinitely great]], [[δύναμις]] <span class="bibl">Plot.5.3.16</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> freq. in Pl. with [[οἷος]], [[ὅσος]], ἀμήχανον ὅσον χρόνον <span class="title">Phd</span> 95c; [[ἀμηχάνῳ ὅσῳ πλέονι]] = [[by it is impossible to say how much more]], <span class="title">R.</span>588a; ἀμήχανόν τι οἷον <span class="title">Chrm.</span>155d. Adv., [[ἀμηχάνως ὡς εὖ]] = [[extraordinarily]] [[well]] <span class="title">R.</span>527e; ἀμηχάνως γε ὡς σφόδρα <span class="title">Phdr.</span>263d.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0124.png Seite 124]] ([[μηχανή]]), ohne Mittel u. Rath, Hom. zehnmal, in zwei Bedeutungen, Einer der nichts auszurichten weiß, Einer gegen den man nichts auszurichten weiß, πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μηχανὴν [[εὑρεῖν]], ὁ μὴ δυνάμενος μηχανὴν [[εὑρεῖν]]; Iliad. 10, 167 σὺ δ' ἀμήχανός ἐσσι, γεραιέ, Scholl. Aristonic. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι [[ἀμήχανος]] δύο σημαίνει, ἓν μὲν [[ἀνίκητος]] (corrupt), ἓν δὲ ἀντὶ τοῦ πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μ ηχανὴν [[εὑρεῖν]], [[ὅπερ]] καὶ νῦν σημαίνει, ἵνα τῶν πόνων ἀποστῇ; 15, 14 ἦ [[μάλα]] δη [[κακότεχνος]], ἀμήχανε, σὸς [[δόλος]], Ἕρη, Ἕκτορα [[δῖον]] ἔπαυσε μάχης, Scholl. Ariston. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι δύο σημαίνει ἡ [[λέξις]], [[ἤτοι]] μὴ δυναμένη μηχανὴν [[εὑρεῖν]], ἢ πρὸς ἣν οὐκ ἔστι μηχανήσασθαι· [[ὅπερ]] καὶ θέλει εἰπεῖν; 16, 29 σὺ δ' [[ἀμήχανος]] ἔπλευ, Ἀχιλλεῦ, Scholl. Ariston. ἡ [[διπλῆ]], ὅτι νῦν [[ἀμήχανος]] πρὸς ὃν οὐκ ἔστι μηχανήσασθαι, οὐκ αὐτὸς μὴ δυνάμενος μηχανήσασθαι; Od. 19, 363 ὤ μοι ἐγὼ σέο, [[τέκνον]], [[ἀμήχανος]]· ἦ σε περὶ Ζεὺς ἀνθρώπων ἡχθηρε, Scholl. πρὸς ὃν, [[δηλονότι]] τὸν Δία, οὐκ ἔστι τινὰ μηχανὴν [[εὑρεῖν]], bei welcher Erklärung die Interpunction nach [[ἀμήχανος]] wegfällt; 560 [[ἤτοι]] μὲν ὄνειροι ἀμήχανοι ἀκριτόμυθοι γίγνονται, Scholl. πρὸς οὓς μηχανὴν [[εὑρεῖν]] οὐκ ἔστιν, man kann sie nicht deuten, weil sie ἀκριτόμυθοι sind, d. h. verworren reden; Iliad. t 9, 273 [[οὐδέ]] κε κούρην ἦγεν ἐμεῦ ἀέκοντος [[ἀμήχανος]]· [[ἀλλά]] ποθι Ζεὺς ήθελε, Scholl. Nicanor. τὸ [[ἀμήχανος]] τοῖς [[ἑξῆς]] [[συναπτέον]], ἵνα ἐπὶ τοῦ Διὸς ᾖ, πρὸς ὃν [[οὐδείς]] τι δύναται μηχανήσασθαι; 13, 726 ἀμήχανός ἐσσι παραρρητοῖσι πιθέσθαι, acc. Graec., [[ἀμήχανος]] in Bezug auf das πιθέσθαι, man kann nichts mit dir anfangen, wenn es sich darum handelt, Anderer Rathe zu folgen; 14, 262 νῦν αὖ τοῦτό μ' ἄνωγας ἀμήχανον ἄλλο τελέσσαι; 8, 130. 11, 310 [[ἔνθα]] κε λοιγὸς ἔην καὶ ἀμήχανα ἔργα γένοντο, [[καί]] νύ κεν –, εἰ μή –; – Theocrit. 1, 85 ἆ δύσερώς τις [[ἄγαν]] καὶ ἀμάχανός ἐσσι; Plat. vbdt es mit [[ἄτεχνος]] Polit. 274 c, ohne Hülfsmittel; ἀμήχανον ποιεῖν, τιθέναι τινά Prot. 344 d, in Verlegenheit bringen; [[ἀμήχανος]] ἔφυν – δρᾶν, ich bin nicht im Stande, Soph. Ant. 79; γυναῖκες εἰς τὰ ἐσθλὰ ἀμηχανώταται, ungeschickt zum Guten, Eur. Med. 408, vgl. Hipp. 643; ἀμηχανώτατος πορίσασθαι ἃ χρὴ λέγειν Dem. 60, 12; mit [[ἄπορος]] vbdn Xen. An. 2, 5, 21, vgl. Cyr. 7, 5, 69; Ar. Ran. 1425 dem [[πόριμος]] entgegengesetzt; – Hes. O. 83 ἐπεὶ δόλον αἰπὺν ἀμήχανον ἐξετέλεσσεν; Hymn. Merc. 157 δεσμά; δύαι, δυσπραξίαι Aesch. Eum. 531. 739; νεφέλαι Spt. 209, [[βόσκημα]] πημονῆς Suppl. 695; κάματοι πολέμιοι Pind. P. 2, 19; [[ἄλγος]], [[νόσος]] Soph. El. 138 Ant. 360; ξυμφορά, κακόν Eur. Med. 392. 447; vgl. Simonid. bei Plat. Prot. 344 c; κήδεα Archil. 31; ἄτη Ap. Rh. 2, 625 u. Sp. D.; τὰ ἀμήχανα heilloses Leid, [[παθεῖν]] Eur. Hipp. 598; πολλὰ καίἀμήχανα Xen. An. 2, 3, 18; das Unmögliche τὰ ἀμήχανα Aesch. Pr. 59; τῶν ἀμ. ἐρᾶν nach dem Unmöglichen streben Soph. Ant. 90, τὰ ἀμ. θηρᾶν 92; τὰ ἀμήχανα ἐᾶν Eur. Heracl. 707; Ar. Equ. 756 ἐκ τῶν ἀμηχάνων πόρους ε ὐμηχάνους πορίζειν, das Unmögliche möglich machen; ἀμήχανόν ἐστι, es ist schwierig, unmöglich, mit folgd. Inf., Her. 1, 48. 204, [[μήποτε]] ἐγγίνηται damit arb. 5, 3; ebenso Folgende; ὁδὸς [[ἀμήχανος]] ἐςελθεῖν ein Weg, auf dem es unmöglich ist einzudringen Xen. An. 1, 2, 21; ἀμήχανοι τὸ [[πλῆθος]] Xen. Cyr. 7, 5, 38, ἀμήχανοι τὸ [[μέγεθος]] Plat. Rep. IX, 584 b, eigtl. unmöglich zu zählen an Menge, in unermeßlicher Menge, unglaublich groß; [[πλῆθος]] Tim. 39 d. [[κάλλος]] Conv. 218 e; ἀμήχανοι τὸ [[κάλλος]] Rep. X, 615 a; πλήθει ἀμήχανοι Phil. 47 d. Häufig ist seit Plat. die Vbdg [[ἀμήχανος]] [[ὅσος]], mirum quantum, ἀμήχανον ὅσον χρόνον unendlich lange Zeit Phaed. 80 c, σοφίαν ἀμήχανον ὅσην Euthyd. 275 c; ἀμήχανον οἷον Charm. 155 d, auf unaussprechliche Weise. – Adv. ebenso, ἀμηχάνως ὡς [[σφόδρα]] unglaublich sehr Phaedr. 263 d, vgl. Rep. VII, 527 o.

|btext=ος, ον :<br /><b>I.</b> sans moyens (d'action, de vivre, <i>etc.</i>);<br /><b>1</b> qui est dans l'embarras : [[σέο]] [[ἀμήχανος]] OD (je suis) impuissante en ce qui te regarde, <i>càd</i> pour l'aide dont tu auras besoin;<br /><b>2</b> qui ne sait pas se tirer d'une difficulté, inhabile;<br /><b>II.</b> dont on ne peut venir à bout, <i>d'où</i><br /><b>1</b> impraticable, impossible : παραρρητοῖσι ἀμήχανός ἐσσι πίθεσθαι IL il n’y a pas moyen de te faire obéir aux avertissements ; ὁδὸς [[ἀμ]]. εἰσελθεῖν XÉN route où il est impossible de s'engager ; τὰ ἀμήχανα l'impossible ; ἀμήχανόν ἐστι avec l'inf., il est impossible de;<br /><b>2</b> contre qui <i>ou</i> contre quoi l'on ne peut rien, qui est sans ressource, sans remède, irrémédiable ; <i>en parl. de pers.</i> infatigable;<br /><b>3</b> que l'on ne peut atteindre, égaler <i>ou</i> concevoir, extraordinaire, prodigieux, inconcevable ; [[ἀμήχανος]] τὸ [[πλῆθος]], τὸ [[μέγεθος]] extraordinaire par le nombre, par la grandeur ; ἀμήχανον [[ὅσον]] χρόνον prodigieusement longtemps (<i>litt.</i> inconcevable combien longtemps).<br />'''Étymologie:''' [[ἀ]], [[μηχανή]].

|elrutext='''ἀμήχᾰνος:''' дор. ἀμάχᾰνος 2 (μᾱ)<br /><b class="num">1)</b> [[бессильный]], [[беспомощный]], [[неспособный]] (ἀ. καὶ [[ἄτεχνος]] Plat.; ἀ. εἴς τι Eur.): ἐγὼ [[σέο]] ἀ. Hom. я не в силах помочь тебе; ἀ. τῇ πόλει Arph. не умеющий быть полезным государству; ἀ. πρὸς τὸν βίον Arst. неприспособленный к жизни; [[ἔφυν]] ἀ. ποιεῖν τι Soph. я от природы не в состоянии сделать что-л.; ἀμήχανόν τινα ποιεῖν или τιθέναι Plat. поставить кого-л. в [[затруднительное положение]];<br /><b class="num">2)</b> [[непреодолимый]], [[неотвратимый]] ([[συμφορά]] Eur.);<br /><b class="num">3)</b> [[непроходимый]] ([[ὁδός]] Xen., Plut.);<br /><b class="num">4)</b> [[неразрывный]] ([[δεσμά]] HH);<br /><b class="num">5)</b> [[неутолимый]] ([[ἄλγος]] Soph.);<br /><b class="num">6)</b> [[неизлечимый]], [[безнадежный]] (νόσοι Soph.);<br /><b class="num">7)</b> [[непреклонный]], [[несговорчивый]], [[неуступчивый]], [[своенравный]] ([[Ζεύς]], Ἣρη, [[Ἀχιλλεύς]] Hom.): ἀ. παραρρητοῖσι πιθέσθαι Hom. [[не поддающийся]] (никаким) [[уговорам]];<br /><b class="num">8)</b> [[непоправимый]] (ἔργα Hom.; [[δόλος]] Hes.);<br /><b class="num">9)</b> [[невозможный]], [[неисполнимый]] ([[ἀμήχανον]] τελέσσαι Hom.): ἀ. ἐκμαθεῖν Soph. [[непостижимый]];<br /><b class="num">10)</b> [[неуловимый]] (в своем значении), [[непонятный]] ([[ὄνειρος]] Hom.);<br /><b class="num">11)</b> [[невообразимый]], [[невероятный]], [[неописуемый]], [[необычайный]] (μεγέθη, ἡδοναί Plat., Plut.): ἀ. τὸ [[πλῆθος]] Xen. или ἀ. πλήθει Plat. [[бесчисленный]], [[несметный]]; ἀ. [[ὅσος]] Plat. [[невероятно]] [[большой]], [[необыкновенный]].