παπταίνω: Difference between revisions

|Definition=aor. [[ἐπάπτηνα]] (in Hom. always without augm.): Ep. Verb, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[look about one with a sharp]], [[searching glance]], πάντοσε παπταίνων, ὥς τ' αἰετός <span class="bibl">Il.17.674</span>; δεινὸν π., αἰεὶ βαλέοντι ἐοικώς <span class="bibl">Od.11.608</span>, cf. <span class="bibl">Il.13.551</span>, etc.; πάντοσε παπταίνοντε, φόνον ποτιδεγμένω αἰεί <span class="bibl">Od. 22.380</span>; πάπταινε καὶ φρόντιζε <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>1034</span>; μηκέτι πάπταινε πόρσιον <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>1.114</span>: followed by a relat. clause, πάντοσε παπταίνων, μή τις χρόα χαλκῷ ἐπαύρῃ <span class="bibl">Il.13.649</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>336</span>; <b class="b3">πάπτηνεν δὲ ἕκαστος, ὅπῃ φύγοι αἰπὺν ὄλεθρον</b> [[looked about]] [to see] how... <span class="bibl">Il.16.283</span>; πάπτηνεν... εἴ τις ἔτ' ἀνδρῶν ζωὸς ὑποκλοπέοιτο <span class="bibl">Od.22.381</span>: with Preps., ἀμφὶ ἓ παπτήνας <span class="bibl">Il.4.497</span>, <span class="bibl">15.574</span>; μοι ὄσσε Τρωϊκὸν ἂμ πεδίον παπταίνετον <span class="bibl">23.464</span>; τρέσσε δὲ παπτήνας ἐφ' ὁμίλου <span class="bibl">11.546</span>; π.… κατὰ στίχας <span class="bibl">17.84</span>; πάντῃ π. πρὸς πέτρην <span class="bibl">Od.12.233</span>; πάντοσε π. ποτὶ τοίχους <span class="bibl">22.24</span>; <b class="b3">π. μεθ' ὁμήλικας</b> [[look wistfully]] after his comrades, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>444</span>; πρὸς αὐγάς <span class="bibl">Parm.15</span>; εἴσω τῆσδε π. πύλης <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>11</span>; ἐς γάμον ἄλλης π. <span class="title">AP</span> 7.700 (Diod.): also in later Prose, π. περὶ εὕρεσιν <span class="bibl">Onos.3.2</span>; ἐπὶ θάτερα <span class="bibl">Plu.<span class="title">Pomp.</span>71</span>; πρός τινα <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>37</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc., [[look round for]], [[look after]], παπταίνων ἥρωα Μαχάονα <span class="bibl">Il.4.200</span>; π. Αἴαντα μέγαν <span class="bibl">17.115</span>; π. τὰ πόρσω <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.22</span>; τὰ μακρά <span class="bibl">Id.<span class="title">I.</span>7(6).44</span>; [[παπτάναις]] (Aeol. aor. 1 part.) <b class="b3">ἀρίγνωτον πέδιλον</b> [[having set eyes on]]... <span class="bibl">Id.<span class="title">P.</span>4.95</span>; εἱρεσίαν ἀδάητον ἔτ' ὄθμασι <span class="title">Hymn.Is.</span>157; <b class="b3">τὸν δ' ἀγρίοις ὄσσοισι π</b>. [[glaring at]] him, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1231</span>.</span>

|btext=<i>f.</i> παπτανῶ, <i>ao.</i> ἐπάπτηνα, <i>pf. inus.</i><br /><b>1</b> regarder de tous les côtés, promener ses regards autour de soi avec inquiétude <i>ou</i> crainte, jeter des regards inquiets ; κατὰ δόμον OD de côté et d'autre dans la maison ; avec [[ὅπη]] IL regarder avec inquiétude par où ; avec [[μή]] : prendre garde que… ne;<br /><b>2</b> chercher des yeux avec inquiétude <i>ou</i> crainte, acc.;<br /><b>3</b> <i>postér.</i> regarder <i>en gén.</i><br />'''Étymologie:''' R. Πτα, se blottir, avec redoubl. ; v. [[πτήσσω]].

{{ls

|lstext='''παπταίνω''': μέλλ. -ᾰνω: ἀόρ. ἐπάπτηνα, παρ’ Ὁμήρ. ἀείποτε [[ἄνευ]] αὐξήσεως· (ἴδε ἐν τέλ.)· Ἐπικ. [[ῥῆμα]], [[βλέπω]] μετὰ προσοχῆς, παρατηρῶ, κυττάζω, [[πάντοσε]] παπταίνων, ὥς τ’ αἰετὸς Ἰλ. Ρ. 674· δεινὸν π, αἰεὶ βαλέοντι ἐοικὼς Ὀδ. Λ. 608· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μετὰ παραλλήλου σημασίας φόβου ἢ φυλάξεως, [[περιβλέπω]], [[προσέχω]] ὁλόγυρα, Ἰλ. Ν. 551, κτλ.· [[πάντοσε]] παπταίνοντε, φόνον ποτιδεγμένω αἰεὶ Ὀδ. Χ. 380· ἑπομένης ἐξηρτημένης προτάσεως, [[πάντοσε]] παπταίνων, μή τις [[χρόα]] χαλκῷ ἐπαύρῃ [[αὐτόθι]] 649, πρβλ. Αἰσχύλ. Πρ. 334, 1034· πάπτηνεν δὲ [[ἕκαστος]], ὅπη φύγοι αἰπὺν ὄλεθρον, περιέβλεψε [διὰ νὰ ἴδῃ] πῶς …, Ἰλ. Π. 283 πάπτηνεν ... εἴ τις ἔτ’ ἀνδρῶν ζωὸς ὑποκλοπέοιτο Ὀδ. Χ. 381· - μετὰ προθέσ., ἀμφὶ ἓ παπταίνειν Ἰλ. Δ. 497., Ο. 574· [[πάντη]] δέ μοι [[ὄσσε]] Τρωικὸν ἄμ [[πεδίον]] παπταίνετον, περιβλέπουσιν, Ψ. 464· τρέσσε δὲ παπτήνας ἐφ’ ὁμίλου Λ. 545· π. ... κατὰ στίχας Ἰλ. Ρ. 84· [[πάντη]] π. πρὸς πέτραν Ὀδ. Μ. 233· [[πάντοσε]] π. [[ποτὶ]] τοίχους Χ. 24· π. μεθ’ ὁμήλικας, [[βλέπω]] μετὰ πόθου πρὸς τοὺς συμπαίκτορας, Ἡσιόδ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 442· - βραδύτερον, [[εἴσω]] τῆσδε π. πύλης, Σοφ. Αἴ. 11· ἐς γάμον ἄλλης π. Ἀνθολ. Π. 7. 700. ΙΙ. μετ’ αἰτ., [[βλέπω]] ὁλόγυρα ἀναζητῶν τινα ἤ τι, ζητῶ τινα ἤ τι, παπταίνων ἥρωα Μαχάονα Ἰλ. Δ. 200· π. Αἴαντα μέγαν Ρ. 115· π. τὰ [[πόρσω]] Πινδ. Π. 3.39, πρβλ. Ο. 1. 183, Ι. 7 (6), 61· παπτάναις (Δωρ. ἀόρ. α΄ μετοχ.) ἀρίγνωτον [[πέδιλον]], προσηλώσας τὰ βλέμματά του εἰς …, ὁ αὐτ. ἐν ΙΙ. 4. 166· τὸν δ’ ἀγρίοις ὄσσοισι π., μὲ ἀγρίους ὀφθαλμοὺς προσβλέπων, Σοφ. Ἀντ. 1231. - Σπάνιον παρὰ τοῖς Τραγ., ἀλλ’ εὕρηται παρὰ τοῖς πεζολόγοις (Ἐπειδὴ ἡ [[λέξις]] φαίνεται [[κυρίως]] σημαίνουσα πεφοβημένον [[βλέμμα]], προέκυψεν [[ἴσως]] κατ’ ἀναδιπλασιασμὸν ἐκ τῆς √ΠΤΑ, πρβλ. [[πτήσσω]]).

|auten=du. παπταίνετον, aor. πάπτηνε, [[part]]. παπτήνᾶς: [[peer]] [[around]], [[look]] [[about]] [[cautiously]], [[look]] in [[quest]] of [[something]], Il. 13.551, Od. 17.330, Il. 11.546, Il. 4.200 ; δεινόν, ‘[[glancing]] [[terribly]] [[about]] him,’ Od. 11.608.

|lsmtext='''παπταίνω:''' μέλ. <i>-ᾰνω</i>, αόρ. αʹ <i>ἐπάπτηνα</i>, Επικ. <i>πάπτηνα</i> ·<br /><b class="num">I.</b> [[βλέπω]] προσεκτικά, [[παρατηρώ]], σε Όμηρ.· [[κυρίως]] με [[σημασία]] φόβου ή προφύλαξης, [[κοιτάζω]] ή [[περιεργάζομαι]] [[τριγύρω]], στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> με αιτ., [[κοιτάζω]] [[ολόγυρα]], [[αναζητώ]], [[ψάχνω]], σε Ομήρ. Ιλ., Πίνδ.· <i>παπτάναις</i> (μτχ. Δωρ. αορ. αʹ), [[ρίχνω]] τα μάτια μου πάνω σ' ένα [[πράγμα]], σε Πίνδ.· [[αγριοκοιτάζω]], <i>τινά</i>, σε Σοφ.

{{elru

|elrutext='''παπταίνω:''' (fut. παπτᾰνῶ, aor. ἐπάπτηνα - эп. πάπτηνα; дор. part. παπτάναις с τᾱ)<br /><b class="num">1)</b> (зорко), [[оглядываться кругом]], [[озираться]], ([[πάντοσε]] Hom.): π. ὀμφὶ ἕ Hom. оглянуться вокруг себя; π. πρός τι Hom. и ἐπί τι Plut. устремить взор на что-л.; π. κατὰ δόμον Hom. обводить взглядом (весь) дом; π. [[μετά]] τινα Hes. озираться (или искоса поглядывать) на кого-л.; τὸν δ᾽ ἀγρίοις ὄσσοισι παπτήνας Soph. взглянув на него суровыми глазами;<br /><b class="num">2)</b> [[искать глазами]] (τινά Hom.).

|elnltext=παπταίνω, Dor. praes. ptc. f. παπταίνοισα; ep. imperf. πάπταινον; ep. aor. πάπτηνα, Dor. ptc. παπτάναις. met acc. (uit)kijken naar, aanzien:; παπταίνων ἥρωα Μαχάονα uitkijkend naar de held Machaon Il. 4.200; τὸν δ’ ἀγρίοις ὄσσοισι παπτήνας ὁ παῖς zijn zoon keek hem met wilde ogen aan Soph. Ant. 1231; speurend onderzoeken, met afh. zin:; πάπτηνεν δὲ ἕκαστος ὅπῃ φύγοι αἰπὺν ὄλεθρον ieder speurde hoe hij de dreigende ondergang kon ontkomen Il. 16.283; πάπτηνεν... εἴ τις ἔτ’ ἀνδρῶν... ὑποκλοπέοιτο hij speurde rond of nog iemand zich verborgen hield Od. 22.381; overdr.: πάπταινε... μή τι πημανθῇς kijk uit dat je niets overkomt Aeschl. PV 334. intrans. onderzoekend rondkijken, speuren, spieden:; πάντοσε παπταίνοντε overal speurend Od. 22.380; met prep.:; ἀμφὶ ἕ παπτήνας met een spiedende blik om zich heen Il. 4.497; παπτήνας ἐφ’ ὁμίλου met een blik op de menigte Il. 11.546; πάπτηνεν... κατὰ στίχας zijn blik ging de rijen langs Il. 17.84; παπταίνων μεθ’ ὁμήλικας omziend naar zijn leeftijdgenoten Hes. Op. 444; παπταίνοντι πρὸς... πέτρην terwijl ik speurend naar de rots keek Od. 12.233; met adv.:; εἴσω τῆσδε παπταίνειν πύλης binnen deze poort spieden Soph. Ai. 11; overdr. opletten:. πάπταινε καὶ φρόντιζε let op en denk na Aeschl. PV 1034.

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">to look around, to glance at smth.</b> (Il.).<br />Other forms: Aor. [[παπτῆναι]] (<b class="b3">-ᾶναι</b> Pi.), fut. <b class="b3">-ανέω</b>.<br />Compounds: Rarely w. <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">περι-</b>.<br />Derivatives: Besides <b class="b3">πεπτήνας περιβλεψάμενος</b> H. and, from cross with [[παμφαλώμενος]] (s. [[παμφαλάω]]), <b class="b3">παπταλώ-μενος</b> (Lyc.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Intensive reduplicated formation <b class="b3">πα-πτ-αίνω</b> (to which analog. <b class="b3">-ανέω</b>, <b class="b3">-ῆναι</b>; Chantraine Gramm. hom. 1, 375). Since long (Legerlotz KZ 8, 417) connected with some Cypriot H.glosses: <b class="b3">ἰμπάταον ἔμβλεψον</b>. [[Πάφιοι]], <b class="b3">ἰνκαπάταον ἐγκατάβλεψον</b>. The here found aor. <b class="b3">πατά-σαι</b> may also be seen in <b class="b3">καπατάς καθορῶν</b>. <b class="b3">παρὰ Εὔκλῳ</b> H. (cod. <b class="b3">κάπατας καθαρόν</b> ... [[Εὑηλῶν]]), if contracted from <b class="b3">*πατάσας</b> (Hoffmann Dial. 1, 118); diff. Bechtel Lex. 270 (with M. Schmidt): from pres. <b class="b3">*πάταμι</b>. The form <b class="b3">ἀνεπάταξεν ἐξ ὕπνου ἀνέβλεψεν</b>, which stands beside it, one is prepared to consider as, <b class="b2">elevate (the eyes)</b> and to connect with [[πατάσσω]]; here further <b class="b3">καπατᾶ κατακόψεις</b>. [[Πάφιοι]] H., prob. with Hoffmann [[l.c.]] from <b class="b3">*πατά-ω</b> [[beat]] (in <b class="b3">πάτα-γος</b>, <b class="b3">πατά-σσω</b>). Is also <b class="b3">πατά-σαι</b> [[glance]], and finally also <b class="b3">πα-πτ-αίνω</b> semantiscally to be connected? Or the last to [[πέτομαι]] from fluttering around of the look? - The word can hardly be IE.

|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[look]] [[earnestly]], [[gaze]], Hom.; [[mostly]] with [[notion]] of [[alarm]] or [[caution]], to [[look]] or [[peer]] [[around]], Hom.<br /><b class="num">II.</b> c. acc. to [[look]] [[round]] for, [[look]] [[after]], Il., Pind.; παπτάναις (doric aor1 [[part]].) having set eyes on a [[thing]], Pind.: to [[glare]] at, τινά Soph.

|ftr='''παπταίνω''': {paptaínō}<br />'''Forms''': Aor. παπτῆναι (-ᾶναι Pi.), Fut. -ανέω,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[sich umschauen]], [[nach etwas blicken]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': ganz vereinzelt m. ἀπο-, δια-, περι-,<br />'''Derivative''': Daneben πεπτήνας· περιβλεψάμενος II. und, durch Kreuzung mit παμφαλώμενος (s. [[παμφαλάω]]), παπταλώμενος (Lyk.).<br />'''Etymology''': Intensive Reduplikationsbildung [[παπταίνω]] (wozu analog. -ανέω, -ῆναι; Chantraine Gramm. hom. 1, 375). Schon längst (Legerlotz KZ 8, 417) mit einigen kyprischen H.glossen verbunden: ἰμπάταον· ἔμβλεψον. Πάφιοι, ἰνκαπάταον· ἐγκατάβλεψον. Der daraus sich ergebende Aor. πατάσαι kann auch in καπατάς· καθορῶν. παρὰ Εὔκλῳ H. (cod. κάπατας· καθαρόν ... Εὐηλῶν) stecken, wenn aus *πατάσας kontrahiert (Hoffmann Dial. 1, 118); anders Bechtel Lex. 270 (mit M. Schmidt): vom Präs. *πάταμι. Das daneben stehende ἀνεπάταξεν· ἐξ ὕπνου ἀνέβλεψεν ist man geneigt, als ‘(die Augen) aufschlagen’ mit [[πατάσσω]] zu verbinden; dazu ferner καπατᾶ· κατακόψεις. Πάφιοι H., wohl mit Hoffmann a. O. von *πατάω [[schlagen]] (in [[πάταγος]], [[πατάσσω]]). Ist auch πατάσαι [[blicken]], letzten Endes auch [[παπταίνω]] damit semantisch vereinbar? Oder letzteres zu [[πέτομαι]] vom Umherflattern des Blickes?<br />'''Page''' 2,472