τείνω: Difference between revisions

|Definition=Il.16.365, etc.: <span class="bld">A</span> fut. τενῶ Ar.''Th.''1205, (ἀπο-) [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 458b, (ἐκ-) E.''Med.''585: aor. ἔτεινα Il.4.124, Ep. [[τεῖνα]] 3.261: pf. τέτᾰκα D.H. 19.12, etc., (ἀπο-) [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 465e:—Med., fut. τενοῦμαι (παρα-) Th.3.46, (προ-) D.14.5: aor. ἐτεινάμην, Ep. <b class="b3">τειν-</b>, A.R.2.1043, 4.705, (προ-) [[Herodotus|Hdt.]] 9.34, (δι-) Antipho 5.46, Pl.''Ti.''78b:—Pass., fut. τᾰθήσομαι (παρα-) Id.''Ly.''204c: aor. <b class="b3">ἐτάθην</b> [ᾰ] [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''124 (lyr.), etc., Ep. [[τάθην]] Il.23.375: pf. τέτᾰμαι Hes.''Op.''549, etc.: plpf. 3sg. and pl. [[τέτατο]], [[τέταντο]], Od.11.11, Il.4.544; 3dual [[τετάσθην]] ib.536:—[[stretch]] by force, [[pull tight]], κυκλοτερὲς μέγα τόξον ἔτεινε Il.4.124; ἐπ' Ἀλεξάνδρῳ τείνοντα πάλαι τόξον [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''364 (anap.); <b class="b3">ἐξ ἄντυγος ἡνία τείνας</b> [[having tied]] the reins [[tight]] to the chariot-rail, Il.5.262; <b class="b3">ναὸς πόδα τείνας</b> [[keeping]] the sheet [[taut]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''716; κάλων τείνας οὔριον εὐφροσυνᾶν ''IG''14.793; οἱ ἀπείρως κατ' εὐθὺ τείνοντες Sor.1.73; <b class="b3">τῷ ψιμύθῳ.. παρειήν</b> [[make]] it (look) [[full]], AP11.374 (Maced.):—Med., <b class="b3">τείνατο τόξα</b> [[stretched his]] bow, A.R.2.1043, cf. Orph.''A.''589; of tendons, etc., Gal. 18(2).58, al.:—Pass., [ἱμὰς] ὑπ' ἀνθερεῶνος.. τέτατο [the strap] [[was made tight]], Il.3.372; τελαμῶνε περὶ στήθεσσι τετάσθην 14.404; <b class="b3">τέταθ' ἱστία</b> [[were stretched taut]], Od.11.11.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[stretch]] or [[strain]], <b class="b3">ἶσον τείνειεν πολέμου τέλος</b> [[strain]] the issue of war even, Il.20.101:—Pass., τῶν ἐπὶ ἶσα μάχη τέτατο πτόλεμός τε 12.436, 15.413, cf. Hes.''Th.''638; <b class="b3">τέτατο κρατερὴ ὑσμίνη</b> the fight [[was strained]], [[was intense]], Il.17.543; <b class="b3">ἵπποισι τάθη δρόμος</b> their pace [[was strained to the utmost]], 23.375; <b class="b3">τοῖσι δ' ἀπὸ νύσσης τέτατο δρόμος</b> they [[set off at full speed]] from the starting-line, ib.758, Od.8.121: <b class="b3">τ. αὐδάν</b> [[strain]] the voice, [[raise]] it [[high]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''574 (lyr.):—Pass. also, [[exert oneself]], [[be anxious]], Pi.''I.''1.49; ἀμφ' ἀρεταῖς Id.''P.''11.54.<br><span class="bld">3</span> [[stretch out]], [[spread]], ὅτε τε Ζεὺς λαίλαπα τείνῃ Il.16.365; <b class="b3">ἐπὶ νὺξ τέταται βροτοῖσι</b> night [[is spread]] over them, Od.11.19; ἀὴρ τέταται μακάρων ἐπὶ ἔργοις Hes.''Op.'' 549; of light, αἴγλαν ἃ τέταται S.''Ph.''831 (lyr.), cf. [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 616b; of sound, ἀμφὶ νῶτ' ἐτάθη πάταγος [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''124 (lyr.); <b class="b3">δίκτυα τ.</b> [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]'' 6.9; ψυχὴν διὰ παντός Pl.''Ti.''34b.<br><span class="bld">b</span> Gramm., [[lengthen]] a syllable, A.D.''Pron.''55.1:—Pass., ib.27.25, cf. 11.1 fin.<br><span class="bld">4</span> [[aim at]], [[direct towards]] a point, prop. from the bow, ἐπὶ Τροίᾳ τ. τὰ θεῶν ἀμάχητα βέλη S.''Ph.''198 (anap.): metaph., <b class="b3">ἔς τινα τ. φόνον</b> [[aim]], [[design]] death to one, [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''263 (but <b class="b3">τ. φόνον</b> [[prolong]] murder, Id.''Supp.''672); <b class="b3">τ. λόγον</b> εἴς τινα [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]'' 63a:—Pass., ἐς σὲ τ. γλῶσσα E.''Rh.''875; ἡ ἅμιλλα τέταται πρὸς τοῦτο [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''271a, cf. ''Lg.''770d, ''R.''581b.<br><span class="bld">II</span> [[stretch out in length]], [[lay]], <b class="b3">ζυγὰ ἐπιπολῆς τ.</b> [[Herodotus|Hdt.]]2.96:—Pass., [[lie out at length]], [[lie stretched]], ἐπὶ γαίῃ κεῖτο ταθείς Il.13.655; <b class="b3">ἐν κονίῃσι τετάσθην, τέταντο</b>, 4.536,544; <b class="b3">ταθεὶς ἐνὶ δεσμῷ</b> [[hanging stretched]] in chains, Od.22.200; [φάσγανον] ὑπὸ λαπάρην τέτατο [[hung along]] or [[by]] his side, Il.22.307; <b class="b3">διὰ.. αἰθέρος.. τέταται</b> [[extends]], Emp.135, cf. 100.2; τῶν ἐκ τῆς χώρας λεωφόρων εἰς τὴν πόλιν τεταμένων [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''763c; φλὲψ.. διὰ τοῦ κοίλου τείνεται [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''513b3: [[τεταμένος]] sometimes becomes a mere Adj., [[long]], <b class="b3">αὐχένα.. τεταμένον τῇ φύσει</b>, of birds, Id.''PA''692b20; in Gramm., of a [[long]] vowel, ''PBouriant''8 i 1, 14.<br><span class="bld">2</span> [[stretch]] or [[hold out]], [[present]], τινὰ ἐπὶ σφαγάν [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''1494 (lyr.); [[ἀσπίδα]], [[δόρυ]], ''AP''7.147 (Arch.), 720 (Chaerem.); <b class="b3">τὴν χεῖρά τινι</b> or <b class="b3">ἐπί τι</b>, A.R. 4.107, 1049:—Med., <b class="b3">τείνεσθαι χέρε, γυῖα, δειρήν</b>, [[one's]] hands, etc., Theoc.21.48, A.R.1.1009, 4.127, etc.; συὸς τέκος Id.4.705; [[ἑανούς]] ib.1155.<br><span class="bld">3</span> [[extend]], [[lengthen]], of [[time]], τὸν μακρὸν τ. βίον A. ''Pr.''537 (lyr.), cf. E.''Med.''670; αἰῶνα Id.''Ion'' 625; τόνδ' ἐτεινάτην λόγον A.''Ch.''510; μακροὺς τ. λόγους [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''1177; <b class="b3">τί μάτην τείνουσι βοήν</b>; (where others interpr. it like [[τ. αὐδάν]], v. supr. 1.2) Id.''Med.'' 201 (anap.); πολλὰ μὲν τάλαινα πολλὰ δ' αὖ σοφὴ.. μακρὰν ἔτεινας [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1296, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1040.<br><span class="bld">B</span> intr., of geographical position, [[stretch out]] or [[extend]], <b class="b3">παρ' ἣν</b> (''[[sc.]]'' [[λίμνην]]) τὸ.. ὄρος τείνει [[Herodotus|Hdt.]]2.6; <b class="b3">τὸ πρὸς Λιβύης.. ὄρος ἄλλο τείνει</b> ib.8; τ. μέχρι.. Id.4.38; ἐς.. Id.7.113; ἐπὶ.. X.''Ages.''2.17; of a dress, <b class="b3">ὑπὸ σφυροῖσι τ.</b> E.''Ba.''936; of a mountain, <b class="b3">ὑψόθι τ.</b> A.R.2.354: of [[time]], <b class="b3">ἡμερολεγδὸν τείνοντα χρόνον</b> [[dragging out]] time, [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''64 (anap.):—rarely so in Pass., ὄρος τεταμένον τὸν αὐτὸν τρόπον [[Herodotus|Hdt.]]2.8.<br><span class="bld">II</span> [[exert oneself]], [[struggle]], ἐναντία τισί [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 492d; [[press on]], [[hasten]], οἱ δ' ἔτεινον ἐς πύλας [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''720; δηλοῖ τοὖργον, οἷ τ. χρεών Id.''Or.''1129; τὸ μὴ τείνειν ἄγαν [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''711; τ. ὥς τινα Ar.''Th.''1205; ἔτεινον ἄνω πρὸς τὸ ὄρος X.''An.''4.3.21; εὐθὺ Βαβυλῶνος Luc.''Nec.''6; τὴν ἐπὶ τοῦ οὐρανοῦ Id.''Icar.''22.<br><span class="bld">III</span> [[extend to]], [[reach]], ἐπὶ τὴν ψυχήν [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''186c; ἐπὶ πᾶν Id.''Smp.''186b; of the veins [[stretching]] from one point to another, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''492a20, 513a2, al., cf. Pl.''Ti.'' 65c, Diog.Apoll.6.<br><span class="bld">2</span> [[tend]], [[refer]], [[belong to]], <b class="b3">τείνει ἐς σέ</b> [[it refers to]], [[concerns]] you, [[Herodotus|Hdt.]]6.109, cf. 7.135, E.''Ph.''435, ''Hipp.''797, etc.; <b class="b3">ποῖ τείνει καὶ εἰς τί</b>; to what does it tend? Pl.''Cri.''47c, cf. ''Tht.''163a, D.10.54; μηδαμόσε ἄλλοσε [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 499a; πρός τι Id.''Smp.''188d, ''Prt.'' 345b; ἐς ταὐτόν Id.''Cra.''439c.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">τείνειν πρός τινα</b> or τι, [[come near to]], to [[be like]], Id.''Tht.''169b, ''Cra.''402c; ἐγγύς τι τείνειν τοῦ τεθνάναι Id.''Phd.''65a, cf. ''R.''548d. (Cf. [[τανύω]], Skt. tanóti 'stretch', Lat. [[tendo]], etc.)

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1080.png Seite 1080]] fut. τενῶ, aor. ἔτεινα, perf τέτακα, τέταμαι, aor. p. ἐτάθην, [[spannen]], an-, ausspannen, ausdehnen, ausrecken; [[τόξον]], den Bogen spannen, Il. 4, 124 u. öfter, wie Aesch. Ag. 355 (vgl. [[τανύω]]); βέλη, Soph. Phil. 198; [[ἡνία]] ἐξ ἄντυγος τείνειν, die Zügel fest anbinden, Il. 3, 261. 5, 262. 19, 394; ἱμὰς τέτατο, der Riemen war straff angespannt, 3, 372; τελαμῶνε [[τετάσθην]], 14, 404; ταθεὶς ἐνὶ δεσμῷ, Od. 22, 200; [[ἱστία]] τέτατο, die Segel waren gespannt, 11, 11; so Soph. ναὸς [[ὅστις]] ἐγκρατὴς πόδα τείνας ὑπείκει [[μηδέν]], Ant. 712; u. übertr., τὸ μὴ τείνειν [[ἄγαν]], 707; auch ὅτε τε Ζεὺς λαίλαπα τείνῃ, Il. 16, 365, wenn er ein Unwetter ausspannt, ausbreitet; νὺξ τέταται βροτοῖσιν, Nacht ist ausgebreitet über den Menschen, Od. 11, 19; ἀὴρ τέταται, die Luft ist ausgebreitet, Hes. O. 551. Vgl. noch [[φάρμακον]] τείνων ἀμ φὶ γένυι, vom angelegten Zügel, Pind. Ol. 13, 85. – Auch der Länge nach hinstrecken, ὥς τε [[σκώληξ]] ἐπὶ γαίῃ κεῖτο [[ταθείς]], Il. 13, 655; πρηνὴς ἐπὶ γαίῃ κεῖτο [[ταθείς]], 21, 119; ἐν κονίῃσι [[τετάσθην]], τέταντο, 4, 536. 544; vgl. ἐν στεῤῥοῖς λέκτροισι ταθεῖσα, Eur. Troad. 114; [[φάσγανον]] ὑπὸ λαπάρην τέτατο, das Schwert hing lang herab, Il. 22, 307. – In die Länge ziehen und anspannen, übertr., εἰ δὲ [[θεός]] περ [[ἶσον]] τείνειεν πολέμου [[τέλος]], Il. 20, 101, das Ziel des Krieges gleich anspannen oder etwa gleiche Bahnen zum Ziele des Sieges zumessen, d. i. beiden Parteien gleich günstig sein; u. pass., τῶν ἐπὶ ἶσα [[μάχη]] τέτατο πτόλεμ ός τε, 12, 456. 15, 413, Kampf u. Schlacht war ihnen gleich gespannt, d. i. es wurde von ihnen mit gleichem Glücke gekämpft; vgl. Hes. Th. 638; ähnlich ἐπὶ Πατρόκλῳ τέτατο κρατερὴ [[ὑσμίνη]], Il. 17, 634, es spannte sich das Gefecht an, man kämpfte mit Anstrengung, Anspannung aller Kräfte, wie τείνειν αὐδήν, die Stimme anspannen, anstrengen, Aesch. Pers. 566; λόγον, die Rede ausdehnen, eine lange Rede halten, Ch. 503; vgl. ἀμφὶ νῶτ' ἐτάθη πάεαγος, mehr in räumlicher Beziehung zu nehmen, Soph. Ant. 124; μἡ τεῖνε [[μακράν]], ''[[sc.]]'' λόγον, Ai. 1019; τί [[μάτην]] τείνουσι βοάν, Eur. Med. 201; vom Lichte, verbreiten, διὰ παντὸς τοῦ οὐρανοῦ καὶ γῆς τεταμένον φῶς, Plat. Rep. X, 616 b; ἵπποισι τάθη [[δρόμος]], der Lauf ward von den Pferden angespannt, d. i. sie strengten sich an im Lauf, Il. 23, 375, während man ib. 758 Od. 8, 121 einfacher nehmen kann: der Lauf erstreckte sich seiner Richtung nach. – Auch von der Zeit, αἰῶνα, das Leben hinziehen, ein langes Leben führen, Eur. Ion 625; βίον, Med. 670; Aesch. Ag. 1335; vgl. ἡδύ τι θαρσαλέαις τὸν μακρὸν τείνειν βίον ἐλπίσι, Prom. 535; ὡς μὴ μακροὺς [[τείνω]] λόγους, Eur. Hec. 1177; vgl. συχνοὺς [[τείνω]] τῶν λόγων, Plat. Gorg. 519 e. Bei Ath. III, 106 c u. sonst vom Dehnen, Langsprechen einer Sylbe. – Auf ein Ziel hinrichten, hinlenken, βέλη ἔπὶ Τροίᾳ, Soph. Phil. 198; φόνον εἴς τινα, Mordanschläge auf Einen richren, Eur. Hec. 263; τὸν νοῦν ἐπί τινι, Sp. – Häufig intrans., zunächst – a) vom Orte, sich erstrecken, ausdehnen, sich hinziehen; besonders εἴς τι, sich wohin, bis zu einem Ziele erstrecken, Her. 4, 38. 7, 113, der so auch pass. sagt τὸ [[ὄρος]] τεταμένον τὸν αὐτὸν τρόπον, das Gebirge, das sich auf dieselbe Weise hinerstreckt, 2, 8; τείνοντα χρόνον τρομέονται, die sich in die Länge ziehende Zeit, Aesch. Pers. 65. – b) von Personen, auf Etwas zugehen, auf ein Ziel losstreben, τείνειν ὥς τινα, zu Einem hineilen, Ar. Thesm. 1205; τείνειν εἰς πύλας, Eur. Suppl. 720; ἔτεινον ἄνω πρὸς τὸ [[ὄρος]], Xen. An. 4, 3, 21. – c) auf Etwas gerichtet sein, sich worauf beziehen, worauf zielen, τείνει εἰς σέ, es geht auf dich, Her. 6, 109; τὰ πρὸς τὴν ἀρετὴν τείνοντα, das auf die Tugend Bezug Habende, Plat. Polit. 308 e; εἰς σὲ τείνει τῶνδε [[διάλυσις]] κακῶν, Eur. Phoen. 438; ὥςτε καὶ τοῦτο τοῦ ᾄσματος πρὸς τοῦτο τείνει, ὅτι, Plat. Prot. 345 c, vgl. Conv. 188 d; εἰς σὲ τείνουσιν αὗται αἱ ᾠδαί, Lys. 205 e; ἡ πρὸς τὴν ὄνησιν τείνουσα [[πρᾶξις]], Crat. 419 h; daher auch von Linien, ἀπὸ τῆς ἐκ γωνίας εἰς γωνίαν τεινούσης, Men. 85 b; τὰ [[μηδαμόσε]] [[ἄλλοσε]] τείνοντα ἢ πρὸς δόξαν καὶ ἔριν, Rep. VI, 499 a; πρὸς σὲ [[μᾶλλον]] τείνει τὰ τοῦ ἡγεμόνος ἔργα ἢ πρὸς ἐμέ, Xen. Oec. 7, 39. Aber auch τείνειν [[πρός]] τινα od. [[πρός]] τι = an Etwas hinanreichen, ähnlich sein, Plat. Crat. 402 c; [[ἐγγύς]] τι τείνειν τοῦ θανάτου, Phaed. 65 a, vgl. Theaet. 169 a. – d) sich anspannen, anstrengen, Sp., wie auch das pass. gebraucht wird, ἀμφ' ἀρεταῖς τέταμαι, Pind. P. 11, 54; λιμὸν ἀμύνων τέταται, I. 1, 49.

|btext=<i>f.</i> τενῶ, <i>ao.</i> ἔτεινα, <i>pf.</i> [[τέτακα]];<br /><i>Pass. f.</i> ταθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐτάθην]], <i>pf.</i> [[τέταμαι]];<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> tendre : [[τόξον]] IL un arc ; [[ἡνία]] IL les rênes ; [[τόξον]] ἐπί τινι ESCHL tendre un arc contre qqn ; τὰ βέλη ἐπὶ Τροίᾳ SOPH tendre ses traits contre Troie ; <i>Pass.</i> ἵστια [[τέτατο]] OD les voiles sont tendues ; τ. ἐνὶ δεσμῷ OD être tendu, <i>càd</i> tenu immobile dans des liens;<br /><b>2</b> étendre, déployer : λαίλαπα IL une nuée d'orage ; νὺξ τέταται βροτοῖσιν OD la nuit est étendue sur les mortels ; τείνειν [[ἴσον]] πολέμου [[τέλος]] IL <i>litt.</i> étendre aux deux combattants un résultat égal au combat) laisser les deux combattants égaux sans favoriser l'un <i>ou</i> l'autre;<br /><b>3</b> [[étendre]], [[allonger]] ; <i>Pass.</i> être étendu : ἐπὶ γαίῃ IL à terre ; <i>avec idée de temps</i> τ. βίον ESCHL traîner sa vie ; τ. λόγον, <i>ou abs.</i> τ. μακρόν (<i>s.e.</i> λόγον) ESCHL, SOPH prolonger son discours;<br /><b>4</b> tendre avec effort : [[αὐδάν]] ESCHL forcer la voix ; λόγον ESCHL faire résonner sa parole ; ἵπποισι [[τάθη]] [[δρόμος]] IL les chevaux redoublèrent de vitesse ; [[τέτατο]] κρατερὴ [[ὑσμίνη]] IL le combat redoublait d'acharnement ; [[μάχη]] [[τέτατο]] πτόλεμός [[τε]] IL le combat et la lutte se prolongeaient;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> [[tendre vers]], [[se diriger vers]] : [[παρά]] τι le long de qch ; <i>avec idée de temps</i> τείνων [[χρόνος]] ESCHL durée prolongée ; <i>en parl. de pers.</i> [[εἴς]] τινα PLAT se diriger vivement vers qqn ; πρός τι tendre vers un but;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> avoir du rapport avec, concerner : ἔς τινα HDT qqn;<br /><b>3</b> se rapprocher de : [[ἐγγύς]] τι τ. τινός PLAT s'approcher assez près de qch, ressembler à qch;<br /><b>4</b> [[faire effort]] : τὸ μὴ τείνειν [[ἄγαν]] SOPH ne pas se tendre trop, <i>càd</i> ne pas être opiniâtre.<br />'''Étymologie:''' R. Τα, par allong. Ταν, tendre ; cf. [[τάνυμαι]], [[τανύω]], [[τάσις]] ; <i>lat.</i> [[teneo]], [[tendo]].

|sltr=[[τείνω]] (τείνων; aor. τεῖνον: med. &amp; [[pass]]. pf. τέτᾰμαι, -ᾰται; τετάσθαι: cf. [[τανύω]].) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[extend]] [[φάρμακον]] πραὺ τείνων ἀμφὶ γένυι i. e. placing the [[bridle]] in the [[mouth]] of Pegasos (O. 13.85) met., φιλέων δ' ἂν εὐχοίμαν Κρονίδαις ἐπ Αἰολάδᾳ καὶ γένει εὐτυχίαν τετάσθαι ὁμαλὸν χρόνον (Lobel: τετάχθαι G-H.) Παρθ. 1. 13.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> med. &amp; [[pass]]. pf., be excercised, [[intent]] cf. [[ἔγκειμαι]]. ξυναῖσι δ' ἀμφ ἀρεταῖς [[τέταμαι]] (P. 11.54) γαστρὶ δὲ [[πᾶς]] [[τις]] ἀμύνων λιμὸν αἰανῆ [[τέταται]] is [[intent]] [[upon]] (I. 1.49) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> in tmesis ἀνὰ δ' [[ἱστία]] τεῖνον (v. [[ἀνατείνω]]) (N. 5.51)

|mltxt=ΝΜΑ<br /><b>1.</b> [[τεντώνω]] (α. «[[τείνω]] το [[τόξο]]» β. «ὅρα μὴ κατὰ τὴν παροιμίαν ἀπορρήξωμεν [[πάνυ]] τείνουσαι τὸ [[καλώδιον]]», λουκιαν.)<br /><b>2.</b> [[φέρω]] [[προς]] τα [[εμπρός]], [[προτείνω]], [[προβάλλω]] (α. «[[τείνω]] την [[κεφαλή]]» β. «[[τείνω]] την χείρα» γ. «ἀσπίδα τείνας», <b>Ανθ. Παλ.</b><br />δ. «χεῖρας ἔτεινεν [[ἀμήχανος]]», Απολλ. Ρόδ.)<br /><b>3.</b> <b>(αμτβ.)</b> [[αποβλέπω]], [[αποσκοπώ]] (α. «η ενέργειά του τείνει [[προς]] [[συμφιλίωση]]» β. «εἰς σὲ τείνει τῶνδε [[διάλυσις]] κακῶν», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μέσ.</b> <i>τείνομαι</i><br />οδηγούμαι σε [[ένταση]], σε [[εγρήγορση]] (α. «τεταμένη [[προσοχή]]» β. «ὁ [[πόνος]] συνεχὴς τέταται διὰ πάσης ὥρας ἔτους», Λιβάν.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>(αμτβ.)</b> έχω [[τάση]], [[ρέπω]], [[κλίνω]] (α. «ο [[καιρός]] τείνει [[προς]] [[βελτίωση]]» β. «τείνει [[προς]] την [[ακολασία]]»)<br /><b>2.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) [[τεταμένος]], -<i>η</i>, -<i>ο</i><br />αυτός που μπορεί να οδηγήσει σε [[σύγκρουση]] (α. «τεταμένες σχέσεις» β. «τεταμένη [[κατάσταση]]»)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[απλώνω]], [[ξαπλώνω]] («ώ τρισμακάριστον [[ξύλον]], ἐν ᾧ ἐτάθη [[Χριστός]]», Μηναί.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[απλώνω]] [[κατά]] [[μήκος]], [[παρατείνω]], [[επιμηκύνω]] χρονικά (α. «εἰ δὲ [[θεός]] περ [[ἶσον]] τείνειεν πολέμου [[τέλος]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «ἀεὶ τείνεις βίον», <b>Ευρ.</b><br />γ. «μακροὺς [[τείνω]] λόγους», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> (για προσ.) [[εντείνω]] τις δυνάμεις μου, [[καταβάλλω]] [[μεγάλη]] [[προσπάθεια]] («ἀμφ' ἀρεταῖς τέταμαι», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[διαχέω]] (α. «ἐπὶ νὺξ τέταται βροτοῖσι», <b>Ομ. Οδ.</b><br />β. «διὰ παντὸς οὐρανοῦ καὶ γῆς τεταμένον φῶς», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>γραμμ.</b> [[εκτείνω]] [[συλλαβή]]<br /><b>5.</b> (σχετικά με τον λόγο) [[απευθύνω]] («εἰς σὲ τείνεται [[γλῶσσα]]», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>6.</b> ([[ιδίως]] σχετικά με βέλη) [[κατευθύνω]] [[προς]] κάποιο [[σημείο]], [[σκοπεύω]]<br /><b>7.</b> [[εκτείνω]] [[κατά]] [[μήκος]], [[αραδιάζω]] («ζυγὰ ἐπιπολῆς τείνουσιν», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>8.</b> (ενεργ. και παθ.) (κυριολ. και μτφ.) [[φθάνω]] ώς κάποιο [[σημείο]] (α. «τὰ ἐπὶ Λέχαιον τείνοντα τείχη», <b>Ξεν.</b><br />β. «[[ὄρος]] τεταμένον τὸν αὐτὸν τρόπον», <b>Ηρόδ.</b><br />γ. «ὅσα διὰ τοῦ σώματος παθήματα ἐπὶ τὴν ψυχὴν τείνει», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>9.</b> (για [[ένδυμα]]) [[πέφτω]] [[προς]] τα [[κάτω]] («στολίδες ὑπὸ σφυροῖσι τείνουσιν», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>10.</b> (για χρόνο) παρατείνομαι («ἡμερολεγδὸν τείνοντα χρόνον τρομέονται», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>11.</b> [[σπεύδω]] να φθάσω [[κάπου]], [[πηγαίνω]] [[γρήγορα]] («οἱ δ' ἔτεινον ἐς πύλας», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>12.</b> [[είμαι]] [[παρεμφερής]] [[προς]] κάποιον ή [[προς]] [[κάτι]], [[μοιάζω]] («σύ δέ μοι δοκεῖς πρὸς τὸν Σκείρωνα μᾶλλον τείνειν», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>13.</b> <b>παθ.</b> α) [[είμαι]] πεσμένος, ξαπλωμένος με ανοιχτά τα [[μέλη]]<br />β) [[κρέμομαι]] («[[φάσγανον]] ὑπὸ λαπάρην τέτατο», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>14.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ. ως επίθ.) [[μακρύς]], [[επιμήκης]]<br /><b>15.</b> <b>φρ.</b> α) «τέτατο κρατερὴ [[ὑσμίνη]]» — η [[σύγκρουση]] ήταν πολύ σφοδρή (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «τάθη [[δρόμος]]» και «τέτατο [[δρόμος]]» — η [[επιτάχυνση]] ήταν η μεγαλύτερη δυνατή (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />γ) «[[τείνω]] βοήν» ή «βοᾱτιν αὐδάν» — [[υψώνω]] τον τόνο της φωνής (<b>Αισχύλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[τείνω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>τέν</i>-<i>jω</i>, με [[αντέκταση]]) ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>ten</i>- «[[εκτείνω]], [[τεντώνω]], [[σύρω]], [[τραβώ]]» και συνδέεται με τον αρχ. ινδ. αθέματο αόρ. <i>a</i>-<i>tan</i> και με το λατ. <i>ten</i>-<i>do</i> (με οδοντική [[παρέκταση]] -<i>d</i>-). Στο [[κέντρο]] του συστήματος της Ελληνικής [[πρέπει]] να τοποθετηθεί ο αόρ. <i>ἔτειν</i>-<i>α</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ἔ</i>-<i>τεν</i>-<i>σα</i>, με [[αντέκταση]] πιθ. <span style="color: red;"><</span> IE <i>e</i>-<i>tens</i>-<i>m</i>). Ο [[μέσος]] παρακμ. του ρ. <i>τέτα</i>-<i>μαι</i> έχει σχηματιστεί από τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. παρακμ. <i>ta</i>-<i>tn</i>-<i>e</i>), ενώ ο ενεργ. παρακμ. <i>τέτα</i>-<i>κα</i>, [[αντί]] του αναμενόμενου <i>τέ</i>-<i>τον</i>-<i>α</i> (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>tat</i><i>ā</i><i>na</i>, λατ. <i>tetinit</i>), έχει σχηματιστεί αναλογικά [[προς]] τον [[μέσο]] παρακμ. <i>τέταμαι</i>. Ο παθ. αόρ. <i>ἐ</i>-<i>τάθην</i>, ο μέλλ. <i>τενῶ</i> [[καθώς]] και ο ενεστ. [[τείνω]] [[είναι]] μτγν. σχηματισμοί αποκλειστικά της Ελληνικής. Αρχαιότερος ενεστ. του συστήματος [[είναι]] ο ενεστ. <i>τά</i>-<i>νυ</i>-<i>μαι</i> <b>βλ. λ.</b>, ο [[οποίος]] αντικαταστάθηκε από τον τ. [[τείνω]]. Στην απαθή [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>τεν</i>- ανάγονται το ουσ. <i>τέν</i>-<i>ων</i>, -<i>οντος</i> (με οδοντική [[παρέκταση]], <b>πρβλ.</b> [[IE]] <i>e</i>-<i>ten</i>-<i>t</i>) και τα σύνθ. σε -<i>τενής</i> (πιθ. <span style="color: red;"><</span> αμάρτυρο ουδ. <i>τένος</i>), με σιγμόληκτο [[θέμα]] ([[πρβλ]]. [[βυρσοτενής]], [[ευθυτενής]], [[σχοινοτενής]]), που αντιστοιχεί ακριβώς με το λατ. <i>tenus</i>, -<i>oris</i> «τεντωμένο [[σχοινί]]» και με το αρχ. ινδ. <i>tanas</i> «[[καταγωγή]]». Στην ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας <i>τον</i>- ανάγονται τα ουσ. [[τόνος]] και [[τονή]] (μτγν. [[σχηματισμός]] της Ελληνικής). Στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας [[εκτός]] από τον αρχ. ενεστ. [[τάνυμαι]] και τον <i>τι</i>-<i>ταίνω</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>τι</i>-<i>τάν</i>-<i>jω</i>), ανάγονται το επίθ. [[ταναός]], το ρηματ. ουσ. [[τάσις]] (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>tati</i>-), το ρηματ. επίθ. [[τατός]] (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>tata</i>-, λατ. <i>tentus</i>) και το επίθ. [[τετανός]] (με διπλασιασμό), από όπου το ουσ. [[τέτανος]]. Στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]], [[τέλος]], της ρίζας μπορούν να αναχθούν και [[πολλά]] σύνθ. με α' συνθετικό <i>τανυ</i>- ([[πρβλ]]. [[τανύγλωσσος]], [[τανύσφυρος]], [[τανυήκης]]), τα οποία θα προϋπέθεταν αμάρτυρο επίθ. <i>τανύς</i> «[[μακρύς]], [[λεπτός]], [[ψηλός]]» (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>tanu</i>-, λατ. <i>tenuis</i>, αρχ. άνω γερμ. <i>dunni</i>), ενώ, κατ' άλλους, τα σύνθ. αυτά ἔχoυv σχηματιστεί από το θ. <i>τανυ</i>- του ενεστ. [[τάνυμαι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[τάση]], [[τένων]], [[τόνος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[τονή]], [[τατός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[ανατείνω]], [[αντιπροτείνω]], [[αντιτείνω]], [[αποτείνω]], [[διατείνω]], [[εκτείνω]], [[εντείνω]], [[επεκτείνω]], [[επιτείνω]], [[κατατείνω]], [[παρατείνω]], [[παρεκτείνω]], [[προεκτείνω]], [[προτείνω]], [[συντείνω]], [[υπερτείνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[περιτείνω]], [[υποτείνω]]].

|lsmtext='''τείνω:''' (√<i>ΤΑΝ</i>, πρβλ. [[τανύω]])· μέλ. <i>τενῶ</i>, αόρ. <i>ἔτεινα</i>, Επικ. <i>τεῖνα</i>· παρακ. <i>τέτᾰκα</i> — Παθ., μέλ. <i>τᾰθήσομαι</i>, αόρ. [[ἐτάθην]] [ᾰ], Επικ. <i>τάθην</i>· παρακ. <i>τέτᾰμαι</i>· υπερσ. γʹ ενικ. και πληθ. [[τέτατο]], [[τέταντο]], γʹ δυϊκ. [[τετάσθην]]·<br /><b class="num">Α. I. 1.</b> [[τεντώνω]] με [[δύναμη]], [[τεντώνω]] όσο [[μπορώ]], [[τόξον]] ἔτεινεν, το τέντωσε εντελώς, όσο ήταν δυνατό, σε Ομήρ. Ιλ.· ἐξ ἄντυγος [[ἡνία]] τείνας, έχοντας δέσει [[σφιχτά]], τεντωτά τα [[ηνία]] στην [[κιγκλίδα]] του άρματος, στο ίδ. — Παθ., (<i>ἱμὰς</i>) [[τέτατο]], ο [[ιμάντας]] ήταν [[τεντωμένος]], στο ίδ.· [[ἱστία]] [[τέτατο]], τα [[ιστία]] ήταν τεντωμένα, σε Ομήρ. Οδ.· απόλ., μὴ τείνειν [[ἄγαν]], μην τεντώνεις το [[σχοινί]], τη [[χορδή]] τόσο [[σφιχτά]], σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[ἶσον]] τείνειν πολέμου [[τέλος]], [[καθιστώ]] τη [[μάχη]] ισόρροπη, σε Ομήρ. Ιλ. — Παθ., ἐπὶ ἶσα [[μάχη]] [[τέτατο]], στο ίδ.· ἵπποισι [[τάθη]] [[δρόμος]], το [[βήμα]] τους επιταχύνθηκε στο έπακρο, στο ίδ.· επίσης, [[προσπαθώ]], [[αγωνίζομαι]], [[εντείνω]] τις δυνάμεις μου, σε Πίνδ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτείνω]], [[απλώνω]], [[Ζεύς|Ζεὺς]] [[λαίλαπα]] τείνει, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>νὺξ τέταται βροτοῖσι</i>, η [[νύχτα]] είναι απλωμένη πάνω από τους θνητούς, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, λέγεται για το φως, [[τέτατο]] [[φάος]], σε Σοφ.· λέγεται για τον ήχο, ἀμφὶ νῶτ' ἐτάθη [[πάταγος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">4.</b> [[σκοπεύω]], [[κατευθύνω]] προς κάποιο [[σημείο]], [[κυρίως]] από το [[τόξο]], <i>τείνειν βέλη</i>, στον ίδ.· [[έπειτα]] μεταφ., [[τείνω]] φόνον εἴς τινα, [[σκοπεύω]], [[μελετώ]], [[σχεδιάζω]] τον θάνατο κάποιου, σε Ευρ.· [[τείνω]] λόγον ἔς τινα, σε Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[εκτείνω]] κατά [[μήκος]], σε Ηρόδ. — Παθ., εξαπλώνομαι κατά [[μήκος]], <i>ταθεὶς ἐπὶγαίῃ</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ταθεὶς ἐνὶ δεσμῷ</i>, βρίσκεται ξαπλωμένος με αλυσίδες, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> [[εκτείνω]] προς κάποιον, [[προτείνω]], [[παρουσιάζω]], [[προσφέρω]], <i>τινὰ ἐπὶ σφαγάν</i>, σε Ευρ. — Μέσ., <i>τείνεσθαι [[χέρα]]</i>, [[τεντώνω]], [[εκτείνω]] τα χέρια, κ.λπ., σε Θεόκρ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτείνω]], [[επιμηκύνω]], λέγεται για το χρόνο, σε Αισχύλ., Ευρ.· <i>τείνειν λόγον</i>, σε Αισχύλ. <b>Β. I.</b> αμτβ., λέγεται για γεωγραφική [[θέση]], εκτείνομαι, σε Ηρόδ., Ξεν.· λέγεται για χρόνο, <i>τείνοντα χρόνον</i>, [[χρόνος]] που παρατείνεται, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">II.</b> [[αγωνίζομαι]], [[μάχομαι]], [[προσπαθώ]], [[ἐναντία]] τινί, σε Πλάτ.· [[σπεύδω]], βιάζομαι, σε Ευρ., Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> εκτείνομαι, [[φθάνω]], Λατ. pertinere, <i>ἐπὶ τὴν ψυχήν</i>, σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> αναφέρομαι, [[ανήκω]] [[κάπου]], Λατ. spectare ad, <i>τείνει ἐς σέ</i>, αναφέρεται σε σένα, σε σένα αποβλέπει, σε Ηρόδ., Ευρ. κ.λπ.· [[ποῖ]] τείνει; σε τί αναφέρεται; σε Πλάτ.· [[ἐγγύς]] τι τείνειν τοῦ θανάτου, στον ίδ.

|mantxt=(=[[τεντώνω]], [[ἁπλώνω]]). Ἀπό ρίζα ταν- ἤ τεν-. Θέματα: α) τεν+j+ω → τέννω → τένω → [[τείνω]], [[β]]) τανκαί τα ([[ταναός]], [[τέτακα]], [[ἐτάθην]]) καί γ) μέ ἑτεροίωση τον ([[τόνος]]). Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ταινία]], [[ταινιόω]] -ῶ (=[[στεφανώνω]]), [[ταναός]] (=[[μακρύς]], [[ψηλός]]), [[τανύω]], [[τατικός]] ([[ἐντατικός]]), [[τατός]], [[ἐκτατός]], [[ἐντατός]], (ἀνέν, ἀνεπέκ, ἀνεπί, ἀσύν, δυσέν)τατος, [[τάσις]], ([[ἐν]], [[ἐπί]], ἐκ, [[πρό]], [[ὑπό]]) τασις, [[ἐκτάδην]], [[ἐκταδόν]], [[ἐκτατέον]], [[συντατέον]], [[τεταμένως]], [[τέτανος]], [[τένων]] -οντος (=νεῦρο τοῦ σώματος), [[ἀτενής]], ἀτενῶς, [[ἐκτενής]], τετανόςή-όν (=[[τεντωμένος]]), [[τόνος]], [[βαρύτονος]], [[ἔντονος]], [[ὀξύτονος]], [[σύντονος]], [[τονόω]] -ῶ (=[[δυναμώνω]]), [[τόνωσις]], [[τονωτικός]], [[τονικός]], [[χειρότονος]], χειροτονῶ.