συναρπάζω: Difference between revisions

|Definition=fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -άσω <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>535</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">DDeor.</span>8.1</span>, -άσομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span> 437</span>, <span class="bibl">Xenarch.8</span>:—[[snatch and carry away with]] one, [[carry clean away]], <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>819</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1493</span> (lyr.), <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.4.8</span>, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.353.12</span> (iii B.C.), Gal.6.301, etc.; ξ. [τινὰ] βίᾳ <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>195</span>; βίᾳ ἐκ τῆς ὁδοῦ σ. τινάς <span class="bibl">Lys.3.46</span>, cf. <span class="bibl">12.96</span>; πάντα σ. ὥσπερ θύελλα <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1150</span>; <b class="b3">ὁ κρατῶν ἅμα πάντα σ</b>. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.2.26</span>; <b class="b3">ἀετὸς τὸν λαγὼ σ</b>. ib.<span class="bibl">2.4.19</span>; [[seize and retain]], οὐ δύνανται συναρπάζειν αἱ μῆτραι τὸν γόνον Hp.Aër.21: metaph., [[carry away with]] one (by persuasive arguments), [[ξυναρπάσας]] στρατόν <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>531</span>, cf. <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>32.5</span>, Longin.16.2, <span class="bibl">Gal.<span class="title">UP</span>3.10</span>; <b class="b3">οὐδένα ὑμῶν συναρπάζω</b> I am not '[[rushing]]' you, <span class="bibl">Diog.Oen.24</span>; <b class="b3">σ. ἑαυτὸν εἰς τὸ ἄνω</b>, of mystical union with the One, <span class="bibl">Plot.5.3.4</span>:—Pass., to [[be seized and carried off]], βία ξυναρπασθεῖσαν <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>498</span>; σ. βουκόλων ὕπο <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>659</span>; by death, <span class="bibl">Phld.<span class="title">Mort.</span>37</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">ξ. Χεῖρας</b> [[seize and pin]] them [[together]], <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>1163</span>, cf. <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>75.4</span>:—Med., <b class="b3">ξ. τινὰ μέσον</b>, of a wrestler, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>437</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> metaph., <b class="b3">ξ. φρενί</b> [[seize]] with the mind, [[grasp]], <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>16</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>775</span>; τὸ ῥηθέν Simyl. ap. Stob.4.18.4; <b class="b3">σ. τὸ ζητούμενον</b>, in arguing, to [[be guilty of a petitio principii]], <span class="bibl">Luc. <span class="title">JTr.</span>38</span>, <span class="bibl">S.E.<span class="title">P.</span>2.35</span>, etc.; so <b class="b3">συνήρπασται εἰς κτητικὴν σύνταξιν</b> [[is hastily concluded]] to have a possessive force, <span class="bibl">A.D.<span class="title">Synt.</span>165.9</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[carry away]], [[destroy all traces of]], τι <span class="bibl">Luc.<span class="title">Dom.</span>16</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> Pass., of persons, συνηρπασμένοι [[having been robbed]], PRyl.119.28 (i A.D.).</span>

{{ls

|lstext='''συναρπάζω''': μέλλ. -άσω Λουκ., κλπ., ― -άσομαι Ἀριστοφ. Λυσ. 437, Ξέναρχ. ἐν «Πορφύρᾳ» 2. Ἁρπάζω [[ὁμοῦ]] καὶ ἐν σπουδῇ, παίδοιν δυοῖν σοι τὴν μὲν [[ἀρτίως]] ἐγὼ ξυναρπάσας ἔπεμψα, τὴν δ’ ἔξω [[τάχα]] Σοφ. Ο. Κ. 819, Εὐρ., Ξεν., κλπ.· ξ. τινὰ βίᾳ Αἰσχύλ. Πέρσ. 195· σ. τινὰ βίᾳ ἐκ τῆς ὁδοῦ Λυσί. 100. 28, πρβλ. 129. 12· σ. πάντα [[ὥσπερ]] [[θύελλα]] Σοφ. Ἠλ. 1150· ὁ κρατῶν ἅμα πάντα σ. Ξεν. Κύρ. 4. 2, 26· ἀετὸς τὸν λαγὼ σ. [[αὐτόθι]] 2. 4, 19· σ. γόνον Ἰππ. περὶ Ἀέρ. 292· μεταβατ., [[καταπείθω]] ἐκ συναρπαγῆς, συναρπάξας στρατὸν Ψευδο-Εὐρ. Ι. Α. 531, πρβλ. Καλλ. Ἐπιγράμμ. 31. 5, Λογγῖν. 16. 2, κτλ. ― Παθητ., ἁρπάζομαι καὶ φέρομαι [[μακράν]], βίᾳ ξυναρπασθεῖσαν Σοφ. Αἴ. 498· ξ. βουκόλων ὕπο ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 587. 2) ξ. χεῖρας, [[ἁρπάζω]] καὶ δένω αὐτὰς [[ὁμοῦ]], Εὐρ. Ἑκ. 1163, πρβλ. Λυσίου Ἀποσπ. 45. 4. ― Μέσ., σ. τινα [[μέσον]], ἐπὶ παλαιστοῦ, Ἀριστοφ. Λυσ. 437. 3) μεταφορ., [[ταχέως]] ἀντιλαμβάνομαι, [[καταλαμβάνω]] ἀμέσως, κατανοῶ [[εὐθύς]], φώνημ’ [[ἀκούω]] καὶ ξυναρπάζω φρενὶ Σοφ. Αἴ. 16, Ἀριστοφ. Νεφ. 775· τὸ ῥηθὲν Σίμυλος παρὰ Στοβ. 378. 23· σ. τὸ ζητούμενον, ἐν συζητήσει, [[ὑποπίπτω]] εἰς τὸ [[σφάλμα]] νὰ [[λαμβάνω]] ὡς ἀποδεδειγμένον τὸ ζητούμενον (petitio principii) Λουκ. ἐν Διῒ Τραγῳδ. 38, Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 2. 35, κτλ.· σ. τὰ φαινόμενα [[αὐτόθι]] 1. 90. 4) [[ἁρπάζω]] καὶ [[φθείρω]], [[καταστρέφω]], [[ἐξαλείφω]] πᾶν [[ἴχνος]] πράγματός τινος, τι Λουκ. π. Οἴκου 16, Ρήτορες (Walz) 5. 518, 519, κτλ.

{{bailly

|btext=<b>I.</b> <i>au propre</i> :<br /><b>1</b> se saisir plusieurs ensemble de, acc.;<br /><b>2</b> se saisir de plusieurs personnes <i>ou</i> de plusieurs choses ensemble, enlever tout à la fois;<br /><b>3</b> saisir pour réunir, acc.;<br /><b>II.</b> <i>fig.</i><br /><b>1</b> captiver;<br /><b>2</b> saisir vivement par l’esprit : σ. τὸ ζητούμενον LUC s’emparer de la conclusion même qu’on recherche, <i>càd</i> faire une pétition de principe.<br />'''Étymologie:''' [[σύν]], [[ἁρπάζω]].

|mltxt=ΝΜΑ [[ἁρπάζω]]<br /><b>μτφ.</b> [[προκαλώ]] έντονη [[συγκίνηση]] ή [[γοητεία]] σε κάποιον, τον [[καταγοητεύω]] (α. «συναρπάζει τα πλήθη με την [[ευγλωττία]] του» β. «οἷς πᾱσι τοὺς ἀκροατὰς διὰ τοῦ σχηματισμοῡ συναρπάσας ᾤχετο»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>μέσ.</b> <i>συναρπάζομαι</i><br />α) καταγοητεύομαι<br />β) [[συμπεριφέρομαι]] παράλογα από τον θυμό μου, εξοργίζομαι<br /><b>μσν.</b><br /><b>παθ.</b> παρασύρομαι από τις απόψεις που διατυπώνει [[κάποιος]] [[άλλος]] και τελικά [[συμφωνώ]] με αυτές<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αρπάζω]] βίαια και [[παίρνω]] [[μαζί]] κάποιον ή [[κάτι]] [[μαζί]] με [[κάτι]] [[άλλο]] («ὁ κρατῶν... συνήρπασε καὶ τοὺς ἄνδρας καὶ τὰς γυναῑκας καὶ τὰ χρήματα», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> [[αρπάζω]] [[κάτι]] και το [[συγκρατώ]] («οὐ δύνανται συναρπάζειν αἱ μῆτραι τὸν [[γόνον]]», Ιπποκρ.)<br /><b>3.</b> [[καταπλήσσω]], [[φοβίζω]] κάποιον με βίαιη [[επίθεση]]<br /><b>4.</b> [[αρπάζω]] και [[αφανίζω]] [[κάτι]], το [[καταστρέφω]] εντελώς<br /><b>5.</b> (μέσ. και παθ.) <i>συναρπάζομαι</i><br />α) (για [[παλαιστή]]) [[περισφίγγω]] τον αντίπαλο με τους βραχίονες<br />β) αρπάζομαι και απομακρύνομαι από τον θάνατο<br />γ) <b>γραμμ.</b> (σχετικά με το [[φαινόμενο]] της συντακτικής έλξης) σχηματίζομαι καθ' έλξιν<br />δ) βιάζομαι να διατυπώσω τις κρίσεις ή τη [[γνώμη]] μου σχετικά με ένα [[θέμα]]<br /><b>6.</b> <b>μτφ.</b> α) [[παρασύρω]] κάποιον με πειστικά επιχειρήματα ώστε να έλθει με το [[μέρος]] μου, τον [[καταπείθω]]<br />β) ενώνομαι με μυστική [[έξαρση]] με το [[θείο]]<br />γ) (για δαίμονα) [[κατέχω]], [[κρατώ]] υπό την [[εξουσία]] μου<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «[[συναρπάζω]] χεῑρας» — [[αρπάζω]] κάποιον πιάνοντας και δένοντας τα χέρια του [[πίσω]] (<b>Ευρ.</b>, Λυσ.)<br />β) «[[συναρπάζω]] φρενί» — [[αντιλαμβάνομαι]] [[κάτι]] [[αμέσως]] και με [[οξύτητα]], το [[αρπάζω]] [[αμέσως]] (<b>Σοφ.</b>)<br />γ) «[[συναρπάζω]] τὸ ζητούμενον»<br /><b>(λογ.)</b> [[θεωρώ]] ως αποδεδειγμένο το [[ζητούμενο]], [[διαπράττω]] το [[σφάλμα]] του φαύλου κύκλου (<b>Λουκιαν.</b>, Σέξτ. Εμπ)<br /><b>8.</b> το αρσ. πληθ. μτχ. παθ. παρακμ. ως ουσ.) <i>οἱ συνηρπασμένοι</i><br />αυτοί που υπέστησαν [[κλοπή]], [[ληστεία]].

|lsmtext='''συναρπάζω:''' μέλ. <i>-άσω</i> και <i>-άσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>-ήρπασα</i> και <i>-αξα</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[αρπάζω]] μαζί και [[μεταφέρω]] βιαστικά [[μακριά]], [[διαρπάζω]], σε Τραγ. κ.λπ. — Παθ., σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[ξυναρπάζω]] χεῖρας, [[αρπάζω]] τα χέρια κάποιου και τα [[δένω]] μαζί, σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> μεταφ., [[συναρπάζω]] φρενί, [[αντιλαμβάνομαι]] [[γρήγορα]], [[κατανοώ]] [[αμέσως]], σε Σοφ., Αριστοφ.

{{elru

|elrutext='''συναρπάζω:''' (fut. συναρπάσω и συναρπάσομαι)<br /><b class="num">1)</b> схватывать, хватать, ловить, похищать (βίᾳ συναρπασθεῖσα Ἀργείων [[ὕπο]] Soph.): σ. τινὰ ἐκ τῆς ἀγορᾶς [[βιαίως]] Luc. силой уводить кого-л. с площади; πάντα συναρπάσαι θύελλ᾽ [[ὅπως]] Soph. унести все словно буря; ξυναρπάσασθαι [[μέσον]] (sc. τινά) Arph. схватить кого-л. поперек тела; συναρπασθέντος τοῦ πλοίου NT так как корабль уносился (течением); τὸ λεχθὲν συναρπάζεται Luc. сказанные слова пропадают, т. е. не производят впечатления;<br /><b class="num">2)</b> улавливать, воспринимать ([[φώνημα]] φρενί Soph.);<br /><b class="num">3)</b> преждевременно произносить суждение, предвосхищать, упреждать: τὰ φαινόμενα σ. Sext. принимать на веру данные явлений; σ. τὸ ζητούμενον Sext., Luc. предвосхищать искомое, т. е. допускать [[petitio]] principii (предполагать доказанным то, что подлежит доказательству);<br /><b class="num">4)</b> терзать, мучить (τὸ [[πνεῦμα]] ἀκάθαρτον συνηρπάκει αὐτόν NT).

|elnltext=συν-αρπάζω, Att. ook ξυναρπάζω, Dor. indic. aor. act. 3 sing. συνάρπασε meerukken, wegroven, ontvoeren,; βιᾳ ἐκ τῆς ὁδοῦ σ. ἡμᾶς ons met geweld van de weg sleuren Lys. 3.46; overdr.. ξ. στρατόν het leger (met zijn woorden) meeslepen Eur. IA 531. vastpakken (en vasthouden), beetgrijpen ook med.; overdr. (snel) begrijpen, helemaal opnemen, bevatten:. ξ. φρενί met de geest vatten Soph. Ai. 16. (geheel) opnemen (zodat er niets meer van over is); Luc. 10.16; geneesk. absorberen (van zaad in de baarmoeder). Hp. Aër. 21.