χραίνω: Difference between revisions

|Definition=A. ''Th.''61, etc., <span class="bld">A</span> fut. χρᾰνῶ E.''Hec.''366: aor. ἔχρᾱνα A.''Eu.'' 170 (lyr.); subj. χράνῃ Id.''Fr.''327; inf. χρᾶναι Poll.7.129, Porph. ''Chr.''49:—[[touch slightly]], <b class="b3">ὀλιγάκις ἄστυ κἀγορᾶς χραίνων κύκλον</b>, i.e. keeping aloof from it, E.''Or.''919; <b class="b3">χ. οὐραίοισιν εὐδίαν ἁλός</b>, of fishes, Achae.27.3: hence, [[smear]], [[paint]], χ. ἢ ἀποχραίνειν Pl.''Lg.'' 769a, cf. Poll. [[l.c.]], Max.Tyr.40.2: [[besmear]], [[anoint]], τινι Nic.''Al.'' 246:—Pass., χραινομένην μέλιτι ''AP''7.622 (Antiphil.).<br><span class="bld">2</span> [[stain]], βωμὸν αἵματι μήλων B.10.111; πεδία δ' ἀργηστὴς ἀφρὸς χραίνει σταλαγμοῖς A.''Th.''61, cf. ''Fr.''327; [[defile]], μιάσματι μυχὸν ἔχρανας Id.''Eu.''170 (lyr.); especially of moral pollution, λέχη δὲ τοῦ θανόντος ἐν χεροῖν ἐμαῖν χραίνω [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''822, cf. E.''Hipp.''1266, ''Hec.''366; ὄμμα χ. θανασίμοισιν ἐκπνοαῖς Id.''Hipp.''1438; οὔτε φόνῳ τοὺς τῶν θεῶν βωμοὺς χραίνειν δεῖ Porph.''Abst.''2.28; of words, <b class="b3">θεῶν ὀνόματα μὴ χ. ῥᾳδίως</b> Pl.''Lg.''917b:—Med., χεῖρα χραίνεσθαι φόνῳ [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''43:—Pass., αἱμάτων μιάσμασι χρανθεῖσα γαῖα A.''Supp.''266; καπνῷ χραίνεται πόλισμα Id.''Th.''342(lyr.), cf. S.''OC''368; τὰ ὄμματα μὴ κεχράνθαι τοῖς ἀσεβήμασι Jul.''Or.''7.205a; ὄψιν τε καὶ ἀκοὴν ἐχράνθημεν Hld.10.9.

|mltxt=ΜΑ<br />[[μιαίνω]], [[μολύνω]], [[κυρίως]] από [[ηθική]] [[άποψη]] («λέχη δὲ τοῦ θανόντος ἐν χεροῑν ἐμαῑν [[χραίνω]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αγγίζω]] [[ελαφρά]] την [[επιφάνεια]] ενός αντικειμένου<br /><b>2.</b> [[χρωματίζω]] («γυναικὸς τέχνῃ ἐλέφαντα χραινούσης φοίνικι», Μάξ.)<br /><b>3.</b> [[αλείφω]], [[επαλείφω]] («τῷ μὲν Γερραῖοι νομάδες χαλκήρεας αἰχμὰς χραίνουσιν», <b>Νίκ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. τ., ο [[οποίος]], [[κατά]] την επικρατέστερη [[άποψη]], συνδέεται με τα ρ. [[χραύω]] και [[χρίω]] και έχει, πιθανότατα, σχηματιστεί [[υστερογενώς]] κατ' [[επίδραση]] τών <i>μι</i>-[[αίνω]], <i>ξ</i>-[[αίνω]] (<b>βλ.</b> και λ. [[χραύω]]). Εξάλλου, λόγω της σημασιολογικής εγγύτητας του ρ. [[χραίνω]] με τα ρ. [[μιαίνω]] και [[χρίω]], έχει διατυπωθεί και η [[υπόθεση]] ότι το ρ. [[χραίνω]] έχει προέλθει με συμφυρμό τών δύο αυτών τ., [[άποψη]], όμως, που θεωρείται λιγότερο πιθανή. Τέλος, ελάχιστα πιθανή [[είναι]] και η [[αναγωγή]] του ρ. στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>ghren</i>- «[[τρίβω]], [[θρυμματίζω]]», η οποία αποτελεί εκτεταμένη [[μορφή]] της ρίζας <i>gher</i>- «[[τρίβω]]» (για τη γενική αυτή [[μορφή]] ρίζας <b>βλ. λ.</b> [[χραύω]])].