ἀναρρήγνυμι: Difference between revisions

|Definition=( ἀναρρηγνύω <span class="bibl">App.<span class="title">BC</span>4.115</span>), <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">break up</b>, μή οἱ ὕπερθε γαῖαν ἀναρρήξειε Ποσειδάων <span class="bibl">Il.20.63</span>; ἀ. αὔλακας <span class="bibl">Hdt.2.14</span>; <b class="b3">ἀ. τάφον</b> <b class="b2">dig</b> a grave, <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>1153</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">break through, break open</b>, τεῖχος ἀναρρήξας <span class="bibl">Il.7.461</span>; οἴκων μυχούς <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>1040</span>; ὑπόνομον <span class="bibl">Plb.5.71.9</span>; ἐργαστήρια <span class="bibl">Plu.<span class="title">Pel.</span>12</span>:—Pass., νῆες ἀναρραγεῖσαι τὰς παρεξειρεσίας <span class="bibl">Th.7.34</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">tear open</b> a carcase, of lions, <span class="bibl">Il.18.582</span>; of hounds, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span> 7.9</span>; of Ajax, <b class="b3">δίχα ἀνερρήγνυ</b> <b class="b2">was cleaving</b> them <b class="b2">asunder</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span> 236</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">make to break forth</b>, λόγον <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>180</span>; ἔπη <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>626</span>; νεῖκος <span class="bibl">Theoc.22.172</span>; <b class="b3">πόλιν</b> <b class="b2">make</b> it <b class="b2">break out, excite greatly</b>, <span class="bibl">Plu. <span class="title">Flam.</span> 10</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mar.</span>35</span>:—Pass., with pf. <b class="b3">ἀνέρρωγα</b>, <b class="b2">burst forth, break</b>, of sores, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span>11</span>; of floods, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>368a26</span>; of volcanoes, <span class="bibl">Id.<span class="title">Mir.</span> 846a9</span>: metaph., of words, ἀνέρρωγεν τὸ φώνημα <span class="bibl">Pherecr.10</span> D.; of persons, <b class="b3">ἀναρρήγνυσθαι πρὸς ὀργήν, εἰς ἅπαν τόλμης</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Brut.</span>18</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cic.</span> 19</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> intr., <b class="b2">break</b> or <b class="b2">burst forth</b>, δέδοιχ' ὅπως μὴ . . ἀναρρήξει κακά <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1075</span>: esp. in pf. part. <b class="b3">ἀνερρωγώς</b>, of the mouth of carnivorous animals, <b class="b2">with a wide gape</b>, στόμα ἔχειν ἀνερρωγός <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>502a6</span>, <span class="bibl"><span class="title">PA</span>696b34</span>; of the animals themselves, <b class="b3">τὰ καρχαρόδοντα πάντα ἀνερρωγότα</b> ib.<span class="bibl">662a27</span>, cf. <span class="bibl">30</span>.—Pres. ἀναρρήττω, <span class="bibl">D.S.17.58</span>.</span>

{{ls

|lstext='''ἀναρρήγνυμι''': ἢ -ύω: μέλλ. -ρήξω: (ἴδε [[ῥήγνυμι]]): - διαρρηγνύω, [[σχίζω]] καὶ ἀνοίγω τι, μή οἱ [[ὕπερθεν]] γαῖαν ἀναρρήξειε Ποσειδάων Ἰλ. Υ. 63· ἀν. αὔλακας Ἡρόδ. 2. 14· ἀν. τάφον, ἀνορύττειν τάφον, Εὐρ. Τρῳ. 1153. 2) [[κατακρημνίζω]], [[ἀνατρέπω]], [[τεῖχος]] ἀναρρήξας Ἰλ. Η. 461· [[φέρω]] τὰ [[κάτω]] ἄνω, «ἀναποδογυρίζω», οἴκων τῶνδ’ ἀναρρήξω μυχοὺς Εὐρ. Ἑκ. 1040· [[ἀνασκάπτω]], ἀνοίγω, «τοῦτον (τὸν ὑπόνομον) ἀναρρήξαντες ἐνέφραξαν ὕλῃ καὶ λίθοις» Πολύβ. 5. 71, 9· δεσμωτήρια Πλούτ., κτλ.: - Παθ., [[νῆες]]... ἀντίπρῳροι ἐμβαλλόμεναι καὶ ἀναρραγεῖσαι τὰς παρειξειρεσίας ὑπὸ τῶν Κορινθίων νεῶν, καὶ ἀποκοπεῖσαι ἢ τρυπηθεῖσαι κατὰ τὰς παρειάς, Θουκ. 7. 34. 3) διασπαράττω, ἀνοίγω [[πτῶμα]], ἐπὶ λεόντων, Ἰλ. Σ. 582· ἐπὶ κυνῶν, Ξεν. Κυν. 7, 9· ἐπὶ τοῦ Αἴαντος, [[δίχα]] ἀνερρήγνει, τὰ ἔκοπτεν εἰς δύο, Σοφ. Αἴ. 236. ΙΙ. [[κάμνω]] τινὰ ἤ τὶ νὰ ἐξορμήσῃ, νὰ «ξεσπάσῃ», λόγον Πινδ. Ἀποσπ. 172· ἔπη Ἀριστοφ. Ἱππ. 626· [[νεῖκος]] Θεόκρ. 22.172· τὰς πόλεις ἀνερρήγνυσαν Αἰτωλοί, ἠρέθιζον, συνετάρασσον, Πλουτ. Φλαμιν. 10, Μάρ. 35· πρβλ. [[ῥήγνυμι]]: - Παθ., «σπάνω», «σπάνω» [[πάλιν]], ἐπὶ τρώματος τῆς πτέρνης ἢ ἄλλου μέλους τοῦ σώματος προελθόντος ἐκ πηδήματος ἀφ’ ὑψηλοῦ, χρόνια καὶ ὀχλώδεα καὶ [[πολλάκις]] ἀναρρηγνύμενα Ἱππ. π. Ἀγμ. 759· ἐπὶ πλημμυρῶν, Ἀριστ. Μετεωρ. 2. 8, 35· ἐπὶ ἡφαιστείων, ὁ αὐτ. π. Θαυμ. 154· μεταφ. ἐπὶ προσώπων, ἀναρρήγνυσθαι πρὸς ὀργήν, εἰς τόλμαν Πλουτ. Βροῦτ. 18, Κικ 19: οὕτω καί, ΙΙΙ. ἀμετάβ., δέδοιχ’ [[ὅπως]] μή ’κ τῆς σιωπῆς τῆσδ’ ἀναρρήξει κακά, φοβοῦμαι [[μήπως]] ἐκ ταύτης τῆς σιωπῆς «ξεσπάσῃ» [[θύελλα]] κακῶν, Σοφ. Ο. Τ. 1075· ἰδίως κατὰ μετοχ. παρακ., ἀνερρωγώς, περὶ τοῦ στόματος τῶν σαρκοβόρων ζῴων, [[στόμα]] ἔχειν ἀνερρωγός, [[μετὰ]] μεγάλου ἀνοίγματος, Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 2. 7, 1, π. Ζ. Μορ. 4. 13, 22, [[ὡσαύτως]] ἐπ’ αὐτῶν τῶν ζῴων, τὰ μὲν καρχαρόδοντα πάντα ἀνερρωγότα [[αὐτόθι]] 3. 1, 12, πρβλ. 13: πρβλ. [[ῥήγνυμι]] C. - Ἐνεστώς τις ἀναρρήττω εὕρηται παρὰ Διοδ. 17. 58.

|btext=<i>f.</i> ἀναρρήξω, <i>ao.</i> [[ἀνέρρηξα]], <i>pf. au sens intr.</i> [[ἀνέρρωγα]];<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> ([[ἀνά]], en haut);<br /><b>1</b> briser à la surface <i>ou</i> en haut ; ouvrir : γαῖαν IL fendre la terre ; αὔλακας HDT creuser des sillons;<br /><b>2</b> briser de bas en haut, ruiner de fond en comble ; [[τεῖχος]] IL renverser un mur;<br /><b>II.</b> ([[ἀνά]], à travers);<br /><b>1</b> briser en traversant : [[ναῦς]] ἀναρρήγνυται THC le navire est ouvert (par l’éperon du navire ennemi) ; déchirer, mettre en pièces;<br /><b>2</b> faire éclater ; <i>Pass.</i> éclater, faire éruption ; <i>fig.</i> ἀναρρήγνυσθαι πρὸς ὀργήν PLUT éclater en un transport de colère ; <i>fig. à l’Act.</i> [[ἀν]]. πόλεις PLUT faire éclater des troubles <i>ou</i> de l’agitation dans les cités;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> éclater ; [[δέδοικα]] μὴ ἀναρρήξει κακά SOPH je crains que des malheurs n’éclatent.<br />'''Étymologie:''' [[ἀνά]], [[ῥήγνυμι]].

|sltr=[[ἀναρρήγνυμι]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[make]] to [[break]] [[out]], [[burst]] [[out]] [[with]] [[fig]]. μὴ πρὸς ἅπαντας ἀναρρῆξαι τὸν ἀχρεῖον λόγον fr. 180. 1. frag. ]ἀνέρρηξαν[ Δ. 4. 31.

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> tb. ἀναρρηγνύω App.<i>BC</i> 4.115<br /><b class="num">I</b> act. tr.<br /><b class="num">1</b> [[rajar]], [[abrir una brecha en]] μή οἱ ὕπερθε γαῖαν ἀναρρήξειε Ποσειδάων <i>Il</i>.20.63, τεῖχος <i>Il</i>.7.461, τοίχους Theoc.22.12, οἴκων ... μυχούς E.<i>Hec</i>.1040, ἐργαστήρια Plu.<i>Pel</i>.12, ναῦς D.C.50.29.3<br /><b class="num">•</b>[[arrancar]] στήλην Theoc.22.208.<br /><b class="num">2</b> [[partir]], [[desgarrar]] (λεόντε) βοὸς ... βοείην <i>Il</i>.18.582, de perros, X.<i>Cyn</i>.7.9, de Áyax τὰ δὲ ... δίχ' ἀνερρήγνυ S.<i>Ai</i>.236, ταύρου γαστέρα Nonn.<i>D</i>.11.268.<br /><b class="num">3</b> c. ac. de resultado [[abrir]], [[cavar]] αὔλακας Hdt.2.14, τάφον E.<i>Tr</i>.1153, ὑπόνομον Plb.5.71.9.<br /><b class="num">4</b> fig. [[hacer saltar]] νεῖκος Theoc.22.172<br /><b class="num">•</b>de palabras [[hacer saltar]], [[soltar]] λόγον Pi.<i>Fr</i>.180, ἔπη Ar.<i>Eq</i>.626<br /><b class="num">•</b>[[excitar]] τὰς πόλεις Plu.<i>Flam</i>.10.<br /><b class="num">II</b> intr. y v. med.<br /><b class="num">1</b> [[reventar]], [[explotar]] de volcanes, Arist.<i>Mir</i>.846^a9, de ríos que se desbordan, Arist.<i>Mete</i>.368^a26.<br /><b class="num">2</b> [[abrirse]] de una cicatriz, Hp.<i>Coac</i>.422, cf. <i>Fract</i>.11, ὅσονπερ ἂν ἐπὶ τὸ πλέον ἀνερρώγῃ τὸ στόμα en la medida en que su boca quede más abierta</i> Arist.<i>PA</i> 662^a30<br /><b class="num">•</b>en part. de perf. [[de gran abertura]] στόματα ἀνερρωγότα Arist.<i>HA</i> 502^a6, cf. <i>PA</i> 662^a27, 696^b34.<br /><b class="num">3</b> fig. [[estallar]], [[explotar]] δέδοιχ' ὅπως μὴ ... ἀναρρήξει κακά tengo miedo de que ... estallen males</i> S.<i>OT</i> 1075<br /><b class="num">•</b>de pers. [[reventar]] ἀναρρηγνύμενοι πρὸς ὀργήν Plu.<i>Brut</i>.18, εἰς ἅπαν ἀναρραγήσεσθαι τόλμης Plu.<i>Cic</i>.19.

|lsmtext='''ἀναρρήγνῡμι:''' ή -ύω, μέλ. <i>-ρήξω</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[διαρρηγνύω]], [[σχίζω]] το [[έδαφος]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[γκρεμίζω]], [[διασπώ]] [[τείχος]], σε Ομήρ. Ιλ., Ευρ. — Παθ., [[νῆες]] ἀναρραγεῖσαι [[τὰς]] παρεξειρεσίας, τα πλοία είχαν σπασμένες τις παρειές, σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> [[κατασπαράζω]], [[ανοίγω]] [[πτώμα]], λέγεται για λιοντάρια, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για τον Αίαντα, [[δίχα]] ἀνερρήγνυ, τα έκοβε στα [[δύο]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> κάνω να ξεσπάσει, [[εκφέρω]], όπως το Λατ. rumpere roces, σε Αριστοφ., Θεόκρ.· <i>ἀν. πόλιν</i>, την κάνω να αναταραχθεί, [[ενθουσιάζω]] υπέρμετρα, σε Πλούτ. — Παθ., εμφανίζομαι [[ξαφνικά]], [[προβάλλω]]· μεταφ., λέγεται για πρόσωπα, <i>ἀναρρήγνυσθαι πρὸς ὀργήν</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> αμτβ., [[ξεσπώ]], σε Σοφ.

{{elru

|elrutext='''ἀναρρήγνῡμι:''' <b class="num">1)</b> разрывать, разверзать (γαῖαν Hom.; γῆν Plut.);<br /><b class="num">2)</b> растворять, раскрывать (τὴν εἴσδυσιν Arst.): [[στόμα]] ἀνερρωγός Arst. широко открытый рот;<br /><b class="num">3)</b> раздирать, сдирать (βοείην [[βοός]] Hom.);<br /><b class="num">4)</b> прорывать, рыть (αὔλακας Her.; τάφον Eur.);<br /><b class="num">5)</b> пробивать ([[νῆες]] ἀναρραγεῖσαι Thuc.): τῆς φάλαγγος ἀναρρηγνυμένης Plut. с прорывом фаланги;<br /><b class="num">6)</b> рушить, разрушать ([[τεῖχος]] Hom.; τὰ περὶ τὴν οἰκίαν ἐργαστήρια Plut.);<br /><b class="num">7)</b> возбуждать, возмущать (πόλιν Plut.; [[νεῖκος]] Theocr.): ὁ [[πόλεμος]] ἀναρραγείς Plut. вспыхнувшая война; ἀναρρήγνυσθαι πρὸς ὀργήν Plut. разразиться гневом; εἰς [[ἅπαν]] ἀναρραγήσεσθαι τόλμης Plut. быть готовым на любую авантюру;<br /><b class="num">8)</b> громко произносить (λόγον Pind.): ἐλασίβροντ᾽ ἀναρρηγνὺς ἔπη Arph. произнося громовые слова;<br /><b class="num">9)</b> прорываться, внезапно появляться, возникать, вспыхивать: δέδοιχ᾽ [[ὅπως]] μὴ ἀναρρήξῃ κακά Soph. боюсь, как бы не разразились несчастья; αἱ κακίαι ἀνερράγησαν Plut. начались разбойничьи нападения.