ἅλλομαι: Difference between revisions

|Definition=<span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>175</span>, etc.: impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἡλλόμην <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.4.11</span>, etc.: fut. [[ἁλοῦμαι]] (ὑπερ-) <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>8.4</span>, Dor. ἁλεῦμ αι <span class="bibl">Theoc.3.25</span>, <span class="bibl">5.144</span>: aor. 1 ἡλάμην <span class="bibl">Batr.225</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>1402</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>243</span>, no subj. or opt., part. [[ἁλάμενος]] [1st [[syllable]] long] <span class="bibl"><span class="title">Av.</span>1395</span>, inf. ἅλασθαι <span class="bibl">Ael.<span class="title">Ep.</span>16</span>, (καθ-) [[varia lectio|v.l.]] <span class="bibl">Luc. <span class="title">DMort.</span>14.5</span>: aor. 2 [[ἡλόμην]], rare in ind., [[varia lectio|v.l.]] S.<span class="title">HG</span>4.4.11, (ἐξ-) <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1311</span>, (ἐν-) [[varia lectio|v.l.]] <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>516</span>, subj. <b class="b3">ἅληται [ᾰ]</b> <span class="bibl">Il.21.536</span>, opt. ἁλοίμην <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.3.9</span> (cf. <b class="b3">εἰσ-</b>), inf. ἁλέσθαι <span class="bibl">Opp.<span class="title">C.</span>1.83</span>, etc., part. <b class="b3">ἁλόμενος</b> [ᾰ] <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>368</span> (lyr.), <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>4.2.17</span>, etc.; to aor. 2 also belong Ep. <span class="bibl">2</span> and 3sg. [[ἆλσο]], [[ἆλτο]], subj.ἅλεται <span class="bibl">Il.11.192</span>, part. [[ἄλμενος]] only in compds., but ἅλμενος <span class="bibl">Opp.<span class="title">H.</span>5.666</span>: (<b class="b2">sal-</b>, cf. Lat. [[sal-io]]):— [[spring]], [[leap]], prop. of living beings, μὴ . . ἐς τεῖχος ἅληται <span class="bibl">Il.21.536</span>; ἐπεί κ' . . εἰς ἵππους ἅλεται <span class="bibl">11.192</span>; εἰς ἅλα ἆλτο <span class="bibl">1.532</span> (but ἥλατο πόντον <span class="bibl">Call.<span class="title">Dian.</span> 195</span>); ἐξ ὀχέων . . ἆλτο χαμᾶζε <span class="bibl">Il.6.103</span>; ἆλτο κατ' Οὐλύμπου <span class="bibl">18.616</span>:—<b class="b3">ἅλλεσθαι ἐπί τινι</b> [[leap upon]] or [[against]], <span class="bibl">21.174</span>, <span class="bibl">Od.22.80</span>; ἐπὶ στίχας <span class="bibl">Il.20.353</span>: c. inf., <b class="b3">ἆλτο θέειν, πέτεσθαι</b>, <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span> 389</span>, <span class="title">Ap.</span>448: abs., of horse, <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>8.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc., [[leap over]], βόθρον <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>6.6</span>; τάφρον <span class="bibl">Opp.<span class="title">C.</span>1.83</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of things, ἆλτο ὀϊστός <span class="bibl">Il.4.125</span>; of sound, ἀπὸ λείων ἠχὼ ἁλλομένη Pi.<span class="title">Phdr.</span>255c; of parts of body, [[twitch]], [[quiver]], [[throb]], ἅλλεται ὀφθαλμός <span class="bibl">Theoc.3.37</span>, cf. <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>604a27</span>, <span class="bibl"><span class="title">PRyl.</span>1.28</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0104.png Seite 104]] (entst. aus ἁλιόμαι, σαλιόμαι, salire), am häufigsten pr. u. impf.; fnt. ἁλοῦμαι, dor. ἁλεῦμαι Theocr. 3, 25; aor. I. [[ἡλάμην]] Eur. Or. 278 Ion 1422 Callim. Dian. 1 95 Theocr. 1 9, 4 u. sonst im ind., ἁλάμενος Ar. Av. 1395; aor. II. fand sich im ind. nur Xen. An. 5, 9, 5 Aesch. Pers. 508 ἐνήλου u. Soph. O. R. 1311 ἐξήλου, und ist nach mss. in den beiden ersten Stellen, u. durch Herm. Conj. in letzterer ins impf. verwandelt; – bei Hom. die sync. F. [[ἆλτο]] häufig, sonst nur [[ἆλσο]] Iliad. 16, 754, conj. ἅληται 21, 536, mit verkürztem Vocal ἅλεται Iliad. 11, 192. 207 αὐτὰρ [[ἐπεί]] κ' ἢ δουρὶ τυπεὶς ἢ [[βλήμενος]] ἰῷ εἰς ἵππους ἅλεται; partic. ἄλμενος in Zsstzgen; – ἁλέσθαι Opp. Cyn. 1, 83, ἅλοιτο Theocr. 8, 88; vgl. Compp.; – springen, laufen; Hem. z. B. [[ἆλτο]] [[χαμᾶζε]] Iliad. 6, 103, [[ἆλτο]] [[θύραζε]] 24, 572; ἦ, καὶ ἐπὶ στίχας [[ἆλτο]], κέλευε δὲ φωτὶ ἑκάστῳ 20, 353; ἆλτ' ἐπί οἱ μεμαώς 21, 174; [[ἆλτο]] δ' ὀιστός 4, 125; – [[ἆλτο]] θέειν u. πετέσθαι H. Cer. 389 Apoll. 448; – vom Auge, es zittert, es zucht, Theocr. 3, 37; vom Quellwasser N. T.

|auten=aor. 2 and 3 pers. [[sing]]. [[ἆλσο]], [[ἆλτο]], subj. [[ἅληται]], [[ἅλεται]], [[part]]. ἅλμενος: [[leap]], [[spring]]; met. of an [[arrow]] ‘leaping’ [[from]] the [[string]], Il. 4.125.

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [impf. ἀλλόμαν <i>Inc.Lesb</i>.5 (ἀντὶ τοῦ ἡλλόμην Hdn.Gr.2.932); aor. rad. atem. ἇλσο, ἇλτο ép. <i>passim</i>, subj. ἅλεται <i>Il</i>.11.192, inf. ἁλέσθαι D.Chr.7.4, part. ἅλμενος (ἄλμενος sólo comp.), ép. <i>passim</i>, Opp.<i>H</i>.5.666; aor. sigm. ἡλάμην <i>Batr</i>.225, ἥλατο E.<i>Io</i> 1402, Ar.<i>Ra</i>.243, dór. ἅλατο Theoc.19.4, part. λάμενος Ar.<i>Au</i>.1396, pero ᾰλ- A.<i>Eu</i>.372, X.<i>An</i>.4.2.17; fut. ἁλεῦμαι Theoc.3.25, 5.144]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>indic. el término de la acción, c. adv. de direcc. [[saltar a]], [[lanzarse a o hacia]], [[abalanzarse]] χαμᾶζε <i>Il</i>.6.103, c. ac. ἥλατο πόντον Call.<i>Dian</i>.195, c. prep. c. ac. εἰς ἅλα <i>Il</i>.1.532, εἰς θάλασσαν <i>Carm.Pop</i>.30c.4, ἐς κύματα Theoc.3.25, εἰς τεῖχος <i>Il</i>.21.536, εἰς ἵππους <i>Il</i>.11.192, εἰς πῦρ X.<i>Mem</i>.1.3.9, ἐπὶ στίχας <i>Il</i>.20.353, ἐπὶ οὐδόν <i>Od</i>.22.2, ἐπὶ σκοπόν LXX <i>Sap</i>.5.21, ἥλατο ἐπ' αὐτὸν πνεῦμα θεοῦ sobre el se posó el espíritu de Dios</i> LXX 1<i>Re</i>.10.10, ποτὶ πυγὰν [[ἅλλομαι]] salto golpeándome el trasero</i> con los talones, Ar.<i>Lys</i>.82<br /><b class="num">•</b>fig. [[lanzarse]] εἰς βαθὺν ἅλατ' ἔρωτα Theoc.3.42<br /><b class="num">•</b>c. prep. c. dat. [[saltar]], [[caer sobre]] ἐπί οἱ <i>Il</i>.21.174, ἐπ' αὐτῷ <i>Od</i>.22.80<br /><b class="num">•</b>indic. el punto de partida, c. prep. c. gen. [[saltar de]], [[desde]] κατ' Οὐλύμπου <i>Il</i>.18.616, κατὰ τῶν κρημνών Th.7.45, ἐξ ὁχέων <i>Il</i>.6.103, δεμνίων ἄπο E.<i>Or</i>.278, sólo c. gen. ἥλατο βωμοῦ λιποῦσα ξόανα E.<i>Io</i> 1402, c. adv. del punto de partida [[ἀνάκαθεν]] A.<i>Eu</i>.372, οὐρανόθεν A.R.2.286<br /><b class="num">•</b>indic. el punto de partida y el término ἐξ ὑπερβατῶν εἰς ... ἐποίκιον de un ladrón <i>PRyl</i>.138.15 (I d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. inf. [[echar de un salto a]] θέειν <i>h.Cer</i>.389, πέτεσθαι <i>h.Ap</i>.448.<br /><b class="num">2</b> abs. [[saltar]], [[dar saltos]], [[botes]] κελεύουσιν ἅλλεσθαι ciertas alucinaciones, Hp.<i>Virg</i>.1, ἁλλόμενα καὶ σκιρτώντα Pl.<i>Lg</i>.653e, de caballos, X.<i>Eq</i>.8.4, περιπατῶν καὶ ἁλλόμενος de un enfermo sanado <i>Act.Ap</i>.3.8, cf. 14.10, οἱ πένταθλοι Arist.<i>IA</i> 705^a16, [[γᾶν]] ἐπάταξε καὶ ἅλατο de dolor, Theoc.19.4.<br /><b class="num">3</b> sólo c. ac. [[saltar algo]], [[por encima de algo]] βόθρον Ael.<i>NA</i> 6.6, τάφρον Opp.<i>C</i>.1.83<br /><b class="num">•</b>c. otras constr. ὑπὲρ τὰ ἐσκαμμένα Pl.<i>Cra</i>.413a<br /><b class="num">•</b>c. ac. de extensión ψύλλα ὁπόσους ἅλλοιτο τοὺς αὑτῆς πόδας cuántos pies suyos propios saltaría una pulga</i> Ar.<i>Nu</i>.145, ἁλλομένους μεγάλα LXX 1<i>Re</i>.10.2.<br /><b class="num">4</b> de cosas [[saltar]], [[salir disparado]] ἆλτο δ' ὀϊστός <i>Il</i>.4.125, ἠχώ Pl.<i>Phdr</i>.255c, [[ἀκωκή]] A.R.3.1253, αὐγῆς ἀφ' ὕδατος πρὸς τοῖχον ἁλλομένης Plu.2.936b, πηγὴν ὕδατος ἁλλομένου <i>Eu.Io</i>.4.14.<br /><b class="num">II</b> abs. de partes del cuerpo [[tener un movimiento espasmódico o convulsivo]], [[temblar]], [[palpitar]] como síntoma de una enfermedad ὄρχις ἅλλεται ὁ δεξιός de un animal, Arist.<i>HA</i> 604^a27<br /><b class="num">•</b>de pers., esp. como presagio ἅλλεται ὀφθαλμός Theoc.3.37, ὑπόγαστρον <i>PRyl</i>.28.2, Melamp.6, 9, 15 <i>passim</i>, ἁλλομένη χείρ de una mano recién cortada, Nonn.<i>D</i>.22.198.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De una raíz *<i>sel</i>- entre cuyos deriv. se encuentra lat. <i>salio</i> y prob. lituan. <i>sálti</i> ‘correr’, <i>slâp</i> ‘cascada’, etc.

|txtha=[[imperfect]] [[ἡλλόμην]]; aorist [[ἡλάμην]] and [[ἡλόμην]] ([[Alexander]] Buttmann (1873) Ausf. Spr. ii., p. 108; (Winer s Grammar, 82 (79); Buttmann, 54 (47))); to [[leap]] (Latin salio): Rec. ἥλλετο; G L T Tr WH [[ἥλατο]]); to [[spring]] up, [[gush]] up, of [[water]], salire, Vergil ecl. 5,47; [[Suetonius]], Octav. 82). (Compare: [[ἐξάλλομαι]], [[ἐφάλλομαι]].)

|mltxt=[[ἅλλομαι]] (Α)<br /><b>1.</b> (για έμψυχα και άψυχα) [[αναπηδώ]], [[σκιρτώ]], τινάζομαι<br /><b>2.</b> [[υπερβαίνω]], [[υπερπηδώ]]<br /><b>3.</b> (για ήχο) [[ξεπηδώ]], [[αντηχώ]]<br /><b>4.</b> (για [[μέλη]] του ανθρώπινου σώματος) πάλλομαι, [[τρέμω]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «[[ἅλλομαι]] ἐπί τινι», [[εφορμώ]], επιτίθεμαι [[εναντίον]] κάποιου<br /><b>6.</b> στη Μυκηναϊκή η [[λέξη]] μαρτυρείται έμμεσα με το κύριο όνομα Εφιάλτης.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ρηματικός τ. που ανάγεται σε <i>ἅλ</i>-<i>jομαι</i> και συνδέεται ετυμολογικά με το λατ. <i>salio</i> «[[πηδώ]]» και πιθ. με το αρχ. εκκλ. σλαβικό <i>slβpati</i> «[[ἅλλομαι]]» και το σλοβένικο <i>slap</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>solpo</i>-) «[[καταρράκτης]], [[χείμαρρος]], μεγάλο [[κύμα]]». Στον Όμηρο παράλληλα [[προς]] τον τ. αορ. <i>ἥλατο</i> απαντούν οι τ. [[ἄλτο]], <i>ἄλμενος</i>, υποτ. <i>ἄλεται</i>, <i>ἄληται</i> με αιολική [[ψίλωση]]. Οι δε ομηρ. αόρ. <i>ἔπ</i>-<i>αλτο</i> (του ρ. <i>ἐφ</i>-[[άλλομαι]]) και <i>ἀν</i>-<i>έπ</i>-<i>αλτο</i> (του ρ. <i>ἀν</i>-<i>εφ</i>-[[άλλομαι]]) συνδέθηκαν με το ρ. [[πάλλω]], <i>πάλλομαι</i> «[[κραδαίνω]], [[σείω]], [[τινάζω]]», κι [[έτσι]] δημιουργήθηκε ο ποιητ. αόρ. [[πάλτο]] «[[αναπηδώ]], [[σκιρτώ]]». Στην αττική διάλεκτο παράλληλα [[προς]] τον τ. [[ἅλλομαι]] χρησιμοποιήθηκε ο ρημ. τ. <i>πηδῶ</i> (-<i>άω</i>), ο [[οποίος]] και επικράτησε.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ἅλμα]], <i>ἁλτήρ</i>, [[ἁλτικός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἅλσις]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[άλτης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀνάλλομαι]], [[ἀφάλλομαι]], [[διάλλομαι]], [[εἰσάλλομαι]], [[ἐνάλλομαι]], [[ἐφάλλομαι]], [[καθάλλομαι]], [[μεθάλλομαι]], [[προάλλομαι]], [[προσάλλομαι]], [[συνάλλομαι]], [[ὑπεράλλομαι]], [[ὑφάλλομαι]].

|lsmtext='''ἅλλομαι:''' (√<i>ΑΛ</i>, Λατ. SAL-io)· παρατ. [[ἡλλόμην]], μέλ. [[ἁλοῦμαι]], Δωρ. <i>ἁλεῦμαι</i>, αόρ. αʹ [[ἡλάμην]], μτχ. [[ἁλάμενος]] (η πρώτη συλλ. [[μακρά]])· αόρ. βʹ [[ἡλόμην]], γʹ ενικ. υποτ. [[ἅληται]] [ᾰ], Επικ. [[ἅλεται]]· ευκτ. [[ἁλοίμην]], απαρ. [[ἁλέσθαι]], μτχ. [[ἁλόμενος]] [ᾰ]· επίσης βʹ και γʹ ενικ. Επικ. αόρ. βʹ [[ἆλσο]], [[ἆλτο]], μτχ. [[ἄλμενος]] (που έχουν [[ψιλή]]), [[πηδώ]], εκτινάσσομαι, [[σκιρτώ]], λέγεται για ζωντανά πλάσματα, σε Όμηρ. κ.λπ.· μεταφ., λέγεται για πράγματα, [[ἆλτο]] [[ὀϊστός]], σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για το [[μάτι]], «πάλλομαι», κινούμαι, σε Θεόκρ.

|elrutext='''ἅλλομαι:''' (fut. [[ἁλοῦμαι]] - дор. ἁλεῦμαι, aor. 1 [[ἡλάμην]], aor. 2 [[ἡλόμην]]) прыгать, скакать или вскакивать, соскакивать, тж. устремляться, бросаться (εἰς ἅλα ἀπ᾽ Ὀλύμπον, ἐξ ὀχέων [[χαμᾶζε]] Hom.): ἐπὶ [[νῆα]] [[ἆλτο]] πέτεσθαι HH он (словно) полетел к кораблю; [[ἆλτο]] [[ὀϊστός]] Hom. стрела прянула; ἠχὼ ἀπὸ στερεῶν ἁλωμένη Plat. отголосок, отраженный твердыми поверхностями; ἅλλεται ὀφθαλμὸς ὁ δέξιος Theocr. на правом глазу живчик прыгает (что считалось благоприятной приметой).

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[spring]], [[leap]] (Il.).<br />Other forms: Aor. [[ἀλτο]] (Hom.) Aeolic form with augment? (Schwyzer 751 with n. 1)<br />Compounds: [[προαλης]] (Hom.) [[sloping]], [[rushing forward]]<br />Derivatives: [[ἅλμα]] [[jump]] (Hom.). [[ἁλτήρ]] (Crates Com.) in sports [[weights kept in the hands while jumping]].<br />Origin: IE [Indo-European] [899] <b class="b2">*sel-</b> [[spring]]<br />Etymology: From <b class="b3">*ἅλ-ιομαι</b>. Identical with Lat. [[salio]] (< <b class="b2">*sl̥-i-</b>; <b class="b2">*sal-</b> is impossible, as PIE had no phoneme a.). Further perhaps to Skt. <b class="b2">ásaram</b> [[run]], [[rush]] (Narten MSS 26 (1969) 77ff.) Very doubtful OCS [[slьpati]] [[ἅλλομαι]], Slov. [[slâp]] (< <b class="b2">*solpo-</b>) <b class="b2">(water)fall, wave</b>; a root-enlargement <b class="b2">-p-</b> is rare in IE. - See on [[πάλλομαι]].

|ftr='''ἅλλομαι''': {hállomai}<br />'''Forms''': ep. Aor. ἀλτο (Quantität unbekannt, vgl. Schwyzer 751 m. A. 1)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[springen]], [[hüpfen]] (seit Hom.).<br />'''Derivative''': Verbalnomina [[ἅλμα]] [[Sprung]] (ion. poet.), auch als Sportterminus, s. Jüthner WienStud. 53, 68ff.; [[ἅλσις]] [[das Springen]] (Hp., Arist. usw.).<br />'''Etymology''' : Aus *ἅλιομαι und mit lat. ''salio'' identisch. Weitere Verwandte (WP. 2, 505) sehr fraglich. In Betracht kommt immerhin aksl. ''slьpati'' [[ἅλλομαι]] mit slov. ''slâp'' (aus *''solpo''-) [[Wasserfall]], [[Schwall]], [[Woge]]. Verfehlt Specht KZ 68, 124: slav. ''p'' wechsele mit μ in [[ἅλμα]], da das griechische Verbalnomen natürlich eine einzelsprachliche Neuerung ist.<br />'''Page''' 1,76