ἐκπλήσσω: Difference between revisions

|Definition=Att. [[ἐκπλήττω]],<br><span class="bld">A</span> [[strike out of]], [[drive away from]], [[expel]], ἐκ δ' ἔπληξέ μου τὴν αἰδῶ A.Pr.134; [[ὃς]] (''[[sc.]]'' [[κεραυνός|κεραυνὸς]]) αὐτὸν ἐξέπληξε τῶν.. κομπασμάτων ib.362, cf. E.Ion635: abs., [[drive away]], ἡ [[τέρψις]] τὸ λυπηρὸν ἐκπλήσσει Th.2.38; φόβος μνήμην ἐκπλήσσει ib.87.<br><span class="bld">II</span> [[drive out of one's senses by a sudden shock]], [[amaze]], [[astound]], Od.18.231 (tm.); κάλλει καὶ ὥρᾳ διενεγκόντες ἐ. τινάς Aeschin.1.134; ὁ φόβος ἐκπλήσσων.. Antipho 2.1.7; κακοὶ εὐτυχοῦντες ἐκπλήσσουσί με Trag.Adesp. 465; [[ὅ μ' ἐκπλήσσει λόγου]] = [[frighten]]s me in [[speaking]], E.Or.549:—in this sense most freq. in aor. 2 Pass., Ep. [[ἐξεπλήγην]] (v. infr.), Att. [[ἐξεπλάγην]] [ᾰ] (also aor. I ἐξεπλήχθην Id.Tr.183: pf. part. ἐκπεπληγμένος A.Pers.290, S.Tr.386, etc.); to [[be panic-struck]], [[be panic-stricken]], [[be amazed]], esp. by [[fear]], ἐκ γὰρ πλήγη φρένας Il.16.403, cf. 13.394; ἡνίοχοι ἔκπληγεν 18.225: c. part., ἐκπεπληγμένον κεῖνον βλέποντες S.OT 922, cf. Ant.433, etc.; [[ἐκπλαγῆναί τινι]] to [[be astonished at]] a thing, [[Herodotus|Hdt.]]1.116, etc.; ὑπό τινος Id.3.64; διά τι Th.7.21; ἐπί τινι X.Cyr. 1.4.27; πρός τι Plu.Thes.19, etc.: also c.acc., [[ἐκπλαγῆναί τινα]] = to [[be struck with panic fear of]].., S.Ph.226,El.1045; ἡμᾶς δ' ἂν..μάλιστα ἐκπεπληγμένοι εἶεν Th.6.11, cf.3.82.<br><span class="bld">2</span> generally, of any [[sudden]], [[overpowering]] [[passion]], to [[be struck with desire]], Ar.Pl.673; be struck [[with]] [[love]], E.Hipp.38, Med.8; [[χαρᾷ]], [[ἡδονῇ]], A.Ch.233, S.Tr.629; [[with]] [[admiration]], [[Herodotus|Hdt.]]3.148, etc.: c.acc.rei, ἐκπλαγέντα τὰ προκείμενα ἀγαθά Id.9.82.<br><span class="bld">3</span> εἰς [[ὁμολογία]]ν [[ἐκπλήττειν]] = [[frighten]] one into [[agreement]], [[falsa lectio|f.l.]] in Plb. 23.4.11 (εἰς τὴν ὁμολογίαν ἐμπλέξαι).

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> át. -ττω<br /><b class="num">• Morfología:</b> [dór. aor. ind. 3^a sg. ἐκ ... πλᾶξε (tm.), Pi.<i>N</i>.1.48]<br /><b class="num">I</b> intr. en v. med.-pas.<br /><b class="num">1</b> [[asustarse]], [[pasmarse]], [[desconcertarse]]<br /><b class="num">a)</b> en pres. y aor. ἡνίοχοι δ' ἔκπληγεν <i>Il</i>.18.225, κινδύνου τοῦ μέλλοντος <ὡς> ὄντος φεύγουσιν ἐκπλαγέντες desconcertados huyen del peligro como si fuese inminente</i> Gorg.B 11.16, ταῦτ' ἀκούσας ... τὸ πρῶτον ἐξεπλάγην Isoc.5.22, ἐξεπλάγη ἡγησαμένη με πάντα ἀκριβῶς ἐγνωκέναι se quedó estupefacta creyendo que yo lo sabía todo con exactitud</i> Lys.1.19, ἀκούσαντες δὲ οἱ μαθηταὶ ἐξεπλήσσοντο σφόδρα <i>Eu.Matt</i>.19.25, cf. Isoc.6.75, <i>IG</i> 4².121.46 (IV a.C.), Ael.<i>NA</i> 11.32, c. ac. de rel. ἐκ γὰρ πλήγη φρένας (tm.) se quedó estupefacto</i>, <i>Il</i>.16.403, cf. 13.394, οὐδὲν ἐκπλαγεῖσά σε nada asustada ante tí</i> S.<i>El</i>.1045, c. ac. de rel. y dat. χαρᾷ δὲ μὴ 'κπλαγῇς φρένας no desvaríe tu mente de alegría</i> A.<i>Ch</i>.233<br /><b class="num">•</b>c. dat. ἐκπλαγεὶς δὲ τούτοισι ... [[ἄφθογγος]] ἦν Hdt.1.116, καὶ μή μ' ὄκνῳ δείσαντες ἐκπλαγῆτ' ἀπηγριωμένον no os quedéis estupefactos de miedo al verme asilvestrado</i> S.<i>Ph</i>.226, τῷ μεγέθει τῶν παρόντων κακῶν Th.3.113, θάμβει E.<i>Rh</i>.291, c. giro prep. διὰ τὸ τοιοῦτον ἐκπλαγέντων αὐτῶν Th.7.21, ἐπὶ τοῖς συμβαίνουσι Plb.5.48.3;<br /><b class="num">b)</b> en perf. [[estar asustado, pasmado o desconcertado]] σὺν δέ νιν θηρώμεθ' εὐθὺς οὐδὲν ἐκπεπληγμένην S.<i>Ant</i>.433, ἐνθουσιῶν τε καὶ ἐκπεπληγμένος D.Chr.21.14, ὀκνοῦμεν πάντες ἐκπεπληγμένον κεῖνον βλέποντες S.<i>OT</i> 922, c. part. predic. del suj. ταῦτ' ἀκούσαντες ἐκπεπληγμένοι καὶ δακρύοντες pasmados tras haber oído eso y llorando</i> Lys.32.10, cf. Pl.<i>R</i>.336d, c. ac. de rel. τὰ δ' (ἴχνη) ἐκπέπληγμαι κοὐκ ἔχω μαθεῖν ὅτου en relación con otras (huellas) estoy desconcertado y no puedo saber de quién son</i> S.<i>Ai</i>.33, cf. Antipho Soph.B 61, τοὺς ἐναντίους ἐκπεπληγμένος Th.3.82, c. dat. ἐκπεπληγμένη κακοῖς A.<i>Pers</i>.290, βάρβαροι γυναῖκες, οὕτως ἐκπεπληγμέναι φόβῳ E.<i>Ba</i>.604, c. ὑπό y gen. ὑπὸ τῆς συμφορῆς τῆς τε ἐκ τοῦ μάγου ἐκπεπληγμένος Hdt.3.64, ὑπὸ ... τοῦ κινδύνου ἐκπεπληγμένον αὐτόν Antipho 2.2.7, c. otros giros ἐκπεπληγμένοι δὲ ταῖς ψυχαῖς διὰ τὸ γεγονὸς [[ἀτύχημα]] Plb.5.74.3, εἰς τὴν ἀπειρίαν Luc.<i>Merc.Cond</i>.15.<br /><b class="num">2</b> [[sorprenderse]], [[asombrarse]] en pres. y aor. ὅκως ... ἴδοιτο ... τὰ ποτήρια, ἀπεθώμαζέ τε καὶ ἐξεπλήσσετο cuando vio las copas permanecía admirado y asombrado</i> Hdt.3.48, ἐκπλήττομαι δέ, πῶς γράφει χεὶρ ἐμπνόους <i>AP</i> 16.381, cf. Aristid.Quint.61.11, c. ac. de rel. ὥστε ... ἐκπλήσσεσθαι τὴν τοῦ νεανίσκου ψυχήν [[LXX]] 2<i>Ma</i>.7.12, ἐκπληττόμενοι τὴν ἀσέβειαν Plb.2.59.2, c. dat. ὥστ' ἐκπλαγῆναι τοὐμὸν ἡδονῇ κέαρ S.<i>Tr</i>.629, c. ὑπό y gen. ὑπὸ θαύματος Manes 8.8<br /><b class="num">•</b>[[consternarse]], [[indignarse]] ἐξεπλήσσου τῇ τύχῃ τῇ τῶν θεῶν E.<i>IA</i> 351<br /><b class="num">•</b>en perf. [[estar sorprendido o admirado]] ἐκπεπληγμένος ... ἐς τέρψιν [[εἶμι]] aunque asombrado ... me alegro</i> E.<i>IT</i> 795, c. ac. de rel. τὴν τόλμαν αὐτοῦ ἐκπεπληγμένοι Th.5.10, τὰ τυχόντα Arist.<i>Mu</i>.391^a23.<br /><b class="num">3</b> en aor. pas. [[deslumbrarse por]], [[quedar fascinado ante]] c. ac. de rel. ἐκπλαγεὶς τὰ προκείμενα ἀγαθά Hdt.9.82, τὴν σοφίαν τοῦ Σαλομῶνος I.<i>AI</i> 8.168, c. dat. de causa Μήδεια ... ἔρωτι θυμὸν ἐκπλαγεῖσ' Ἰάσονος Medea impactada en su espíritu por el amor a Jasón</i> E.<i>Med</i>.8, cf. <i>Hel</i>.1397, c. gen. τῆς εὐπρεπείας ἐκπλαγείς [[LXX]] 4<i>Ma</i>.8.4, c. πρός y ac. [[Ἀριάδνη]] ... πρός τε τὴν ὄψιν ἐξεπλάγη τοῦ Θησέως Plu.<i>Thes</i>.19, c. part. predic. [[Δία]] ... οὕτως ἐκπλαγέντα ἰδόντα τὴν Ἥραν Pl.<i>R</i>.390c<br /><b class="num">•</b>en perf. [[estar deslumbrado]] c. gen. κἀκπεπληγμένη κέντροις ἔρωτος E.<i>Hipp</i>.38, c. ac. de rel. ἐκπεπλήγμην τὸ κάλλος Ach.Tat.1.4.5, c. dat. ὥστ' ἐκπεπλῆχθαι καρδίαν πόθῳ Men.(?) en <i>PKöln</i> 203A.18, c. ἐπί y dat. ἄνδρα δέ τινα ... ἐκπεπλῆχθαι ... ἐπὶ τῷ κάλλει τοῦ Κύρου X.<i>Cyr</i>.1.4.27, cf. <i>Act.Ap</i>.13.12, Manes 141.4.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> [[echar fuera de]] c. ac. abstr. ἡ τέρψις τὸ λυπηρὸν ἐκπλήσσει el disfrute (de las fiestas) echa fuera la tristeza</i> Th.2.38, c. ac. de pers. y gen. separat. de lugar οὐδέ μ' ἐξέπληξ' ὁδοῦ πονηρὸς οὐδείς ningún malvado me echó fuera del camino</i> E.<i>Io</i> 635<br /><b class="num">•</b>fig. [[echar fuera]], [[arrebatar]], [[quitar de golpe]] c. ac. abstr. y gen. separat. de pers. ἐκ δ' ἔπληξέ μου τὰν ... αἰδῶ me quitó la vergüenza de golpe</i> A.<i>Pr</i>.134, c. ac. de pers. y gen. separat. ὃς αὐτὸν ἐξέπληξε τῶν ... κομπασμάτων A.<i>Pr</i>.360<br /><b class="num">•</b>esp. λόγου ἐκπλήσσειν [[quitar la palabra]], [[interrumpir]] τὸ [[γῆρας]] ... τὸ σὸν, ὅ μ' ἐκπλήσσει λόγου tu vejez, que me quita la palabra e.e. que me impide hablar libremente</i> E.<i>Or</i>.549, μὴ λόγων ἔκπλησσέ με no me quites la palabra</i>, e.e., no me interrumpas</i> E.<i>IT</i> 773, τί δ' ἔστι τοῦ παρόντος ἐκπλῆσσον λόγου; E.<i>IT</i> 240, cf. en v. pas. X.Eph.5.12.6.<br /><b class="num">2</b> [[desconcertar]], [[alarmar]], [[consternar]] ἐκ [[γάρ]] με πλήσσουσι ... οἵδε κακὰ φρονέοντες (tm.) <i>Od</i>.18.231, κακοὶ γὰρ εὐτυχοῦντες ἐκπλήσσουσί με <i>Trag.Adesp</i>.465, cf. Plu.<i>Arist</i>.15, D.C.64.14.3.<br /><b class="num">3</b> [[asustar]] ἀνθρώπους Critias <i>Fr.Trag</i>.19.28<br /><b class="num">•</b>[[sobrecoger]] ἐκ δ' ἄρ' ἄτλατον [[δέος]] πλᾶξε γυναῖκας y entonces un terror insufrible sobrecogió a las mujeres</i> Pi.l.c. (tm.), τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν Plb.14.5.13, ὁ μὲν (φόβος) ἐμπίπτων ἐκπλήττει el miedo cuando cae encima sobrecoge</i> Luc.<i>Cont</i>.15, cf. D.H.6.72, τοὺς θεωμένους I.<i>BI</i> 7.419.<br /><b class="num">4</b> [[molestar]], [[perturbar]] τοὺς ... ἀπολογουμένους θορυβοῦντας ἐκπλήττειν Anaximen.<i>Rh</i>.1433^a13, φόβος μνήμην ἐκπλήττει el miedo perturba la memoria</i> Th.2.87, τὸ λογιζόμενον D.C.42.1.4<br /><b class="num">•</b>[[tener en vilo]] [[ἀλλά]] με ἀθάρης χύτρα τις ἐξέπληττε pero una marmita de gachas me tenía en vilo</i> Ar.<i>Pl</i>.673.<br /><b class="num">5</b> [[asombrar]], [[deslumbrar]], [[impresionar]] κέρτομός μ' ἐκ θεοῦ τις ἐκπλήσσει χαρά una alegría ilusoria procedente de un dios me deslumbra</i> E.<i>Alc</i>.1125, οὐδ' ἐξέπληττον αὐτοὺς, Κύκνους ποιῶν καὶ Μέμνονας no los deslumbraba creando Cicnos y Memnones</i> Ar.<i>Ra</i>.962, ἐὰν κάλλει καὶ ὥρᾳ διενεγκόντες ἐκπλήξωσί τινας en el caso de que al destacar por su belleza o juventud deslumbren a algunos</i> Aeschin.1.134, cf. Arr.<i>Epict</i>.4.4.10, ἐκπλῆξαι τὸ πλῆθος asombrar a la multitud</i> Luc.<i>Alex</i>.26, τὰς ψυχάς Vett.Val.142.9, ἐξέπληττε τοὺς γείτονας ... τὸ πρᾶγμα Ast.Am.<i>Hom</i>.7.6.3, cf. Hld.10.31.1, τὰ παράδοξα ... τοὺς ἀνθρώπους, ἤν δὲ δεινά (ᾖ), μᾶλλον ἐκπλήττοντα X.<i>Eq.Mag</i>.8.19, en v. pas. (ὁ ἰατρὸς) οὐκ ἐκπλήττεται ὑπὸ τῶν προσόντων Pl.<i>Cra</i>.394b, ὑπὸ τῶν ἡδονῶν ἀγόμενος καὶ ἐκπληττόμενος Pl.<i>Prt</i>.355a.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0774.png Seite 774]] 1) herausschlagen, -treiben, verscheuchen; ἐκ δ' ἔπληξέ μου τὴν αἰδῶ Aesch. Prom. 134; ὃς αὐτὸν ἐξέπληξε τῶν κομπασμάτων 360; τινὰ ὁδοῦ Eur. Ion 635; ἡ [[τέρψις]] τὸ λυπηρόν, Thuc. 2, 38; [[φόβος]] μνήμην 2, 87. – 2) erschrecken, Einen durch Staunen, Verwunderung außer sich setzen, betäuben, beunruhigen; Ar. Plut. 673; ἐὰν ἐκπλήξωσί τινας κάλλει Aeschin. 1, 134; ὁ [[λόγος]] τοὺς Ἀθηναίους Plat. Legg. III, 698 d; βουλόμενοι τοὺς Ἀχαιοὺς εἰς τὴν ὁμολογίαν ἐκπλῆξαι, durch Furcht zur Abschließung des Vertrags bewegen, Pol. 24, 4, 11. Am häufigsten pass. aor. II. ἐξεπλάγην (ἐκπληχθεῖσα ψυχὴν φρίκᾳ Eur. Tr. 183), in Schrecken gesetzt werden, vor Furcht, Staunen u. dgl. außer sich geraten; ἐκ δέ οἱ [[ἡνίοχος]] πλήγη φρένας, ἃς [[πάρος]] εἶχεν, er verlor die Besinnung, Il. 13, 394; ἡνίοχοι δ' ἔκπληγεν, = ἐξεπλάγησαν, 18, 225; χαρᾷ δὲ μὴ' κπλαγῇς φρένας, laß dich nicht bethören, Aesch. Ch. 231; κακοῖς ἐκπεπληγμένη Pers. 281; φόβῳ Soph. Trach. 24; ἡδονῇ 626; ὥςτε ἐκπεπλῆχθαι πάντας Bato Ath. III, 104 (v. 19); ἀπεθώμαζε καὶ ἐξεπλήσσετο Her. 3, 148; ὑπὸ τῆς συμφορᾶς ἐκπεπληγμένος 3, 64; ταῖς ξυμφοραῖς Thuc. 7, 63; κέντροις ἔρωτος Eur. Hipp. 38; θαυμαστὰ – φιλίᾳ Plat. Conv. 192 c; ὑπὸ τῶν ἡδονῶν ἀγόμενος καὶ ἐκπλ. Prot. 355 a; neben κατέχεσθαι Conv. 215 d; neben τεθορυβῆσθαι Charm. 154 c; ἐκπλαγείς oft allein, erschreckt, verdutzt, Xen. An. 1, 8, 20; ἐπί τινι, Cyr. 1, 4, 27, wie Matth. 7, 28; διά τι, Thuc. 7, 21; auch τί, sich vor Etwas entsetzen od. es anstaunen, Soph. Ai. 33; Thuc. 3, 82. 6, 33.

|btext=<i>f.</i> ἐκπλήξω, <i>ao.</i> ἐξέπληξα;<br /><i>Pass. f.</i> ἐκπλαγήσομαι, <i>ao.2</i> ἐξεπλήγην <i>ou plus us.</i> ἐξεπλάγην, <i>pf.</i> ἐκπέπληγμαι;<br />abattre en frappant <i>en parl. de la foudre ; fig.</i> frapper de stupeur, d'admiration, de crainte ; ἡ [[τέρψις]] τὸ λυπηρὸν ἐκπλήττει THC l'amusement étourdit le chagrin ; [[φόβος]] μνήμην ἐκπλήττει THC la crainte étonne <i>ou</i> trouble la mémoire ; <i>Pass.</i> ἐκπλαγῆναι φρένας ESCHL avoir l'esprit frappé, étonné, troublé ; <i>abs.</i> ἐκπλήττεσθαί <i>ou</i> ἐκπλαγῆναι τινι, ἐπί τινι, [[ὑπό]] τινος, τι, [[διά]] τι, πρός τι être étonné, troublé <i>ou</i> effrayé de qch ; ἐκπλαγῆναί τινα SOPH être frappé de terreur à la vue <i>ou</i> à la pensée de qqn ; <i>abs.</i> ἐκπεπληγμένον κεῖνον βλέποντες SOPH le voyant épouvanté.<br />'''Étymologie:''' [[ἐκ]], [[πλήσσω]].

|lsmtext='''ἐκπλήσσω:''' Αττ. -ττω, μέλ. <i>-ξω</i>,<br /><b class="num">I.</b> [[χτυπώ]] προς τα έξω, [[βγάζω]] με χτυπήματα, [[εκδιώκω]], σε Αισχύλ.· απόλ., [[διώχνω]], σε Θουκ.<br /><b class="num">II.</b> κάνω κάποιον να χάσει τα λογικά του, [[καταπλήσσω]], [[ξαφνιάζω]], [[σαστίζω]], σε Ομήρ. Οδ., Ευρ.· [[συχνά]] στον Παθ. αόρ. βʹ, Επικ. <i>ἐξεπλήγην</i>, Αττ. [[ἐξεπλάγην]] [ᾰ], αόρ. αʹ <i>ἐξεπλήχθην</i>, παρακ. <i>ἐκπέπληγμαι</i>·<br /><b class="num">1.</b> [[τρομάζω]], εκπλήσσομαι, ξαφνιάζομαι, σε Ομήρ. Ιλ., Σοφ. κ.λπ.· <i>ἐκπλαγῆναί τινι</i>, ξαφνιάζομαι, καταπλήσσομαι, σε Ηρόδ., ομοίως και [[διά]] τι, ἐπί τινι κ.λπ.· <i>ἐκπλαγῆναί τινα</i>, καταλαμβάνομαι από [[πανικό]] φοβούμενος..., σε Σοφ., Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, λέγεται για ξαφνικό, αιφνίδιο [[πάθος]], [[χτυπιέμαι]], πλήττομαι, σε Αισχύλ. κ.λπ.

|mdlsjtxt=Attic -ττω fut. ξω<br /><b class="num">I.</b> to [[strike]] out of, [[drive]] [[away]] from, Aesch.:—absol. to [[drive]] [[away]], Thuc.<br /><b class="num">II.</b> to [[drive]] out of one's senses, to [[amaze]], astound, Od., Eur.:—often in aor2 [[pass]]., epic ἐξεπλήγην, Attic [[ἐξεπλάγην]] [ᾰ]; aor1 ἐξεπλήχθην; perf. ἐκπέπληγμαι; — to be [[panic]]-struck, amazed, astonied, Il., Soph., etc.; ἐκπλαγῆναί τινι to be astonished at a [[thing]], Hdt., so διά τι, ἐπί τινι, etc.; ἐκπλαγῆναί τινα to be struck with [[panic]] [[fear]] of . ., Soph., Thuc.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], of [[sudden]] [[passion]], to be [[stricken]], Aesch., etc.<br />B. [[note]] also the [[form]] [[ἐκπλήγνυμι]], Thuc.