ἡσσάομαι: Difference between revisions

|Definition=Att. [[ἡττάομαι]], [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''936, Th.3.57: <span class="bld">A</span> fut. ἡσσηθήσομαι E.''Hipp.'' 727, 976, ἡττ- Lys.20.32, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.3.42: fut. Med. [[ἡττήσομαι]] in pass. sense, Lys.28.9, X.''An.''2.3.23: aor. ἡσσήθην E.''Andr.''917, etc.: pf. ἥσσημαι [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1242, E.''Alc.''697: plpf. ἥττητο D.19.160: Ion. [[ἑσσόομαι]], part. ἑσσούμενος [[Herodotus|Hdt.]]1.82: impf. [[ἑσσοῦτο]] (without augm.) Id.7.166, 8.75: aor. ἑσσώθην Id.2.169, etc.: pf. ἕσσωμαι Id.8.130 (and [[varia lectio|v.l.]] in 7.9.β), Herod.8.19: ([[ἥσσων]]):—to [[be less]] or [[weaker than]], [[inferior to]], c. gen. pers., E.''Alc.''697: c. gen. pers. et part., ἡττᾶσθαί τινος εὖ ποιοῦντος X.''An.''3.2.23, cf. ''Cyr.''5.4.32; <b class="b3">ἡττᾶσθαί τινός τινι</b> ib.8.2.13; <b class="b3">ἔν τινι</b> in a thing, ib.3.3.42, etc.: c. gen. rei, τὸ μὴ δίκαιον τῆς δίκης ἡσσώμενον E.''Ion'' 1117: c. neut. Adj. in acc., <b class="b3">ὃ ἡττῷτο</b> wherein he [[had proved inferior]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.4.5.<br><span class="bld">2</span> as a real Pass., to [[be defeated]], [[discomfited]], ὑπό τινος [[Herodotus|Hdt.]]3.106, And.4.28, Th.2.39; <b class="b3">ὑπ' ἔρωτος, ὑπ' ἔχθρας</b>, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''233c, ''Plt.''305c, etc.; πρὸς τἀφροδίσια Id.''Lg.''650a: c. gen. pers., E.''Hec.''1252, [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''70, Th.3.57, etc.: c. gen. rei, τοῦ κόπου γὰρ ἕσσωμαι Herod. [[l.c.]]: c. dat. modi, ἑσσωθῆναι μάχῃ ὑπό τινων [[Herodotus|Hdt.]]5.46, etc.; τοῖς ὅλοις D.9.64, etc.; also c. acc., μάχην Isoc.5.47, D.19.320; ἀγῶνα D.C.63.9: c. dat., <b class="b3">τῷ θυμῷ</b> to [[be broken]] in spirit, [[Herodotus|Hdt.]]8.130; ἑσσωθέντες τῇ γνώμῃ πρὸς Κύρου Id.9.122; ἡ. περί τι Pl.''Sph.''239b: abs., <b class="b3">οἱ ἡσσώμενοι</b>, opp. <b class="b3">οἱ κρατοῦντες</b>, A.''Th.'' 516, cf. [[Herodotus|Hdt.]]7.9.β; τὴν γνώμην αὐτῶν οὐχ ἡσσῆσθαι Th.6.72.<br><span class="bld">3</span> as law-term, to [[be cast in a suit]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1242, Ar.''Pl.''482, etc.; ἡττ. ἐν τοῖς δικαστηρίοις [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''4.417; [[δίκην]], [[παραγραφήν]], [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''880c, D.45.51.<br><span class="bld">4</span> [[give way]], [[yield]], c. gen. pers., οἱ φύσαντες ἡσσῶνται τέκνων [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''936; εἰ παθών γε σοῦ τάδ' ἡσσηθήσομαι E.''Hipp.''976; [[give way]], [[be a slave to]] passion and the like, νηδύος ἡσσημένος Id.''Fr.''282.5; τοῦ παρόντος δεινοῦ Th.4.37; τῶν φόβων [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''635d; ἡδονῆς X.''Ages.''5.1; ὕπνου Id.''Cyr.''1.5.11; ([[χρημάτων]]) Lys.28.9; <b class="b3">τῆς τούτων παρασκευῆς</b> ib. 11; θνητοῦ κάλλους Isoc.10.60; πικροῦ ἔρωτος E.''Hipp.''727: c. gen. pers., to be in love with.., Plu.2.771f; of other things, ἡττ. τοῦ ὕδατος X.''HG''5.2.5; <b class="b3">τοῦ δικαίου</b> ib.5.4.31; τῆς ἀληθείας D.18.273; τὸ δίκαιον ἡττ. τοῦ φθόνου D.25.75.<br><span class="bld">5</span> c. dat., to be overcome by.., ἀκοῆς ἡδονῇ ἡσσώμενοι Th.3.38, cf. 7.25; ὕπνῳ Ael.''NA''13.22; τοῖς δικαίοις Plu. ''Cat.Mi.''16.<br><span class="bld">II</span> later in Act. ἡττάω, [[overcome]], τινα Corn.''ND''9, Arr.''Epict.''2.22.6, al.: aor. 1 ἥττησα, τὰς ψυχὰς τῶν ὑπεναντίων Plb.1.75.3; ταῖς ψυχαῖς τοὺς ὑπεναντίους Id.3.18.5, cf. Heraclit.''Incred.''16; [[defeat]], τοὺς Λακεδαιμονίους ἀπὸ κράτους ἡττηκότες [[Diodorus Siculus|D.S.]]15.87.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1177.png Seite 1177]] att. ἡττάομαι, ion. ἑσσέομαι, fut. ἡσσηθήσομαι, aber auch ἡττήσομαι, Lys. 28, 9 Xen. An. 2, 3, 23; das act. ἡσσηκότες, ἡττήσαντες führt Suhd. an, Isae. 11, 21 ist jetzt geändert; sonst findet es sich nur bei Sp., in der Bedeutung [[besiegen]], überwältigen, ἥττησε τὰς ψυχὰς τῶν ἐναντίων Pol. 1, 75, 3, vgl. 3, 18, 5; κατὰ [[κράτος]] ἥττησεν D. Sic. 20, 30; τοὺς Λακεδαιμονίους ἡττηκότες 15, 87; das pass. oder den. [[ἡσσάομαι]] heißt [[schwächer]] ([[ἥσσων]])[[ sein als ein Anderer]], ihm nachstchen, gegen ihn den Kürzern ziehen, von ihm übertroffen, besiegt werden; absolut, Thuc. im <span class="ggns">Gegensatz</span> von ἐπικρατεῖν, 1, 49, Aesch. πρὸς τῶν κρατούντων δ' ἐσμέν, οἱ δ' ἡσσημένων, Spt. 498; εἰ κοὐκ ἀρκέσει ποθ' ὗμιν οὐδ' ἡσσημένοις εἴκειν Soph. Ai. 1221; Eur. Phoen. 1264; μάχην, in der Schlacht, Isocr. 4, 145 u. öfter, wie Dem. μάχην ἥττηντο 19, 320; auch τὴν δίκην, im Prozess, d. i. den Prozess verlieren, Plat. Legg. IX, 880 c; öfter in der Gerichtssprache, Ar. Plut. 482; Oratt.; Sp., ἡττήθησαν τὴν μάχην Pol. 5, 105, 10; ähnl. τὴν γνώμην οὐχ ἡσσῆσθαι, den Muth nicht verloren haben, Thuc. 6, 72; aber auch τῷ θυμῷ, γνώμῃ, Her. 8, 130. 9, 122; τῇ μάχῃ, 5, 46; τοῖς δικαίοις, im Prozess, Plut. Cat. min. 16. <span class="ggns">Gegensatz</span> [[νικάω]] Plat. Legg. XII, 955 b, κατορθοῦν Isocr. 4, 124. – Als eigtl. pass., ὑπό τινος, ἑσσοῦσθαι ὑπὸ Περσέων Her. 3, 106. 4, 197; Thuc. 2, 39; ὑπ' ἔρωτος ἡττώμενος Plat. Phaedr. 233 c; ὑπ' ἔχθρας Polit. 305 c; auch [[πρός]] τινος, Her. 9, 122. Seltener c. dat., Eur. Andr. 918; ὕπνῳ Ael. H. A. 13, 22. – Häufiger aber τινός, dem darin liegenden Compar. entsprechend, γυναικὸς ἡσσημένος Eur. Alc. 700; τὸ μὴ δίκαιον τῆς δίκης ἡσσώμενον Ion 1117; τοῦ δεινοῦ, unterliegen, Thuc. 4, 37; Xen. Cyr. 1, 5, 11; τῶν φόβων Plat. Legg. I, 635 d; Sp., ἥττητο Λαγίδος Ath. III, 592 c. – Adj. verb., κοὔτοι γυναικὸς [[οὐδαμῶς]] ἡσσητέα, man darf sich nicht von einem Weibe überwinden lassen, ihm nicht nachgeben, Soph. Ant. 674; vgl. Ar. Lys. 450.

|elrutext='''ἡσσάομαι:''' атт. ἡττάομαι, ион. [[ἑσσόομαι]] pass. (fut. ἡσσηθήσομαι - реже ἡσσημαι, aor. ἡσσήμην - ион. [[ἑσσώθην]], pf. [[ἥσσημαι]], ppf. ἡσσήμην; act. только в поздней прозе - см. [[ἡσσάω]])<br /><b class="num">1</b> [[быть слабее]], [[оказываться ниже]], [[отставать]], [[уступать]] (τινος Eur., τι Xen., τινός τινι и ἔν τινι Xen.): ἡττηθέντος τοῦ πνεῦματος Arst. когда ветер ослабеет; γυναικὸς ἡσσημένος Eur. оказавшийся ниже женщины; [[τούτου]] οὐχ ἡττησόμεθα εὖ ποιοῦντες Xen. мы не уступим ему в благородных поступках; [[ὅπως]] μηδ᾽ ἐν [[τούτῳ]] αὐτῶν ἡττηθήσεσθε Xen. чтобы в этом отношении вам не оказаться слабее их; συγγνόντες [[Πέρσαι]] οἴχοντο, ἑσσωθέντες τῇ γνώμῃ πρὸς Κύρου Her. персы ушли, согласившись и признав превосходство мнения Кира (ср. 2); ἡ. [[ὑπέρ]] τινα NT оказаться ниже кого-л.;<br /><b class="num">2</b> [[подчиняться]], [[покоряться]], [[поддаваться]]: ἡ. ὑπ᾽ ἔρωτος Plat. поддаться чувству любви; ἡ. ῥήματος Thuc. поддаться слову, т. е. дать убедить себя; ἡ. ὕπνου Xen. не устоять перед желанием спать; ἡ. χρημάτων Lys. соблазниться деньгами; οὐκ ἄξιον [[ὑμῖν]] τῆς τούτων παρασκευῆς ἡττᾶσθαι Lys. недопустимо, чтобы вы поддались проискам их; ἡττηθέντες ὑπὸ [[ταύτης]] τῆς ζητήσεως Arst. под давлением этого исследования; ἡ. τῷ θυμῷ и τῇ γνώμῃ Her. или τὴν γνώμην Thuc. пасть духом (ср. 1); ἡ. τινος Plut. влюбиться в кого-л.;<br /><b class="num">3</b> [[терпеть поражение]], [[быть побежденным]]: ἡ. μάχῃ Thuc. и μάχην Dem. быть разбитым в сражении; [[ἀπέθανον]] [[μάχη]] ἡσσοθέντες ὑπὸ τῶν Φοινίκων Her. (спартанцы) погибли, будучи побеждены в сражении финикийцами;<br /><b class="num">4</b> юр. [[проигрывать в суде]] ([[δίκην]] Plat.; παραγραφήν Dem.; ἐν τοῖς δικαστηρίοις Xen.). - см. тж. [[ἡσσάω]].