κέλευθος: Difference between revisions

|Definition=ἡ, with ''poet.''heterocl.pl. [[κέλευθα]]; ''poet.'' Noun (also Arc., ''IG''5(2).3.23 (Tegea, iv B.C.)),<br><span class="bld">A</span> [[road]], [[path]], not common in lit. sense, πολλαὶ γὰρ ἀνὰ στρατόν εἰσι κέλευθοι Il.10.66; Ἰσθμία κ. B.17.17; <b class="b3">ἐν κελεύθοις</b> in [[the streets]], A.''Ch.''349 (lyr.); ἐγγὺς γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι Od.10.86, cf. Parm.1.11; <b class="b3">ἀνέμων κέλευθα</b> or [[κέλευθοι]], Il. 14.17, Od.5.383, etc.; <b class="b3">ὑγρὰ, ἰχθυόεντα κ.</b>, of the sea, 3.71, 177; <b class="b3">ἁλὸς βαθεῖαν</b> (vel -είας) κ. Pi.''P.''5.88; <b class="b3">ἄρκτου στροφάδες κ.</b> [[paths]], [[orbits]], S. ''Tr.''131 (lyr.), cf. E.''Hel.''343 (lyr.); <b class="b3">θεῶν δ' ἀπόεικε κελεύθου</b> withdraw from the [[path]] of the gods, Il.3.406 ([[varia lectio|v.l.]] [[ἀπόειπε κελεύθους]]): metaph., <b class="b3">ἔργων κέλευθον ἂν καθαράν</b> on the open [[road]] of action, Pi.''I.''5(4).23, cf. ''O.''6.23; στείχει δι' εὐρείας κ. μυρία παντᾷ φάτις B.8.47; ἔστι μοι μυρία παντᾷ κ. Pi.''I.''4(3).1, cf. B.5.31: <b class="b3">Πειθοῦς, Δίκας κ.</b>, Parm.4.4, B.10.26.<br><span class="bld">II</span> [[journey]], [[voyage]], by land or water, ὅς κέν τοι εἴπῃσιν ὁδὸν καὶ μέτρα κελεύθου Od.4.389; <b class="b3">οὐκ ἄν πω χάζοντο κελεύθου</b> would not have halted from [[their onward way]], Il.11.504, cf. 12.262; <b class="b3">πολλὰ κ.</b> a far [[journey]], i.e. a great distance, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''164 (lyr.).<br><span class="bld">2</span> [[expedition]], [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''127 (lyr.), ''Pers.''758 (troch.).<br><span class="bld">III</span> [[way of going]], [[walk]], [[gait]], μιμήσομαι λύκου κ. E.''Rh.''212; δι' ἀψόφου βαίνων κ. Id.''Tr.''888.<br><span class="bld">IV</span> metaph., [[way]] of life, ἀργαλέας βιότοιο κ. Emp.115.8; κ. ἁπλόαι ζωᾶς Pi.''N.''8.35; τὰν ἀνόστιμον βίου κ. E.''HF''433 (lyr.).

|lstext='''κέλευθος''': ἡ, καὶ μετὰ ἑτερογενοῦς πληθ. τὰ κέλευθα, πρβλ. σταθμοὶ αἱ σταθμά, ζυγοὶ καὶ ζυγά·- [[ὄνομα]] ποιητικόν· ὁδός, [[ἀτραπός]], [[δρόμος]], Ὅμ., κτλ.· ὑγρὰ κέλευθα, ἰχθυόεντα κέλευθα, ἐπὶ τῆς θαλάσσης, Ὀδ. Γ. 71, 177, κτλ.· [[οὕτως]], ἁλὸς βαθεῖα [[κέλευθος]] Πινδ. Π. 5. 119· [[ὡσαύτως]] ἀνέμων κέλευθα ἢ κέλευθοι Ἰλ. Ξ. 17, Ο. 620, Ὀδ. Ε. 388, κτλ.· [[ἐγγὺς]] γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι, δηλ. νὺξ καὶ [[ἡμέρα]] ἀκολουθοῦσιν ἀλλήλας ἐκ τοῦ πλησίον, Ὀδ. Κ. 86·- ἄρκτου στροφάδες κ., οἱ κύκλοι αὐτῆς, Σοφ. Τρ. 130, πρβλ. Εὐρ. Ἑλ. 343·- θεῶν δ’ ἀπόεικε κελεύθου, ἀπόφευγε τὴν ὁδὸν αὐτῶν, δηλ. τὴν συναναστροφήν των, Ἰλ. Γ. 406· οὕτω μεταφ., ἔργων κέλευθον ἂν καθαρὰν, ἐπὶ τῆς ἀνοικτῆς ὁδοῦ τῆς ἐνεργείας, Πινδ. Ι. 5 (4). 28, πρβλ. Ο. 6. 39. ΙΙ. τὸ πορεύεσθαι ἢ ὁδοιπορεῖν, [[ὁδοιπορία]], [[ταξείδιον]] διὰ ξηρᾶς ἢ θαλάσσης, ὃς κέν τοι εἴπῃσιν ὁδὸν καὶ μέτρα κελεύθου Ὀδ. Δ. 389, πρβλ. κέλευθον [[διαπράσσω]]·- οὐκ ἄν πω χάζοντο κελεύθου, δὲν θὰ ἔπαυον προχωροῦντες, Ἰλ. Λ. 504, πρβλ. Μ. 262·- πολλὴ κ., μακρινὸν [[ταξείδιον]], μακρὰ ὁδός, [[μεγάλη]] [[ἀπόστασις]], Σοφ. Ο. Κ. 164. 2) [[ἐκστρατεία]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 126, Πέρσ. 758. ΙΙΙ. [[τρόπος]] τοῦ βαδίζειν, [[βάδισμα]], μιμήσομαι λύκου κ. Εὐρ. Ρῆσ. 212, πρβλ. Τρῳ. 888. IV. μεταφορ., ὁδὸς ἢ [[τρόπος]] ζωῆς, κέλευθοι ἁπλόαι ζωᾶς Πινδ. Ν. 8. 60, πρβλ. Αἰσχύλ. Χο. 350· βίου κ. ἄθεος Εὐρ. Ἡρακλ. Μαιν. 434· [[ὡσαύτως]], [[τρόπος]] πράξεως, ἔστι μοι… μυρία [[παντᾷ]] κ. Πινδ. Ι. 4. 1 (3. 19)· πρβλ. [[οἶμος]]. (Ἐντεῦθεν, ἀκόλουθος, [[κέλης]]· ὁ Κούρτ. παραβάλλει τὸ Λατ. cal-lis, Λιθ. kél-ias (ὁδός), kel-iáuju (ὁδοιπορῶ).)

|auten=pl. κέλευθοι, oftener [[κέλευθα]]: [[path]], [[way]]; ἀνέμων λαυψηρὰ [[κέλευθα]], κελεύθους, Od. 5.383; [[ὑγρά]], ἰχθυόεντα [[κέλευθα]], of the paths of [[air]] and of the [[sea]]; of a [[journey]], Od. 10.539 ; κέλευθον πρήσσειν, τιθέναι, [[θέσθαι]], γεφῦροῦν, of [[making]] a [[way]] [[over]] a [[ditch]], Il. 15.357 ; νυκτός τε καὶ ἤματος κέλευθοι, ‘outgoings of [[night]] and [[day]],’ Od. 10.86; met., [[θεῶν]] ἀπόεικε κελεύθου, ‘[[cease]] [[from]] [[walking]] [[heavenly]] ways,’ Il. 3.406.

|sltr=[[κέλευθος]] (-ος, -ου, -ῳ, -ον; -οι, -οις, -ους.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[path]], [[way]] lit. ἔργα δὲ ζωοῖσιν ἑρπόντεσσί θ' ὁμοῖα κέλευθοι φέρον (O. 7.52) οὐδὲ [[Κρονίων]] στείχειν ἐπώτρυν, ἀλλὰ φείσασθαι κελεύθου [[journey]] (N. 9.20) of the [[sea]], ἐκάλει νύκτας τε καὶ πόντου κελεύθους (P. 4.195) ἁλὸς βαθεῖαν κέλευθον ἀνοίγων (P. 5.88) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[met]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> ἀλλὰ κελεύθοις ἁπλόαις ζωᾶς ἐφαπτοίμαν (N. 8.35) “κύριον ὃς πάντων [[τέλος]] [[οἶσθα]] καὶ πάσας κελεύθους” i. e. [[all]] the ways [[that]] [[lead]] to it (P. 9.45) οὐ γὰρ [[πάγος]] οὐδὲ [[προσάντης]] ἁ [[κέλευθος]] γίνεται, εἴτις εὐδόξων ἐς [[ἀνδρῶν]] ἄγοι τιμὰς Ἑλικωνιάδων (I. 2.33) [[εὐθεῖα]] δὴ [[κέλευθος]] ἀρετὰν ἐλεῖν fr. 108. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> [[path]] (of [[song]]) ζεῦξον [[ἤδη]] μοι [[σθένος]] ἡμιόνων [[ὄφρα]] κελεύθῳ τ' ἐν καθαρᾷ βάσομεν ὄκχον (O. 6.23) ἦρ' ὦ φίλοι, κατ ἀμευσίπορον τρίοδον ἐδινάθην, ὀρθὰν κέλευθον ἰὼν τὸ [[πρίν]] (P. 11.38) ἔστι μοι [[θεῶν]] [[ἕκατι]] μυρία [[παντᾷ]] [[κέλευθος]] (I. 4.1) εἰ δὲ τέτραπται (''[[sc.]]'' [[Αἴγινα]]) θεοδό- των ἔργων κέλευθον ἂν καθαράν (I. 5.23) μυρίαι δ' ἔργων [[καλῶν]] τέτμανθ ἑκατόμπεδοι ἐν σχερῷ κέλευθοι καὶ [[πέραν]] Νείλοιο παγᾶν καὶ δἰ Ὑπερβορέους (I. 6.22) Αἰολεὺς ἔβαινε Δωρίαν κέλευθον ὕμνων *fr. 191* c. frag. ]ντι κέλευθον ἐπισπησει[ P. Oxy 2622. fr. 1. 6. ad ?fr. 346.

|mltxt=[[κέλευθος]], ἡ, ο πληθ. και κέλευθα, τὰ (Α)<br /><b>1.</b> [[δρόμος]], [[οδός]], [[ατραπός]]<br /><b>2.</b> [[πορεία]], [[οδοιπορία]], [[ταξίδι]] σε [[στεριά]] ή [[θάλασσα]]<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> ο [[ανοιχτός]] [[δρόμος]] ενέργειας, ο [[τρόπος]] πράξης («ἔργων κέλευθον ἄν καθαράν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>4.</b> μακρινό [[ταξίδι]], [[μεγάλη]] [[απόσταση]] («πολλή [[κέλευθος]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>5.</b> [[εκστρατεία]] («χρόνῳ μὲν ἀγρεῖ Πριάμου πόλιν ἅδε [[κέλευθος]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>6.</b> ο [[τρόπος]] του βαδίσματος, το [[βάδισμα]] («τετράπουν μιμήσομαι λύκου κέλευθον», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>μτφ.</b> ο [[τρόπος]] ζωής («βίου κέλευθον ἄθεον, ἄδικον», <b>Ευρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>κέλευ</i>-<i>θος</i>. Η λ. συνδέεται πιθ. με το [[κελεύω]], αν και υπάρχει σημασιολογική [[διαφορά]] ([[πρβλ]]. <i>άγω</i>-[[αγυιά]] «[[δρόμος]]», γερμ. <i>bewegen</i>- <i>Weg</i> «[[παρακινώ]]<br />[[δρόμος]]») και εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>θος</i>, το οποίο μπορεί να ερμηνευθεί αν ο τ. θεωρηθεί [[προϊόν]] συμφυρμού του [[κελεύω]] με θ. <i>ελευθ</i>- (του <i>ελεύσομαι</i>). Επίσης πιθ. να συνδέεται με λιθουαν. <i>keli</i><i>ū</i><i>ta</i>, <i>k</i><i>ē</i><i>li</i>-<i>as</i> «[[δρόμος]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[κελεύθειος]], <i>κελεύθεια</i>, [[κελευθήτης]], [[κελευθιώ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[κελευθοποιός]], [[κελευθοπόρος]]. (Β' συνθετικό) [[ρηξικέλευθος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>αγχικέλευθος</i>, [[αιψηροκέλευθος]], <i>ακέλευθος</i>, <i>αντικέλευθος</i>, [[αυτοκέλευθος]], [[διωξικέλευθος]], [[εκκέλευθος]], [[ιθυκέλευθος]], [[ιπποκέλευθος]], [[ισοκέλευθος]], [[λοξοκέλευθος]], [[οικτροκέλευθος]], [[ομοκέλευθος]], [[οξυκέλευθος]], [[οπισθοκέλευθος]], [[πεντακέλευθος]], [[προκέλευθος]], [[υγροκέλευθος]], [[υδροκέλευθος]], [[υψικέλευθος]], [[χρυσοκέλευθος]], [[ωκυκέλευθος]]].