τροπή: Difference between revisions

|Definition=ἡ, (τρέπω) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[turn]], [[turning]]: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> <b class="b3">τροπαὶ ἠελίοιο</b>: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">a</span> <b class="b3">ὅθι τροπαὶ ἠελίοιο</b> apparently denotes a point on the horizon, prob. the West or place where the sum sets (so <span class="bibl">Eust.1787.20</span>), <span class="bibl">Od.15.404</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> each of two fixed points in the solar year, [[the solstices]], first in Hes., ἠελίοιο τροπῇς <b class="b2">at the time of the (winter) solstice, Op</b>. 479; <b class="b3">μετὰ τροπὰς ἠελ</b>. ib.564,663 (with Dor. acc. pl. in <b class="b3">-ᾰς</b>) ; πεδὰ τὰς τροπάς <span class="bibl">Alcm.33.5</span>:—later the two solstices were distinguished as <b class="b3">τροπαὶ θεριναί</b> and [[χειμεριναί]], <span class="bibl">Hdt.2.19</span>, <span class="bibl">Th.7.16</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>767c</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>542b4</span> sqq., Gal.6.405, etc. (rarely in sg., τροπὴ θερινή <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span> 364b2</span>, <span class="bibl">Gem.1.13</span>; <b class="b3">τ. χειμερινή</b> ib.<span class="bibl">15</span>); τροπαὶ νότιοι <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>542b11</span>; <b class="b3">τ. βόρειοι, νότιοι</b>, Plu.2.601a:—when [[τροπαί]] is used alone, it mostly refers to [[the winter solstice]], but the sense is always determined by the context, v. Hes. ll. cc.; <b class="b3">περὶ ἡλίου τροπάς</b> (sc. [[χειμερινάς]]) <span class="bibl">Th.8.39</span>; εὐθὺς ἐκ τροπῶν <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>542b20</span>:—sts. also of other heavenly bodies, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>39d</span>; περὶ Πλειάδος δύσιν καὶ τροπάς <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>542b23</span>, etc.; ἄστρων ἐπιτολάς, δύσεις, τροπάς <span class="bibl">Alex.30.5</span>; τροπὰς τῶν ἐνδεδεμένων ἄστρων <span class="bibl">Arist.<span class="title">Cael.</span>296b4</span>; τροπαὶ ἡλίου καὶ σελήνης <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Ep.</span>2p.40U.</span>:—sts. four in number (the two equinoxes and two solstices), <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>5.11</span>, Gal.17(1).22; so (on a sun-dial) θερινὴ τ., ἰσημερινὴ τ., χειμερινὴ τ., Ἀρχ.Δελτ. 12.236 (Samos). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> [[turn]], [[change]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1316a17</span>; πλείους τραπόμενος τροπὰς τοῦ Εὐρίπου <span class="bibl">Aeschin. 3.90</span>; <b class="b3">τ. πρὸς τὸ βέλτιον</b> [[turn]] for the better, Phld.<span class="title">Rh.</span>2.25S.; ὀξυτέρας τρεπόμενος τ. τοῦ χαμαιλέοντος <span class="bibl">Plu.<span class="title">Alc.</span>23</span>; αἱ τοῦ κόλακος ὥσπερ πολύποδος τ. Id.2.52f; αἱ τῶ αἵματος τ. καὶ ἀλλοιώσιες <span class="bibl">Ti.Locr.102c</span>; <b class="b3">αἱ περὶ τὸν ἀέρα τ</b>. [[changes]] in the air or weather, Plu.2.946f; of wine, [[a turning sour]], ib.939f (cf. [[τροπίας]]); [[going bad]], of food, τ. καὶ διαφθορὰ τῶν παρακειμένων Gal.19.208; of phonetic [[change]] in language, <span class="bibl">A.D. <span class="title">Adv.</span>210.4</span>, Hdn.Gr.<span class="bibl">2.932</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b3">τροπαὶ λέξεως</b> [[a change]] of speech [[by figures]] or [[tropes]] (τρόποι), <span class="bibl">Luc.<span class="title">Dem.Enc.</span>6</span>, cf. <span class="bibl">Hermog.<span class="title">Inv.</span>4.10</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b3">αἱ τροπαί</b>, = [[αἱ τροπαῖαι]], [[alternating]] winds, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span> 940b16</span>, <span class="bibl">21</span>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>2.3.1</span>, <span class="bibl"><span class="title">Vent.</span>26</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">the turning about of the enemy, putting to flight</b> or [[routing]] him, [[τροπήν]] (or [[τροπάς]]) <b class="b3"> τινος ποιεῖν</b> or [[ποιεῖσθαι]] put one to [[flight]], <span class="bibl">Hdt.1.30</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>246</span> (troch.), <span class="bibl">Th.2.19</span>, <span class="bibl">6.69</span>, etc.; <b class="b3">οἵαν ἂν τροπὴν Εὐρυσθέως θείμην</b> ([[θείην]] codd.) <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span> 743</span>; τροπὴ γινομένη <span class="bibl">Hdt.7.167</span>, cf. <span class="bibl">Th.1.49</span>,<span class="bibl">50</span>, etc.: poet., ἐν μάχης τροπῇ <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1237</span>; <b class="b3">ἐν τροπῇ δορός</b> in [[the rout]] caused by the spear, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1275</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>82</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> used by Democr. for [[θέσις]], [[position]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>985b17</span>, <span class="bibl">1042b14</span>, cf. <span class="bibl">Plot.4.5.2</span>, <span class="bibl">4.5.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> [[a coin]], Hsch.; cf. [[τροπαϊκόν]].</span>

{{ls

|lstext='''τροπή''': ἡ, ([[τρέπω]]) ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «γύρισμα»: 1) τροπαὶ ἠελίοιο, τὰ ἡλιοστάσια, δηλ. τὰ χρονικὰ σημεῖα τοῦ μέσου θέρους καὶ τοῦ μέσου χειμῶνος, Λατ. solstitium καὶ bruna, [[ὁπότε]] ὁ Ἥλιος φαίνεται ὡς μεταστρεφόμενος καὶ διατέμνων τὴν ἐκλειπτικήν. Παρ’ Ὁμ. αἱ τροπαὶ ἠελίοιο δηλοῦσι σημεῖόν τι ἐν τῷ οὐρανῷ, πιθ. πρὸς δυσμάς, ὅθι τρ. ἠ. Ὀδ. Ο. 404 (δι’ ὃ ὁ Εὐστ. ἐκλαμβάνει τὸ τροπαὶ = [[δύσις]]). [[Πρῶτος]] ὁ Ἡσ. ποιεῖται χρῆσιν τῆς φράσεως ταύτης [[ὅπως]] δηλώσῃ χρόνον, ἠελίοιο τροπῇς, κατὰ τὸν χρόνον τοῦ (χειμερινοῦ) ἡλιοστασίου, Ἔργ. κ. Ἡμ. 477· [[μετὰ]] τροπὰς ἠελ. [[αὐτόθι]] 562, 661· πεδὰ τὰς τροπὰς Ἀλκμὰν 17· - κατόπιν τὰ δύο ἡλιοστάσια διεκρίνοντο ἀπ’ [[ἀλλήλων]] ὡς τροπαὶ θεριναὶ καὶ χειμεριναί, Ἡρόδ. 2, 17, Θουκ. 7. 16, Πλάτ. Νόμ. 767C, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 8, 8 κἑξ., κλπ.. (σπανίως ἐ τῷ ἑνικ., τροπὴ θερινὴ ὁ αὐτ. ἐν Μετεωρ. 2, 6. 16)· τροπαὶ βόρειοι καὶ νότιοι, ὁ αὐτ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 8, 10, Πλούτ. 2. 601Α· - [[ὅταν]] ἡ [[λέξις]] τροπαὶ κεῖται καθ’ ἑαυτήν, συνήθως ἀναφέρεται εἰς τὸ χειμερινὸν ἡλιοστάσιον, ἀλλ’ ἡ [[ἔννοια]] [[ἑκάστοτε]] ὁρίζεται ἐκ τῶν συμφραζομένων, ἴδε Ἡσ. ἔνθ’ ἀνωτ.· περὶ ἡλίου τροπὰς (ἐξυπακ. χειμερινὰς) Θουκ. 8 39· οὕτω, εὐθὺς ἐκ τροπῶν Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 9, 1· - [[ἐνίοτε]] καὶ ἐπὶ ἄλλων οὐρανίων σωμάτων, Πλάτ. Τίμ. 39D περὶ Πλειάδος δύσιν καὶ τροπὰς Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 9, 2, κλπ.· ἄστρων ἐπιτολάς, δύσεις, τροπὰς Ἄλεξις ἐν «Ἀχαιίδι» 1. 5, πρβλ. Ἀριστ. π. Οὐρ. 2. 14, 3. 2) [[μεταβολή]], ὁ αὐτ. ἐν Πολιτ. 5. 12, 9· τροπὰς τραπόμενος πλείους τοῦ Εὐρίπου Αἰσχίν. 66. 27· ὀξυτέρας τρεπόμενος τρ. τοῦ χαμαιλέοντος Πλουτ. Ἀλκιβ. 23· αἱ του κόκαλος [[ὥσπερ]] πολύποδος τρ. ὁ αὐτ. 2. 52F· αἱ του αἵματος τρ. Τίμ. Λοκρ. 102C· τροπαὶ περὶ τὸν ἀέρα, μεταβολαὶ εἰς τὸν ἀέρα ἢ εἰς τὴν ἀτμοσφαιρικὴν κατάστασιν, Πλούτ. 2. 946Ε· ἐπὶ οἴνου, ἡ μετατροπὴ [[αὐτοῦ]] εἰς ὄξινον, ὁ αὐτ. 939F. πρβλ. [[τροπίας]]. 3) τροπαὶ λέξεως, μεταβολὴ λόγου διὰ σχημάτων ἢ τρόπων, Λουκ. Δημοσθ. Ἐγκώμ. 6. 4) αἱ τροπαί, = αἱ τροπαῖαι, μεταβαλλόμενοι ἄνεμοι, Ἀριστ. Προβλ. 26. 4 καὶ 5, Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 2. 3, 1, πρβλ. τὸν αὐτ. π. Ἀνέμ. ΙΙ. ἡ εἰς φυγὴν τροπὴ τοῦ ἐχθροῦ, [[ἧττα]] [[αὐτοῦ]], τροπὴν (ἢ τροπὰς) τινος ποιεῖν ἢ ποιεῖσθαι, τρέπειν τινὰ εἰς φυγήν, Ἡρόδ. 1. 30, Ἀριστοφ. Ἱππ. 246, Θουκ. 2. 19., 6. 69, κλπ.· [[θεῖναι]] τροπὴν Εὐρυσθέως Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 743· τροπῂ γίγνεται Ἡρόδ. 7. 167, Θουκ. 1. 49, 50, κλπ· πρβλ. [[καταρρήγνυμι]] Ι. 3· - ποιητ., ἐν μάχης τροπῇ Αἰσχύλ. Ἀγ. 1237· ἐν τροπῇ [[δορός]], κατὰ τὴν ἧτταν ἣν ἐπιφέρει τὸ [[δόρυ]], Σοφ. Αἴ. 1275, Εὐρ. Ρῆσ. 83. ΙΙΙ. ἐν χρήσει παρὰ Δημοκρ. ἀντὶ [[θέσις]], Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 1. 4, 11., 7. 2, 2. IV. νόμισμά τι, Ἡσύχ.· οὕτω τροπαϊκόν, τό, ἥμισυ δηναρίου, Βυζ. [Παρ’ Ἡσιόδῳ ἔνθ’ ἀνωτ. ἔχομεν [[μετὰ]] τροπὰς ἠελίοιο, ἐν τέλει στίχου, [[ὅπου]] ἡ λήγουσα τῆς αἰτ. πληθ. [[εἶναι]] βραχεῖα κατὰ τὸν Δωρικὸν τρόπον.]

{{bailly

|btext=ῆς (ἡ) :<br /><i>litt.</i> le tour, <i>d’où</i><br /><b>I.</b> tour, conversion, évolution :<br /><b>1</b> <i>en parl. du soleil</i> révolution du soleil, solstice : περὶ ἡλίου τροπάς THC vers le solstice ; <i>avec idée de lieu</i> le point où le soleil disparaît chaque soir;<br /><b>2</b> <i>en gén.</i> tour que prend une chose : τροπὴ μάχης ESCHL tour décisif d’un combat;<br /><b>II.</b> action de se retourner pour fuir, fuite : τροπήν τινος ποιεῖν, ποιεῖσθαι mettre qqn en fuite ; τροπὴ γίγνεται THC la fuite se produit;<br /><b>III.</b> révolution, changement : [[πνεῦμα]] τροπὰς λαμβάνει παντοδαπάς PLUT le vent change de toutes les façons ; ἡ γενομένη περὶ τὸν ἀέρα [[τροπή]] PLUT le changement survenu dans l’air, le changement de temps ; [[αἱ]] τροπαί changements de vent ; τροπαὶ οἴνων PLUT l’altération des vins qui tournent ; <i>fig.</i> τροπὴ γνώμης PLUT changement de sentiment, d’opinion ; τροπαὶ τῆς τύχης LUC, τροπαὶ ἀπὸ τῆς τύχης PLUT les vicissitudes du sort;<br /><b>IV.</b> <i>t. de rhét.</i> trope, emploi d’un mot en un sens détourné <i>ou</i> figuré.<br />'''Étymologie:''' [[τρέπω]].

|auten=pl., ἠελίοιο, [[turning]]-places (cf. ‘tropics’), [[where]] the [[sun]] [[daily]] turns [[back]] his steeds, indicating the [[extreme]] [[west]], Od. 15.404†.

|txtha=τροπῆς, ἡ (from [[τρέπω]] to [[turn]]), a [[turning]]: of the [[heavenly]] bodies, [[ἀποσκίασμα]]); [[often]] so in the Greek writings from [[Homer]] and [[Hesiod]] [[down]] ([[see]] Liddell and Scott, [[under]] the [[word]], 1); cf. [[Sophocles]]' Lexicon, [[under]] the [[word]]).

|mltxt=η, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> [[αλλαγή]] κατεύθυνσης, [[γύρισμα]], [[καμπή]]<br /><b>2.</b> [[μεταβολή]], [[μετατροπή]], [[τροποποίηση]]<br /><b>3.</b> [[ηλιοστάσιο]]<br /><b>4.</b> [[μεταστροφή]], [[αλλαγή]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>γραμμ.</b> [[μεταβολή]] ενός φθόγγου σε άλλον («[[τροπή]] του <i>α</i> σε <i>η</i>»)<br /><b>2.</b> <b>μαθημ.</b> [[μετατροπή]] μιας μετρικής μονάδας σε [[άλλην]] («[[τροπή]] δεκαδικού σε [[κλάσμα]]»)<br /><b>3.</b> [[ανταλλαγή]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αλλοίωση]] της ποιότητας ή της ουσίας («αἱ τοῡ αίματος τροπαὶ καὶ αλλοιώσεις», Τίμ.)<br /><b>2.</b> (σχετικά με εχθρό) [[απόκρουση]], [[κατατρόπωση]], [[κατανίκηση]] («βοηθήσας καὶ τροπὴν ποιήσας τών πολεμίων», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> (στη φιλοσ. του Δημοκρ.) [[θέση]]<br /><b>4.</b> [[είδος]] νομίσματος<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ [[τροπαί]]<br />α) το χειμερινό [[ηλιοστάσιο]] («ἐν τῷ αὐτῷ χειμῶνι... ἑπτὰ καὶ [[εἴκοσι]] [[νῆες]] ἄρασαι ἔπλεον... περὶ ἡλίου τροπάς», <b>Θουκ.</b>)<br />β) (για άλλα ουράνια σώματα) [[αλλαγή]] θέσης στον [[ουράνιο]] θόλο (α. «[[περί]] Πλειάδος δύσιν καὶ τροπάς», <b>Αριστοτ.</b><br />β. «ἄστρων ἐπιτολάς, δύσεις, τροπάς», Άλεξ.)<br />γ) οι μεταβαλλόμενοι άνεμοι, τροπαῑαι<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «τροπαὶ περὶ τὸν ἀέρα» — [[μεταβολή]] της ατμοσφαιρικής κατάστασης<br />β) (στον Όμ.) «τροπαὶ ἠελίοιο»<br />([[κατά]] τον Θεοτ.) η [[δύση]]<br />γ) «τροπαὶ λέξεως»<br /><b>(ρητ.)</b> η [[μεταβολή]] της υφής του λόγου με τη [[χρησιμοποίηση]] λεκτικών τρόπων και σχημάτων.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. ανάγεται στην ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>τροπ</i>- της ρίζας του ρ. [[τρέπω]] (<b>βλ. λ.</b> [[τρέπω]])].

{{elru

|elrutext='''τροπή:''' дор. [[τροπά]] (ᾱ) ἡ тж. pl.<br /><b class="num">1)</b> поворот: τροπαὶ ἠελίοιο Hom. поворотный пункт солнца, т. е. крайний запад; τροπαὶ ἡλίου αἱ ἐκ θέρους εἰς χειμῶνα Plat. поворот солнца от лета к зиме; τροπαὶ ἡλίου θεριναί (χειμεριναί) Polyb. летний (зимний) солнцеворот; περὶ (ἡλίου) τροπάς Thuc., Arst. приблизительно во время солнцестояния; τῶν ἄστρων τροπαί Plat. обороты звезд; ἐν μάχης τροπῇ Aesch. в поворотный момент битвы, т. е. когда враг дрогнет;<br /><b class="num">2)</b> перен. поворот, перемена: ἡ περὶ τὸν ἀέρα τ. Plut. перемена погоды; [[πνεῦμα]] τροπὰς λαμβάνει Plut. ветер меняет направление; τ. γνώμης Plut. перемена мнения (намерения); τροπαὶ (ἀπὸ) τῆς τύχης Plut., Luc. превратности судьбы; τροπαὶ ὄνων Plut. прокисание вин;<br /><b class="num">3)</b> обращение в бегство: ἰδὼν τροπὴν τῶν [[ἑωυτοῦ]] γινομένην Her. видя, что его (войска) обратились в бегство; τροπήν τινος ποιεῖν или ποιεῖσθαι Her., Thuc., Xen. обращать кого-л. в бегство;<br /><b class="num">4)</b> рит. оборот (речи), троп (τροπαὶ λεξεως Luc.).

|elnltext=τροπή -ῆς, ἡ [τρέπω] wending, wende:. ἠελίοιο τροπαί zonnewende Hes. Op. 479; τροπαὶ θεριναί zomerzonnewende Hdt. 2.19.2. omslag, verandering, ommekeer:; τῇ προτέρᾳ ἡμέρᾳ... τῆς τροπῆς op de dag voorafgaand aan de (cyclische) verandering Aristot. Pol. 1316a17; τροπαὶ τύχης wisselingen van het lot Luc. 64.11; ret.: τροπαὶ λέξεως stilistische variaties Luc. 58.6. het op de vlucht drijven, overwinning:. τροπήν ποιεῖν τῶν πολεμίων de vijand op de vlucht doen slaan Hdt. 1.30.5; ἐν τροπῇ δορός in de ommekeer van de strijd Soph. Ai. 1275.

|mdlsjtxt=[[τροπή]], ἡ, [[τρέπω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[turn]], [[turning]]:<br /><b class="num">1.</b> τροπαὶ ἠελίοιο the tropics or solstices, i. e. [[midsummer]] and midwinter, Lat. [[solstitium]] and [[bruma]], [[when]] the sun appears to [[turn]] his [[course]] and [[cross]] the ecliptic. Hom. speaks of τροπαὶ ἠελίοιο as denoting a [[point]] in the heavens, prob. to the [[westward]], Od.; τροπαὶ θεριναί and χειμεριναί, Hdt., [[attic]]:—[[when]] τροπαί is used [[alone]], it [[mostly]] refers to the [[winter]] [[solstice]], περὶ ἡλίου τροπάς (sc. χειμερινάσ) Thuc.<br /><b class="num">2.</b> a [[turn]], [[change]], = [[μεταβολή]], Aeschin., Plut.<br /><b class="num">3.</b> τροπαὶ λέξεως a [[change]] of [[speech]] by figures or tropes (τρόποἰ, Luc.<br /><b class="num">II.</b> the [[turning]] of the [[enemy]], putting him to [[flight]], a [[rout]], τροπήν (or τροπάσ) τινος ποιεῖν or ποιεῖσθαι to put one to [[flight]], Hdt., Ar., etc.; τροπὴ γίγνεται Hdt.; ἐν τροπῇ [[δορός]] in the [[rout]] caused by the [[spear]], Soph.

{{WoodhouseReversedUncategorized

|woodrun=[[rout]]