τριάκοντα: Difference between revisions

|Definition=[ᾱκ], symbol: λʹ, Ep. and Ion. τρῐήκ-, late Gr. τρῐάντα (q. v.), οἱ, αἱ, τά, indecl.; but gen. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> τριηκόντων <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>696</span>, also in later Ep., <span class="bibl">Call.<span class="title">Fr.</span>67</span>; dat. τριηκόντεσσιν <span class="title">AP</span>11.41 (Phld.):—<b class="b2">thirty</b>, <span class="bibl">Il.2.516</span>, <span class="title">IG</span>12.1.9, etc.; <b class="b3">τ. καὶ ἕνα</b> <b class="b2">thirty-one</b>, ib.42(1).71.9 (Epid., iii B. C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">οἱ τ</b>., esp., </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> at Sparta, <b class="b2">a council of war of thirty</b>, <span class="bibl">X.<span class="title">Ages.</span>1.7</span>, <span class="bibl"><span class="title">HG</span>3.4.2</span>,<span class="bibl">20</span>, <span class="bibl">4.1.5</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> at Athens, <b class="b2">the Thirty</b>, commonly called <b class="b2">the thirty tyrants</b>, appointed on the taking of Athens (<span class="bibl">404</span> B.C.), ib.<span class="bibl">2.3.2</span>, <span class="title">IG</span>22.6.12, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>32c</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1400a18</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> certain magistrates, v. [[τεσσαράκοντα]]; οἱ λογισταὶ οἱ τ. (<span class="title">IG</span>12.91.8) are sts. called simply <b class="b3">οἱ τ</b>., <span class="title">IG</span>12.191.1, 193.1. [In late Epigr. ᾰκ, <span class="title">AP</span>11.298, etc.]</span>

|mltxt=οι, τα / [[τριάκοντα]], οἱ, αἱ, τὰ, ΝΜΑ, και ιων. τ. τρίηκοντα Α<br />(απόλ. αριθμτ.)<br /><b>1.</b> αυτοί που αποτελούνται από [[τρεις]] δεκάδες, [[τριάντα]] («oἱ δὲ ἔστησαν αὐτῷ [[τριάκοντα]] ἀργύρια», ΚΔ)<br /><b>2.</b> (με το αρθρ.) <i>οι [[τριάκοντα]]<br />α) (στη [[Σπάρτη]]) [[τριάντα]] πολίτες διορισμένοι από τους βασιλείς ως σύμβουλοι τους<br />β) (στην Αθήνα) [[τριάντα]] άρχοντες στους οποίους ανατέθηκε η [[διοίκηση]] τών Αθηνών [[μετά]] την κατάληψή τους από τους Λακεδαιμονίους [[κατά]] το [[τέλος]] του Πελοποννησιακού Πολέμου, αλλ. [[τριάκοντα]] τύραννοι<br />γ) (στη [[Ρώμη]]) περιληπτική [[ονομασία]] [[είκοσι]] [[εννέα]] αντιαυτοκρατόρων στις διάφορες επαρχίες της αυτοκρατορίας επί τών αυτοκρατόρων Βαλεριανού και Γαλλιηνού<br />δ) [[ονομασία]] άλλων αρχόντων στην Αθήνα («[[τριάκοντα]]<br />οὗτοι ἐχειροτονοῡντο δικασταὶ Ἀθήνησιν, οἵτινες ἐζημίουν τοὺς μὴ παραγενομένους τῶν πολιτῶν ἐκκλησίαν», <b>Ησύχ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>τριᾱ</i>- του [[τρεῖς]], [[τρία]] (<b>πρβλ.</b> <i>τριᾱ</i>-<i>κόσιοι</i>) <span style="color: red;">+</span> -<i>κοντα</i> (<span style="color: red;"><</span> ΙΕ τ. <i>dkomt</i> «[[δεκάδα]]» με δυσερμήνευτη κατάλ. -<i>α</i>, <b>πρβλ.</b> <i>πεντή</i>-<i>κοντα</i>). Προβλήματα, [[ωστόσο]], γεννά η [[μορφή]] <i>τριᾱ</i>- του α' συνθετικού (<b>πρβλ.</b> <i>τρια</i>-<i>κόσιοι</i>), που εμφανίζεται μόνο στην Ελληνική (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>triginta</i>). Κατά μία [[άποψη]], το θ. <i>τρια</i>- ανάγεται στο ουδ. [[τρία]], ενώ, κατ' άλλους, [[είναι]] [[προϊόν]] αναλογίας (<b>πρβλ.</b> <i>τεσσαρά</i>-<i>κοντα</i>: <i>τετρά</i>-<i>κοντα</i>)].