ὑγιαίνω: Difference between revisions

|Definition=Thgn.255, etc.: <span class="bld">A</span> fut. -ᾰνῶ Hp.''Insomn.''93, [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1032b18: aor. ὑγίᾱνα D.54.1, Ion. [[ὑγίηνα]] Hp.''Nat.Puer.'' 20, ''Epid.''2.2.4. [ῠ, but ῡ in augmented tenses, ''Com.Adesp.''115]:—to [[be sound]], [[healthy]], or [[in health]], Thgn. [[l.c.]], ''Scol.''8, Hdt.1.153, Hp.''Nat.Mul.''12 (but [[ἐκφυγγάνει]] cod.C, Littré), Ar.''Av.''605 (anap.); opp. [[νοσεῖν]], [[κάμνειν]], [[Plato|Pl.]]''[[Gorgias|Grg.]]'' 495e, 505a; ὑγιάνας καὶ σωθείς D.54.1; part. [[ὑγιαίνων]], = [[ὑγιής]], [[δυνάμενος]], Lys. 24.13; ὀφθαλμοὶὑγιαίνοντες X.''Oec.''10.6: of things, ὑγιαίνων καὶ τεταγμένος βίος [[healthy]], Plu.2.5a, cf. 43b; <b class="b3">ὄψα τῶν λιτῶν καὶ ὑ.</b> ib.66of: generally, to [[be in a certain state of health]], <b class="b3">ὑ. νοσηρότερον</b> and ὑγιεινότερον Hp.''Aph.'' 6.2.<br><span class="bld">2</span> to [[be sound of mind]], Ar.''Nu.''1275, ''Av.''1214, Pl.''Tht.''190c, Men. ''Pk.''220, etc.; in full, τὰς φρένας ὑ. Hdt.3.33.<br><span class="bld">3</span> of [[soundness]] in political or religious matters, especially in part., τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος Id.7.157; <b class="b3">οἱ ὑγιαίνοντες</b>, opp. [[turbulent agitators]], Plb.28.17.12; ὑγιαίνουσα διδασκαλία ''1 Ep.Ti.''1.10; ὑγιαίνουσα ἀριστοκρατία Plu.''Dio'' 12; δόξαι περὶ θεῶν ὑ. Id.2.20f, etc.<br><span class="bld">4</span> [[ὑγίαινε]], like [[χαῖρε]], a form of taking leave, [[farewell]], Ar.''Ra.''165, ''Ec.''477; found on tombstones, ''CIG''3706 (Cyzicus), ''IG''14.2526, al. (Lugdunum), ''BMus.Inscr.''1123a (inc. loc.); but <b class="b3">σὺ δ' ὑγίαινέ μοι</b> salutation at meeting, Achae.44, cf. Alex.297; freq. in letters, Μνησίεργος ἐπέστειλε τοῖς οἴκοι χαίρειν καὶ ὑγιαίνειν ''SIG''1259 (Athens, iv B. C.); σεαυτοῦ ἐπιμελοῦ ἵν' ὑγιαίνῃς ''[[Oxyrhynchus Papyri|POxy.]]''745.10 (i B. C./i A. D.).<br><span class="bld">II</span> Causal, = ῦγιάζω, Dicaearch. 2.11:—Pass., [[falsa lectio|f.l.]] in Hp.''de Arte'' 4.5.

|mltxt=[[ὑγιαίνω]], ΝΜΑ [[ὑγιής]]<br /><b>1.</b> [[είμαι]] [[υγιής]], χαρακτηρίζομαι από άρτια, φυσιολογική [[λειτουργία]] τών διαφόρων [[μερών]] του σώματός μου, [[είμαι]] [[γερός]]<br /><b>2.</b> (το β' εν. πρόσ. και στη νεοελλ. και το β' πληθ. προστ.) <i>υγίαινε</i> και <i>υγιαίνετε</i><br />[[προσφώνηση]] από κάποιον που πίνει στην [[υγεία]] κάποιου άλλου ή αποχαιρετιστήρια [[φράση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[είμαι]] [[υγιής]] στο [[μυαλό]], έχω σώας τας φρένας («οὐχ ὑγιαίνει, ἀλλὰ ληρεῖ τε και μαίνεται», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> (κατ επέκτ.) [[κρίνω]] σωστά μια [[κατάσταση]] ή ένα [[ζήτημα]] που άπτεται [[κυρίως]] της πολιτικής ή της θρησκευτικής ζωής (α. «οἱ ὑγιαίνοντες» — οι πολίτες που συμμορφώνονται στους κανονισμούς μιας πολιτείας, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους ταραξίες και τους επαναστάτες, <b>Πλούτ.</b><br />β. «ὑγιαίνουσαι περὶ τοὺς θεοὺς δόξαι», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>3.</b> (για καταστάσεις, φαινόμενα) [[είμαι]] [[υγιεινός]] («ὑγιαίνων και [[τεταγμένος]] [[βίος]]», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>(μτβ.)</b> [[θεραπεύω]], [[ὑγιάζω]]<br /><b>5.</b> (η μτχ. αρσ. ενεργ. ενεστ. ως επίθ.) <i>ὑγιαίνων</i><br />ο [[υγιής]]<br /><b>6.</b> (το ουδ. μτχ. ενεργ. ενεστ. ως ουσ.) <i>τὸ ὑγιαῑνον</i><br />το υγιές [[τμήμα]] ενός συνόλου («τὸ δὲ ὑγιαῑνον τῆς Ἑλλάδος ἦ ὀλίγον...», <b>Ηρόδ.</b>).