ὑπολείπω: Difference between revisions

|Definition=also [[ὑπολιμπάνω]] ([[quod vide|q.v.]]),<br><span class="bld">A</span> [[leave remaining]], ἅ ῥα τῇ προτέρῃ ὑπέλειπον ἔδοντες Od.16.50; ὑ. λόγον αὐτοῖς, ὡς.. οἷοί τ' ἔσονται Th. 8.2 (cf. infr. ''III''); πολεμίους τινὰς ὑ. Id.6.17; τὸν πόλεμον τοῖς παισί Id.1.81; <b class="b3">οὐδεμίαν ὑπερβολὴν ὑ. τινί</b> [[leave]] him no possibility of exceeding, Isoc.6.105 (f.l. for [[καταλείπω]]); τοῖς ἔγγιστα τιμωρεῖσθαι ὑ. Antipho 4.4.11.<br><span class="bld">2</span> of things, [[fail]] one, ὑπολείψει ὑμᾶς ἡ μισθοφορά Lys.27.1 (<b class="b3">ἐπι-</b> Reiske, Hude), cf. Arr.''Ind.''26.9 (<b class="b3">ἐπι-</b> Ellendt); ὑ. τινὰ ὁ λόγος Gorg.17; ὑπολείποι γὰρ ἂν ὁ αἰὼν διαριθμοῦντα Arist.''Rh.'' 1374a33; [τὰ ὕδατα] ὑ. τινάς Id.''Pol.''1330b7.<br><span class="bld">3</span> intr., [[fail]], [[fall short]], θεοὶ.. ὑπέλιπον οὐ πώποκα Epich.170.1; ὅταν ὑπολίπωσιν αἱ βάλανοι [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''615b22; <b class="b3">ὑ. τὸ μέλι</b> ib.626b6; αἱ τρίχες Id.''GA''745a15, cf. ''PA'' 650a36 (c. dat.); ἡ φωνὴ ὑπολελοίπει [[had ceased]], Hp.''Epid.''5.10, etc.: also, [[fail]] in what is expected of one, [[come short]], Lys.31.4 ([[ὑπολίπωμαι]] codd.).<br><span class="bld">II</span> Pass., c. fut. Med., to [[be left remaining]], <b class="b3">ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο</b> [[he was left behind]]... Od.7.230, cf. [[Herodotus|Hdt.]]1.105, 2.15,86; ἐγὼ δ' ὑπολείψομαι αὐτοῦ Od.17.276, 282, etc.; ὑπολειφθείς [[Herodotus|Hdt.]]5.61, 8.67, X.''HG''4.1.39, cf. Isoc.4.70.<br><span class="bld">2</span> of things, πέμπτον δ' ὑπελείπετ' ἄεθλον Il.23.615; ἐμοὶ δ' ἅπαξ ἀποφυγόντι ὁ αὐτὸς κίνδυνος ὑπολείπεται Antipho 5.16; <b class="b3">μὴ ὑπολείπεσθαι [τοὺς νόμους], εἴ ποτε</b>.. so that they do not [[remain]] in [[force]], in case that... Th.3.84; <b class="b3">οὐδὲν ὑπολείπεται ἀλλ' ἢ.</b>. [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''231b; μηκέτι ὑπολείπεσθαι αὐτοῖς περὶ μηθενὸς ἔνκλημα μηθέν ''SIG''712.29 (Crete, ii B. C.).<br><span class="bld">3</span> c. gen., <b class="b3">ὑπολείπεσθαι τοῦ στόλου</b> [[stay behind]] the [[expedition]], i.e. not to [[go upon]] it, [[Herodotus|Hdt.]]1.165, cf. A.''Ag.''73 (anap.).<br><span class="bld">4</span> to [[be left behind]] in a [[race]], Ar.''Ra.''1092; [[lag behind]], κατὰ τὴν ὁδὸν πορεύεσθαι ὑπολειπόμενον [[Plato|Pl.]]''[[Symposium|Smp.]]'' 174d; of [[straggler]]s in an [[army]], X.''An.''1.2.25, etc.; <b class="b3">ὑ. μικρὸν τοῦ στόματος</b> [[fall behind]] the [[front]] [[rank]], ib.5.4.22 ([[si vera lectio|s. v.l.]]); of [[fixed star]]s, [[lie to the East]] of a point in the [[celestial]] [[sphere]], Hipparch.3.5.6, al.; of the apparent motion of planets, [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]''343a24, al., cf. Epicur. ''Ep.''2p.53 U, Gem.12.22, Ptol.''Alm.''12.1, Theo Sm.p.147 H.<br><span class="bld">5</span> metaph., to [[be inferior]], ταῖς ἡλικίαις τῶν πατέρων Arist.''Pol.''1334b39, cf. 1254b35.<br><span class="bld">6</span> abs., [[fail]], [[come to an end]], ὁπόταν.. νὺξ ὑπολειφθῇ S.''El.''91 (anap.), cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Meteorologica|Mete.]]''356b5, al.<br><span class="bld">III</span> Med., [[leave behind one]], τὰ πρόβατα [[Herodotus|Hdt.]]4.121; μηδεμίαν τῶν νεῶν Id.6.7; <b class="b3">ὑ. τούτων ὡς χιλίους</b> [[leaving]] about 1000 of them [[unburied]], Id.8.24; <b class="b3">ὑπολείπεσθαι αἰτίαν, ὡς</b>.. to [[leave]] [[cause]] for [[reproach]] [[against]] [[oneself]], in thinking that... Th.1.140 (v. sub init.); πόνους Isoc.9.45.<br><span class="bld">2</span> [[retain]], [τοῦ ὕδατος] περὶ ἑωυτόν [[Herodotus|Hdt.]]2.25; δόρυ ἓν ὧν ἔσχον Arr.''Tact.''4.6, cf. 39.1; [[reserve]], ἑαυτῷ ἑκατὸν ἅρματα [[LXX]] ''2 Ki.''8.4; σαυτῷ ταύτην τὴν ὄλυραν ''PHib.''1.50.4 (iii B. C.); τὸν ὑπάρχοντα χόρτον τοῖς προβάτοις ''PCair.Zen.''645.6 (iii B. C.); <b class="b3">ὑπολιποῦ τόπον</b> [[leave]] a [[space]], ib.327.83 (iii B. C.): but in D.18.219 the Act. <b class="b3">ὑπέλειπε.. ἑαυτῷ.. ἀναφοράν</b> ([[left]] himself a means of escape) is the best reading.<br><span class="bld">3</span> [[deduct]] from a payment, ''IG''7.3073.50,56 (Lebad., ii B. C.):—Pass., ib.58; ὑπολειπέσθω τῆς τιμῆς τὸ ὀφειλόμενον ''Philol.''83.204 (Euboea, iii B. C.).

|lstext='''ὑπολείπω''': μέλλ. -ψω, ἀφίνω [[ὀπίσω]], ἀφίνω ὡς ὑπόλοιπον, ἀφίνω τι [[περίσσευμα]], [[κρειῶν]] πίνακας..., ἅ ῥα τῇ προτέρῃ ὑπέλειπον ἔδοντες Ὀδ. Π. 50· τοὺς αὐτοὺς τούτους οὕσπερ νῦν φασι πολεμίους ὑπολειπόντας ἂν ἡμᾶς [[πλεῖν]], οὓς νῦν λέγουσιν οἱ περὶ τὸν Νικίαν, ἠθέλομεν ἀφήσῃ [[ὀπίσω]] ἂν ἐκπλεύσωμεν, Θουκ. 6. 17· τὸν πόλεμον τοῖς παισὶ ὁ αὐτ. 1. 81· οὐδεμίαν ὑπερβολὴν ὑπ. τινί, δὲν ἀφίνω εὐκαιρίαν ὑπερβολῆς, Ἰσοκρ. 137Β ὑπ. τινὶ τιμωρεῖσθαι Ἀντιφῶν 129. 14 (περὶ τοῦ ἐν Θουκ. 8, 2 χωρίου: μηδ’ ὑπολείπειν λόγον αὐτοῖς, ὡς κτλ. ὅρα σημ. Arnold καὶ S. T. Blomfield ἐν τόπῳ, ἴδε [[προσέτι]] καὶ τὸν ἡμέτερον Δούκαν). 2) ἐπὶ πραγμάτων, δείκνυμαι [[ὀλίγος]], δὲν εἶμαι [[ἀρκετός]], δὲν ἀρκῶ, ὑπολείψει ὑμᾶς ἡ μισθοφορὰ Λυσ. 177, κλπ.· ὑπ. τινὰ ὁ [[λόγος]] Ἀριστ. Ρητ. 3. 17, 11· ― [[οὕτως]] ἀπολ. ὡς εἰ ἀμετάβ., [[ἐκλείπω]], [[ὅταν]] ὑπολίπωσιν αἱ βάλανοι ὁ αὐτ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 13, 1· ὑπ. [[μέλι]] [[αὐτόθι]] 40. 43· αἱ τρίχες ὁ αὐτ. π. Ζ. Γεν. 2. 6, 48, πρβλ. π. Ζ. Μορ. 2. 3, 13. ΙΙ. Παθ., μετὰ μέσ. μέλλ., ἀφίνομαι [[ὑπόλοιπος]], [[μένω]] [[ὀπίσω]], πέμπτον δ’ ὑπελείπετ’ [[ἄεθλον]] Ἰλ. Ψ. 615· ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο Ὀδ. Η. 230, πρβλ. Τ. 1, Ἡρόδ. 1. 105., 2. 15, 86· ἐγὼ δ’ ὑπολείψομαι [[αὐτοῦ]] Ὀδ. Ρ. 276, πρβλ. 282, κλπ.· ὑπολειφθεὶς Ἡρόδ. 5. 61., 8. 67, καὶ Ἀττ. 2) ἐπὶ πράγμ., μὴ ὑπολείπεσθαι [τοὺς νόμους], εἴ ποτε..., νὰ μὴ μένωσιν ἰσχύοντες, ἐάν..., Θουκ. 3. 44· οὐδὲν ὑπολείπεται, ἀλλ’ ἤ... Πλάτ. Φαῖδρος 321Β. 3) μετὰ γεν., ὑπολείπομαι τοῦ στόλου, [[μένω]] [[ὀπίσω]] ὡς πρὸς τὴν ἐκστρατείαν, δὲν [[λαμβάνω]] [[μέρος]] εἰς αὐτήν, Ἡρόδ. 1. 165, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 73. 4) [[μένω]] [[ὀπίσω]], ἀφίνομαι [[ὀπίσω]] ἐν ἀγῶνι δρόμου, Ἀριστοφ. Βάτρ. 1092· ἐπὶ στρατιωτῶν οἵτινες ἐν τῇ πορείᾳ τοῦ στρατοῦ μένουσιν [[ὀπίσω]], ὑπολειφθέντας καὶ οὐ δυναμένους εὑρεῖν τὸ [[ἄλλο]] [[στράτευμα]] οὐδὲ τὰς ὁδοὺς κτλ. Ξεν. Ἀν. 1. 2, 25· καὶ ἐπὶ ἑνὸς μόνον ἀνθρώπου, τὸν οὖν Σωκράτη ἑαυτῷ πως προσέχοντα τὸν νοῦν κατὰ τὴν ὁδὸν πορεύεσθαι ὑπολειπόμενον Πλάτ. Συμπ. 174D κλπ.· ὑπολειπομένους δὲ μικρὸν τοῦ στόματος τῶν ὁπλιτῶν, ὄντας δὲ ὀλίγον τι [[ὀπίσω]] τῆς κατὰ [[μέτωπον]] γραμμῆς, Ξεν. Ἀν. 5. 4, 22. 5) μεταφορ., εἶμαι κατώτερός τινος, τινός τινι, εἴς τι [[πρᾶγμα]], Ἀριστ. Πολιτ. 7. 16, 3, πρβλ. 1. 5, 10. 6) ἀπολ., [[φθάνω]] εἰς τὸ [[τέλος]] μου, [[ἐκλείπω]], «τελειώνω», [[ὁπόταν]] δνοφερὰ νὺξ ὑπολειφθῇ Σοφ. Ἠλ. 91· [[ὅταν]] ὑπολίπῃ τὸ [[μέλι]] Ἀριστ. περὶ τὰ Ζῷα Ἱστ. 9. 40, 43· ὑπ. τὸ [[ὕδωρ]] ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 9. 11, 3, κλπ. β) [[ὡσαύτως]] φαίνομαι [[κατώτερος]] ἢ ὅσον ἠλπίζετο ἐξ ἐμοῦ, [[μένω]] [[ὀπίσω]], Λυσί. 187. 10. γ) ὑπ. τινα ὁ [[λόγος]], δὲν ἀρκεῖ, ἐκλείπει, Ἀριστ. Ρητ. 3. 17, 11· ὑπολείποι γὰρ ἂν ὁ αἰὼν διαριθμοῦντα ὁ αὐτ. 1. 13, 13. ΙΙΙ. Μέσ., ἀφίνω [[ὀπίσω]] μου, τὰ πρόβατα Ἡρόδ. 4. 121· μηδεμίαν τῶν νέων Ἡρόδ. 6. 7· ὑπ. [τοῦ ὕδατος] περὶ ἑαυτόν, κρατῶ ὀλίγον [[ὕδωρ]] [[ὀπίσω]], Ἡρόδ. 2. 25· ὑπ. τούτων ὡς χιλίους, ἀφίνω ἀτάφους, Ἡρόδ. 8. 24· ὑπολείπεσθαι αἰτίαν ὡς..., ἀφίνω αἰτίαν κατηγορίας [[ὀπίσω]] [[ἐναντίον]] [[ἐμαυτοῦ]] μὲ τὸ νὰ [[νομίζω]] ὅτι..., Θουκ. 1. 140 (ἴδε ἐν ἀρχῇ)· [[οὕτως]], ὑπολείπεσθαι ἀναφοράν, ἀφίνω εἰς ἐμαυτὸν μέσα ἐκφυγῆς, Δημ. 301. 23.

|txtha=1st aorist [[passive]] ὑπελείφθην; from Homer down; the Sept. for הִשְׁאִיר and הותִיר; to [[leave]] [[behind]] ([[see]] [[ὑπό]], III:1); [[passive]], to be [[left]] [[behind]], [[left]] [[remaining]], the Sept. for נִשְׁאַר and נותַר: used of a survivor, Romans 11:3.

|mltxt=[[ὑπολείπω]] ΝΜΑ [[λείπω]]<br /><b>1.</b> [[αφήνω]] [[κάτι]] ως [[υπόλειμμα]], [[αφήνω]] [[υπόλειμμα]]<br /><b>2.</b> (το μεσ.) [[υπολείπομαι]]<br />α) [[μένω]] ως [[υπόλοιπο]], ως [[περίσσευμα]], [[απομένω]] (α. «υπολείπονται δύο δόσεις [[ακόμη]]» β. «πέμπτον δ' ὑπελείπετ' [[ἄεθλον]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) (μτφ. με γεν.) [[μένω]] [[πίσω]], [[υστερώ]], [[είμαι]] [[κατώτερος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />(η μτχ. αρσ. μέσ. ενεστ. ως ουσ.) <i>ο υπολειπόμενος</i><br /><b>βιολ.</b> ο [[υποτελής]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, [[εγκαταλείπω]] («τοὺς αὐτοὺς τούτους οὕσπερ νῦν φασι πολεμίους ὑπολείποντας αν ἡμᾶς πλεῖν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> [[παραλείπω]]<br /><b>3.</b> (<b>για πράγμ.</b>) [[είμαι]] [[λίγος]], δεν [[επαρκώ]] («εἰ μὴ καταψηφιεῖσθε ὧν αὐτοὶ κελεύουσιν, ὑπολείψει ὑμᾱς ἡ [[μισθοφορά]]», Λυσ.)<br /><b>4.</b> [[τελειώνω]], σώνομαι («[[ὅταν]] ὑπολίπῃ το [[μέλι]]», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>μέσ.</b> α) [[φθάνω]] στο [[τέλος]] μου, [[τελειώνω]] («[[ὅταν]] δνοφερὰ νὺξ ὑπολειφθῇ», <b>Σοφ.</b>)<br />β) [[αφήνω]] [[πίσω]] μου («ὑπολειπομένους μηδεμίαν τῶν νεῶν», <b>Ηρόδ.</b>)<br />γ) [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, [[κρατώ]] για τον εαυτό μου<br />δ) (για [[ποσό]]) [[εκπίπτω]] από [[πληρωμή]]<br />ε) (<b>για πρόσ.</b>) [[παραμένω]] [[κάπου]] («αὐτὰρ ὁ ἐν μεγάρῳ ὑπελείπετο δῖος [[Ὀδυσσεύς]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />στ) (σχετικά με αγώνα δρόμου ή, γενικά, με [[πορεία]]) [[καθυστερώ]] («βραδὺς ἄνθρωπός τις ἔθει κύψας... ὑπολειπόμενος καὶ δεινὰ ποιῶν», <b>Αριστοφ.</b>).