χωρίς: Difference between revisions

|Definition=Adv., also [[χωρί]], [[quod vide|q.v.]]: (v. [[χῆρος]]):—<br><span class="bld">A</span> [[separately]], [[apart]], once in Il., 7.470; χωρὶς μὲν πρόγονοι, χωρὶς δὲ μέτασσαι, χωρὶς δ' αὖθ' ἕρσαι Od.9.221, cf. 4.130, Sapph.''Supp.''20a.16, ''IG''12.108.32, al.; χωρὶς ἡ τιμὴ θεῶν A.''Ag.''637; κεῖται χωρὶς ὁ νεκρός [[Herodotus|Hdt.]]4.62; χωρὶς περὶ αὐτῶν ἑκάστου οἱ νόμοι κεῖνται Antipho 5.10; <b class="b3">χίλια τάλαντα . . χωρὶς θέσθαι</b> [[set]] them [[apart]], in [[reserve]], Th.2.24; [[χωρὶς οἰκεῖν]] = [[live apart]], [[have an independent establishment]], D.4.36, 47.72; <b class="b3">χωρὶς γενόμενοι</b> being [[separated]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 4.1.18; χωρὶς ἀπ' ἀλλήλων Parm.8.56, [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''98c; μή με χωρὶς αἰτιῶ [[without evidence]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''608; [[χωρὶς ποιῆσαι]] = [[distinguish]], Isoc.15.68; [[χωρὶς βλέπειν]] = [[look two ways]], [[squint]], Timocl.27.6; opp. [[κοινῇ]], Isoc.12.160; opp. [[κοινόν]], [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''860; <b class="b3">χωρὶς δέ</b> . . and [[separately]], and [[besides]], Th.2.13; [[separately]], Lys.22.16, Plu.''Arist.''20; <b class="b3">λέγειν χωρὶς περὶ ἑκάστου</b> Lexap.Aeschin.1.35; χωρὶς καὶ ἐν μέρει Id.3.2; <b class="b3">περὶ τὸ ἓν καὶ χωρίς</b> = about the one and [[without]] [the one] Arist.''Ph.''203a14; [[otherwise]], χωρὶς δὲ [[μηδαμῶς]] [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''950c; <b class="b3">χωρὶς ἢ ὁκόσοι</b> [[except so many as]]... [[Herodotus|Hdt.]]2.77; χωρὶς ἢ ὅσα D.C.53.21; χωρὶς ἤ ὅτι [[Herodotus|Hdt.]]1.94,4.61,82; also <b class="b3">χωρὶς εἰ μή</b> (condemned by Ps.-Hdn.post Moer.p.462P.), Plu.2.698f, A.D.''Pron.'' 91.8, al.; χωρὶς πλήν Paus.1.34.4.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[of different nature]], [[kind]], or [[quality]], Semon.7.1; χωρὶς τό τ' εἶναι καὶ τὸ μὴ νομίζεται [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]'' 528; χωρὶς τό τ' εἰπεῖν πολλὰ καὶ τὰ καίρια [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''808; χωρὶς ᾤμην εἶναι τὸ συνεῖναί τε ἀλλήλοις διαλεγομένους καὶ τὸ δημηγορεῖν Pl.''Prt.''336b.<br><span class="bld">II</span> as [[preposition]] c. gen., [[without]], A.''Ag.''926, etc.; [[without the help of]] or [[without the will of]], χωρὶς Ζηνός S.''Tr.''1002(lyr.): after its case, πόνου χωρὶς Id.''El.''915, cf. Theon. Sm.p.1H.<br><span class="bld">2</span> [[separate from]], [[apart from]], χωρὶς ἀθανάτων Pi.''O.''9.41; χωρὶς ἀνθρώπων στίβου S.''Ph.''487; χωρὶς ᾤκισται θεῶν [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''2; χωρὶς ὀμμάτων ἐμῶν Id.''Or.''272; ἡ ψυχὴ χωρὶς τοῦ σώματος [[Plato|Pl.]]''[[Phaedo|Phd.]]''67a, etc.<br><span class="bld">3</span> [[independently of]], [[without reckoning]], [[Herodotus|Hdt.]]1.93, 106, 6.58; χωρὶς τε γένους οὐκ ἔστιν ὅτῳ μείζονα μοῖραν νείμαιμ' ἢ σοί [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''293 (anap.); <b class="b3">χωρὶς δὲ τῆς δόξης οὐδὲ δίκαιόν μοι δοκεῖ</b> . . Pl.''Ap.''35b.<br><span class="bld">4</span> [[differently from]], [[otherwise than]], χωρὶς μυρηρῶν τευχέων πνέων A.''Fr.''180.5; χωρὶς δήπου σοφία ἐστίν ἀνδρείας Pl.''La.''195a, cf. D.19.13.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1388.png Seite 1388]] 1) advb., [[gesondert]], getrennt, besonders, einzeln; Hom. χωρὶς δ' αὖθ' Ἑλένῃ πόρε δῶρα, Od. 4, 130, u. öfter; χωρὶς μὲν πρόγονοι, χωρὶς δὲ [[μέτασσαι]], χωρὶς δ' αὖθ' ἕρσαι 9, 221; χωρὶς ἡ τιμὴ θεῶν Aesch. Ag. 623; Soph. O. C. 812; κεῖται χωρὶς ὁ [[νεκρός]] Her. 4, 62; χωρὶς ἤ, außer, χωρὶς ἢ ὁκόσοι, ausgenommen so viel wie, 2, 77; χωρὶς ἢ ὅτι, ausgenommen daß, 1, 94. 130. 164. 4, 61. 82; Plat. oft, χωρὶς ἀφελόντες ἀπὸ τῶν ἄλλων Polit. 258 c; χωρὶς διαιρεῖν, διαλαβεῖν u. ä.; über χωρὶς εἰ, χωρὶς εἰ μή u. χωρὶς [[πλήν]] vgl. Lob. zu Phryn. p. 459; χωρὶς οἰκεῖν, abgesondert wohnen, seine eigne Wirthschaft haben, Dem. 47, 35 u. öfter; <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[κοινῇ]] Isocr. 12, 160. – Uebtr., verschiedenartig, von verschiedener Beschaffenheit, Simonds. mul. 1; vgl. Schäf. Theogn. 91; χωρὶς γενόμενοι, in verschiedene Schaaren getheilt, Xen. Cyr. 4, 1,18; – anders, von anderer Art, Soph. O. R. 208; – außerdem, Plat. Legg. XII, 950 c. – 2) praepos. c. genit., [[getrennt wovon]], [[ohne]]; χωρὶς ἀθανάτων Pind. Ol. 9, 44; Aesch. Ag. 900; μή μ' ἀφῇς ἐρῆμον οὕτω χωρὶς ἀνθρώπων στίβου Soph. Phil. 485, u. oft; χωρὶς εἶναι [[ἀλλήλων]], im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[ὁμοῦ]] εἶναι, Xen. Cyr. 6, 1,7; χωρὶς ὀμμάτων ἐμῶν, fern von meinen Augen, Eur. Or. 272; abgesehen wovon, außer, Her. 1, 93. 106. 6, 58; [[χωρίς]] τε γένους οὐκ ἔστιν ὅτῳ μείζονα μοῖραν νείμαιμ' ἢ σοί Aesch. Prom. 290; – verschieden wovon, anders als, χωρὶς [[δήπου]] [[σοφία]] ἐστὶν ἀνδρείας Plat. Lach. 195 a, u. öfter, wie Sp.

|elrutext='''χωρίς:'''<br /><b class="num">I</b> adv.<br /><b class="num">1</b> [[отдельно]], [[порознь]], [[врозь]] (δοῦναί τί τινι Hom.; κεῖσθαι Her.; οἰκεῖν Dem.): χωρὶς [[θέσθαι]] τι Thuc. отложить в сторону, спрятать про запас что-л.; χωρὶς γενόμενοι Xen. разделившись на отдельные группы;<br /><b class="num">2</b> [[лично]], [[по личному мнению]]: χωρὶς αἰτιᾶσθαί τινα Soph. обвинять кого-л. по личному впечатлению, т. е. не спросив его в чем дело; εἰ δ᾽ ἐμοὶ [[φίλος]] ὅδ᾽ [[ἐστί]], χωρὶς [[τοῦτο]] [[κοὐ]] κοινὸν στρατῷ Eur. если он мне дорог, то это чувство мое личное, а не (всего) войска; ἔστησαν δὲ [[τρόπαιον]], [[ἰδίᾳ]] μὲν Λακεδαιμόνιοι χωρὶς δ᾽ Ἀθηναῖοι Plut. они воздвигли трофей: лакедемоняне - свой, а афиняне - свой;<br /><b class="num">3</b> [[кроме того]], [[сверх того]]: χωρὶς δὲ χρυσίου ἀσήμου Thuc. кроме того (имелось) золото в слитках;<br /><b class="num">4</b> [[не считая]], [[за исключением]]: χωρὶς ἢ ὁκόσοι [[σφι]] ἱροὶ [[ἀποδεδέχαται]] Her. (египтяне едят животных), за исключением тех, которые считаются у них священными;<br /><b class="num">5</b> [[различно]], [[иначе]]: χωρὶς ᾤμην εἶναι τὸ συνεῖναί τε ἀλλήλοις διαλεγομένους καὶ τὸ δημηγορεῖν Plat. я считал, что беседовать друг с другом - одно, а говорить публично - другое; χωρὶς τὸ τ᾽ εἶναι καὶ τὸ μή Eur. быть и не быть - вещи разные.<br /><b class="num">II</b> praep. [[cum]] gen.<br /><b class="num">1</b> [[без]] (Aesch. etc.; πόνου χωρὶς οὐδὲν εὐτυχεῖ Soph.);<br /><b class="num">2</b> [[вдали от]] (ἀθανάτων Pind.; ἀνθρώπων στίβου Soph.): ἐξαμεῖψαι χωρὶς ὀμμάτων τινός Eur. скрыться с чьих-л. глаз;<br /><b class="num">3</b> [[кроме]], [[помимо]]: χωρὶς τοῦ φόρου ἥρπαζον [[τοῦτο]] ὅ τι ἔχοιεν ἕκαστοι Her. помимо обложения данью, (скифы) грабили все, что каждый имел; χωρὶς τῆς δόξης Plat. не говоря об (общественном) мнении;<br /><b class="num">4</b> по-иному, иначе: χωρὶς [[δήπου]] [[σοφία]] ἐστὶν ἀνδρείας Plat. ведь мудрость не то, что мужество.

|lstext='''χωρίς''': Ἐπίρρ., [[ὡσαύτως]], [[χῶρι]], ὃ ἴδε· (ἴδε ἐν λ. [[χῆρος]])· - «χωριστά», [[κεχωρισμένως]] ἀπὸ τῶν ἄλλων, κατ’ ἰδίαν, [[ἅπαξ]] ἐν Ἰλ. Ζ. 470· χωρὶς μὲν πρόγονοι, χωρὶς δὲ [[μέτασσαι]], χωρὶς δ’ αὖθ’ ἕρσαι Ὀδ. Ι. 221, πρβλ. Δ. 130, κλπ.· χωρὶς ἡ τιμὴ θεῶν Αἰσχύλ. Ἀγ. 637· μή με χωρὶς αἰτιῶ, χωρὶς αἰτίας, χωρὶς ἀποδείξεων, Σοφ. Ο. Τ. 608 κεῖται χωρὶς ὁ νεκρὸς Ἡρόδ. 4. 62· χωρὶς κεῖνται οἱ νόμοι [[περί]] τινος Ἀντιφῶν 140. 23· χίλια τάλαντα ... χωρὶς θέσθαι, χωριστά, κατὰ [[μέρος]], Θουκ. 2. 24· χωρὶς οἰκεῖν, κατοικεῖν χωριστά, ἰδιαιτέρως, Δημ. 50. 22., 1161. 15· χωρὶς γενόμενοι, χωρισθέντες, Ξεν. Κύρ. 4. 1, 18· χωρὶς ποιεῖν, διακρίνειν, Ἰσοκρ. 342D· παραδόξως: χωρὶς βλέπειν, δηλ. κατὰ δύο διευθύνσεις, περὶ τοῦ Καλλιμέδοντος ὃς ἦν [[διάστροφος]] τοὺς ὀφθαλμούς, δηλ. «ἀλλοίθωρος», Τιμοκλῆς ἐν «Πολυπράγμονι» 1· ἀντίθετ. τῷ [[κοινῇ]], Ἰσοκρ. 266D· τῷ κοινὸν Εὐρ. Ἑκ. 860· χωρὶς δέ ..., καὶ χωριστά, καὶ [[προσέτι]], Θουκ. 2. 13· ἀντίθετ. τῷ [[ἰδίᾳ]] μέν, Πλουτ. Ἀριστείδ. 20· χωριστά, καθ’ ἕκαστον, Λυσίας 165. 35· χωρὶς λέγειν Αἰσχίν. 5.32, πρβλ. 54. 8· τὸ χωρὶς, τὸ διαιρούμενον, τὸ διαιρετόν, τὸ ἕν καὶ χωρὶς Ἀριστ. Φυσικ. 3. 4, 4· - [[προσέτι]], ἐκτός, χωρὶς δὲ [[μηδαμῶς]] Πλάτ. Νόμ. 950C· - χωρὶς ἢ ὁκόσοι, πλὴν ὅσοι ..., Ἡρόδ. 2. 77· χωρὶς ἢ, ἐκτὸς ὅτι, χωρὶς ἢ ὅτι τὰ [[θήλεα]] τέκνα καταπορνεύουσι ὁ αὐτ. 1. 94· χωρὶς ἢ ὅτι, ἐκτὸς ὅτι, χωρὶς ἢ ὅτι πολλῷ μέζονας ὁ αὐτ. 4.61, 82· - περὶ τοῦ χωρὶς εἰ, χωρὶς εἰ μή, καὶ χωρὶς [[πλήν]], ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύν. 459· χωρὶς ἀπ’ [[ἀλλήλων]] Πλάτ. Φαίδ. 98C. 2) μεταφορ., διαφόρου φύσεως, εἴδους ἢ ποιότητος, Σιμωνίδ. Ἰαμβογρ. 6.1, πρβλ. Schäfer εἰς Θέογν. 91· χωρὶς τό τ’ [[εἶναι]] καὶ τὸ μὴ νομίζεται Εὐρ. Ἄλκ. 528· χωρὶς τὸ τ’ εἰπεῖν πολλὰ καὶ τὰ καίρια Σοφ. Ο. Κ. 808· χωρὶς ᾤμην [[εἶναι]] τὸ συνεῖναί τε διαλεγομένους καὶ τὸ δημηγορεῖν Πλάτ. Πρω. 336Β· πρβλ. ἀμφὶς ΙΙ, ἐν τέλει. ΙΙ. ὡς πρόθ., μετὰ γεν., [[ἄνευ]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 926, Σοφ. Ἠλ. 945, κτλ.· [[ἄνευ]] τῆς βοηθείας ἢ θελήσεώς τινος, χωρὶς Ζηνός Λατ. sine Diis, ὁ αὐτ. ἐν Τρ. 1003. 2) χωριστὰ ἀπό τινος, μακρὰν ἀπό τινος, χωρὶς ἀθανάτων Πινδ. Ο. 9. 61· χωρὶς ἀνθρώπων στίβου Σοφ. Φιλ. 487· χωρὶς ᾤκισται θεῶν Εὐρ. Ἑκ. 2· χωρὶς ὀμμάτων ἐμῶν ὁ αὐτ. ἐν Ὀρ. 272· ἡ ψυχὴ χωρὶς τοῦ σώματος Πλάτ. Φαίδ. 67Α, κλπ. 3) ἀνεξαρτήτως ἀπό τινος, χωρὶς νὰ ὑπολογίσῃ τις ἢ χωρὶς νὰ ἀναφέρῃ ..., ἐκτὸς τῶν ἄλλων, [[προσέτι]], Ἡρόδ. 1. 93, 106., 6. 58· χωρὶς γένους οὐκ ἔστιν ὅτῳ μείζονα μοῖραν νείμαιμ’ ἢ σοὶ Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 290· χωρὶς δὲ τῆς δόξης οὐδὲ δίκαιόν μοι δοκεῖ ... Πλάτ. Ἀπολ. 35Β. 4) [[διαφόρως]] ἀπό τινος, ἄλλως πως ἤ, χωρὶς μυρηρῶν τευχέων πνέουσ’ ἐμοὶ Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 179, Πλάτ. Λάχ. 195Α, πρβλ. Δημ. 345. 6.

|sltr=[[χωρίς]] prep, c. gen., [[apart]] [[from]] ἔα πόλεμον μάχαν τε πᾶσαν χωρὶς ἀθανάτων (O. 9.41)

|txtha=(ΧΑΩ, [[see]] [[χώρα]] (cf. [[Curtius]], § 192)), adverb, from Homer down;<br /><b class="num">1.</b> [[separately]], [[apart]]: Winer's Grammar, § 54,6);<br /><b class="num">a.</b> wilhout [[any]] [[person]] or [[thing]] ([[making]] no [[use]] of, having no [[association]] [[with]], [[apart]] from, [[aloof]] from, etc.): 1Cor. (iv. 8); Treg. marginal [[reading]]); παραβολῆς, [[without]] [[making]] [[use]] of a [[parable]], ὁρκωμοσίας, [[χωρίς]] αἵματος, ἁιματεχυσιας, [[without]] i. e. [[being]] [[absent]] or [[lacking]]: R. V. [[apart]] from); ἐκ),20,26 (in these [[three]] examples R. V. [[apart]] from); [[without]] [[connection]] and fellowship [[with]] [[one]], R. V. [[apart]] from); [[destitute]] of the fellowship and blessings of [[one]]: [[χωρίς]] Χριστοῦ (cf. Winer's Grammar, § 54,2a.;. R. V. [[separate]] from Christ), [[without]] the [[intervention]] ([[participation]] or cooperation) of [[one]], [[χωρίς]] θεμελίου, [[without]] laying a [[foundation]], [[χωρίς]] τῆς [[σής]] γνώμης, [[without]] consulting [[you]] (cf. [[γνώμη]], at the [[end]] ([[Polybius]] 3,21, 1,2. 7)), [[χωρίς]] ἀντιλογίας, [[οἰκτίρμων]], [[χωρίς]] τοῦ σώματος, freed from the [[body]], L T Tr WH ( [[ἐκτός]], [[which]] seeb. α.); [[χωρίς]] ἁμαρτίας, [[without]] [[association]] [[with]] [[sin]], i. e. [[without]] [[yielding]] to [[sin]], [[without]] [[becoming]] stained [[with]] it, [[besides]]: [[ἄνευ]].)

|mltxt=ΝΜΑ, και [[χῶρι]] και σε <b>επιγρ.</b> [[χωρί]] Α<br />(ως καταχρ. [[πρόθεση]]) [[δίχως]], [[άνευ]] (α. «[[χωρίς]] [[θέρμη]] θερμάθηκε», δημ. [[τραγούδι]]<br />β. «[[χωρίς]] να θέλεις [[έξαφνα]] [[βαριά]] ν' αναστενάζεις», Βαλαωρ.<br />γ. «χωρὶς ποδοψήστρων τε καὶ τῶν ποικίλων κληδὼν ἀϋτέϊ», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[χωρίς]] [[άλλο]]» — ανυπερθέτως, [[οπωσδήποτε]]<br />β) «[[χωρίς]] [[αμφιβολία]]» — αναμφίβολα, βεβαιότατα<br />γ) «[[χωρίς]] [[αποτέλεσμα]]» — [[μάταια]], ανώφελα<br />δ) «[[χωρίς]] [[συζήτηση]]» — [[ασυζητητί]], με [[μεγάλη]] [[προθυμία]]<br />ε) «[[χωρίς]] [[μυαλό]]» — απερίσκεπτα<br />στ) «[[χωρίς]] λόγο» — αναίτια, [[δίχως]] να υπάρχει σοβαρή [[αιτία]] ή [[αφορμή]]<br /><b>αρχ.</b><br />(<b>ως επίρρ.</b>)<br /><b>1.</b> [[χωριστά]], [[χώρια]] («χωρὶς [[κέεται]] ὁ [[νεκρός]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> (με το <i>ἢ ὅτι</i>) [[εκτός]] από («Λυδοὶ δὲ νόμοισι παραπλησίοισι χρέωνται καὶ Ἕλληνες, χωρὶς ἢ ὅτι τὰ [[θήλεα]] [[τέκνα]] καταπορνεύουσι», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> (με γεν.) α) [[δίχως]] τη [[βοήθεια]] ή τη [[θέληση]] κάποιου («ὃς τήνδ' ἄτην χωρὶς Ζηνὸς κατακηλήσει;», <b>Σοφ.</b>)<br />β) [[μακριά]] από κάποιον («χωρὶς ᾤκισται θεῶν», <b>Ευρ.</b>)<br />γ) ανεξάρτητα, [[εκτός]] τών άλλων («χωρὶς δὲ τοῦ φόρου ἥρπαζον περιελαύνοντες τοῦτο», <b>Ηρόδ.</b>)<br />δ) με [[κάπως]] διαφορετικό τρόπο («χωρὶς μυρηρῶν τευχέων πνέουσ' [[ἐμοί]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> διαφορετικού είδους ή διαφορετικής ποιότητας («[[χωρίς]] το τ' εἰπεῖν πολλὰ καὶ τὰ καίρια» — [[άλλο]] το να λέει [[κανείς]] [[πολλά]] και [[άλλο]] το να λέει ό,τι [[είναι]] χρήσιμο, <b>Σοφ.</b>)<br /><b>5.</b> (με αρθρ.) τὸ [[χωρίς]]<br /><b>(φιλοσ.)</b> το διαιρετό («τὸ ἓνκαὶ [[χωρίς]]», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «χωρὶς αἰτιῶ» — [[δίχως]] αποδείξεις (<b>Σοφ.</b>)<br />β) «χωρὶς ποιῶ» — [[διακρίνω]], [[ξεχωρίζω]] <b>(Ισοκρ.)</b><br />γ) «χωρὶς [[βλέπω]]» — [[αλληθωρίζω]] <b>(Τιμοκλ.)</b><br />δ) «χωρὶς [[τίθημι]]»<br />(σχετικά με χρήματα) [[βάζω]] στην [[άκρη]], [[αποταμιεύω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ., ως [[προς]] το [[θέμα]] της, συνδέεται με τα [[χώρα]] /[[χώρος]] και έχει σχηματιστεί με επιρρμ. κατάλ. -<i>ι</i>-<i>ς</i>, που ανάγεται πιθ. σε παλαιότερο τ. ονόματος ή επιθέτου ([[πρβλ]]. [[ἅλις]], [[μόλις]], [[μέχρις]]). Για τον τονισμό της λ. στη [[λήγουσα]] [[πρβλ]]. [[ἀμφίς]]. Για τη σημ., [[τέλος]], του τ., <b>βλ. λ.</b> [[χωρίζω]].