3,274,916
edits
θεῖος: Difference between revisions
m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
||
| (21 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=theios | |Transliteration C=theios | ||
|Beta Code=qei=os | |Beta Code=qei=os | ||
|Definition=(A), [[θεία]], [[θεῖον]]: late Ep. [[θέειος]] | |Definition=(A), [[θεία]], [[θεῖον]]: late Ep. [[θέειος]] Procl.''H.''2.16; [[θεήϊος]] Bion ''Fr.''15.9; late Aeol. [[θήϊος]] ''Epigr.Gr.''989.4 (Balbilla); Lacon. [[σεῖος]] (v. infr. 1.3): Comp. and Sup. <b class="b3">θειότερος, θειότατος</b>, freq. in Pl., ''Phdr.''279a, ''Mx.'' 244d, al.: ([[θεός]]):<br><span class="bld">1</span> [[of the gods]] or [[from the gods]], [[divine]], γένος Il.6.180; [[ὀμφή]] 2.41; [[Ὄνειρος]] ib.22; ἐπιπνοίαις A.''Supp.''577, cf. Pl.''R.''499c; [[μάστιξ]] A. ''Pr.''682; μανία [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''611 (lyr.); [[νόσος]] ib.185 (lyr.) (but <b class="b3">θεία νόσος</b>, of a [[dust]]-[[storm]], Id.''Ant.''421); κίνδυνοι And.1.139; <b class="b3">θ. τινὶ μοίρᾳ</b> by [[divine]] [[intervention]], X.''HG''7.5.10; θείῃ τύχῃ γεγονώς [[Herodotus|Hdt.]]1.126; θείῃ τύχῃ χρεώμενος Id.3.139; <b class="b3">θείᾳ κἀπόνῳ τύχῃ</b>, of an easy [[death]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1585; ἐκ θ. [[τύχη]]ς Id.''Ph.''1326; ἔμαθε ὡς θ. εἴη τὸ πρῆγμα [[Herodotus|Hdt.]]6.69; ὁ θεῖος [[νόμος]] Th.3.82; <b class="b3">φύσις θ.</b> ''SIG''1125.8 (Eleusis), cf. ''2 Ep.Pet.''1.4; [[appointed of God]], βασιλῆες Od.4.691; [[σκῆπτρον]] [[given by God]], S.''Ph.''139 (lyr.); v. infr. 2.<br><span class="bld">2</span> [[belonging to a god]] or [[sacred to a god]], [[holy]], [[ἀγών]], [[χορός]], Il.7.298, Od. 8.264; [[under divine protection]], [[πύργος]], [[δόμος]], Il.21.526, Od.4.43; of heralds and bards, Il.4.192, Od.4.17, al.; so perhaps, of kings, ib. 691.<br><span class="bld">3</span> [[more than human]], of heroes, Ὀδυσσεύς Il.2.335, al., Cratin. 144.4 (lyr.); θ. ἀνήρ Pi.''P.''6.38, [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1548 (lyr.), Pl.''R.''331e, ''Men.''99d (esp. at Sparta (Lacon. [[σεῖος]]), [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1145a29; <b class="b3">ὦ θεῖε</b> (in the mouth of a Spartan) [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''626c); μετὰ σοῦ τῆς θείας κεφαλῆς Id.''[[Phaedrus|Phdr.]]''234d, cf. Them.''Or.''9.128a, Lib.''Or.''19.66.<br><span class="bld">b</span> of things, [[excellent]], θεῖον ποτόν Od.2.341, 9.205; ἁλὸς θείοιο Il.9.214; <b class="b3">θ. πρήγματα</b> [[marvellous]] things, [[Herodotus|Hdt.]]2.66; ἐν τοῖσι θειότατον Id.7.137.<br><span class="bld">4</span> = Lat. [[divinus]] (or [[sacer]]), ''Imperial'', [[διατάξεις]] prob. in ''BGU''473.5 (200 A.D.), etc.; θησαυροί ''PLips.''62ii14 (iv A.D.); <b class="b3">θ. ὅρκος</b> oath [[by the Emperor]], POxy.83.6 (iv A.D.), etc.; [[θειότατος]], of living Emperors, ''Inscr.Prien.''105.22 (9 B.C.), etc.<br><span class="bld">b</span> = Lat. [[divus]], of deified Emperors, θ. [[Σεβαστός]] Edict.Claud. ap.J.''AJ''19.5.3, cf.''Inscr.Perg.''283 (iii A.D.), Lyd.''Mag.''2.3.<br><span class="bld">II</span> as [[substantive]], [[θεῖον]], τό, [[the Divinity]], [[Herodotus|Hdt.]]1.32,3.108, al., A.''Ch.''958 (lyr.); τοῦ θ. χάριν Th.5.70; <b class="b3">ἡμαρτηκότα εἰς τὸ θ.</b> [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 242c.<br><span class="bld">2</span> in an abstract sense, [[divinity]], <b class="b3">κεκοινώνηκε… τοῦ θ.</b> ib.246d; <b class="b3">ἢ μόνον μετέχει τοῦ θ.... ἢ μάλιστα [ἄνθρωπος</b>] [[Aristotle|Arist.]]''[[De Partibus Animalium|PA]]''656a8, etc.; <b class="b3">κατὰ θεῖον</b> or <b class="b3">κατά τι θ.</b>, Aen.Gaz.''Thphr.''p.37 B., p.4 B.<br><span class="bld">3</span> [[θεῖα]], τά, [[the acts of the gods]], [[course of providence]], S.''Ph.''452, etc.; τὰ θεῖα θνητοὺς ὄντας [[εὐπετῶς]] φέρειν [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''585; τὰ θεῖα μὴ φαύλως φέρειν [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''961.<br><span class="bld">b</span> [[matters of religion]], <b class="b3">ἔρρει τὰ θεῖα</b> [[religion]] is no [[more]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''910 (lyr.), cf. ''OC''1537, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.8.2, etc.<br><span class="bld">c</span> [[inquiries concerning the divine]], Pl.''Sph.''232c; <b class="b3">τὰ φανερὰ τῶν θείων</b>, i.e. the [[heavenly]] bodies, [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1026a18, cf. ''GA''731b24, ''Ph.''196a33 (Sup.), ''EN''1141b1.<br><span class="bld">III</span> Adv. [[θείως]] = [[by divine providence]], θ. πως [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''4.2.1, etc.; [[θειοτέρως]] = [[by special providence]], [[Herodotus|Hdt.]]1.122; <b class="b3">μᾶλλόν τι καὶ θειότερον</b> ib.174.<br><span class="bld">2</span> [[divinely]], [[excellently]], <b class="b3">εὖ γε καὶ θείως</b> [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''154d; θείως εἰρῆσθαι [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1074b9.<br /><br />(B), ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[one's father's brother]] or [[one's mother's brother]], [[uncle]], E.''IT''930, Ar. ''Nu.''124, And.1.18,117, Pl.''Chrm.''154b, Men.5 D., etc.; <b class="b3">ὁ πρὸς μητρὸς θ.</b> Is.5.10; πρὸς πατρός Ph.2.172. (Cf. [[τήθη]].) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1192.png Seite 1192]] ὁ, Oheim, Vater-, u. gew. Mutterbruder, wie Antiph. 1, 117; ὁ πρὸς μητρὸς [[θεῖος]] Is. 5, 10; vgl. Eur. I. T. 930; Plat. Charm. 154 b Gorg. 471 b; Xen. Cyr. 1, 4, 9. α, ον, göttlich; – al göttliches Geschlechts, Ursprungs, von einer Gottheit abstammend, [[θεῖον]] [[γένος]], Il. 6, 180; übh. von einem Gotte kommend, herrührend, [[ὀμφή]] 2, 41; θείᾳ μοίρᾳ, durch göttliche Fügung; θείαις ἐπιπνόαις Aesch. Suppl. 572, der sogar θείας Ἥρας sagt, 559; [[νόσος]], von den Göttern verhängt, Soph. Ai. 185, wie [[μανία]] 605; παθήματα Phil. 192; σὺ γὰρ νοσεῖς τόδ' [[ἄλγος]] ἐκ θείας τύχης 1326; θείᾳ κἀπδνῳ τύχῃ O. C. 1581. So auch τὸ [[θεῖον]] Διὸς [[σκῆπτρον]] Phil. 139; ἔμαθε, ὡς [[θεῖον]] εἴη τὸ [[πρῆγμα]], daß es von den Göttern herrühre, Her. 6, 69; ἔκ τινος θείας ἐπιπνοίας Plat. Rep. VI, 499 a. S. unten τὸ [[θεῖον]]. – bl unter göttlichem Schutze stehend, wie die Könige u. Sänger u. Herolde, Od. 4, 691 u. oft bei Hom.; auch ἅλς, [[πύργος]], Il. 9, 214. 21, 526; einer Gottheit geweiht, [[heilig]], [[ἀγών]], [[χορός]], 7, 298 Od. 8, 264; μοῦσα Soph. Tr. 639; [[ἅγνευμα]] Eur. El. 256. – c) bes. alles über die gewöhnlichen Kräfte des Menschen Hinausgehende, übermenschlich, übernatürlich, göttlich groß, stark, schön, übh. von jedem in seiner Art Vortrefflichen; von verschiedenen Helden; Hom. auch [[θεῖος]] [[ὑφορβός]], Od. 16, 1; selbst von leblosen Dingen, [[θεῖον]] [[ποτόν]], ein göttlicher Trank, Od.; [[ἀνήρ]] Pind. P. 6, 38, wie Aesch. Ag. 1527 u. A.; vgl. Plat. Men. 99 d καὶ αἵ γε γυναῖκες τοὺς ἀγαθοὺς ἄνδρας θείους καλοῦσι, καὶ οἱ Λάκωνες, [[ὅταν]] τινὰ ἐγκωμιά ζωσιν ἀγαθὸν ἄνδρα, [[θεῖος]] [[ἀνήρ]], φασίν, [[οὗτος]]; Legg. I, 626 c II, 666 d; [[θεῖος]] [[μάντις]] Soph. O. R. 298; τέθνηκε [[θεῖον]] Ἰοκάστης [[κάρα]] 1235; | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1192.png Seite 1192]] ὁ, Oheim, Vater-, u. gew. Mutterbruder, wie Antiph. 1, 117; ὁ πρὸς μητρὸς [[θεῖος]] Is. 5, 10; vgl. Eur. I. T. 930; Plat. Charm. 154 b Gorg. 471 b; Xen. Cyr. 1, 4, 9. α, ον, göttlich; – al göttliches Geschlechts, Ursprungs, von einer Gottheit abstammend, [[θεῖον]] [[γένος]], Il. 6, 180; übh. von einem Gotte kommend, herrührend, [[ὀμφή]] 2, 41; θείᾳ μοίρᾳ, durch göttliche Fügung; θείαις ἐπιπνόαις Aesch. Suppl. 572, der sogar θείας Ἥρας sagt, 559; [[νόσος]], von den Göttern verhängt, Soph. Ai. 185, wie [[μανία]] 605; παθήματα Phil. 192; σὺ γὰρ νοσεῖς τόδ' [[ἄλγος]] ἐκ θείας τύχης 1326; θείᾳ κἀπδνῳ τύχῃ O. C. 1581. So auch τὸ [[θεῖον]] Διὸς [[σκῆπτρον]] Phil. 139; ἔμαθε, ὡς [[θεῖον]] εἴη τὸ [[πρῆγμα]], daß es von den Göttern herrühre, Her. 6, 69; ἔκ τινος θείας ἐπιπνοίας Plat. Rep. VI, 499 a. S. unten τὸ [[θεῖον]]. – bl unter göttlichem Schutze stehend, wie die Könige u. Sänger u. Herolde, Od. 4, 691 u. oft bei Hom.; auch ἅλς, [[πύργος]], Il. 9, 214. 21, 526; einer Gottheit geweiht, [[heilig]], [[ἀγών]], [[χορός]], 7, 298 Od. 8, 264; μοῦσα Soph. Tr. 639; [[ἅγνευμα]] Eur. El. 256. – c) bes. alles über die gewöhnlichen Kräfte des Menschen Hinausgehende, übermenschlich, übernatürlich, göttlich groß, stark, schön, übh. von jedem in seiner Art Vortrefflichen; von verschiedenen Helden; Hom. auch [[θεῖος]] [[ὑφορβός]], Od. 16, 1; selbst von leblosen Dingen, [[θεῖον]] [[ποτόν]], ein göttlicher Trank, Od.; [[ἀνήρ]] Pind. P. 6, 38, wie Aesch. Ag. 1527 u. A.; vgl. Plat. Men. 99 d καὶ αἵ γε γυναῖκες τοὺς ἀγαθοὺς ἄνδρας θείους καλοῦσι, καὶ οἱ Λάκωνες, [[ὅταν]] τινὰ ἐγκωμιά ζωσιν ἀγαθὸν ἄνδρα, [[θεῖος]] [[ἀνήρ]], φασίν, [[οὗτος]]; Legg. I, 626 c II, 666 d; [[θεῖος]] [[μάντις]] Soph. O. R. 298; τέθνηκε [[θεῖον]] Ἰοκάστης [[κάρα]] 1235; <span class="ggns">Gegensatz</span> τοῖς ἀνθρωπείοις καὶ τοῖς θείοις Plat. Conv. 187 e; λόγους θείους τε καὶ ἀνθρωπίνους Phaedr. 259 d. – Bes. τὸ [[θεῖον]], das göttliche Wesen, die göttliche Vorsehung, wenn man von der Wirkung, der Macht der Götter spricht, ohne einen bestimmten Gott nennen zu können od. zu wollen, τὸ [[θεῖον]] [[πᾶν]] φθονερόν Her. 1, 32, τοῦ θείου ἡ προνοίη 3, 108; τοῦ θείου [[χάριν]], des Gottesdienstes halber, Thuc. 5, 70; ὥς τι ἡμαρτηκότα εἰς τὸ [[θεῖον]] Plat. Phaedr. 242 c; vgl. noch Xen. Cyr. 4, 2, 15 Hell. 7, 5, 13 u. κατὰ τὸ [[θεῖον]] unter [[κατά]]; Plat. vrbdt auch τὸ [[δαιμόνιον]] καὶ τὸ [[θεῖον]], Rep. II, 382 e; – τὰ θεῖα, göttliche, heilige, überirdische Dinge, τὰ θεῖα ζητεῖν, sich mit der Erforschung des Überirdischen beschäftigen, Xen. Cyr. 8, 8, 2; περὶ τῶν θείων ὅσ' ἀφανῆ τοῖς πολλοῖς Plat. Soph. 232 b. – Bei D. Cass. u. ε. Sp. ist [[θεῖος]] das röm. divus. – Comparat. θει ότερος, öfter Plat., z. B. [[δύναμις]] Crat. 397 c;Superl., εἰ πάντων τῶν βίων ἐστὶ θειότατος Phi. 33 c, öfter. – Adv. θείως, göttlich, εὖ γε καὶ θείως Plat. Theaet. 154 d; ἵνα θειοτέρως δοκιῃ τοῖσι Πέρσῃσι περιεῖναι, mehr durch eine göttliche Bestimmung, Her. 1, 122; durch eine göttliche Fügung, zufällig, θείως πως ἀφικνοῦνται Xen. Cyr. 4, 2, 1; Hell. 7, 5, 10. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<span class="bld">1</span>α, ον :<br />divin :<br /><b>I.</b> qui concerne les dieux, de nature | |btext=<span class="bld">1</span>α, ον :<br />divin :<br /><b>I.</b> [[qui concerne les dieux]], [[de nature divine]] : [[θεία]] [[ὀμφή]] IL voix divine ; [[θεῖον]] [[γένος]] IL race divine ; <i>subst.</i><br /><b>1</b> τὸ [[θεῖον]] la divinité ; <i>au sens abstrait</i> nature, volonté <i>ou</i> puissance divine;<br /><b>2</b> τὰ [[θεῖα]] les choses divines, <i>càd</i> les actions divines, le culte des dieux, la religion;<br /><b>II.</b> d'origine divine : [[θεῖος]] [[ὄνειρος]] IL songe envoyé par les dieux ; [[μανία]] SOPH, [[νόσος]] SOPH folie, maladie envoyée par les dieux ; [[θεία]] [[μοῖρα]] XÉN intervention divine ; [[θεῖον]] [[πρῆγμα]] HDT événement où se marque l'intervention divine ; <i>particul.</i> assigné par les dieux : [[θεία]] [[τύχη]] HDT sort divin ; [[θεῖος]] [[νόμος]] THC loi divine;<br /><b>III.</b> [[consacré aux dieux]] : [[ἀγών]] IL, [[χορός]] OD jeu, danse en l'honneur des dieux ; <i>particul.</i> placé sous la protection des dieux;<br /><b>IV.</b> <i>p. ext.</i> divin, extraordinaire, merveilleux, supérieur, excellent : θεῖοι βασιλῆες OD rois semblables aux dieux ; <i>t. de respect</i> excellent : [[θεία]] [[κεφαλή]] PLAT homme excellent ; [[θεῖος]] (<i>lac.</i> [[σεῖος]]) [[ἀνήρ]] PLAT <i>à Sparte</i> homme considérable;<br /><i>Cp.</i> θειότερος, <i>Sp.</i> θειότατος.<br />'''Étymologie:''' [[θεός]].<br /><span class="bld">2</span>ου (ὁ) :<br />oncle paternel <i>ou</i> maternel.<br />'''Étymologie:''' R. Θε, nourrir ; cf. [[τήθη]], [[τηθίς]], etc. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''θεῖος:'''<br /><b class="num">I</b> ὁ [[дядя]] Eur., Xen., Plat.: ὁ πρὸς μητρὸς θ. Isae. дядя по матери.<br /><b class="num">II</b> лак. [[σεῖος]] 3 [[θεός]]<br /><b class="num">1</b> [[божественный]] ([[γένος]], [[ὀμφή]] Hom.; αἰτίαι, [[νοῦς]] Arst.);<br /><b class="num">2</b> [[ниспосланный богом]] ([[ὄνειρος]] Hom.; [[νόσος]], [[μανία]] Soph.);<br /><b class="num">3</b> [[врученный богом]] ([[σκῆπτρον]] Soph.);<br /><b class="num">4</b> [[определенный богами]] ([[τύχη]] Her., Plut.; [[νόμος]] Thuc.; [[μοῖρα]] Xen.);<br /><b class="num">5</b> [[отмеченный вмешательством богов]] ([[πρῆγμα]] Her.);<br /><b class="num">6</b> [[охраняемый богами]] или [[построенный богами]], [[священный]] ([[πύργος]], ''[[sc.]]'' Ἰλίου Hom.);<br /><b class="num">7</b> [[посвященный богам]], [[совершаемый в честь богов]] ([[ἀγών]], [[χορός]] Hom.);<br /><b class="num">8</b> [[достойный богов]], [[великолепный]] ([[δόμος]], ''[[sc.]]'' Μενελάου Hom.);<br /><b class="num">9</b> [[боговдохновенный]] ([[ἀοιδός]] Hom.);<br /><b class="num">10</b> [[богоподобный]] (βασιλῆες Hom.; οἱ θειώτατοι τῶν [[ἀνδρῶν]] Arst.): «[[σεῖος]] [[ἀνήρ]]», φασι, … [[ὅταν]] ἀγασθῶσι [[σφόδρα]] του Arst. «[[богоподобный муж]]», [[говорят]] (лаконцы), … когда очень уважают кого-л.;<br /><b class="num">11</b> [[хранимый богами]] или [[чтящий богов]], т. е. [[благочестивый]], [[честный]] ([[ὑφορβός]] Hom.): τέθνηκε [[θεῖον]] Ἰοκάστης [[κάρα]] Soph. скончалась благородная Иокаста;<br /><b class="num">12</b> [[прекрасный]], [[превосходный]], [[замечательный]] (ἅλς, [[ποτόν]] Hom.);<br /><b class="num">13</b> (в обращении) [[дорогой]], (мой) [[чудесный]] (ὦ θεῖε! Plat.): μετὰ σοῦ, τῆς θείας κεφαλῆς Plat. вслед за тобой, мой бесценный. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 23: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=<b> | |sltr=<b>θεῖος</b> <br /> <b>a</b> [[divine]] Διὸς πρὸς ὄρνιχα [[θεῖον]] [[eagle]] (O. 2.88) “φὴρ [[θεῖος]]” [[Cheiron]] (P. 4.119) [[ἄστυ]] χρυσοθρόνου διανέμειν [[θεῖον]] Κυράνας (P. 4.261) <br /> <b>b</b> [[god]] [[like]] ὁ [[θεῖος]] ἀνὴρ Antilochos (P. 6.38) | ||
}} | }} | ||
{{eles | {{eles | ||
| Line 35: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />-α, -ο (AM | |mltxt=<b>(I)</b><br />-α, -ο (AM θεῖος, α-, -ον, Α επικ. τ. [[θέειος]] και [[θεήιος]], αιολ. τ. [[θήιος]], λακων. τ. [[σείος]])<br /><b>1.</b> αυτός που κατάγεται ή προέρχεται από τον θεό (ή τους θεούς) ή ο σταλμένος από θεό («θεῖον [[γένος]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει ή [[είναι]] αφιερωμένος σε θεό, [[ιερός]] («[[θεία]] [[λειτουργία]]»)<br /><b>3.</b> αυτός που έχει την [[προστασία]] του θεού ή τών θεών (α. «θείοι πατέρες» β. «θείων βασιλήων», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> αυτός που υπερβαίνει τις ανθρώπινες δυνάμεις, [[υπερφυσικός]], [[τέλειος]], [[έξοχος]] («θεῖος [[ἀνήρ]]», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[θείο]](<i>ν</i>)<br />α) η [[θεότητα]], ο [[θεός]]<br />β) η [[θεία]] [[φύση]]<br /><b>6.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) τα [[θεία]]<br />α) τα υπέργεια, τα μη εγκόσμια, τα ιερά και [[άγια]]<br />β) η [[θρησκεία]] («[[είναι]] αφοσιωμένος στα [[θεία]]»)<br />(μσν) <b>φρ.</b> «[[θεία]] ζωή» — η αιώνια ζωή<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (παπ. και <b>επιγρ.</b>) [[αυτοκρατορικός]] («θεῖος [[ὅρκος]]» — ο όρκος που δινόταν από τον αυτοκράτορα)<br /><b>2.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ θεῖα</i><br />α) οι ενέργειες και ιδιότητες τών θεών<br />β) τα θρησκευτικά θέματα. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[θείως]] και [[θεία]] (AM [[θείως]])<br /><b>1.</b> με θεϊκό τρόπο, με [[θεία]] [[πρόνοια]]<br /><b>2.</b> [[έξοχα]], [[λαμπρά]] (α. «μίλησε [[θεία]]» β. «[[θείως]] εἰρῆσθαι», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>θε</i>- (<b>βλ.</b> <i>θεο</i>-) <span style="color: red;">+</span> καταλ. -<i>ιος</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θειότης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[θειάζω]], [[θειόθεν]], [[θειώ]] (Ι) [[θειώδης]] (Ι).<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> Βλ. <i>θειο</i>-].<br /><b>(II)</b><br />και θειος, θηλ. [[θεία]] και θεια (AM θεῖος, θηλ. [[θεία]])<br />ο [[αδελφός]] ή η [[αδελφή]] του [[πατέρα]] ή της μητέρας, [[καθώς]] και οι σύζυγοι τους, αντίστοιχα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> ο [[εξάδελφος]] ή η εξαδέλφη του [[πατέρα]] ή της μητέρας, [[καθώς]] και οι σύζυγοι τους, αντίστοιχα<br /><b>2.</b> (συν. σε [[συνεκφορά]] με γυναικείο όνομα ή [[επίθετο]]) [[προσφώνηση]] σε ηλικιωμένο άνθρωπο σε [[ένδειξη]] σεβασμού ή οικειότητας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Κατά την επικρατέστερη [[άποψη]] <span style="color: red;"><</span> θ. <i>θη</i>- <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ειος</i>. Συγγενές ως [[προς]] το θ. με τους αναδιπλασιασμένους τ. [[τήθη]] «[[γιαγιά]]» και [[τηθίς]] «[[θεία]]». Κατά το λατ. <i>pro</i>-<i>avus</i> «[[προπάππος]]» δημιουργήθηκε μτγν. αρχ. ελλ. τ. <i>πρό</i>-<i>θειος</i> «[[θείος]] του [[πατέρα]] ή της μητέρας». Ο όρος [[θείος]] [[είναι]] γενικότερος από τους [[πάτρως]] «[[αδελφός]] του [[πατέρα]]» και [[μήτρως]] «[[αδελφός]] της μητέρας», που δηλώνουν επί [[πλέον]] και τον γονέα του οποίου ο [[θείος]] [[είναι]] [[αδελφός]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''θεῖος:''' -α, -ον, Επικ. [[θέειος]], [[θεήϊος]], Λακων. [[σεῖος]], συγκρ. και υπερθ. <i>θειότερος</i>, <i>-ότατος</i>, [[θεώτερος]], ως συγκρ. του <i>θεὸς</i> ([[θεός]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που αναφέρεται ή προέρχεται από τους θεούς, [[θεόσταλτος]], αυτός που εκπορεύεται από αυτούς, [[θεϊκός]], σε Όμηρ., Ηρόδ., Αττ.· [[θεία]] [[νόσος]], λέγεται για το σίφουνα, σε Σοφ.· <i>θείᾳ τινὶ μοίρᾳ</i>, μέσω θεϊκής παρέμβασης, σε Ξεν.· ομοίως, [[θείῃ]] τύχῃ, σε Ηρόδ.· διορισμένος από το [[θέο]], [[εντεταλμένος]] του θεού, <i>βασιλῆες</i>, σε Ομήρ. Οδ.·<br /><b class="num">2.</b> αυτός που ανήκει ή είναι αφιερωμένος στο θεό, που υπάρχει ή προσφέρεται προς τιμήν του, [[ιερός]], σε Όμηρ.· αυτός που βρίσκεται υπό θεϊκή [[προστασία]], [[δόμος]], στον ίδ.· λέγεται για κήρυκες και αοιδούς, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> όπως το [[θεσπέσιος]], [[ἱερός]], Λατ. [[divinus]], χρησιμοποιείται για οτιδήποτε υπεράνθρωπο, εξωπραγματικό, εξωκοσμικό· λέγεται για ήρωες, υπεράνθρωπα [[δυνατός]], [[μεγάλος]], όμορφος, [[μεγαλοπρεπής]], [[ισχυρός]], κ.λπ., σε Όμηρ.· και ως απλή [[ένδειξη]] σεβασμού, [[εξαιρετικός]], <i>θεῖοςὑφορβός</i>, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, [[θεῖα]] πρήγματα, υπέροχα πράγματα, σε Ηρόδ.· <i>ἐν τοῖσι θειότατον</i>, ένα από τα [[πλέον]] θεσπέσια πράγματα, στον ίδ.· ομοίως, [[θεῖος]] (ή καλύτερα [[σεῖος]]) [[ἀνήρ]], στη [[Σπάρτη]], ήταν [[τίτλος]] διάκρισης, σε Πλάτ., Αριστ.<br /><b class="num">II.</b> ως ουσ., [[θεῖον]], <i>τό</i>, το Υπέρτατο Ον, το [[θείο]] [[πρόσωπο]], ο [[θεός]], σε Ηρόδ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[θεῖα]], <i>τά</i>, θεϊκές ενέργειες, πράξεις και ιδιότητες των θεών, η [[πορεία]] της θείας πρόνοιας, σε Σοφ., Αριστοφ., κ.λπ.· θρησκευτικό [[τυπικό]], σε Ξεν.· [[ἔρρει]] τὰ [[θεῖα]], η [[θρησκεία]] έχει χάσει τη δύναμή της, έχει ξεπεραστεί, σε Σοφ.<br /><b class="num">III.</b> επίρρ., [[θείως]], μέσω θεϊκής πρόνοιας, σε Ξεν.· <i>θειοτέρως</i>, μέσω ειδικής θεϊκής πρόνοιας, μέσω της θείας Οικονομίας, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">• [[θεῖος]]:</b> ὁ, ο αδερφός της μητέρας ή του [[πατέρα]] κάποιου, [[θείος]], Λατ. [[patruus]] και [[avunculus]], σε Ευρ., κ.λπ. | |lsmtext='''θεῖος:''' -α, -ον, Επικ. [[θέειος]], [[θεήϊος]], Λακων. [[σεῖος]], συγκρ. και υπερθ. <i>θειότερος</i>, <i>-ότατος</i>, [[θεώτερος]], ως συγκρ. του <i>θεὸς</i> ([[θεός]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> αυτός που αναφέρεται ή προέρχεται από τους θεούς, [[θεόσταλτος]], αυτός που εκπορεύεται από αυτούς, [[θεϊκός]], σε Όμηρ., Ηρόδ., Αττ.· [[θεία]] [[νόσος]], λέγεται για το σίφουνα, σε Σοφ.· <i>θείᾳ τινὶ μοίρᾳ</i>, μέσω θεϊκής παρέμβασης, σε Ξεν.· ομοίως, [[θείῃ]] τύχῃ, σε Ηρόδ.· διορισμένος από το [[θέο]], [[εντεταλμένος]] του θεού, <i>βασιλῆες</i>, σε Ομήρ. Οδ.·<br /><b class="num">2.</b> αυτός που ανήκει ή είναι αφιερωμένος στο θεό, που υπάρχει ή προσφέρεται προς τιμήν του, [[ιερός]], σε Όμηρ.· αυτός που βρίσκεται υπό θεϊκή [[προστασία]], [[δόμος]], στον ίδ.· λέγεται για κήρυκες και αοιδούς, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> όπως το [[θεσπέσιος]], [[ἱερός]], Λατ. [[divinus]], χρησιμοποιείται για οτιδήποτε υπεράνθρωπο, εξωπραγματικό, εξωκοσμικό· λέγεται για ήρωες, υπεράνθρωπα [[δυνατός]], [[μεγάλος]], όμορφος, [[μεγαλοπρεπής]], [[ισχυρός]], κ.λπ., σε Όμηρ.· και ως απλή [[ένδειξη]] σεβασμού, [[εξαιρετικός]], <i>θεῖοςὑφορβός</i>, σε Ομήρ. Οδ.· ομοίως, [[θεῖα]] πρήγματα, υπέροχα πράγματα, σε Ηρόδ.· <i>ἐν τοῖσι θειότατον</i>, ένα από τα [[πλέον]] θεσπέσια πράγματα, στον ίδ.· ομοίως, [[θεῖος]] (ή καλύτερα [[σεῖος]]) [[ἀνήρ]], στη [[Σπάρτη]], ήταν [[τίτλος]] διάκρισης, σε Πλάτ., Αριστ.<br /><b class="num">II.</b> ως ουσ., [[θεῖον]], <i>τό</i>, το Υπέρτατο Ον, το [[θείο]] [[πρόσωπο]], ο [[θεός]], σε Ηρόδ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> [[θεῖα]], <i>τά</i>, θεϊκές ενέργειες, πράξεις και ιδιότητες των θεών, η [[πορεία]] της θείας πρόνοιας, σε Σοφ., Αριστοφ., κ.λπ.· θρησκευτικό [[τυπικό]], σε Ξεν.· [[ἔρρει]] τὰ [[θεῖα]], η [[θρησκεία]] έχει χάσει τη δύναμή της, έχει ξεπεραστεί, σε Σοφ.<br /><b class="num">III.</b> επίρρ., [[θείως]], μέσω θεϊκής πρόνοιας, σε Ξεν.· <i>θειοτέρως</i>, μέσω ειδικής θεϊκής πρόνοιας, μέσω της θείας Οικονομίας, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">• [[θεῖος]]:</b> ὁ, ο αδερφός της μητέρας ή του [[πατέρα]] κάποιου, [[θείος]], Λατ. [[patruus]] και [[avunculus]], σε Ευρ., κ.λπ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
| Line 47: | Line 47: | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[θεῖος]], ὁ,<br />one's [[father]]'s or [[mother]]'s [[brother]], [[uncle]], Lat. [[patruus]] and [[avunculus]], Eur., etc. <br />[[θεῖος]], η, ον [comp. and Sup. θειότερος, -ότατος, [[θεώτερος]] [[being]] comp. of [[θεός]] [[θεός]]<br /><b class="num">1.</b> of or from the gods, sent by the gods, issuing from them, [[divine]], Hom., Hdt., | |mdlsjtxt=[[θεῖος]], ὁ,<br />one's [[father]]'s or [[mother]]'s [[brother]], [[uncle]], Lat. [[patruus]] and [[avunculus]], Eur., etc. <br />[[θεῖος]], η, ον [comp. and Sup. θειότερος, -ότατος, [[θεώτερος]] [[being]] comp. of [[θεός]] [[θεός]]<br /><b class="num">1.</b> of or from the gods, sent by the gods, issuing from them, [[divine]], Hom., Hdt., Attic; θ. [[νόσος]] of a [[whirlwind]], Soph.; θείᾳ τινὶ μοίρᾳ by [[divine]] [[intervention]], Xen.; so, [[θείῃ]] τύχῃ Hdt.:— appointed of God, βασιλῆες Od.<br /><b class="num">2.</b> belonging or [[sacred]] to a god, in [[honour]] of a god, [[holy]], Hom.: under [[divine]] [[protection]], [[δόμος]] Hom.; of heralds and minstrels, Hom.<br /><b class="num">3.</b> like [[θεσπέσιος]], [[ἱερός]], Lat. [[divinus]], of [[anything]] [[more]] [[than]] [[human]], [[wondrous]]: of heroes, [[divinely]] [[strong]], [[great]], [[beautiful]], etc., Hom.; and as a [[mere]] [[mark]] of [[respect]], [[excellent]], [[θεῖος]] [[ὑφορβός]] Od.; so, θ. πρήγματα [[marvellous]] things, Hdt.; ἐν τοῖσι θειότατον one of the [[most]] [[marvellous]] things, Hdt.; so, at [[Sparta]], [[θεῖος]] (or [[rather]] σεῖοσ) [[ἀνήρ]] was a [[title]] of [[distinction]], Plat., Arist.<br /><b class="num">II.</b> as [[substantive]], [[θεῖον]], ου, τό, the Divine Being, the Divinity, Deity, Hdt., Aesch.<br /><b class="num">2.</b> [[θεῖα]], τά, [[divine]] things, the acts and attributes of the gods, the [[course]] of [[providence]], Soph., Ar., etc.: [[religious]] observances, Xen.; [[ἔρρει]] τὰ [[θεῖα]] [[religion]] is out of [[date]], Soph.<br /><b class="num">III.</b> adv. [[θείως]], by [[divine]] [[providence]], Xen.; θειοτέρως by [[special]] [[providence]], Hdt. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
| Line 57: | Line 57: | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[divine]], [[supernatural]], [[concerning the gods]] | |woodrun=[[divine]], [[supernatural]], [[concerning the gods]] | ||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=-ον 1 [[divino]] a) de dioses σὲ κλῄζω, πύρινον Διὸς ἄγγελον, θεῖον Ἰάω <b class="b3">a ti te invoco, ángel de fuego de Zeus, divino Iao</b> P III 211 μοιρῶν προγνώστης σὺ λέγῃ καὶ θεῖος Ὄνειρος <b class="b3">se te llama conocedor con antelación del destino y divino Sueño (ref. a Hermes) </b> P V 411 P VII 675 P XVIIb 10 πρόσεχε ... ῥῆμα τοῦ σοφοῦ θείας Ἀνάγκης <b class="b3">atiende a la palabra de un sabio en la divina Necesidad</b> P IV 1175 b) del espíritu del dios δεῦρό μοι ... θεῶν θεέ, κοίρανε παντὸς, διαστήσας τὸν κόσμον τῷ σεαυτοῦ πνεύματι θείῳ <b class="b3">ven junto a mí, dios de dioses, señor de todo, que has dividido el cosmos con tu espíritu divino</b> P III 552 καὶ εὐθέως εἰσέρχεται τὸ θεῖον πνεῦμα <b class="b3">y al punto se acercará el divino espíritu</b> P I 284 P I 313 εἴσελθε ἐν τῷ πυρὶ τούτῳ καὶ ἐμπνευμάτωσον αὐτὸν θείου πνεύματος <b class="b3">entra en este fuego y llénalo de espíritu divino</b> P IV 966 c) de nombres ὁρκίζω τὰ ἅγια καὶ θεῖα ὀνόματα ταῦτα <b class="b3">conjuro a estos sagrados y divinos nombres</b> P I 312 θεῖον ὄνομά σοι τὸ κατὰ τῶν ζʹ <b class="b3">divino es tu nombre, según las siete (vocales) </b> P XII 119 d) de la energía mágica δαίμονες φυλ<άσσονται χαρ>ακτήρων τὴν θείαν ἐνέργειαν, ἥνπερ μέλλεις ἔχειν <b class="b3">los démones se ponen en guardia ante la divina energía de los signos que vas a poseer</b> P I 274 ἐπιδεικνύμενος τὴν δύναμιν τῆς θείας αὑτοῦ μαγείας <b class="b3">mostrando la fuerza de su magia divina</b> P IV 2449 P XII 302 P XII 317 ἐφ' ὅσον κεῖται παρά σοι τὸ θεῖον μυστήριον <b class="b3">mientras permanezca junto a ti el divino misterio</b> P XIXa 52 e) de un amuleto πρωΐας δὲ σταθεὶς κατέναντι τοῦ ἡλίου, κρατῶν τὸν λίθον τὸν εὔμετρον, ... τὸν θεῖον <b class="b3">colocado por la mañana temprano frente al sol, sujeta la piedra bien proporcionada, divina</b> P XII 283 ἴασαι τὴν φοροῦσαν τοῦτο τὸ θεῖον φυλακτήριον <b class="b3">cura a la que lleva este divino amuleto</b> C 18 13 f) de la posición del cielo ὄψῃ γὰρ ἐκείνης τῆς ἡμέρας καὶ τῆς ὥρας θείαν θέσιν <b class="b3">pues verás el divino orden (del cielo) de aquel día y hora</b> P IV 545 g) del amor φιλείτω με ἡ δεῖνα, τὸν δεῖνα, θεῖον ἔρωτα <b class="b3">que me ame fulana a mí, fulano, con un amor divino</b> P X 7 P XV 3 SM 45 48 SM 48J 13 SM 48J 25 SM 48J 38 2 subst. τὸ θ. [[la divinidad]] καὶ ἐλεύσεταί σοι τὸ θεῖον πρὸ αὐτοῦ σείων ὅλον τὸν οἶκον καὶ τὸν τρίποδα <b class="b3">y vendrá a ti la divinidad sacudiendo ante sí misma toda la casa y el trípode</b> P III 192 ἕλκε ἀπὸ τοῦ θείου ἀτενίζων εἰς σεαυτὸν τὸ πνεῦμα <b class="b3">atrae hacia ti el espíritu de la divinidad mirando fijamente</b> P IV 629 αὐτῷ γὰρ ἥδεται τὸ θεῖον καὶ τὴν δύναμιν παρέσχετο <b class="b3">pues con él se complace la divinidad y le ha proporcionado su fuerza</b> P XIII 102 P XIII 657 | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[divinus]]'', [[divine]], [[sacred]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.82.6/ 3.82.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.30.3/ 5.30.3],<br><i>Neutr.</i> <i>neuter</i> ''[[numen]]'', [[divine will]], [[deity]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.70.1/ 5.70.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.104.1/ 5.104.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.105.1/ 5.105.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%205.105.1/ 5.105.1][https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.2.1/ 5.2.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%205.2.3/ 5.2.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.112.2/ 5.112.2]. | |||
}} | }} | ||
{{trml | {{trml | ||
|trtx====divine=== | |trtx====[[divine]]=== | ||
Arabic: إِلٰهِيّ; Albanian: hyjnor; Belarusian: боскі, божы; Bengali: এলাহী; Bulgarian: божествен, божи; Catalan: diví; Chinese Mandarin: 神的; Czech: božský, boží; Danish: guddommelig; Dutch: [[goddelijk]]; Finnish: taivaallinen, jumalallinen, taivainen; French: [[divin]], [[divine]]; Galician: divino; German: [[göttlich]]; Gothic: 𐌲𐌿𐌳𐌹𐍃𐌺𐍃; Greek: [[θεϊκός]], [[θείος]]; Ancient Greek: [[θεῖος]], [[θεῖος]], [[σεῖος]], [[θέειος]], [[θεήϊος]], [[θήϊος]], [[θῇος]], [[δῖος]]; Hebrew: אֱלֹהִי; Hindi: दैवीय; Hungarian: isteni; Icelandic: guðdómlegur; Indonesian: ilahi; Italian: [[divino]], [[divina]]; Kazakh: иләһи; Latin: [[divinus]], [[divus]]; Lithuanian: dieviškas; Macedonian: божествен, божји; Malay: tuhan, ketuhanan, ilahi, ilahiah; Manx: jeeoil, niauoil, flaunyssagh; Norwegian Bokmål: guddommelig; Nynorsk: guddommeleg, guddomleg; Occitan: divin; Old English: godcund; Polish: boski, boży; Portuguese: [[divino]]; Russian: [[божественный]], [[божий]]; Sanskrit: दिव्य; Serbo-Croatian Cyrillic: божа̀нскӣ, бо̏жјӣ; Roman: božànskī, bȍžjī; Slovak: boží, božský; Slovene: božánski, božji; Sorbian Lower Sorbian: bóžy, bogojski; Spanish: [[divino]]; Swahili: -a kimungu; Swedish: andlig, gudomlig, helig, himmelsk; Tagalog: binathala, dibino, mabathala; Telugu: దైవ; Turkish: ilahi; Ukrainian: божественний, божий | Arabic: إِلٰهِيّ; Albanian: hyjnor; Belarusian: боскі, божы; Bengali: এলাহী; Bulgarian: божествен, божи; Catalan: diví; Chinese Mandarin: 神的; Czech: božský, boží; Danish: guddommelig; Dutch: [[goddelijk]]; Finnish: taivaallinen, jumalallinen, taivainen; French: [[divin]], [[divine]]; Galician: divino; German: [[göttlich]]; Gothic: 𐌲𐌿𐌳𐌹𐍃𐌺𐍃; Greek: [[θεϊκός]], [[θείος]]; Ancient Greek: [[θεῖος]], [[θεῖος]], [[σεῖος]], [[θέειος]], [[θεήϊος]], [[θήϊος]], [[θῇος]], [[δῖος]]; Hebrew: אֱלֹהִי; Hindi: दैवीय; Hungarian: isteni; Icelandic: guðdómlegur; Indonesian: ilahi; Italian: [[divino]], [[divina]]; Kazakh: иләһи; Latin: [[divinus]], [[divus]]; Lithuanian: dieviškas; Macedonian: божествен, божји; Malay: tuhan, ketuhanan, ilahi, ilahiah; Manx: jeeoil, niauoil, flaunyssagh; Norwegian Bokmål: guddommelig; Nynorsk: guddommeleg, guddomleg; Occitan: divin; Old English: godcund; Polish: boski, boży; Portuguese: [[divino]]; Russian: [[божественный]], [[божий]]; Sanskrit: दिव्य; Serbo-Croatian Cyrillic: божа̀нскӣ, бо̏жјӣ; Roman: božànskī, bȍžjī; Slovak: boží, božský; Slovene: božánski, božji; Sorbian Lower Sorbian: bóžy, bogojski; Spanish: [[divino]]; Swahili: -a kimungu; Swedish: andlig, gudomlig, helig, himmelsk; Tagalog: binathala, dibino, mabathala; Telugu: దైవ; Turkish: ilahi; Ukrainian: божественний, божий | ||
===uncle=== | ===[[uncle]]=== | ||
Albanian: ungji, xhaxha, dajë; Amharic: ኣጎት; Arabic: عَمّ, خَال, زَوْجُ العَمّة, زَوْجُ الخالة; Armenian: հորեղբայր, քեռի; Assamese: খুৰা, বৰদেউতা, মোমাই; Asturian: tíu; Azerbaijani: əmi, dayı; Bakhtiari: کاکا; Baluchi: ناکو, ماما, کاکہ; Basque: osaba; Belarusian: дзядзька, дзядзя; Bengali: মামা, চাচা, ফুফা, খালু; Breton: eontr; Bulgarian: чичо, стрико, вуйчо, калеко, свако; Burmese: ဘကြီး, ဘထွေး; Catalan: oncle, tio, tiet; Central Dusun: mamai; Chechen: ваша; Cherokee: ᎡᏚᏥ; Chinese Cantonese: 伯伯, 叔叔, 姑丈, 舅父, 姨丈; Hakka: 阿伯, 阿叔, 阿舅, 母舅, 姑丈, 姨丈; Mandarin: 伯父, 伯伯, 叔父, 叔叔, 姑父, 姑丈, 舅父, 舅舅, 姨父, 姨丈, 姨夫; Min Dong: 依伯; Min Nan: 阿伯, 阿叔, 阿舅, 母舅, 阿丈, 姑丈, 姨丈; Teochew: 阿伯, 阿叔, 阿舅, 阿丈; Chinook Jargon: tot; Crimean Tatar: dayı; Czech: strýc; Dalmatian: naul; Danish: onkel, farbror, morbror; Dutch: [[oom]], [[nonkel]]; Esperanto: onklo; Estonian: onu; Ewe: tɔgã, tɔɖe, wɔfa; Finnish: setä, setäpuoli, eno, enopuoli; French: [[oncle]], [[tonton]]; Friulian: barbe; Galician: tío; Georgian: ბიძა, ძია, ბიძია; German: [[Onkel]], [[Oheim]]; Gooniyandi: ngaboo; Greek: [[θείος]]; Ancient Greek: [[θεῖος]], [[πάτρως]], [[μήτρως]]; Gunwinggu: ngabba, ngadjadj; Haitian Creole: tonton, monnonk; Hawaiian: makua kāne, ʻanakala; Hebrew: דּוֹד; Hindi: चाचा, ताया, काका, मामा, अंकल; Hungarian: nagybácsi; Icelandic: föðurbróðir, móðurbróðir; Ido: onklulo; Indonesian: paman, om; Interlingua: oncle; Irish: uncail; Italian: [[zio]]; Japanese: 伯父; 伯父貴; 叔父, 叔父貴; Kabyle: zizi; Kashmiri: پیٔتٕر, پۄپھُو, مام, ماسُو; Kapampangan: bapa; Kazakh: немере аға, ağa, nağaşı; Khoekhoe: ǁnaosab; Korean: 아저씨, 삼촌; Krisa: tani baʼ, tani pung, wini; Kumyk: атасыны агъасы, анасыны агъасы, атасыны иниси, анасыны инеси; Kurdish Central Kurdish: مام, خاڵ; Northern Kurdish: mam, ap, xal; Lao: ລຸງ; Latgalian: dzedzeits; Latin: [[patruus]], [[avunculus]]; Latvian: tēvocis, tēva brālis, mātes brālis; Lithuanian: dėdė; Macedonian: тетин, чичко, вујко, стрико; Malay: pakcik, bapa saudara; Malayalam: അമ്മാവന്, മാമന്, വല്യച്ചന്, ചെറിയച്ചന്; Maori: matua kēkē; Marathi: मामा, काका; Maricopa: nkwii; Melpa: apa; Meriam: bab; Middle English: uncle, em; Minangkabau: mamak; Mongolian: авга ах, нагац ах, авга эрэгтэй дүү, нагац эрэгтэй дүү; Montana Salish: smamáʔ; Mòcheno: barba; Nanai: эчэкэ, гусин; Navajo: adáʼí, ayáázh, abízhí, azhéʼéyázhí; Norman: aonclle, oncl'ye; North Frisian: Oom; Northern Ohlone: 'et̄e; Northern Sami: čeahci, eahki, eanu, máhka; Norwegian Bokmål: onkel, farbror, morbror; Occitan: oncle, quenque; Old English: fædera, ēam; Old French: oncle; Oromo: eessuma, wasiila; Pashto: تره, ماما; Pennsylvania German: Onkel; Persian: عمو, دائی, خالو, افدر, اودر, کاکا, کاکو; Pitjantjatjara: mama maḻatja, mama puḻka; Plautdietsch: Onkel; Polish: stryj pers, stryjek pers, wuj pers, wujek pers; Portuguese: [[tio]]; Quechua: qaka, kaka, kaku, yaya; Romani: kak; Romanian: unchi; Romansch: aug, barba; Russian: [[дядя]], [[дядька]], [[дядюшка]]; Rusyn: уйко; Sanskrit: मातुल, पितृव्य; Sardinian: tiu, ciu, tziu; Saterland Frisian: Oom; Scots: uncle, eme, mither-brither; Scottish Gaelic: bràthair-athar, bràthair-màthar, uncail; Serbo-Croatian Cyrillic: стриц, чичa, амиџа, тетак, течa, течо, ујак, даиџа; Roman: stric, čiča, amidža, tetak, teča, tečo, ujak, daidža; Seri: aaitz; Sicilian: ziu, zu; Sidamo: wosiila; Sinhalese: මාමා; Slovak: strýko; Slovene: stric; Sorbian Lower Sorbian: wujk; Southern Sierra Miwok: ka·ka·; Spanish: [[tío]]; Sundanese: amang, mamang; Swedish: onkel, farbror, fars svåger, ingift farbror, morbror, mors svåger, ingift morbror; Tagalog: tito, tiyo, tiyuhin; Talysh: عمو; Tamil:, பெரியப்ப, சிதப்ப; Thai: ลุง, อา, น้า; Tibetan: ཨ་ཞང, ཨ་ཁུ; Torres Strait Creole: ankel; Turkish: amca, dayı, enişte; Turkmen: aga, daýy; Tuvan: аккызы, даайы; Ukrainian: дядько; Urdu: چچا; Venetian: sio, zhio, barba; Vietnamese: bác, chú, cậu; Volapük: hiter, ziom; Welsh: ewythr, ewythredd; West Frisian: omme, omke; Yiddish: פֿעטער; Yámana: tanowa | Albanian: ungji, xhaxha, dajë; Amharic: ኣጎት; Arabic: عَمّ, خَال, زَوْجُ العَمّة, زَوْجُ الخالة; Armenian: հորեղբայր, քեռի; Assamese: খুৰা, বৰদেউতা, মোমাই; Asturian: tíu; Azerbaijani: əmi, dayı; Bakhtiari: کاکا; Baluchi: ناکو, ماما, کاکہ; Basque: osaba; Belarusian: дзядзька, дзядзя; Bengali: মামা, চাচা, ফুফা, খালু; Breton: eontr; Bulgarian: чичо, стрико, вуйчо, калеко, свако; Burmese: ဘကြီး, ဘထွေး; Catalan: oncle, tio, tiet; Central Dusun: mamai; Chechen: ваша; Cherokee: ᎡᏚᏥ; Chinese Cantonese: 伯伯, 叔叔, 姑丈, 舅父, 姨丈; Hakka: 阿伯, 阿叔, 阿舅, 母舅, 姑丈, 姨丈; Mandarin: 伯父, 伯伯, 叔父, 叔叔, 姑父, 姑丈, 舅父, 舅舅, 姨父, 姨丈, 姨夫; Min Dong: 依伯; Min Nan: 阿伯, 阿叔, 阿舅, 母舅, 阿丈, 姑丈, 姨丈; Teochew: 阿伯, 阿叔, 阿舅, 阿丈; Chinook Jargon: tot; Crimean Tatar: dayı; Czech: strýc; Dalmatian: naul; Danish: onkel, farbror, morbror; Dutch: [[oom]], [[nonkel]]; Esperanto: onklo; Estonian: onu; Ewe: tɔgã, tɔɖe, wɔfa; Finnish: setä, setäpuoli, eno, enopuoli; French: [[oncle]], [[tonton]]; Friulian: barbe; Galician: tío; Georgian: ბიძა, ძია, ბიძია; German: [[Onkel]], [[Oheim]]; Gooniyandi: ngaboo; Greek: [[θείος]]; Ancient Greek: [[θεῖος]], [[πάτρως]], [[μήτρως]]; Gunwinggu: ngabba, ngadjadj; Haitian Creole: tonton, monnonk; Hawaiian: makua kāne, ʻanakala; Hebrew: דּוֹד; Hindi: चाचा, ताया, काका, मामा, अंकल; Hungarian: nagybácsi; Icelandic: föðurbróðir, móðurbróðir; Ido: onklulo; Indonesian: paman, om; Interlingua: oncle; Irish: uncail; Italian: [[zio]]; Japanese: 伯父; 伯父貴; 叔父, 叔父貴; Kabyle: zizi; Kashmiri: پیٔتٕر, پۄپھُو, مام, ماسُو; Kapampangan: bapa; Kazakh: немере аға, ağa, nağaşı; Khoekhoe: ǁnaosab; Korean: 아저씨, 삼촌; Krisa: tani baʼ, tani pung, wini; Kumyk: атасыны агъасы, анасыны агъасы, атасыны иниси, анасыны инеси; Kurdish Central Kurdish: مام, خاڵ; Northern Kurdish: mam, ap, xal; Lao: ລຸງ; Latgalian: dzedzeits; Latin: [[patruus]], [[avunculus]]; Latvian: tēvocis, tēva brālis, mātes brālis; Lithuanian: dėdė; Macedonian: тетин, чичко, вујко, стрико; Malay: pakcik, bapa saudara; Malayalam: അമ്മാവന്, മാമന്, വല്യച്ചന്, ചെറിയച്ചന്; Maori: matua kēkē; Marathi: मामा, काका; Maricopa: nkwii; Melpa: apa; Meriam: bab; Middle English: uncle, em; Minangkabau: mamak; Mongolian: авга ах, нагац ах, авга эрэгтэй дүү, нагац эрэгтэй дүү; Montana Salish: smamáʔ; Mòcheno: barba; Nanai: эчэкэ, гусин; Navajo: adáʼí, ayáázh, abízhí, azhéʼéyázhí; Norman: aonclle, oncl'ye; North Frisian: Oom; Northern Ohlone: 'et̄e; Northern Sami: čeahci, eahki, eanu, máhka; Norwegian Bokmål: onkel, farbror, morbror; Occitan: oncle, quenque; Old English: fædera, ēam; Old French: oncle; Oromo: eessuma, wasiila; Pashto: تره, ماما; Pennsylvania German: Onkel; Persian: عمو, دائی, خالو, افدر, اودر, کاکا, کاکو; Pitjantjatjara: mama maḻatja, mama puḻka; Plautdietsch: Onkel; Polish: stryj pers, stryjek pers, wuj pers, wujek pers; Portuguese: [[tio]]; Quechua: qaka, kaka, kaku, yaya; Romani: kak; Romanian: unchi; Romansch: aug, barba; Russian: [[дядя]], [[дядька]], [[дядюшка]]; Rusyn: уйко; Sanskrit: मातुल, पितृव्य; Sardinian: tiu, ciu, tziu; Saterland Frisian: Oom; Scots: uncle, eme, mither-brither; Scottish Gaelic: bràthair-athar, bràthair-màthar, uncail; Serbo-Croatian Cyrillic: стриц, чичa, амиџа, тетак, течa, течо, ујак, даиџа; Roman: stric, čiča, amidža, tetak, teča, tečo, ujak, daidža; Seri: aaitz; Sicilian: ziu, zu; Sidamo: wosiila; Sinhalese: මාමා; Slovak: strýko; Slovene: stric; Sorbian Lower Sorbian: wujk; Southern Sierra Miwok: ka·ka·; Spanish: [[tío]]; Sundanese: amang, mamang; Swedish: onkel, farbror, fars svåger, ingift farbror, morbror, mors svåger, ingift morbror; Tagalog: tito, tiyo, tiyuhin; Talysh: عمو; Tamil:, பெரியப்ப, சிதப்ப; Thai: ลุง, อา, น้า; Tibetan: ཨ་ཞང, ཨ་ཁུ; Torres Strait Creole: ankel; Turkish: amca, dayı, enişte; Turkmen: aga, daýy; Tuvan: аккызы, даайы; Ukrainian: дядько; Urdu: چچا; Venetian: sio, zhio, barba; Vietnamese: bác, chú, cậu; Volapük: hiter, ziom; Welsh: ewythr, ewythredd; West Frisian: omme, omke; Yiddish: פֿעטער; Yámana: tanowa | ||
}} | }} | ||