δυνατός: Difference between revisions

|Definition=δυνατή, δυνατόν, also ός, όν Pi.N.2.14, Apollon. Cit.2:—<br><span class="bld">A</span> [[strong]], [[mighty]], in body or mind, [[ὅ τι ἦν αὐτῶν δυνατώτατον]] = [[the ablest-bodied men]], [[Herodotus|Hdt.]]9.31; [[sound in limb]], opp. [[ἀδύνατος]], Lys.24.12; [[σῶμα]] δ. πρός τι X.Oec.7.23; χερσὶ καὶ ψυχᾷ δ. Pi.N.9.39; τοῖς σώμασι καὶ ταῖς ψυχαῖς X.Mem.2.1.19; εἴς τι Pl.Hp.Mi.366a; κατά τι ib.366d (Sup.): c. acc., ibid. (Sup.); of [[ship]]s, [[fit for service]], Th.7.60; of things, δυνατώτερον [[ἀδικία]] [[δικαιοσύνη]]ς = [[injustice]] is [[strong]]er than [[justice]] Pl.R.351a; δυνατὸς [[λόγος]] a [[powerful]] [[argument]], Epicur.Ep. 1p.31U.; δυνατὸν [[προτείχισμα]] Plb.10.31.8.<br><span class="bld">2</span> c. inf., [[able]] to [[do]], [[Herodotus|Hdt.]] 1.97, etc.; [[λῦσαι]] δυνατός = [[mighty to loose]], Pi.O.10(11).9; [[λέγειν]] τε καὶ [[πράσσειν]] δυνατώτατος Th.1.139, Pl.Prt.319a; δυνατώτατοι καὶ τοῖς σώμασιν καὶ τοῖς χρήμασιν [[λειτουργέω|λῃτουργεῖν]] Decr. ap. Arist.Ath.29.5; ἐᾶν τοὺς δ. [[ἄρχειν]] X.Ath.1.3; [[ὅσονπερ]] δ. εἰμι, with inf. omitted, E.Or.523.<br><span class="bld">3</span> of outward power, [[powerful]], [[influential]], S.El.219; τῶν Ἑλλήνων δυνατώτατοι [[Herodotus|Hdt.]]1.53; [[οἱ δυνατοί]] = [[the chief men of rank and influence]], Th.2.65; χρήμασι δ. Id.1.13, etc., cf.OGI669.13 (i A. D.).<br><span class="bld">4</span> [[able to produce]], [[productive]], [[χώρα]] δυνατωτέρα εἰς τὴν καρπῶν [[ἔκφυσις|ἔκφυσιν]] Gp.2.21.5.<br><span class="bld">5</span> [[potential]], Arist.Metaph.1048a27.<br><span class="bld">II</span> Pass., of things, [[possible]], οὐ δύνατον γένεσθαι Sapph.Supp.5.21, cf. [[Herodotus|Hdt.]]9.111, A.Ag.97 (lyr.), etc.; ὁδὸς δυνατὴ καὶ τοῖς [[ὑποζύγιον|ὑποζυγίοις]] [[πορεύεσθαι]] [[practicable]], X.An.4.1.24; λόγου δ. κατανοῆσαι Pl.Phd.90c; βίον τοῖς πλείστοις κοινωνῆσαι δ. Arist.Pol.1295a30; [[κατὰ τὸ δυνατόν]] = [[as is possible]], [[as far as possible]], Lat. [[quantum fieri possit]], Pl. Cra.422d, D.3.6, etc.; [[ἐς τὸ δυνατόν]] [[Herodotus|Hdt.]]3.24; εἰς ὅσον ἀνθρώπῳ δ. μάλιστα Pl.Phdr.277a; ἐκ τῶν δυνατῶν X.An.4.2.23; ἐπὶ τὸ δυνατόν Id.Cyn. 5.8; [[ἐν δυνατῷ εἶναι]] BCH29.172 (Delos, ii B. C.); also [[ὅσον δυνατόν]] E.IA997; ὅσον καθ' ἡμᾶς δυνατόν Id.Ba.183; esp. with Sup., ὡς δυνατὸν πλεῖστον Isoc.12.278; ὡς δ. κακίστους X.Mem.4.5.5; [[γνώμη]] ὡς δ. δικαιοτάτη D.24.13; [[τὰ δυνατά]] = [[things which are practicable]], Th.5.89, cf. Arist. Rh.1359b1.<br><span class="bld">III</span> Adv. [[δυνατῶς]] = [[strongly]], [[powerfully]], εἰπεῖν [[δυνατῶς]] Aeschin. 2.48: Sup. [[δυνατώτατα]] = [[most ably]], Pl.R.516d.<br><span class="bld">2</span> [[δυνατόν ἔχει]] = [[it is possible]], [[Herodotus|Hdt.]]7.11.

|btext=ή, όν :<br /><b>I.</b> qui peut, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> [[capable de]] : δυνατὸς πρός τι apte à qch ; λέγειν [[τε]] καὶ πράσσειν δυνατώτατος THC tout à fait capable de parler et d'agir;<br /><b>2</b> <i>abs.</i> qui peut remplir son office ; <i>en parl. d'animaux et de choses</i> : [[ἵππος]] [[δυνατός]] XÉN bon cheval ; [[ναῦς]] δυνατή THC navire capable de tenir la mer ; <i>en parl. de pers.</i> fort, vigoureux : δυνατὸς τοῖς σώμασι καὶ ταὶς ψυχαῖς XÉN vigoureux de corps et d'âme;<br /><b>3</b> <i>en gén.</i> puissant, influent (par le rang, la fortune, <i>etc.</i>) ; [[ἄνδρες]] δυνατοί XÉN <i>ou abs.</i> οἱ δυνατοί les riches <i>ou</i> les puissants, les grands;<br /><b>II.</b> [[ce qui se peut]], [[possible]] : ὁδὸς δυνατὴ καὶ ὑποζυγίοις πορεύεσθαι XÉN route praticable même aux bêtes de somme ; δυνατόν ἐστι avec l'inf. il est possible de ; <i>abs.</i> οὐχὶ ἐσώσαμέν [[σε]] οἷόν [[τε]] ὂν καὶ δυνατόν PLAT nous ne t'aurions pas <i>litt.</i> nous ne t'avons pas sauvé, lorsque cela était possible et en notre pouvoir ; <i>adv.</i> εἰς τὸ δυνατόν, ἐκ τῶν δυνατῶν XÉN selon le possible ; [[ὅσον]] [[γε]] δυνατόν EUR, [[ὡς]] δυνατὸν πλεῖστον ISOCR autant que possible, le plus possible ; [[ὡς]] δυνατὸν κακίστους XÉN les plus mauvais possible.<br />'''Étymologie:''' adj. verb. de [[δύναμαι]].

|elrutext='''δῠνᾰτός:''' 3, Pind.<br /><b class="num">1</b> [[сильный]], [[крепкий]], [[мощный]], [[могучий]] (χερσὶ καὶ ψυχᾷ Pind.; καὶ τοῖς σώμασι καὶ ταῖς ψυχαῖς Xen.);<br /><b class="num">2</b> [[могущественный]], [[влиятельный]] ([[ἄνδρες]] Xen.; [[πολιτεία]] Arst.): δ. χρήμασι Thuc., Plat. богатый, состоятельный; οἱ δυνατοί Soph., Thuc., Xen., Plat., Arst. власть имущие;<br /><b class="num">3</b> [[умеющий]], [[умелый]], [[искусный]], [[способный]] (ποιεῖν τι Thuc. и [[κατά]] τι Plat.);<br /><b class="num">4</b> [[годный]], [[пригодный]], [[удобный]] (ὁδὸς δυνατὴ πορεύεσθαι Xen.; ἡ δυνατὴ οἰκεῖσθαι [[χώρα]] Arst.);<br /><b class="num">5</b> [[хороший]], [[исправный]] ([[ναῦς]] Thuc.; [[ἵππος]] Xen.; [[προτείχισμα]] Polyb.);<br /><b class="num">6</b> [[возможный]] (περὶ δυνατοῦ καὶ ἀδυνάτου Arst.). - см. тж. [[δυνατόν]].

|sltr=<b>δῠνᾰτός, -όν</b> (-ός, -ῷ; -οί: -όν nom.; -ά acc. comp. δυνατώτερον.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> c. inf.,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[personal]], [[able]] to [[ὅμως]] δὲ λῦσαι δυνατὸς ὀξεῖαν ἐπιμομφὰν τόκοςθνατῶν (O. 10.9) καὶ μὰν ἁ [[Σαλαμίς]] γε θρέψαι φῶτα μαχατὰν [[δυνατός]] (N. 2.14) Πιερίδων ἀρόταις δυνατοὶ παρέχειν πολὺν ὕμνον (''[[sc.]]'' οἱ Βασσίδαι) (N. 6.33) παῦροι δὲ βουλεῦσαι φόνου παρποδίου νεφέλαν τρέψαι [[ποτὶ]] [[δυσμενέων]] [[ἀνδρῶν]] στίχας χερσὶ καὶ ψυχᾷ δυνατοί (N. 9.39) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> impersonal, [[possible]] ὦ Μέγα, τὸ δ' [[αὖτις]] τεὰν ψυχὰν κομίξαι οὔ μοι δυνατόν (N. 8.45) εἰ δυνατόν, [[Κρονίων]] (''[[sc.]]'' [[ἐστί]]) (N. 9.28) ἀλλὰ χαλκὸν μυρίον οὐ δυνατὸν ἐξελέγχειν (N. 10.45) [[ταῦτα]] θεοῖσι μὲν πιθεῖν σοφοὺς δυνατόν (Pae. 6.52) θεῷ δὲ δυνατὸν μελαίνας ἐκ νυκτὸς ἀμίαντον ὄρσαι [[φάος]] fr. 108b. 1.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> n. pro subs., [[what]] is [[possible]], [[attainable]] “[[τᾶν]] ἐν δυνάτῳ φιλοτάτων” (P. 4.92) δυνατὰ μαιόμενος ἐν ἁλικίᾳ (P. 11.51) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> frag. ]ωδ' ἐπέων δυνατώτερον. (Pae. 4.5)

|txtha=δυνατή, δυνατόν ([[δύναμαι]]); (from [[Pindar]] down), the Sept. for גִּבּור; [[able]], [[powerful]], [[mighty]], [[strong]];<br /><b class="num">1.</b> [[absolutely]];<br /><b class="num">a.</b> [[mighty]] in [[wealth]] and [[influence]]: ); οἱ δυνατοί, the [[chief]] men, Josephus, b. j. 1,12, 4 ἧκον Ἰουδαίων οἱ δυνατοί; [[Xenophon]], Cyril 5,4, 1; [[Thucydides]] 1,89; [[Polybius]] 9,23, 4). ὁ [[δυνατός]], the preeminently [[mighty]] [[one]], [[almighty]] God, [[strong]] in [[soul]]: to [[bear]] calamities and trials [[with]] [[fortitude]] and [[patience]], [[δυνατός]] [[εἰμί]] [[with]] an infinitive, "to be [[able]] (to do [[something]]; (Buttmann, 260 (224); Winer's Grammar, 319 (299))): R G; R G; δύναται; [[δυνατός]] ἐν τίνι, [[mighty]], i. e. excelling in [[something]]: ἐν ἔργῳ καί λόγῳ, ἐν λόγοις καί ἔργοις, ἐν γραφαῖς:, excelling in [[knowledge]] of the Scriptures, [[πρός]] τί, [[mighty]], i. e. having [[power]] for [[something]]: δυνατόν (in [[passive]] [[sense]], cf. Buttmann, 190 (165)) [[possible]]: εἰ δυνατόν (ἐστι), [[οὐκ]] ἦν δυνατόν followed by infinitive δυνατόν τί ἐστι τίνι (Buttmann, 190 (165)), [[παρά]] Θεῷ πάντα δυνατά ἐστι, Τό δυνατόν αὐτοῦ, [[what]] his [[power]] could do, equivalent to [[τήν]] δύναμιν αὐτοῦ, Winer's Grammar, § 34,2.