φίλος: Difference between revisions

m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
mNo edit summary
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1")
 
(17 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 8: Line 8:
|Transliteration C=filos
|Transliteration C=filos
|Beta Code=fi/los
|Beta Code=fi/los
|Definition=η, ον, also ος, ον Pi.''O.''2.93: [ῐ: but Hom. uses the voc. [[φίλε]] with ῑ at the beginning of a verse, v. infr.].<br><span class="bld">I</span> pass., [[beloved]], [[dear]], Il.1.20, etc.; παῖδε φίλω 7.279; freq. c. dat., [[dear]] to one, μάλα οἱ φ. ἦεν 1.381; φ. ἀθανάτοισι θεοῖσι 20.347, etc.: voc., <b class="b3">φίλε κασίγνητε</b> (at the beginning of the line) 4.155, 5.359; with neut. nouns, φίλε τέκνον Od.2.363, 3.184, etc.; but φίλον τέκος Il.3.162; also [[φίλος]] for [[φίλε]] (Att., acc. to A.D.''Synt.''213.28), φίλος ὦ Μενέλαε Il.4.189, cf. 9.601, 21.106, al., Pi.''N.''3.76, A.''Pr.''545 (lyr.), E.''Supp.''277 (lyr.), Ar.''Nu.''1168(lyr.): gen. added to the voc., φίλ' ἀνδρῶν Theoc. 15.74, 24.40; ὦ φίλα γυναικῶν E.''Alc.''460 (lyr.): as [[substantive]]:<br><span class="bld">a</span> <b class="b3">φίλος, ὁ,</b> [[friend]], [[κουρίδιος]] φίλος, i.e. [[husband]], Od.15.22; [[φίλοι]] = [[friends]], [[kith and kin]], νόσφιφίλων Il.14.256; τῆλεφίλων Od.2.333, cf.6.287; <b class="b3">φ. μέγιστος</b> my greatest [[friend]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1331; <b class="b3">φίλοι οἱ ἐγγυτάτω, οἱ ἔγγιστα</b>, Lys. 1.41 codd., Plb.9.24.2; after Hom. freq. with a gen., ὁ Διὸς φίλος A.''Pr.''306; <b class="b3">τοὺς ἐμαυτοῦ φ., τοὺς τούτων φ.</b>, Aeschin.1.47; φ. ἐμός S.''Ph.''421; <b class="b3">τῶν ἐμε̄ν φ.</b> ib.509; τοὺς σφετέρους φ. X.''HG''4.8.25: [[proverb|prov.]], [[ἔστιν ὁ φίλος ἄλλος αὐτός]] = [[a friend is another self]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1166a31; κοινὰ τὰ τῶν φ. [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''279c, cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1159b31; οὐθεὶς φ. ᾧ πολλοὶ φ. Id.''EE''1245b20; also of [[friends]] or [[allies]], opp. [[πολέμιοι]], X.''HG'' 6.5.48; φ. καὶ σύμμαχος D.9.12, etc.; of a [[lover]], [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.11.4 (in bad sense, ''Lac.''2.13); [[φίλε]] = [[my friend]], as a form of courteous address, ''Ev.Luc.''14.10, etc.; in relation to things, οἱ μουσικῆς φ. E.''Fr.''580.3; ἀληθείας [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 487a; τῶν εἰδῶν Id.''Sph.''248a; Χίους φ. ποιῆσαι Lys. 14.36, etc.; ποιεῖσθαι Luc.''Pisc.''38; κτᾶσθαι Isoc.2.27, cf. Th.2.40; φίλους τιθέντες τούς γε πολεμιωτάτους E.''Hec.''848; φίλῳ χρῆσθαί τινι Antipho 5.63; ἡμᾶς ἔχειν φίλους And.1.40; for [[Herodotus|Hdt.]]3.49, v. [[φίλιος]].<br><span class="bld">b</span> [[φίλη]], ἡ, [[dear one]], [[friend]], κλῦτε, φίλαι Od.4.722; λόγοις ἐγὼ φιλοῦσαν οὐ στέργω φίλην S.''Ant.''543; of a [[wife]], <b class="b3">φίλην τινὰ ἄγεσθαι</b> take as one's [[wife]], Il.9.146,288; <b class="b3">ἡ Ξέρξου φίλη</b>, of his [[mother]], A.''Pers.''832; of a [[mistress]], [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.1.23, 3.11.16; φίλην ποιήσασθαί τινα Antipho 1.14.<br><span class="bld">c</span> [[φίλον]], τό, an [[object of love]], τὸ <b class="b3">φ. σέβεσθαι</b> to [[reverence]] [[what]] the [[city]] [[love]]s, S.''OC''187 (lyr.): addressed to persons, [[darling]], φ. ἐμόν Ar.''Ec.''952 (lyr.); so [[φίλτατον]] ib. 970; <b class="b3">τὰ φίλτατα</b> [[one's nearest and dearest]], [[dear ones]], such as [[wife]] and [[children]], A.''Pers.''851, ''Eu.''216, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''366, ''OC''1110, E.''Med.''16: v. [[φίλτατος]]; τἀμὰ φίλα, τὰ σὰ φ., Id.''Ion''523 (troch.), 613.<br><span class="bld">d</span> <b class="b3">οἱ πρῶτοι φίλοι</b>, a title at the [[Ptolemaic]] [[court]], ''OGI''99.3, ''PTeb.''11.4 (ii B. C.), etc.; or simply οἱ φ. τοῦ βασιλέως ''OGI''100.1; or <b class="b3">οἱ φ.</b> alone, ib. 115.4; <b class="b3">τῶν φ. και διοικητοῦ</b> one of the king's [[friend]]s and [[dioecetes]], ''PTeb.''79.56 (ii B. C.).<br><span class="bld">2</span> of things, [[pleasant]], [[welcome]], δόσις ὀλίγη τε φ. τε Od.6.208, cf. Il.1.167: c. dat. pers., αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη 5.891, cf. Od.8.248, 13.295; οὐ φίλα τοι ἐρέω [[Herodotus|Hdt.]]7.104; <b class="b3">δαίμοσιν πράσσειν φίλα</b> their [[pleasure]], A.''Pr.''660, cf. infr. ''ΙΙ''.<br><span class="bld">b</span> freq. as predic., <b class="b3">φίλον ἐστί</b> or <b class="b3">γίγνεταί μοι</b> [[please]]s me, it is [[after]] my own [[heart]], εἴ πού τοι φίλον ἐστί Od.7.320; <b class="b3">μὴ φ. Διὶ πατρὶ γένοιτο</b> ib. 316, cf. Il.7.387; εἰ τόδε πᾶσι φ. καὶ ἡδὺ γένοιτο 4.17; καί τοι φ. ἔπλετο θυμῷ Od.13.145, etc.; τοῦτο μὲν ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φίλον Pl.''Ap.'' 19a: less freq. c. inf., οὐ μὲν Τυδέϊ γ' ὧδε φίλον πτωσκαζέμεν Il.4.372; πεφιδέσθαι ἐνὶ φρεσὶ φίλτερον ἦεν Τρώων 21.101, cf. 24.334, Od. 14.378; so ταῦτα δαίμονί κοω φίλον ἦν οὕτω γενέσθαι [[Herodotus|Hdt.]]1.87, cf. 108, 4.97: rarely c. part., <b class="b3">εἰ τόδ' αὐτῷ φιλον κεκλημένῳ</b> if it [[please]] him to be so called, A.''Ag.''161 (lyr.): agreeing with pl., αἰεί τοι τὰ κάκ' ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι Il.1.107, cf. Od.17.15; ἔνθα φίλ' ὀπταλέα κρέα ἔδμεναι Il.4.345; σοὶ δ' ἔργα φίλ' ἔστω μέτρια κοσμεῖν Hes.''Op.''306.<br><span class="bld">c</span> in Hom. and early Poets, [[one's own]]; freq. of limbs, life, etc., <b class="b3">φίλον δ' ἐξαίνυτο θυμόν</b> he took away [[dear]] [[life]], Il.5.155, cf. 22.58; κατεπλήγη φίλον ἦτορ 3.31; εἰς ὅ κε.. μοι φίλα γούνατ' ὀρώρῃ 9.610; φίλον κατὰ λαιμόν 19.209; especially of one's nearest kin, πατὴρ φ. 22.408, Sapph.''Supp.''20a.''ΙΙ''; ἄλοχος φ. Il.5.480: cf. [[φίλτατος]]: as a standing [[epithet]] when no [[affection]] is implied, <b class="b3">μητρὶ φίλῃ Ἀλθαίῃ χωόμενος κῆρ</b> angry with [[his own]] mother, Il.9.555: simply to denote possession, φίλα εἵματα 2.261; <b class="b3">φ. πόνος</b> their [[wonted]] [[labour]], Theoc.21.20.<br><span class="bld">d</span> applied to the numbers 284 and 220, Iamb. ''in Nic.''p.35P.<br><span class="bld">II</span> less freq. (chiefly ''poet.'') in act. sense, [[loving]], [[friendly]], Od.1.313, cf. Il.24.775: c. gen., <b class="b3">φίλαν ξένων ἄρουραν</b> [[friendly]] to [[stranger]]s, Pi.''N.''5.8, cf. ''P.''3.5: of things, [[kindly]], [[pleasing]], φίλα φρεσὶ μήδεα εἰδώς Il.17.325; <b class="b3">φίλα φρονέειν τινί</b> feel [[kindly]], Il.4.219; φ. ἐργάζεσθαί τινι Od.24.210; φ. εἰδέναι τινί 3.277; <b class="b3">φ. ποιέεσθαί τινι</b> [[deal]] with one in [[friendly]] [[fashion]], do one a [[pleasure]], [[Herodotus|Hdt.]]2.152, 5.37.<br><span class="bld">2</span> [[fond of]] a thing, [[attached to]], ἄλλων νόμων Arist.''Fr.''543; δειλίας φίλον [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 604d.<br><span class="bld">III</span> Adv. [[φίλως]], once in Hom., <b class="b3">φίλως χ' ὁρόῳτε</b> ye would [[fain]] see it, Il.4.347, cf. Hes. ''Sc.''45, A.''Ag.''247(lyr.), [1591], etc.; [[φίλως ἐμοί]] = [[in a manner dear to me]] or [[in a manner pleasing to me]], ib. 1581.<br><span class="bld">2</span> [[in a friendly spirit]], [[in a kindly spirit]], τήνδε τὴν πόλιν φ. εἰπών S.''OC''758; φίλως δέχεσθαί τινα X.''HG''4.8.5, cf. Pl.''Epin.'' 988c.<br><span class="bld">IV</span> [[φίλος]] has several forms of comparison:<br><span class="bld">1</span> Comp. [[φιλίων]] [λῐ], ον, gen. ονος, Od.19.351, 24.268: Sup. [[φίλιστος]], η, ον, interpol. in [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''842.<br><span class="bld">2</span> Comp. [[φίλτερος]], Sup. [[φίλτατος]], v. sub voce.<br><span class="bld">3</span> Comp. [[φιλαίτερος]] X.''An.''1.9.29, Call.''Del.''58: Sup. [[φιλαίτατος]] X.''HG''7.3.8, Theoc.7.98.<br><span class="bld">4</span> regul. Comp. [[φιλώτερος]] [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.11.18 codd., Call.''Fr.''146.<br><span class="bld">5</span> also as Comp., [[μᾶλλον]] φίλος A.''Ch.''219, S.''Ph.''886; φίλος μᾶλλον [[Theophrastus]] ''CP''6.1.4; Sup., [[μάλιστα]] φίλος [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.1.17.
|Definition=φίλη, φίλον, also φίλος, φίλον Pi.''O.''2.93: [ῐ: but Hom. uses the voc. [[φίλε]] with ῑ at the beginning of a verse, v. infr.].<br><span class="bld">I</span> pass., [[beloved]], [[dear]], Il.1.20, etc.; παῖδε φίλω 7.279; freq. c. dat., [[dear]] to one, μάλα οἱ φ. ἦεν 1.381; φ. ἀθανάτοισι θεοῖσι 20.347, etc.: voc., <b class="b3">φίλε κασίγνητε</b> (at the beginning of the line) 4.155, 5.359; with neut. nouns, φίλε τέκνον Od.2.363, 3.184, etc.; but φίλον τέκος Il.3.162; also [[φίλος]] for [[φίλε]] (Att., acc. to A.D.''Synt.''213.28), φίλος ὦ Μενέλαε Il.4.189, cf. 9.601, 21.106, al., Pi.''N.''3.76, [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''545 (lyr.), [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]''277 (lyr.), Ar.''Nu.''1168(lyr.): gen. added to the voc., φίλ' ἀνδρῶν Theoc. 15.74, 24.40; ὦ φίλα γυναικῶν [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''460 (lyr.): as [[substantive]]:<br><span class="bld">a</span> <b class="b3">φίλος, ὁ,</b> [[friend]], [[κουρίδιος]] φίλος, i.e. [[husband]], Od.15.22; [[φίλοι]] = [[friends]], [[kith and kin]], νόσφιφίλων Il.14.256; τῆλεφίλων Od.2.333, cf.6.287; <b class="b3">φ. μέγιστος</b> my greatest [[friend]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1331; <b class="b3">φίλοι οἱ ἐγγυτάτω, οἱ ἔγγιστα</b>, Lys. 1.41 codd., Plb.9.24.2; after Hom. freq. with a gen., ὁ Διὸς φίλος [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''306; <b class="b3">τοὺς ἐμαυτοῦ φ., τοὺς τούτων φ.</b>, Aeschin.1.47; φ. ἐμός S.''Ph.''421; <b class="b3">τῶν ἐμε̄ν φ.</b> ib.509; τοὺς σφετέρους φ. X.''HG''4.8.25: [[proverb|prov.]], [[ἔστιν ὁ φίλος ἄλλος αὐτός]] = [[a friend is another self]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1166a31; κοινὰ τὰ τῶν φ. [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''279c, cf. [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1159b31; οὐθεὶς φ. ᾧ πολλοὶ φ. Id.''EE''1245b20; also of [[friends]] or [[allies]], opp. [[πολέμιοι]], X.''HG'' 6.5.48; φ. καὶ σύμμαχος D.9.12, etc.; of a [[lover]], [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.11.4 (in bad sense, ''Lac.''2.13); [[φίλε]] = [[my friend]], as a form of courteous address, ''Ev.Luc.''14.10, etc.; in relation to things, οἱ μουσικῆς φ. E.''Fr.''580.3; ἀληθείας [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 487a; τῶν εἰδῶν Id.''Sph.''248a; Χίους φ. ποιῆσαι Lys. 14.36, etc.; ποιεῖσθαι Luc.''Pisc.''38; κτᾶσθαι Isoc.2.27, cf. Th.2.40; φίλους τιθέντες τούς γε πολεμιωτάτους [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''848; φίλῳ χρῆσθαί τινι Antipho 5.63; ἡμᾶς ἔχειν φίλους And.1.40; for [[Herodotus|Hdt.]]3.49, v. [[φίλιος]].<br><span class="bld">b</span> [[φίλη]], ἡ, [[dear one]], [[friend]], κλῦτε, φίλαι Od.4.722; λόγοις ἐγὼ φιλοῦσαν οὐ στέργω φίλην [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''543; of a [[wife]], <b class="b3">φίλην τινὰ ἄγεσθαι</b> take as one's [[wife]], Il.9.146,288; <b class="b3">ἡ Ξέρξου φίλη</b>, of his [[mother]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''832; of a [[mistress]], [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''2.1.23, 3.11.16; φίλην ποιήσασθαί τινα Antipho 1.14.<br><span class="bld">c</span> [[φίλον]], τό, an [[object of love]], τὸ <b class="b3">φ. σέβεσθαι</b> to [[reverence]] [[what]] the [[city]] [[love]]s, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''187 (lyr.): addressed to persons, [[darling]], φ. ἐμόν Ar.''Ec.''952 (lyr.); so [[φίλτατον]] ib. 970; <b class="b3">τὰ φίλτατα</b> [[one's nearest and dearest]], [[dear ones]], such as [[wife]] and [[children]], [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''851, ''Eu.''216, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''366, ''OC''1110, E.''Med.''16: v. [[φίλτατος]]; τἀμὰ φίλα, τὰ σὰ φ., Id.''Ion''523 (troch.), 613.<br><span class="bld">d</span> <b class="b3">οἱ πρῶτοι φίλοι</b>, a title at the [[Ptolemaic]] [[court]], ''OGI''99.3, ''PTeb.''11.4 (ii B. C.), etc.; or simply οἱ φ. τοῦ βασιλέως ''OGI''100.1; or <b class="b3">οἱ φ.</b> alone, ib. 115.4; <b class="b3">τῶν φ. και διοικητοῦ</b> one of the king's [[friend]]s and [[dioecetes]], ''PTeb.''79.56 (ii B. C.).<br><span class="bld">2</span> of things, [[pleasant]], [[welcome]], δόσις ὀλίγη τε φ. τε Od.6.208, cf. Il.1.167: c. dat. pers., αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη 5.891, cf. Od.8.248, 13.295; οὐ φίλα τοι ἐρέω [[Herodotus|Hdt.]]7.104; <b class="b3">δαίμοσιν πράσσειν φίλα</b> their [[pleasure]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''660, cf. infr. ''ΙΙ''.<br><span class="bld">b</span> freq. as predic., <b class="b3">φίλον ἐστί</b> or <b class="b3">γίγνεταί μοι</b> [[please]]s me, it is [[after]] my own [[heart]], εἴ πού τοι φίλον ἐστί Od.7.320; <b class="b3">μὴ φ. Διὶ πατρὶ γένοιτο</b> ib. 316, cf. Il.7.387; εἰ τόδε πᾶσι φ. καὶ ἡδὺ γένοιτο 4.17; καί τοι φ. ἔπλετο θυμῷ Od.13.145, etc.; τοῦτο μὲν ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φίλον Pl.''Ap.'' 19a: less freq. c. inf., οὐ μὲν Τυδέϊ γ' ὧδε φίλον πτωσκαζέμεν Il.4.372; πεφιδέσθαι ἐνὶ φρεσὶ φίλτερον ἦεν Τρώων 21.101, cf. 24.334, Od. 14.378; so ταῦτα δαίμονί κοω φίλον ἦν οὕτω γενέσθαι [[Herodotus|Hdt.]]1.87, cf. 108, 4.97: rarely c. part., <b class="b3">εἰ τόδ' αὐτῷ φιλον κεκλημένῳ</b> if it [[please]] him to be so called, [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''161 (lyr.): agreeing with pl., αἰεί τοι τὰ κάκ' ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι Il.1.107, cf. Od.17.15; ἔνθα φίλ' ὀπταλέα κρέα ἔδμεναι Il.4.345; σοὶ δ' ἔργα φίλ' ἔστω μέτρια κοσμεῖν Hes.''Op.''306.<br><span class="bld">c</span> in Hom. and early Poets, [[one's own]]; freq. of limbs, life, etc., <b class="b3">φίλον δ' ἐξαίνυτο θυμόν</b> he took away [[dear]] [[life]], Il.5.155, cf. 22.58; κατεπλήγη φίλον ἦτορ 3.31; εἰς ὅ κε.. μοι φίλα γούνατ' ὀρώρῃ 9.610; φίλον κατὰ λαιμόν 19.209; especially of one's nearest kin, πατὴρ φ. 22.408, Sapph.''Supp.''20a.''ΙΙ''; ἄλοχος φ. Il.5.480: cf. [[φίλτατος]]: as a standing [[epithet]] when no [[affection]] is implied, <b class="b3">μητρὶ φίλῃ Ἀλθαίῃ χωόμενος κῆρ</b> angry with [[his own]] mother, Il.9.555: simply to denote possession, φίλα εἵματα 2.261; <b class="b3">φ. πόνος</b> their [[wonted]] [[labour]], Theoc.21.20.<br><span class="bld">d</span> applied to the numbers 284 and 220, Iamb. ''in Nic.''p.35P.<br><span class="bld">II</span> less freq. (chiefly ''poet.'') in act. sense, [[loving]], [[friendly]], Od.1.313, cf. Il.24.775: c. gen., <b class="b3">φίλαν ξένων ἄρουραν</b> [[friendly]] to [[stranger]]s, Pi.''N.''5.8, cf. ''P.''3.5: of things, [[kindly]], [[pleasing]], φίλα φρεσὶ μήδεα εἰδώς Il.17.325; <b class="b3">φίλα φρονέειν τινί</b> feel [[kindly]], Il.4.219; φ. ἐργάζεσθαί τινι Od.24.210; φ. εἰδέναι τινί 3.277; <b class="b3">φ. ποιέεσθαί τινι</b> [[deal]] with one in [[friendly]] [[fashion]], do one a [[pleasure]], [[Herodotus|Hdt.]]2.152, 5.37.<br><span class="bld">2</span> [[fond of]] a thing, [[attached to]], ἄλλων νόμων Arist.''Fr.''543; δειλίας φίλον [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 604d.<br><span class="bld">III</span> Adv. [[φίλως]], once in Hom., <b class="b3">φίλως χ' ὁρόῳτε</b> ye would [[fain]] see it, Il.4.347, cf. Hes. ''Sc.''45, [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''247(lyr.), [1591], etc.; [[φίλως ἐμοί]] = [[in a manner dear to me]] or [[in a manner pleasing to me]], ib. 1581.<br><span class="bld">2</span> [[in a friendly spirit]], [[in a kindly spirit]], τήνδε τὴν πόλιν φ. εἰπών [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''758; φίλως δέχεσθαί τινα X.''HG''4.8.5, cf. Pl.''Epin.'' 988c.<br><span class="bld">IV</span> [[φίλος]] has several forms of comparison:<br><span class="bld">1</span> Comp. [[φιλίων]] [λῐ], ον, gen. ονος, Od.19.351, 24.268: Sup. [[φίλιστος]], η, ον, interpol. in [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''842.<br><span class="bld">2</span> Comp. [[φίλτερος]], Sup. [[φίλτατος]], v. sub voce.<br><span class="bld">3</span> Comp. [[φιλαίτερος]] X.''An.''1.9.29, Call.''Del.''58: Sup. [[φιλαίτατος]] X.''HG''7.3.8, Theoc.7.98.<br><span class="bld">4</span> regul. Comp. [[φιλώτερος]] [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.11.18 codd., Call.''Fr.''146.<br><span class="bld">5</span> also as Comp., [[μᾶλλον]] φίλος A.''Ch.''219, S.''Ph.''886; φίλος μᾶλλον [[Theophrastus|Thphr.]] ''CP''6.1.4; Sup., [[μάλιστα]] φίλος [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.1.17.
}}
}}
{{pape
{{pape
Line 20: Line 20:
}}
}}
{{Slater
{{Slater
|sltr=<b>φῐλος</b> (-ος, -ῳ, -ον, , -ος, -οι, -ων, -οις, -οι; -ας, -αν, , -ας; -ῳ, -ον voc., -ων, : φίλτερον nom., voc.: φίλτατον nom., acc.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[pass]].,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[welcome]], [[dear]], [[well]]-[[loved]] of places, [[οἶα]] παίζομεν φίλαν [[ἄνδρες]] ἀμφὶ θαμὰ τράπεζαν (O. 1.16) τὸν εὐνομώτατον ἐς ἔρανον φίλαν τε Σίπυλον (O. 1.38) ἐγὼ δέ [[τοι]] φίλαν πόλιν μαλεραῖς ἐπιφλέγων ἀοιδαῖς (O. 9.21) [[Αἴγινα]] φίλα μᾶτερ (cf. 1. b infra) (P. 8.98) πόλιός θ' [[ὑπὲρ]] φίλας ἀστῶν θ [[ὑπὲρ]] τῶνδ (N. 8.13) χάλαζαν αἵματος πρὸ φίλας πάτρας ἀμύνεται (I. 7.27) of actions, τὺ δὲ πρᾶξιν φίλαν δίδοι (O. 1.85) ὁπᾷ τε κοινὸν λόγον φίλαν τείσομεν ἐς [[χάριν]] (O. 10.12) [[κέρδος]] δὲ φίλτατον ἑκόντος εἴ [[τις]] ἐκ δόμων φέροι (P. 8.13) of pers., κωμάζοντι φίλοις Ἐφαρμόστῳ σὺν ἑταίροις (O. 9.4) γένει φίλῳ σὺν Ἀτρέος (O. 13.58) παρ' ἀνδρὶ φίλῳ (P. 4.1) [[Διός]] [[τοι]] [[νόος]] [[μέγας]] κυβερνᾷ δαίμον' [[ἀνδρῶν]] [[φίλων]] (P. 5.123) ἄνδρασι [[χάρμα]] φίλοις (P. 9.64) ἀλλ' [[ἐπεὶ]] ἐκ τούτων φίλον ἄνδρα πόνων ἐρρύσατο (P. 12.18) φίλον ἐς ἄνδρ' [[ἄγων]] [[κλέος]] (N. 7.62) χρεῖαι δὲ παντοῖαι [[φίλων]] [[ἀνδρῶν]] (N. 8.42) [[προσεννέπω]] [[ἑσπέσθαι]] κλυταῖς ἀνδρὸς φίλου Μοίρας ἐφετμαῖς (I. 6.18) τί ἔρδων [[φίλος]] [[σοί]] τε, καρτερόβρεντα Κρονίδα, [[φίλος]] δὲ Μοίσαις, Εὐθυμίᾳ τε [[μέλων]] [[εἴην]] fr. 155. [[ἴσον]] μὲν θεὸν ἄνδρα τε φίλον λτ;θεῷ&gt; (''[[sc.]]'' ὑποτρέσαι) fr. 224. esp. subs., [[friend]], φίλοις ἄνδρα [[μᾶλλον]] εὐεργέταν (O. 2.93) ἐν δὲ [[φίλων]] παρεόντων θῆκέ μιν ζαλωτὸν ὁμόφρονος εὐνᾶς (O. 7.5) σὺν δ' ἀνάγκᾳ μιν φίλον καί [[τις]] ἐὼν [[μεγαλάνωρ]] ἔσανεν (P. 1.51) ὦ φίλε (P. 1.92) φίλον εἴη φιλεῖν (P. 2.83) εἰ [[φίλος]] ἀστῶν, εἴ [[τις]] [[ἀντάεις]], τό γ' ἐν ξυνῷ πεποναμένον εὖ μὴ κρυπτέτω (P. 9.93) ἦῤ, ὦ φίλοι, κατ' ἀμευσίπορον τρίοδον ἐδινάθην (P. 11.38) εὖ τε [[παθεῖν]] καὶ ἀκοῦσαι φίλοις ἐξαρκέων (N. 1.32) [[χαῖρε]], [[φίλος]] (N. 3.76) φίλοισι γὰρ [[φίλος]] ἐλθὼν ξένιον [[ἄστυ]] κατέδρακεν (N. 4.22) “οἴχεται τιμὰ [[φίλων]] τατωμένῳ φωτί” (N. 10.78) κτεάνων θ' [[ἅμα]] λειφθεὶς καὶ [[φίλων]] (I. 2.11) τετίματαί τε πρὸς ἀθανάτων [[φίλος]] (''[[sc.]]'' [[Ἡρακλέης]]) (I. 4.59) εἰ δέ [[τις]] ἀρκέων φίλοις ἐχθροῖσι τραχὺς ὑπαντιάζει (Pae. 2.31) θανόντων δὲ καὶ φίλοι προδόται (Bergk: λόγοι φίλοι codd.) fr. 160. οὐ [[φίλων]] [[ἐναντίον]] [[ἐλθεῖν]] fr. 229.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> poss., [[own]] [[dear]] of relatives, possessions, [[bodily]] parts εἰ δ' ἄεθλα γαρύεν ἔλδεαι, φίλον [[ἦτορ]] (O. 1.4), cf. Πα. . 12. Ὑπεριονίδας ἔντειλεν φυλάξασθαι [[χρέος]] παισὶν φίλοις (O. 7.41) μή, φίλα ψυχά, βίον ἀθάνατον σπεῦδε (P. 3.61) ἔν τε Μοίσαισι ποτανὸς ἀπὸ ματρὸς φίλας (P. 5.114), cf. (P. 8.98) “φίλας ὑπὸ ματέρος” (P. 9.61) ἕκασται φίλτατον παρθενικαὶ πόσιν ἢ υἱὸν εὔχοντ, ὦ Τελεσίκρατες, [[ἔμμεν]] (P. 9.98) ἁμέραν τὰν μὲν παρὰ πατρὶ φίλῳ Δὶ νέμονται (N. 10.55) δηριαζόμενον κτάνεν λτ;ἐνγτ; τεμένει φίλῳ (''[[sc.]]'' [[Ἀπόλλων]]) Πα. . 12. κατὰ μὲν φίλα τέκν' ἔπεφνεν, αὐτὸν δὲ τρίτον fr. 171.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> comp. τί φίλτερον κεδνῶν τοκέων ἀγαθοῖς (I. 1.5) τὸ δὲ μὴ Δὶ φίλτερον σιγῷμι [[πάμπαν]] fr. 81 ad. Δ. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[act]]., welcoming, [[friendly]] [[ἄγει]] δὲ [[χάρις]] [[φίλων]] [[ποί]] τινος ἀντὶ ἔργων ὀπιζομένα ([[φίλων]] c. τινος, Bergk; c. ἔργων, Schr.: [[ποίνιμος]] coni. Spiegel e Σ, ἀμειπτική) (P. 2.17) πρὸς δ' ἑταῖροι καρτερὸν ἄνδρα φίλας ὤρεγον χεῖρας (P. 4.239) ἤτορι δὲ φίλῳ [[παῖς]] [[ἅτε]] ματέρι κεδνᾷ πειθόμενος (Pae. 6.12) [? (O. 1.16) ] [[add]]. gen., Χίρωνα νόον ἔχοντ' [[ἀνδρῶν]] φίλον (P. 3.5) Αἰακίδας ἐγέραιρεν ματρόπολίν τε, φίλαν [[ξένων]] ἄρουραν (N. 5.8) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> frag. ]εων ἐλθὲ φίλαν δὴ πόλεα[ (Π&#774;{pc}: φιλ, φιλως Π.) Δ. 3. . ]τι φίλης ?fr. 333d. 20. ]εν αλκανεοις φιλ[ ?fr. 348a.
|sltr=<b>φῐλος</b> (φίλος, φίλῳ, φίλον, φίλε, φίλος, φίλοι, φίλων, φίλοις, φίλοι; φίλας, φίλαν, φίλα, φίλας; φίλῳ, φίλον voc., φίλων, φίλα: φίλτερον nom., voc.: φίλτατον nom., acc.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[pass]].,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[welcome]], [[dear]], [[well]]-[[loved]] of places, [[οἶα]] παίζομεν φίλαν [[ἄνδρες]] ἀμφὶ θαμὰ τράπεζαν (O. 1.16) τὸν εὐνομώτατον ἐς ἔρανον φίλαν τε Σίπυλον (O. 1.38) ἐγὼ δέ [[τοι]] φίλαν πόλιν μαλεραῖς ἐπιφλέγων ἀοιδαῖς (O. 9.21) [[Αἴγινα]] φίλα μᾶτερ (cf. 1. b infra) (P. 8.98) πόλιός θ' [[ὑπὲρ]] φίλας ἀστῶν θ [[ὑπὲρ]] τῶνδ (N. 8.13) χάλαζαν αἵματος πρὸ φίλας πάτρας ἀμύνεται (I. 7.27) of actions, τὺ δὲ πρᾶξιν φίλαν δίδοι (O. 1.85) ὁπᾷ τε κοινὸν λόγον φίλαν τείσομεν ἐς [[χάριν]] (O. 10.12) [[κέρδος]] δὲ φίλτατον ἑκόντος εἴ [[τις]] ἐκ δόμων φέροι (P. 8.13) of pers., κωμάζοντι φίλοις Ἐφαρμόστῳ σὺν ἑταίροις (O. 9.4) γένει φίλῳ σὺν Ἀτρέος (O. 13.58) παρ' ἀνδρὶ φίλῳ (P. 4.1) [[Διός]] [[τοι]] [[νόος]] [[μέγας]] κυβερνᾷ δαίμον' [[ἀνδρῶν]] [[φίλων]] (P. 5.123) ἄνδρασι [[χάρμα]] φίλοις (P. 9.64) ἀλλ' [[ἐπεὶ]] ἐκ τούτων φίλον ἄνδρα πόνων ἐρρύσατο (P. 12.18) φίλον ἐς ἄνδρ' [[ἄγων]] [[κλέος]] (N. 7.62) χρεῖαι δὲ παντοῖαι [[φίλων]] [[ἀνδρῶν]] (N. 8.42) [[προσεννέπω]] [[ἑσπέσθαι]] κλυταῖς ἀνδρὸς φίλου Μοίρας ἐφετμαῖς (I. 6.18) τί ἔρδων [[φίλος]] [[σοί]] τε, καρτερόβρεντα Κρονίδα, [[φίλος]] δὲ Μοίσαις, Εὐθυμίᾳ τε [[μέλων]] [[εἴην]] fr. 155. [[ἴσον]] μὲν θεὸν ἄνδρα τε φίλον λτ;θεῷ&gt; (''[[sc.]]'' ὑποτρέσαι) fr. 224. esp. subs., [[friend]], φίλοις ἄνδρα [[μᾶλλον]] εὐεργέταν (O. 2.93) ἐν δὲ [[φίλων]] παρεόντων θῆκέ μιν ζαλωτὸν ὁμόφρονος εὐνᾶς (O. 7.5) σὺν δ' ἀνάγκᾳ μιν φίλον καί [[τις]] ἐὼν [[μεγαλάνωρ]] ἔσανεν (P. 1.51) ὦ φίλε (P. 1.92) φίλον εἴη φιλεῖν (P. 2.83) εἰ [[φίλος]] ἀστῶν, εἴ [[τις]] [[ἀντάεις]], τό γ' ἐν ξυνῷ πεποναμένον εὖ μὴ κρυπτέτω (P. 9.93) ἦῤ, ὦ φίλοι, κατ' ἀμευσίπορον τρίοδον ἐδινάθην (P. 11.38) εὖ τε [[παθεῖν]] καὶ ἀκοῦσαι φίλοις ἐξαρκέων (N. 1.32) [[χαῖρε]], [[φίλος]] (N. 3.76) φίλοισι γὰρ [[φίλος]] ἐλθὼν ξένιον [[ἄστυ]] κατέδρακεν (N. 4.22) “οἴχεται τιμὰ [[φίλων]] τατωμένῳ φωτί” (N. 10.78) κτεάνων θ' [[ἅμα]] λειφθεὶς καὶ [[φίλων]] (I. 2.11) τετίματαί τε πρὸς ἀθανάτων [[φίλος]] (''[[sc.]]'' [[Ἡρακλέης]]) (I. 4.59) εἰ δέ [[τις]] ἀρκέων φίλοις ἐχθροῖσι τραχὺς ὑπαντιάζει (Pae. 2.31) θανόντων δὲ καὶ φίλοι προδόται (Bergk: λόγοι φίλοι codd.) fr. 160. οὐ [[φίλων]] [[ἐναντίον]] [[ἐλθεῖν]] fr. 229.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> poss., [[own]] [[dear]] of relatives, possessions, [[bodily]] parts εἰ δ' ἄεθλα γαρύεν ἔλδεαι, φίλον [[ἦτορ]] (O. 1.4), cf. Πα. . 12. Ὑπεριονίδας ἔντειλεν φυλάξασθαι [[χρέος]] παισὶν φίλοις (O. 7.41) μή, φίλα ψυχά, βίον ἀθάνατον σπεῦδε (P. 3.61) ἔν τε Μοίσαισι ποτανὸς ἀπὸ ματρὸς φίλας (P. 5.114), cf. (P. 8.98) “φίλας ὑπὸ ματέρος” (P. 9.61) ἕκασται φίλτατον παρθενικαὶ πόσιν ἢ υἱὸν εὔχοντ, ὦ Τελεσίκρατες, [[ἔμμεν]] (P. 9.98) ἁμέραν τὰν μὲν παρὰ πατρὶ φίλῳ Δὶ νέμονται (N. 10.55) δηριαζόμενον κτάνεν λτ;ἐνγτ; τεμένει φίλῳ (''[[sc.]]'' [[Ἀπόλλων]]) Πα. . 12. κατὰ μὲν φίλα τέκν' ἔπεφνεν, αὐτὸν δὲ τρίτον fr. 171.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> comp. τί φίλτερον κεδνῶν τοκέων ἀγαθοῖς (I. 1.5) τὸ δὲ μὴ Δὶ φίλτερον σιγῷμι [[πάμπαν]] fr. 81 ad. Δ. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[act]]., welcoming, [[friendly]] [[ἄγει]] δὲ [[χάρις]] [[φίλων]] [[ποί]] τινος ἀντὶ ἔργων ὀπιζομένα ([[φίλων]] c. τινος, Bergk; c. ἔργων, Schr.: [[ποίνιμος]] coni. Spiegel e Σ, ἀμειπτική) (P. 2.17) πρὸς δ' ἑταῖροι καρτερὸν ἄνδρα φίλας ὤρεγον χεῖρας (P. 4.239) ἤτορι δὲ φίλῳ [[παῖς]] [[ἅτε]] ματέρι κεδνᾷ πειθόμενος (Pae. 6.12) [? (O. 1.16) ] [[add]]. gen., Χίρωνα νόον ἔχοντ' [[ἀνδρῶν]] φίλον (P. 3.5) Αἰακίδας ἐγέραιρεν ματρόπολίν τε, φίλαν [[ξένων]] ἄρουραν (N. 5.8) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> frag. ]εων ἐλθὲ φίλαν δὴ πόλεα[ (Π&#774;{pc}: φιλ, φιλως Π.) Δ. 3. . ]τι φίλης ?fr. 333d. 20. ]εν αλκανεοις φιλ[ ?fr. 348a.
}}
}}
{{StrongGR
{{StrongGR
Line 26: Line 26:
}}
}}
{{grml
{{grml
|mltxt=-[[ίλεος]], τὸ, Α<br />[[φιλία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αμφβλ. τ. που μπορεί να θεωρηθεί ως μεταπλασμένος της λ. [[φιλία]], [[κατά]] τα σιγμόληκτα ουδ. [[μῖσος]], [[νεῖκος]].<br />-η, -ο / [[φίλος]], -η, -ον, ΝΜΑ, θηλ. και [[φίλαινα]] Ν, θηλ. και -ος Α<br /><b>1.</b> [[αγαπητός]], [[προσφιλής]] (α. «φίλο [[έθνος]]» β. «[[μηκέτι]], παῑδε [[φίλω]], πολεμίζετε, [[μηδέ]] μάχεσθον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> ο φιλικά διακείμενος [[απέναντι]] σε κάποιον ή σε [[κάτι]], αυτός που αγαπά κάποιον ή [[κάτι]] (α. «[[φίλος]] του βιβλίου» β. «φίλαν ξένων ἄρουραν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>το αρσ. και θηλ. ως ουσ.</b> ο [[φίλος]] και η [[φίλη]]<br />α) [[άτομο]] με το οποίο συνδέεται [[κανείς]] με αμοιβαία [[αγάπη]] και [[αφοσίωση]] (α. «[[είναι]] αχώριστοι φίλοι» β. «[[τῆλε]] [[φίλων]] ἀπόληται», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />β) [[εραστής]], [[ερωμένος]] (α. «συζεί με τον φίλο της» β. «λόγοις δ' ἐγὼ φιλοῦσαν οὐ [[στέργω]] φίλην», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> (η κλητ. του αρσ.) <i>φίλε</i><br />χρησιμοποιείται ως [[προσφώνηση]], όταν απευθύνεται [[κανείς]] σε ένα άγνωστο [[πρόσωπο]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> <b>(λόγ.)</b> «φίλα [[φρονώ]]» — [[τρέφω]] φιλικά αισθήματα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «αγάπα τον φίλο σου με τα ελαττώματά του» — δηλώνει ότι η [[φιλία]] συγχωρεί τα ελαττώματα τών [[φίλων]]<br />β) «μια του φίλου, δυο του φίλου, [[τρεις]] και η κακή του [[μέρα]]» — δηλώνει ότι, [[ακόμη]] και [[απέναντι]] σε πρόσωπα τόσο αγαπητά όσο οι φίλοι, υπάρχει ένα όριο ανοχής<br />γ) «από [[μακριά]] και φίλοι» — λέγεται σε περιπτώσεις [[κατά]] τις οποίες δεν [[είναι]] δυνατή η ύπαρξη μιας πραγματικής φιλίας και [[είναι]] καλύτερο να διατηρούνται οι τύποι και οι αποστάσεις<br />δ) «δείξε μου τον φίλο σου, να σού πω [[ποιος]] είσαι» — δηλώνει ότι [[κάθε]] [[άνθρωπος]] κρίνεται από το [[περιβάλλον]] με το οποίο συναναστρέφεται<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σύμμαχος]] («εἰ [[πολλάκις]] καὶ φίλοι καὶ πολέμιοι γενόμενοι Λακεδαιμονίοις», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> (<b>για πράγμ.</b>) [[ευχάριστος]], [[τερπνός]] («αἰεὶ δ' ἡμῖν [[δαίς]] τε [[φίλη]] κίθαρίς τε χοροί τε», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> αυτός που [[είναι]] προσκολλημένος σε [[κάτι]]<br /><b>4.</b> (στον Όμ. και σε άλλους ποιητές) (συν. σχετικά με [[μέλη]] του σώματος ή με τη ζωή του ομιλούντος) ο [[δικός]] (α. «κατεπλήγη φίλον [[ἦτορ]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «φίλον κατὰ λαιμόν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>5.</b> (<b>το αρσ. στον πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οἱ φίλοι</i><br />α) οι οικείοι<br />β) οι κοντινοί συγγενείς<br /><b>6.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> ἡ [[φίλη]]<br />α) η [[μητέρα]] ως το κατ' εξοχήν αγαπητό [[πρόσωπο]]<br />β) η [[σύζυγος]]<br /><b>7.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ φίλον</i><br />[[αντικείμενο]] αγάπης («ὅτι καὶ [[πόλις]] τέτροφεν ἄφιλον ἀποστυγεῖν καὶ τὸ φίλον σέβεσθαι», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>8.</b> (το ουδ. [[χωρίς]] ἀρθρ. ως [[προσφώνηση]] προσ.) <i>φίλον</i><br />[[αγάπη]] μου<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> α) «φίλα ποιοῦμαι τινι» — [[κάνω]] φιλικές προτάσεις σε κάποιον (<b>Ηρόδ.</b>)<br />β) «[[κουρίδιος]] [[φίλος]]» — ο [[σύζυγος]] (<b>Ομ. Οδ.</b>)<br />γ) «οἱ πρώτοι φίλοι» — [[ονομασία]] αξιώματος στην αιγυπτιακή [[αυλή]] <b>επιγρ.</b><br />δ) «[[φίλος]] [[πόνος]]» — ο [[συνήθης]] [[κόπος]] (<b>Θεόκρ.</b>)<br />στ) «φίλον ἐστί [ή γίγνεταί] μοι» — μού [[είναι]] αγαπητό, μού αρέσει (<b>Ομ. Οδ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[φίλως]] Α<br />φιλικά, με [[αγάπη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ.. Παρά τις διάφορες απόψεις που έχουν διατυπωθεί, δυσερμήνευτο παραμένει το θ. της λ. [[φίλος]]. Κατά μία [[άποψη]], [[μάλλον]] αβέβαιη, η λ. και τα παρ. της ανάγονται σε θ. <i>φιλο</i>- (όπου το -<i>λο</i>- [[είναι]] [[επίθημα]]), ενώ ένα θ. <i>φιλ</i>- που εμφανίζεται [[συχνά]] [[είναι]] δευτερεύον και όλοι οι σχηματισμοί από αυτό το θ. θεωρούνται αναλογικοί. Έτσι, τα παραθετικά <i>φιλ</i>-<i>ίων</i>, <i>φίλ</i>-<i>ιστος</i> <span style="color: red;"><</span> [[φίλος]], [[κατά]] τα [[κακίων]], [[κάκιστος]] <span style="color: red;"><</span> [[κακός]], ενώ οι τ. [[φίλτερος]], <i>φίλ</i>-<i>τατος</i> [[κατά]] τα [[φέρτερος]], [[φέρτατος]]. Ο μεσ. αόρ. [[φίλατο]] του ρ. [[φιλώ]] έχει σχηματιστεί μέσω ενός τ. ενεργ. αορ. <i>ἔφιλα</i> αναλογικά [[προς]] το [[σχήμα]] <i>δοκῶ</i>: <i>ἔδοξα</i> και όχι μέσω ενός αμάρτυρου ρ. <i>φίλλω</i> (<b>πρβλ.</b> [[τίλλω]]: <i>ἔτιλα</i>). Όσο για την [[εναλλαγή]] <i>φιλο</i>- / <i>φιλτο</i>- στο ανθρωπωνύμιο <i>Φιλ</i>- (<i>τ</i>)<i>όξενος</i> <b>πρβλ.</b> <i>Κλει</i>(<i>τ</i>)<i>ομένης</i>, <i>Φαν</i>(<i>τ</i>)<i>αγόρας</i>. Ωστόσο, πιθανότερη και οικονομικότερη θεωρείται η [[άποψη]] ότι η [[οικογένεια]] αυτή τών λ. ανάγεται σε ένα αρχικό θ. <i>φιλ</i>- που [[είναι]] ανεξάρτητο από το θ. <i>φιλ</i>-<i>ε</i>-/<i>ο</i>-. Με [[αφορμή]] την ομηρική [[χρήση]] της λ. ως κτητικού και την μορφολογική ομοιότητά της με το λυδ. <i>bilis</i> «[[δικός]] του / της» (<span style="color: red;"><</span> <i>bi</i>- «αυτός»), η λ. [[φίλος]] υποστηρίζεται ότι [[είναι]] [[ανεξάρτητος]] [[σχηματισμός]] του γλωσσ. υποστρώματος, [[παράλληλος]] [[προς]] την αυτοπαθή αντων. <i>σφι</i> (<b>πρβλ.</b> και τους τ. της Γερμανικής: γοτθ. <i>swes</i>, αρχ. άνω γερμ. <i>sw</i><i>ā</i><i>s</i> «[[ίδιος]], [[δικός]] μου» <span style="color: red;"><</span> ΙΕ [[ρίζα]] <i>swe</i>, <b>βλ. λ.</b> <i>ἕ</i>). Η [[άποψη]] αυτή, όμως, προσκρούει σε φωνολογικές δυσχέρειες, [[παρά]] την ύπαρξη του λακων. τ. <i>φι</i>(<i>ν</i>) της δοτ. [[σφιν]] της αντων. [[σφεῖς]]. Άλλες συνδέσεις της λ., [[τέλος]], όπως με το α' συνθετικό <i>Bil</i>- τών γερμ. κύριων ον. <i>Bil</i>(<i>i</i>)-<i>frid</i>, <i>Bili</i>-<i>grad</i> ή με το σλαβ. <i>milb</i> «[[αγαπητός]]», θεωρούνται [[ακόμα]] λιγότερο πιθανές. Σημασιολογικά, η λ. [[φίλος]] χαρακτηρίζεται από [[μεταβλητότητα]]. Λειτουργεί και ως ουσ. και ως επίθ., τόσο με ενεργ.όσο και παθ. σημ. Το ουσ. χρησιμοποιείται [[κυρίως]] για να δηλώσει καθέναν από τους δύο που συνδέονται με δεσμούς φιλοξενίας, [[είτε]] τον φιλοξενούμενο [[είτε]] αυτόν που φιλοξενεί, εκφράζοντας στην [[κυριολεξία]] όχι τόσο μια συναισθηματική [[σχέση]], όσο τη [[συμμετοχή]] σε μια [[σχέση]] ή ένα [[σύνολο]], τον ρόλο που έχει [[κατά]] κάποιο τρόπο αποκτηθεί. Αυτή η [[έννοια]] της αναπαλλοτρίωτης κτήσης απαντά και στον Όμηρο, όπου το επίθ. [[φίλος]] λειτουργεί ως κτητικό για να προσδιορίσει τις λ. <i>εἵματα</i>, [[ἦτορ]], [[θυμός]] κ.ά. Ως επίθ. [[επίσης]], η λ. αναφέρεται σε πρόσ. ή πράγματα με παθ. σημ. «[[αγαπητός]]» [[αλλά]] και, σπανιότερα, ενεργ. «αυτός που αγαπά». Η [[έννοια]] της αγάπης και της φιλίας, αν και δευτερεύουσα, [[είναι]] αρχαιότατη, ήδη απο τη μυκην. [[εποχή]], γι' αυτό και η λ. χρησιμοποιήθηκε και για τους συγγενείς που μένουν στην [[ίδια]] [[εστία]]. Στη Μυκηναϊκή, η λ. απαντά ως α' συνθετικό ανθρωπωνυμίων (<b>πρβλ.</b> μυκην. <i>pirokate</i> = <i>Φιλοκάρτης</i> / <i>Φιλοκράτης</i>, <i>piropatara</i> = <i>Φιλοπάτρα</i>). Ως β' συνθετικό, η λ. απαντά με τις μορφές: α) -<i>φιλος</i> [[είτε]] με σημ. «αυτός που έχει φίλους» ([[πρβλ]]. [[άφιλος]], [[πολύφιλος]]) [[είτε]] με σημ. «αυτός που αγαπά» ([[πρβλ]]. [[πονηρόφιλος]]), και β) -<i>φιλής</i>, που έχει σχηματιστεί από το ρ. <i>φιλῶ</i>, μέσω ενός ουδ. [[φῖλος]], [[κατά]] τα -<i>αλγής</i>: <i>ἀλγῶ</i>: [[ἄλγος]], -<i>μισής</i>: <i>μισῶ</i>: [[μῖσος]] και έχει σημ. «αυτός που αγαπά ή αγαπιέται» (<b>πρβλ.</b> <i>δυσ</i>-<i>φιλής</i>, [[θεοφιλής]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>βλ. λ.</b> <i>φιλ</i>(<i>ο</i>)- (Β' συνθετικό) α) σε -<i>φιλος</i>: [[άφιλος]], [[πολύφιλος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>απιστόφιλος</i>, <i>απρόσφιλος</i>, [[αρηΐφιλος]], <i>αρχίφιλος</i>, <i>ασύμφιλος</i>, [[γραόφιλος]], [[διαλυσίφιλος]], [[διΐφιλος]], [[θεόφιλος]], [[καινόφιλος]], [[καιρόφιλος]], [[κακόφιλος]], [[καλόφιλος]], [[κυστόφιλος]], [[λογόφιλος]] [[μεγαλόφιλος]], [[μεσόφιλος]], [[μυριόφιλος]], [[παιδόφιλος]], [[πάμφιλος]], [[πασίφιλος]], [[πονηρόφιλος]], [[υμνόφιλος]], [[φανερόφιλος]], [[φιλόφιλος]], [[χρηστόφιλος]], [[χρυσόφιλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αγγλόφιλος]], [[αερόφιλος]], [[αιμόφιλος]], [[ακανθόφιλος]], <i>αμφιφυλόφιλος</i>, <i>ανεμόφιλος</i>, [[ανθόφιλος]], [[αρχαιόφιλος]], [[ασβεστόφιλος]], [[βιβλιόφιλος]], [[γαλλόφιλος]], [[γαστρόφιλος]], [[γερμανόφιλος]], [[γυναικόφιλος]], [[δασόφιλος]], [[δενδρόφιλος]], [[εικονόφιλος]], [[ειρηνόφιλος]], [[εντομόφιλος]], [[ζωόφιλος]], [[ηλιόφιλος]], [[θεατρόφιλος]], [[θερμόφιλος]], [[ιταλόφιλος]], <i>κινηματογραφόφιλος</i>, <i>μαλακόφιλος</i>, <i>μουσικόφιλος</i>, [[μυρμηκόφιλος]], [[νεκρόφιλος]], [[ξενόφιλος]], [[ξηρόφιλος]], [[ομοφυλόφιλος]], [[ορνιθόφιλος]], [[ουδετερόφιλος]], [[παλιόφιλος]], <i>ποδοσφαιρόφιλος</i>, [[ποταμόφιλος]], [[ρωσόφιλος]], [[σαπρόφιλος]], [[σκιόφιλος]], [[σλαβόφιλος]], [[σπερμόφιλος]], [[υγρόφιλος]], [[υδρόφιλος]], [[ψυχρόφιλος]]<br />β) συνθετικό σε -<i>φιλής</i>: [[δημοφιλής]], [[θεοφιλής]], [[μουσοφιλής]], [[προσφιλής]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>αλιφιλής</i>, [[δυσφιλής]], [[ευφιλής]], [[κοινοφιλής]], [[μετριοφιλής]], [[μονοφιλής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[λαοφιλής]]].
|mltxt=-[[ίλεος]], τὸ, Α<br />[[φιλία]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αμφβλ. τ. που μπορεί να θεωρηθεί ως μεταπλασμένος της λ. [[φιλία]], [[κατά]] τα σιγμόληκτα ουδ. [[μῖσος]], [[νεῖκος]].<br />-η, -ο / [[φίλος]], -η, -ον, ΝΜΑ, θηλ. και [[φίλαινα]] Ν, θηλ. και -ος Α<br /><b>1.</b> [[αγαπητός]], [[προσφιλής]] (α. «φίλο [[έθνος]]» β. «[[μηκέτι]], παῖδε [[φίλω]], πολεμίζετε, [[μηδέ]] μάχεσθον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> ο φιλικά διακείμενος [[απέναντι]] σε κάποιον ή σε [[κάτι]], αυτός που αγαπά κάποιον ή [[κάτι]] (α. «[[φίλος]] του βιβλίου» β. «φίλαν ξένων ἄρουραν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>το αρσ. και θηλ. ως ουσ.</b> ο [[φίλος]] και η [[φίλη]]<br />α) [[άτομο]] με το οποίο συνδέεται [[κανείς]] με αμοιβαία [[αγάπη]] και [[αφοσίωση]] (α. «[[είναι]] αχώριστοι φίλοι» β. «[[τῆλε]] [[φίλων]] ἀπόληται», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />β) [[εραστής]], [[ερωμένος]] (α. «συζεί με τον φίλο της» β. «λόγοις δ' ἐγὼ φιλοῦσαν οὐ [[στέργω]] φίλην», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> (η κλητ. του αρσ.) <i>φίλε</i><br />χρησιμοποιείται ως [[προσφώνηση]], όταν απευθύνεται [[κανείς]] σε ένα άγνωστο [[πρόσωπο]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> <b>(λόγ.)</b> «φίλα [[φρονώ]]» — [[τρέφω]] φιλικά αισθήματα<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «αγάπα τον φίλο σου με τα ελαττώματά του» — δηλώνει ότι η [[φιλία]] συγχωρεί τα ελαττώματα τών [[φίλων]]<br />β) «μια του φίλου, δυο του φίλου, [[τρεις]] και η κακή του [[μέρα]]» — δηλώνει ότι, [[ακόμη]] και [[απέναντι]] σε πρόσωπα τόσο αγαπητά όσο οι φίλοι, υπάρχει ένα όριο ανοχής<br />γ) «από [[μακριά]] και φίλοι» — λέγεται σε περιπτώσεις [[κατά]] τις οποίες δεν [[είναι]] δυνατή η ύπαρξη μιας πραγματικής φιλίας και [[είναι]] καλύτερο να διατηρούνται οι τύποι και οι αποστάσεις<br />δ) «δείξε μου τον φίλο σου, να σού πω [[ποιος]] είσαι» — δηλώνει ότι [[κάθε]] [[άνθρωπος]] κρίνεται από το [[περιβάλλον]] με το οποίο συναναστρέφεται<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σύμμαχος]] («εἰ [[πολλάκις]] καὶ φίλοι καὶ πολέμιοι γενόμενοι Λακεδαιμονίοις», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> (<b>για πράγμ.</b>) [[ευχάριστος]], [[τερπνός]] («αἰεὶ δ' ἡμῖν [[δαίς]] τε [[φίλη]] κίθαρίς τε χοροί τε», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> αυτός που [[είναι]] προσκολλημένος σε [[κάτι]]<br /><b>4.</b> (στον Όμ. και σε άλλους ποιητές) (συν. σχετικά με [[μέλη]] του σώματος ή με τη ζωή του ομιλούντος) ο [[δικός]] (α. «κατεπλήγη φίλον [[ἦτορ]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «φίλον κατὰ λαιμόν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>5.</b> (<b>το αρσ. στον πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οἱ φίλοι</i><br />α) οι οικείοι<br />β) οι κοντινοί συγγενείς<br /><b>6.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> ἡ [[φίλη]]<br />α) η [[μητέρα]] ως το κατ' εξοχήν αγαπητό [[πρόσωπο]]<br />β) η [[σύζυγος]]<br /><b>7.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ φίλον</i><br />[[αντικείμενο]] αγάπης («ὅτι καὶ [[πόλις]] τέτροφεν ἄφιλον ἀποστυγεῖν καὶ τὸ φίλον σέβεσθαι», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>8.</b> (το ουδ. [[χωρίς]] ἀρθρ. ως [[προσφώνηση]] προσ.) <i>φίλον</i><br />[[αγάπη]] μου<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> α) «φίλα ποιοῦμαι τινι» — [[κάνω]] φιλικές προτάσεις σε κάποιον (<b>Ηρόδ.</b>)<br />β) «[[κουρίδιος]] [[φίλος]]» — ο [[σύζυγος]] (<b>Ομ. Οδ.</b>)<br />γ) «οἱ πρώτοι φίλοι» — [[ονομασία]] αξιώματος στην αιγυπτιακή [[αυλή]] <b>επιγρ.</b><br />δ) «[[φίλος]] [[πόνος]]» — ο [[συνήθης]] [[κόπος]] (<b>Θεόκρ.</b>)<br />στ) «φίλον ἐστί [ή γίγνεταί] μοι» — μού [[είναι]] αγαπητό, μού αρέσει (<b>Ομ. Οδ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[φίλως]] Α<br />φιλικά, με [[αγάπη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ.. Παρά τις διάφορες απόψεις που έχουν διατυπωθεί, δυσερμήνευτο παραμένει το θ. της λ. [[φίλος]]. Κατά μία [[άποψη]], [[μάλλον]] αβέβαιη, η λ. και τα παρ. της ανάγονται σε θ. <i>φιλο</i>- (όπου το -<i>λο</i>- [[είναι]] [[επίθημα]]), ενώ ένα θ. <i>φιλ</i>- που εμφανίζεται [[συχνά]] [[είναι]] δευτερεύον και όλοι οι σχηματισμοί από αυτό το θ. θεωρούνται αναλογικοί. Έτσι, τα παραθετικά <i>φιλ</i>-<i>ίων</i>, <i>φίλ</i>-<i>ιστος</i> <span style="color: red;"><</span> [[φίλος]], [[κατά]] τα [[κακίων]], [[κάκιστος]] <span style="color: red;"><</span> [[κακός]], ενώ οι τ. [[φίλτερος]], <i>φίλ</i>-<i>τατος</i> [[κατά]] τα [[φέρτερος]], [[φέρτατος]]. Ο μεσ. αόρ. [[φίλατο]] του ρ. [[φιλώ]] έχει σχηματιστεί μέσω ενός τ. ενεργ. αορ. <i>ἔφιλα</i> αναλογικά [[προς]] το [[σχήμα]] <i>δοκῶ</i>: <i>ἔδοξα</i> και όχι μέσω ενός αμάρτυρου ρ. <i>φίλλω</i> (<b>πρβλ.</b> [[τίλλω]]: <i>ἔτιλα</i>). Όσο για την [[εναλλαγή]] <i>φιλο</i>- / <i>φιλτο</i>- στο ανθρωπωνύμιο <i>Φιλ</i>- (<i>τ</i>)<i>όξενος</i> <b>πρβλ.</b> <i>Κλει</i>(<i>τ</i>)<i>ομένης</i>, <i>Φαν</i>(<i>τ</i>)<i>αγόρας</i>. Ωστόσο, πιθανότερη και οικονομικότερη θεωρείται η [[άποψη]] ότι η [[οικογένεια]] αυτή τών λ. ανάγεται σε ένα αρχικό θ. <i>φιλ</i>- που [[είναι]] ανεξάρτητο από το θ. <i>φιλ</i>-<i>ε</i>-/<i>ο</i>-. Με [[αφορμή]] την ομηρική [[χρήση]] της λ. ως κτητικού και την μορφολογική ομοιότητά της με το λυδ. <i>bilis</i> «[[δικός]] του / της» (<span style="color: red;"><</span> <i>bi</i>- «αυτός»), η λ. [[φίλος]] υποστηρίζεται ότι [[είναι]] [[ανεξάρτητος]] [[σχηματισμός]] του γλωσσ. υποστρώματος, [[παράλληλος]] [[προς]] την αυτοπαθή αντων. <i>σφι</i> (<b>πρβλ.</b> και τους τ. της Γερμανικής: γοτθ. <i>swes</i>, αρχ. άνω γερμ. <i>sw</i><i>ā</i><i>s</i> «[[ίδιος]], [[δικός]] μου» <span style="color: red;"><</span> ΙΕ [[ρίζα]] <i>swe</i>, <b>βλ. λ.</b> <i>ἕ</i>). Η [[άποψη]] αυτή, όμως, προσκρούει σε φωνολογικές δυσχέρειες, [[παρά]] την ύπαρξη του λακων. τ. <i>φι</i>(<i>ν</i>) της δοτ. [[σφιν]] της αντων. [[σφεῖς]]. Άλλες συνδέσεις της λ., [[τέλος]], όπως με το α' συνθετικό <i>Bil</i>- τών γερμ. κύριων ον. <i>Bil</i>(<i>i</i>)-<i>frid</i>, <i>Bili</i>-<i>grad</i> ή με το σλαβ. <i>milb</i> «[[αγαπητός]]», θεωρούνται [[ακόμα]] λιγότερο πιθανές. Σημασιολογικά, η λ. [[φίλος]] χαρακτηρίζεται από [[μεταβλητότητα]]. Λειτουργεί και ως ουσ. και ως επίθ., τόσο με ενεργ.όσο και παθ. σημ. Το ουσ. χρησιμοποιείται [[κυρίως]] για να δηλώσει καθέναν από τους δύο που συνδέονται με δεσμούς φιλοξενίας, [[είτε]] τον φιλοξενούμενο [[είτε]] αυτόν που φιλοξενεί, εκφράζοντας στην [[κυριολεξία]] όχι τόσο μια συναισθηματική [[σχέση]], όσο τη [[συμμετοχή]] σε μια [[σχέση]] ή ένα [[σύνολο]], τον ρόλο που έχει [[κατά]] κάποιο τρόπο αποκτηθεί. Αυτή η [[έννοια]] της αναπαλλοτρίωτης κτήσης απαντά και στον Όμηρο, όπου το επίθ. [[φίλος]] λειτουργεί ως κτητικό για να προσδιορίσει τις λ. <i>εἵματα</i>, [[ἦτορ]], [[θυμός]] κ.ά. Ως επίθ. [[επίσης]], η λ. αναφέρεται σε πρόσ. ή πράγματα με παθ. σημ. «[[αγαπητός]]» [[αλλά]] και, σπανιότερα, ενεργ. «αυτός που αγαπά». Η [[έννοια]] της αγάπης και της φιλίας, αν και δευτερεύουσα, [[είναι]] αρχαιότατη, ήδη απο τη μυκην. [[εποχή]], γι' αυτό και η λ. χρησιμοποιήθηκε και για τους συγγενείς που μένουν στην [[ίδια]] [[εστία]]. Στη Μυκηναϊκή, η λ. απαντά ως α' συνθετικό ανθρωπωνυμίων (<b>πρβλ.</b> μυκην. <i>pirokate</i> = <i>Φιλοκάρτης</i> / <i>Φιλοκράτης</i>, <i>piropatara</i> = <i>Φιλοπάτρα</i>). Ως β' συνθετικό, η λ. απαντά με τις μορφές: α) -<i>φιλος</i> [[είτε]] με σημ. «αυτός που έχει φίλους» ([[πρβλ]]. [[άφιλος]], [[πολύφιλος]]) [[είτε]] με σημ. «αυτός που αγαπά» ([[πρβλ]]. [[πονηρόφιλος]]), και β) -<i>φιλής</i>, που έχει σχηματιστεί από το ρ. <i>φιλῶ</i>, μέσω ενός ουδ. [[φῖλος]], [[κατά]] τα -<i>αλγής</i>: <i>ἀλγῶ</i>: [[ἄλγος]], -<i>μισής</i>: <i>μισῶ</i>: [[μῖσος]] και έχει σημ. «αυτός που αγαπά ή αγαπιέται» (<b>πρβλ.</b> <i>δυσ</i>-<i>φιλής</i>, [[θεοφιλής]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>βλ. λ.</b> <i>φιλ</i>(<i>ο</i>)- (Β' συνθετικό) α) σε -<i>φιλος</i>: [[άφιλος]], [[πολύφιλος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>απιστόφιλος</i>, <i>απρόσφιλος</i>, [[αρηΐφιλος]], <i>αρχίφιλος</i>, <i>ασύμφιλος</i>, [[γραόφιλος]], [[διαλυσίφιλος]], [[διΐφιλος]], [[θεόφιλος]], [[καινόφιλος]], [[καιρόφιλος]], [[κακόφιλος]], [[καλόφιλος]], [[κυστόφιλος]], [[λογόφιλος]] [[μεγαλόφιλος]], [[μεσόφιλος]], [[μυριόφιλος]], [[παιδόφιλος]], [[πάμφιλος]], [[πασίφιλος]], [[πονηρόφιλος]], [[υμνόφιλος]], [[φανερόφιλος]], [[φιλόφιλος]], [[χρηστόφιλος]], [[χρυσόφιλος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αγγλόφιλος]], [[αερόφιλος]], [[αιμόφιλος]], [[ακανθόφιλος]], <i>αμφιφυλόφιλος</i>, <i>ανεμόφιλος</i>, [[ανθόφιλος]], [[αρχαιόφιλος]], [[ασβεστόφιλος]], [[βιβλιόφιλος]], [[γαλλόφιλος]], [[γαστρόφιλος]], [[γερμανόφιλος]], [[γυναικόφιλος]], [[δασόφιλος]], [[δενδρόφιλος]], [[εικονόφιλος]], [[ειρηνόφιλος]], [[εντομόφιλος]], [[ζωόφιλος]], [[ηλιόφιλος]], [[θεατρόφιλος]], [[θερμόφιλος]], [[ιταλόφιλος]], <i>κινηματογραφόφιλος</i>, <i>μαλακόφιλος</i>, <i>μουσικόφιλος</i>, [[μυρμηκόφιλος]], [[νεκρόφιλος]], [[ξενόφιλος]], [[ξηρόφιλος]], [[ομοφυλόφιλος]], [[ορνιθόφιλος]], [[ουδετερόφιλος]], [[παλιόφιλος]], <i>ποδοσφαιρόφιλος</i>, [[ποταμόφιλος]], [[ρωσόφιλος]], [[σαπρόφιλος]], [[σκιόφιλος]], [[σλαβόφιλος]], [[σπερμόφιλος]], [[υγρόφιλος]], [[υδρόφιλος]], [[ψυχρόφιλος]]<br />β) συνθετικό σε -<i>φιλής</i>: [[δημοφιλής]], [[θεοφιλής]], [[μουσοφιλής]], [[προσφιλής]]<br /><b>αρχ.</b><br /><i>αλιφιλής</i>, [[δυσφιλής]], [[ευφιλής]], [[κοινοφιλής]], [[μετριοφιλής]], [[μονοφιλής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[λαοφιλής]]].
}}
}}
{{lsm
{{lsm
Line 32: Line 32:
}}
}}
{{elru
{{elru
|elrutext='''φίλος:''' <b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1</b> [[друг]], [[приятель]] Hom., Trag. etc.: φίλοι καὶ πολέμιοι Xen. друзья и враги; ὡς φ. καὶ [[σύμμαχος]] Dem. в качестве друга и союзника;<br /><b class="num">2</b> [[любитель]], [[поклонник]] (ἀληθείας, δικαιοσύνης, ἀνδρίας Plat.).<br />3, редко 2 (ῐ, но у Hom. voc. φίλε in [[arsi]] с ῑ; voc. тж. [[φίλος]]; compar. φιλώτερος, [[φίλτερος]], [[φιλαίτερος]] - эп. [[φιλίων]]; superl. [[φίλτατος]], [[φιλαίτατος]], [[φίλιστος]])<br /><b class="num">1</b> [[любимый]], [[милый]], [[дорогой]] (τινί Hom.): φίλε κασίγνητε! Hom. милый брат!; ὦ φ., [[ἄντομαι]]! Eur. умоляю тебя, мой дорогой!; ὦ φίλα γυναικῶν! Eur. о, единственно любимая из женщин!;<br /><b class="num">2</b> [[приятный]], [[угодный]] (αἴ κέ περ [[ὔμμι]] [[φίλον]] καὶ ἡδὺ γένοιτο Hom.): εἰ τόδ᾽ [[αὐτῷ]] [[φίλον]] κεκλημένῳ Aesch. если ему нравится быть так именуемым; πυθόμενος, εἴ οἱ [[φίλον]] εἴη γνώμην ἀποδέκεσθαι Her. спросив, угодно ли ему будет принять совет; σοὶ δ᾽ ἔργα φίλ᾽ [[ἔστω]] μέτρια κοσμεῖν Hes. пусть будут тебе по сердцу размеренные труды, т. е. приучись делать все в свое время;<br /><b class="num">3</b> (у Hom., иногда у Pind. и Trag. - с эмоционально-подчеркнутым оттенком близости) родной, собственный, свой ([[πατήρ]] Hom.; μητρὶ φίλῃ χωόμενος [[κῆρ]] Hom.): [[εἰσόκε]] μοι φίλα γούνατ᾽ [[ὀρώρῃ]] Hom. доколе будут двигаться мои колени; φίλα εἵματα Hom. собственные (твои) одеяния; φ. [[πόνος]] Theocr. привычный труд;<br /><b class="num">4</b> [[любезный]], [[благосклонный]], [[радушный]] (ξεῖνοι Hom.): φίλα [[μήδεα]] Hom. дружеские советы - см. тж. [[φίλον]].
|elrutext=<b class="num">I</b> 3, редко 2 (ῐ, но у Hom. voc. φίλε in [[arsi]] с ῑ; voc. тж. [[φίλος]]; compar. φιλώτερος, [[φίλτερος]], [[φιλαίτερος]] - эп. [[φιλίων]]; superl. [[φίλτατος]], [[φιλαίτατος]], [[φίλιστος]])<br /><b class="num">1</b> [[любимый]], [[милый]], [[дорогой]] (τινί Hom.): φίλε κασίγνητε! Hom. милый брат!; ὦ φ., [[ἄντομαι]]! Eur. умоляю тебя, мой дорогой!; ὦ φίλα γυναικῶν! Eur. о, единственно любимая из женщин!;<br /><b class="num">2</b> [[приятный]], [[угодный]] (αἴ κέ περ [[ὔμμι]] [[φίλον]] καὶ ἡδὺ γένοιτο Hom.): εἰ τόδ᾽ [[αὐτῷ]] [[φίλον]] κεκλημένῳ Aesch. если ему нравится быть так именуемым; πυθόμενος, εἴ οἱ [[φίλον]] εἴη γνώμην ἀποδέκεσθαι Her. спросив, угодно ли ему будет принять совет; σοὶ δ᾽ ἔργα φίλ᾽ [[ἔστω]] μέτρια κοσμεῖν Hes. пусть будут тебе по сердцу размеренные труды, т. е. приучись делать все в свое время;<br /><b class="num">3</b> (у Hom., иногда у Pind. и Trag. - с эмоционально-подчеркнутым оттенком близости) [[родной]], [[собственный]], [[свой]] ([[πατήρ]] Hom.; μητρὶ φίλῃ χωόμενος [[κῆρ]] Hom.): [[εἰσόκε]] μοι φίλα γούνατ᾽ [[ὀρώρῃ]] Hom. доколе будут двигаться мои колени; φίλα εἵματα Hom. собственные (твои) одеяния; φ. [[πόνος]] Theocr. привычный труд;<br /><b class="num">4</b> [[любезный]], [[благосклонный]], [[радушный]] (ξεῖνοι Hom.): φίλα [[μήδεα]] Hom. дружеские советы - см. тж. [[φίλον]].<br /><b class="num">II</b> ὁ<br /><b class="num">1</b> [[друг]], [[приятель]] Hom., Trag. etc.: φίλοι καὶ πολέμιοι Xen. друзья и враги; ὡς φ. καὶ [[σύμμαχος]] Dem. в качестве друга и союзника;<br /><b class="num">2</b> [[любитель]], [[поклонник]] (ἀληθείας, δικαιοσύνης, ἀνδρίας Plat.).
}}
}}
{{mdlsj
{{mdlsj
Line 48: Line 48:
{{mantoulidis
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[ἀγαπητός]]). Σκοτεινή ἡ [[ἐτυμολογία]] του. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[φίλως]], [[φιλέω]] -ῶ, [[φιλία]], [[φιλικός]], [[φίλιος]], [[φιλιόω]] -ῶ, [[φιλίωσις]], συμφιλίωσις, [[φιλιωτής]], [[φιλότης]], καί τά σύνθ.: [[φιλάνθρωπος]], [[φιλανθρωπία]], [[φίλιππος]], [[φιλόδοξος]], [[φιλόκαλος]], [[φιλοκίνδυνος]], [[φιλόλογος]], [[φιλομαθής]], [[φιλόνικος]] καί [[φιλόνεικος]], φιλονικῶ, [[φιλονικία]], [[φιλοπαίγμων]], [[φιλοπόλεμος]], [[φιλόπονος]], [[φιλόσοφος]], [[φιλοσοφία]], φιλοσοφῶ, [[φιλόστοργος]], φιλοτεχνῶ, [[φιλότιμος]], [[φιλόφρων]], [[φιλοφροσύνη]], [[φιλόψυχος]].
|mantxt=(=[[ἀγαπητός]]). Σκοτεινή ἡ [[ἐτυμολογία]] του. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[φίλως]], [[φιλέω]] -ῶ, [[φιλία]], [[φιλικός]], [[φίλιος]], [[φιλιόω]] -ῶ, [[φιλίωσις]], συμφιλίωσις, [[φιλιωτής]], [[φιλότης]], καί τά σύνθ.: [[φιλάνθρωπος]], [[φιλανθρωπία]], [[φίλιππος]], [[φιλόδοξος]], [[φιλόκαλος]], [[φιλοκίνδυνος]], [[φιλόλογος]], [[φιλομαθής]], [[φιλόνικος]] καί [[φιλόνεικος]], φιλονικῶ, [[φιλονικία]], [[φιλοπαίγμων]], [[φιλοπόλεμος]], [[φιλόπονος]], [[φιλόσοφος]], [[φιλοσοφία]], φιλοσοφῶ, [[φιλόστοργος]], φιλοτεχνῶ, [[φιλότιμος]], [[φιλόφρων]], [[φιλοφροσύνη]], [[φιλόψυχος]].
}}
{{lxth
|lthtxt=''[[amicus]]'', [[friend]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.28.3/ 1.28.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.35.5/ 1.35.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.41.1/ 1.41.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%201.41.3/ 1.41.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%201.41.3/ 1.41.3][https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.43.2/ 1.43.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.44.1/ 1.44.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.47.3/ 1.47.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.50.1/ 1.50.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.57.2/ 1.57.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.69.6/ 1.69.6]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.71.4/ 1.71.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.75.4/ 1.75.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.126.5/ 1.126.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.136.2/ 1.136.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.137.3/ 1.137.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.17.1/ 2.17.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.40.4/ 2.40.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.51.5/ 2.51.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.72.1/ 2.72.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.9.1/ 3.9.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.32.2/ 3.32.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.54.2/ 3.54.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.70.2/ 3.70.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.70.6/ 3.70.6]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.75.1/ 3.75.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.111.4/ 3.111.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.20.3/ 4.20.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.46.5/ 4.46.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.63.2/ 4.63.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.66.2/ 4.66.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.73.4/ 4.73.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.74.2/ 4.74.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.78.4/ 4.78.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.120.3/ 4.120.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.9.5/ 5.9.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.30.4/ 5.30.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.36.1/ 5.36.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.37.1/ 5.37.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%205.37.3/ 5.37.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.4.1/ 5.4.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.38.3/ 5.38.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.46.1/ 5.46.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.82.3/ 5.82.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.94.1/ 5.94.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.112.3/ 5.112.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.12.1/ 6.12.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.21.1/ 6.21.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.47.1/ 6.47.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.48.1/ 6.48.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.50.4/ 6.50.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.74.1/ 6.74.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.79.1/ 6.79.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.80.2/ 6.80.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.83.4/ 6.83.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.84.3/ 6.84.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.85.1/ 6.85.1],<br><i>Ibid. bis.</i> <i>in the same place twice</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%206.91.4/ 6.91.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%206.92.3/ 6.92.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%206.92.5/ 6.92.5]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.1.4/ 7.1.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.33.6/ 7.33.6]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.44.7/ 7.44.7], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.47.2/ 8.47.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.48.1/ 8.48.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%208.48.2/ 8.48.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.4.1/ 8.4.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.49.1/ 8.49.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.50.2/ 8.50.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.52.1/ 8.52.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.65.2/ 8.65.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.108.1/ 8.108.1]. [<i>praeterea vulgo</i> <i>moreover in the common texts</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.41.3/ 5.41.3], <i>ubi nunc</i> <i>where now</i> φίλιον.]<br>SUP. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.57.3/ 3.57.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.59.2/ 3.59.2].
}}
}}
{{trml
{{trml
|trtx====[[friend]]===
|trtx====[[friend]]===
Abron: damvo; Acehnese: rakan; Afar: kataysa; Afrikaans: vriend, vriendin; Albanian: mik; Aleut: agiitaadax; Alutor: тумгытум; American Sign Language: FRIEND; Amharic: ጓደኛ, ወዳጅ; Arabic: صَدِيق‎, صَدِيقَة‎, صَاحِب‎, صَاحِبَة‎; Egyptian Arabic: صاحب‎; Gulf Arabic: رفيج‎, ربع‎; Aragonese: amigo; Archi: дос; Armenian: ընկեր, բարեկամ; Assamese: বন্ধু, বান্ধৱী, লগৰ, লগৰীয়া, সখী; Assyrian Neo-Aramaic: ܚܲܒ݂ܪܵܐ‎, ܚܲܒ݂ܸܪܬܵܐ‎; Asturian: amigu, amiga; Avar: гьудул; Aymara: masi; Azerbaijani: dost; Baluchi: دوست‎; Bashkir: дуҫ; Basque: lagun; Bats: მეგობარ; Belarusian: сябар, сяброўка, друг, прыяцель, прыяцелька, падруга; Bengali: বন্ধু, বান্ধবী, দোস্ত; Bulgarian: приятел, приятелка; Burmese: သူငယ်ချင်း, မိတ်ဆွေ, သင်္ဂဟ, မိတ်; Buryat: нүхэр; Catalan: amic, amiga; Cebuano: higala; Central Atlas Tamazight: ⴰⵎⴷⴷⴰⴽⴽⵯⵍ; Central Melanau: sakai; Chamicuro: ameko, kumpali; Chechen: доттагӏ; Cherokee: ᎣᎩᎾᎵᎢ; Chichewa: mnza; Chinese Cantonese: 朋友, 友人; Dungan: пын-ю, ляншу, дос; Gan: 朋友; Hakka: 朋友; Jin: 朋友; Mandarin: 朋友, 友人; Min Dong: 朋友; Min Nan: 朋友, 友人; Wu: 朋友); Chuvash: тус; Cimbrian: bròint; Coptic: ϣⲫⲏⲣ, ϣⲃⲏⲣ; Crimean Tatar: dost, arqadaş; Czech: přítel, kamarád, přítelkyně, kamarádka; Dalmatian: amaic, amaica; Danish: ven, veninde, kammerat, kammeratinde; Dhivehi: ރަތތެހި‎; Dolgan: атас; Dongxiang: dosi, anda; Dutch: [[vriend]], [[vriendje]], [[vriendin]], [[vriendinnetje]], [[maatje]]; Elfdalian: wenn, weninna; Erzya: оя, ялга; Esperanto: amiko, amikiĉo, amikino; Estonian: sõber; Evenki: гирки, анда; Ewe: velia; Extremaduran: collazu; Faroese: vinur; Finnish: ystävä, kaveri, frendi, ystävätär, ystäväinen; French: [[ami]], [[copain]], [[amie copine]],; Friulian: amì, amie; Gagauz: arkadaş, dost; Galician: amigo, amiga; Gallurese: amicu; Georgian: მეგობარი, მოყვარე, ტოლი, არიფი, ნაცნობი, თვისტომი, ძმაკაცი, ამხანაგი; German: [[Freund]], [[Kumpel]], [[Kamerad]], [[Freundin]], [[Kumpelin]], [[Kumpeline]], [[Kameradin]]; Alemannic German: Fründ; Old High German: wini; Gothic: 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐍃, 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐌹; Greek: [[φίλος]], [[φίλη]]; Ancient Greek: [[φίλος]]; Greenlandic: ikinngut; Guaraní: angirũ; Gujarati: દોસ્ત, મિત્ર; Haitian Creole: zanmi; Hausa: aboki, ƙawa; Hawaiian: hoaloha, hoa; Hebrew: יָדִיד‎; Hindi: दोस्त, मित्र, साथी, सखा, यार, मीत, हबीब, सहेली; Hungarian: barát, pajtás, haver, cimbora; Hunsrik: Freind, Amigo, Freindin, Amiga; Icelandic: vinur, vinkona, vinstúlka; Ido: amiko, amikulo, amikino; Igbo: enyi; Ilocano: gayyem; Indonesian: teman, sahabat, kawan, sobat, rekan; Ingush: доттагӏа; Interlingua: amico; Irish: cara; Isnag: xayyam; Italian: [[amico]], [[amica]]; Japanese: 友達, 友人, 朋友; Jarawa: mahema, mitaǰəle; Javanese: kanca, mitra; Kabuverdianu: amigu, amige; Kabyle: amdakkel; Kalmyk: иньг, үр; Kannada: ಮಿತ್ರ, ಸ್ನೇಹಿತ; Kapampangan: kaluguran; Karachay-Balkar: нёгер, шох, шуёх; Karelian: ystävy, ristivelli; Kashubian: przëcél; Kazakh: дос; Khakas: нанӌы; Khmer: មិត្ត, ពួកម៉ាក, ភឿន; Kikuyu: mũrata Komi-Permyak: ёрт, друг; Korean: 친구(親舊), 동무, 벗; Krio: padi; Kumyk: дост, ювукъ, ёлдаш, къурдаш; Kurdish Central Kurdish: ھەڤاڵ‎, دۆست‎, یار‎; Northern Kurdish: heval, dost, yar, hevrê; Kyrgyz: дос; Laboya: ole, oda; Lao: ສັມພັດຕະ, ໝູ່, ມິດ, ເພື່ອນ, ສະຂະ, ສະຫາຍ, ສະຫາຽ, ສ່ຽວ; Latgalian: draugs; Latin: [[amicus]], [[amica]]; Latvian: draugs, draudzene; Lezgi: дуст; Lingala: moninga; Lithuanian: draugas; Lombard: amis; Louisiana Creole French: zami, lami, ami, boug, nèg, padna; Low German: Fründ, Fründin; Middle Low German: Fründinne; Luhya: omusale; Luxembourgish: Frënd, Frëndin; Lü: ᦉᦠᦻ; Macedonian: пријател, пријателка; Malay: kawan, handai, rakan, taulan, sahabat, member, teman; Malayalam: കൂട്ടുകാരൻ, കൂട്ടുകാരി, സുഹൃത്ത്, സ്നേഹിതന്‍, തോഴൻ; Maltese: ħabib; Manchu: ᡤᡠᠴᡠ, ᠠᠨᡩᠠ; Manx: carrey; Marathi: बंधु, मित्र; Maricopa: naw; Middle English: frend; Mirandese: amigo, amio; Mongolian Cyrillic: найз, нөхөр; Navajo: akʼis,; Nepali: मित्र, साथी; North Frisian: frün, waane; frinj, Frinj; Northern Sami: verdde, ustit; Northern Thai: ᨻᩮᩥ᩠᩵ᨶ; Norwegian Bokmål: venn, venninne; Occitan: amic, amiga; Old Church Slavonic Cyrillic: приꙗтєль, дроугъ; Glagolitic: ⱂⱃⰹⱑⱅⰵⰾⱐ; Old East Slavic: приꙗтель; Old English: frēond; Old Irish: cara; Old Norse: vinr; Old Occitan: amic; Oriya: ମିତ, ସଖା, ସାଙ୍ଗ; Oromo: michuu; Ossetian: хӕлар, лымӕн, ӕрдхорд, ӕмбал; Ottoman Turkish: ارقداش‎, دوست‎, احباب‎; Pali: mitta or; Pangasinan: kaaro; Pashto: دوست‎; Persian: دوست‎, رفیق‎, یار‎; Pitjantjatjara: iṉa; Plains Apache: ch'ąą; Plautdietsch: Frint; Polish: przyjaciel, przyjaciółka, druh; Portuguese: [[amigo]], [[amiga]]; Proto-Norse: ᚹᛁᚾᛁᛉ; Punjabi: ਮਿੱਤਰ; Quechua: atillcha, masi, kumpa, amigu, amiga; Rajasthani: यार; Rapa Nui: garuhoa; Romani: amal, amalni; Romanian: amic, amică, prieten, prietenă; Romansch: ami, amia; Russian: [[друг]], [[подруга]], [[приятель]], [[приятельница]], [[товарищ]]; Rusyn: приятель, пайташ; Rwanda-Rundi: inshuti 9/10, umu-gēnzi; Sanskrit: सखि, सुहृद, मित्र; Sardinian Campidanese: amigu; Logudorese: amigu; Sassarese: amiggu; Scottish Gaelic: caraid, bancharaid; Serbo-Croatian Cyrillic: друг, дру̀га̄р, друга̀рица, при̏јатељ, пријатѐљица, френд, френдица; Roman: drug, drùgār, drugàrica, prȉjatelj, prijatèljica, frend, frendica; Shan: တႆးၵေႃႉ, ပိူၼ်ႈ; Shor: нанчы, арғыш; Sicilian: amicu; Sindhi: سکو‎, يار‎, حبيب‎, دوست‎; Sinhalese: මිතුරා; Slovak: priateľ, priateľka, kamarát, kamarátka; Slovene: prijatelj, prijateljica; Somali: saaxiib, saaxiibad; Sorbian Lower Sorbian: pśijaśel, pśijaśelka; Upper Sorbian: přećel; Sotho: motswalle; Spanish: [[amigo]], [[amiga]]; Sundanese: batur, rencang; Svan: აფხნეგ; Swahili: rafiki; Swedish: kamrat, vän, väninna; Tagalog: kaibigan; Tajik: дӯст, ҷӯра, рафиқ; Talysh Asalemi: رفق‎; Tamil: நண்பன், தோழன்; Taos: púyena; Tatar: дус, әшнә, аркадаш; Telugu: స్నేహితుడు, మిత్రుడు, స్నేహితురాలు, మిత్రురాలు; Thai: เพื่อน, สหาย, มิตร, เกลอ; Tibetan: གྲོགས་པོ, མཛའ་བཤེས; Tigrinya: ዓርኪ, መሓዛ; Tocharian B: waṣamo; Tok Pisin: pren; Turkish: arkadaş, dost, ahbap, tomdaş; Turkmen: dost, jora; Tuvan: өңнүк; Udmurt: эш; Ugaritic: 𐎈𐎁𐎗, 𐎗𐎓; Ukrainian: друг, приятель, подруга, подруга, приятелька; Urdu: دوست‎, متر‎; Uyghur: دوست‎, ئاداش‎, ئاغىنە‎, ئۈلپەت‎; Uzbek: doʻst, joʻra, rafiq; Venetian: amigo; Vietnamese: người bạn, bạn; Vilamovian: frajnd, frajndyn; Volapük: flen; Votic: sõbra; Waray-Waray: sangkay; Welsh: ffrind, cyfaill; West Frisian: freon; Western Apache: -dekee, chʼoondé; White Hmong: phooj ywg; Winnebago: hicakoro; Yakut: доҕор, атас; Yiddish: פֿרײַנד‎, פֿרײַנדין‎, חבֿר‎; Yoruba: ọ̀rẹ́; Yup'ik: aiparnaarraq; Zazaki: ombaz, embaz; Zhuang: baengzyoux, baengz, youxdoix
Abron: damvo; Acehnese: rakan; Afar: kataysa; Afrikaans: vriend, vriendin; Albanian: mik; Aleut: agiitaadax; Alutor: тумгытум; American Sign Language: FRIEND; Amharic: ጓደኛ, ወዳጅ; Arabic: صَدِيق‎, صَدِيقَة‎, صَاحِب‎, صَاحِبَة‎; Egyptian Arabic: صاحب‎; Gulf Arabic: رفيج‎, ربع‎; Aragonese: amigo; Archi: дос; Armenian: ընկեր, բարեկամ; Assamese: বন্ধু, বান্ধৱী, লগৰ, লগৰীয়া, সখী; Assyrian Neo-Aramaic: ܚܲܒ݂ܪܵܐ‎, ܚܲܒ݂ܸܪܬܵܐ‎; Asturian: amigu, amiga; Avar: гьудул; Aymara: masi; Azerbaijani: dost; Baluchi: دوست‎; Bashkir: дуҫ; Basque: lagun; Bats: მეგობარ; Belarusian: сябар, сяброўка, друг, прыяцель, прыяцелька, падруга; Bengali: বন্ধু, বান্ধবী, দোস্ত; Bulgarian: приятел, приятелка; Burmese: သူငယ်ချင်း, မိတ်ဆွေ, သင်္ဂဟ, မိတ်; Buryat: нүхэр; Catalan: amic, amiga; Cebuano: higala; Central Atlas Tamazight: ⴰⵎⴷⴷⴰⴽⴽⵯⵍ; Central Melanau: sakai; Chamicuro: ameko, kumpali; Chechen: доттагӏ; Cherokee: ᎣᎩᎾᎵᎢ; Chichewa: mnza; Chinese Cantonese: 朋友, 友人; Dungan: пын-ю, ляншу, дос; Gan: 朋友; Hakka: 朋友; Jin: 朋友; Mandarin: 朋友, 友人; Min Dong: 朋友; Min Nan: 朋友, 友人; Wu: 朋友); Chuvash: тус; Cimbrian: bròint; Coptic: ϣⲫⲏⲣ, ϣⲃⲏⲣ; Crimean Tatar: dost, arqadaş; Czech: přítel, kamarád, přítelkyně, kamarádka; Dalmatian: amaic, amaica; Danish: ven, veninde, kammerat, kammeratinde; Dhivehi: ރަތތެހި‎; Dolgan: атас; Dongxiang: dosi, anda; Dutch: [[vriend]], [[vriendje]], [[vriendin]], [[vriendinnetje]], [[maatje]]; Elfdalian: wenn, weninna; Erzya: оя, ялга; Esperanto: amiko, amikiĉo, amikino; Estonian: sõber; Evenki: гирки, анда; Ewe: velia; Extremaduran: collazu; Faroese: vinur; Finnish: ystävä, kaveri, frendi, ystävätär, ystäväinen; French: [[ami]], [[copain]], [[amie copine]]; Friulian: amì, amie; Gagauz: arkadaş, dost; Galician: amigo, amiga; Gallurese: amicu; Georgian: მეგობარი, მოყვარე, ტოლი, არიფი, ნაცნობი, თვისტომი, ძმაკაცი, ამხანაგი; German: [[Freund]], [[Kumpel]], [[Kamerad]], [[Freundin]], [[Kumpelin]], [[Kumpeline]], [[Kameradin]]; Alemannic German: Fründ; Old High German: wini; Gothic: 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐍃, 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐌹; Greek: [[φίλος]], [[φίλη]]; Ancient Greek: [[φίλος]]; Greenlandic: ikinngut; Guaraní: angirũ; Gujarati: દોસ્ત, મિત્ર; Haitian Creole: zanmi; Hausa: aboki, ƙawa; Hawaiian: hoaloha, hoa; Hebrew: יָדִיד‎; Hindi: दोस्त, मित्र, साथी, सखा, यार, मीत, हबीब, सहेली; Hungarian: barát, pajtás, haver, cimbora; Hunsrik: Freind, Amigo, Freindin, Amiga; Icelandic: vinur, vinkona, vinstúlka; Ido: amiko, amikulo, amikino; Igbo: enyi; Ilocano: gayyem; Indonesian: teman, sahabat, kawan, sobat, rekan; Ingush: доттагӏа; Interlingua: amico; Irish: cara; Isnag: xayyam; Italian: [[amico]], [[amica]]; Japanese: 友達, 友人, 朋友; Jarawa: mahema, mitaǰəle; Javanese: kanca, mitra; Kabuverdianu: amigu, amige; Kabyle: amdakkel; Kalmyk: иньг, үр; Kannada: ಮಿತ್ರ, ಸ್ನೇಹಿತ; Kapampangan: kaluguran; Karachay-Balkar: нёгер, шох, шуёх; Karelian: ystävy, ristivelli; Kashubian: przëcél; Kazakh: дос; Khakas: нанӌы; Khmer: មិត្ត, ពួកម៉ាក, ភឿន; Kikuyu: mũrata Komi-Permyak: ёрт, друг; Korean: 친구(親舊), 동무, 벗; Krio: padi; Kumyk: дост, ювукъ, ёлдаш, къурдаш; Kurdish Central Kurdish: ھەڤاڵ‎, دۆست‎, یار‎; Northern Kurdish: heval, dost, yar, hevrê; Kyrgyz: дос; Laboya: ole, oda; Lao: ສັມພັດຕະ, ໝູ່, ມິດ, ເພື່ອນ, ສະຂະ, ສະຫາຍ, ສະຫາຽ, ສ່ຽວ; Latgalian: draugs; Latin: [[amicus]], [[amica]]; Latvian: draugs, draudzene; Lezgi: дуст; Lingala: moninga; Lithuanian: draugas; Lombard: amis; Louisiana Creole French: zami, lami, ami, boug, nèg, padna; Low German: Fründ, Fründin; Middle Low German: Fründinne; Luhya: omusale; Luxembourgish: Frënd, Frëndin; Lü: ᦉᦠᦻ; Macedonian: пријател, пријателка; Malay: kawan, handai, rakan, taulan, sahabat, member, teman; Malayalam: കൂട്ടുകാരൻ, കൂട്ടുകാരി, സുഹൃത്ത്, സ്നേഹിതന്‍, തോഴൻ; Maltese: ħabib; Manchu: ᡤᡠᠴᡠ, ᠠᠨᡩᠠ; Manx: carrey; Marathi: बंधु, मित्र; Maricopa: naw; Middle English: frend; Mirandese: amigo, amio; Mongolian Cyrillic: найз, нөхөр; Navajo: akʼis; Nepali: मित्र, साथी; North Frisian: frün, waane; frinj, Frinj; Northern Sami: verdde, ustit; Northern Thai: ᨻᩮᩥ᩠᩵ᨶ; Norwegian Bokmål: venn, venninne; Occitan: amic, amiga; Old Church Slavonic Cyrillic: приꙗтєль, дроугъ; Glagolitic: ⱂⱃⰹⱑⱅⰵⰾⱐ; Old East Slavic: приꙗтель; Old English: frēond; Old Irish: cara; Old Norse: vinr; Old Occitan: amic; Oriya: ମିତ, ସଖା, ସାଙ୍ଗ; Oromo: michuu; Ossetian: хӕлар, лымӕн, ӕрдхорд, ӕмбал; Ottoman Turkish: ارقداش‎, دوست‎, احباب‎; Pali: mitta or; Pangasinan: kaaro; Pashto: دوست‎; Persian: دوست‎, رفیق‎, یار‎; Pitjantjatjara: iṉa; Plains Apache: ch'ąą; Plautdietsch: Frint; Polish: przyjaciel, przyjaciółka, druh; Portuguese: [[amigo]], [[amiga]]; Proto-Norse: ᚹᛁᚾᛁᛉ; Punjabi: ਮਿੱਤਰ; Quechua: atillcha, masi, kumpa, amigu, amiga; Rajasthani: यार; Rapa Nui: garuhoa; Romani: amal, amalni; Romanian: amic, amică, prieten, prietenă; Romansch: ami, amia; Russian: [[друг]], [[подруга]], [[приятель]], [[приятельница]], [[товарищ]]; Rusyn: приятель, пайташ; Rwanda-Rundi: inshuti 9/10, umu-gēnzi; Sanskrit: सखि, सुहृद, मित्र; Sardinian Campidanese: amigu; Logudorese: amigu; Sassarese: amiggu; Scottish Gaelic: caraid, bancharaid; Serbo-Croatian Cyrillic: друг, дру̀га̄р, друга̀рица, при̏јатељ, пријатѐљица, френд, френдица; Roman: drug, drùgār, drugàrica, prȉjatelj, prijatèljica, frend, frendica; Shan: တႆးၵေႃႉ, ပိူၼ်ႈ; Shor: нанчы, арғыш; Sicilian: amicu; Sindhi: سکو‎, يار‎, حبيب‎, دوست‎; Sinhalese: මිතුරා; Slovak: priateľ, priateľka, kamarát, kamarátka; Slovene: prijatelj, prijateljica; Somali: saaxiib, saaxiibad; Sorbian Lower Sorbian: pśijaśel, pśijaśelka; Upper Sorbian: přećel; Sotho: motswalle; Spanish: [[amigo]], [[amiga]]; Sundanese: batur, rencang; Svan: აფხნეგ; Swahili: rafiki; Swedish: kamrat, vän, väninna; Tagalog: kaibigan; Tajik: дӯст, ҷӯра, рафиқ; Talysh Asalemi: رفق‎; Tamil: நண்பன், தோழன்; Taos: púyena; Tatar: дус, әшнә, аркадаш; Telugu: స్నేహితుడు, మిత్రుడు, స్నేహితురాలు, మిత్రురాలు; Thai: เพื่อน, สหาย, มิตร, เกลอ; Tibetan: གྲོགས་པོ, མཛའ་བཤེས; Tigrinya: ዓርኪ, መሓዛ; Tocharian B: waṣamo; Tok Pisin: pren; Turkish: arkadaş, dost, ahbap, tomdaş; Turkmen: dost, jora; Tuvan: өңнүк; Udmurt: эш; Ugaritic: 𐎈𐎁𐎗, 𐎗𐎓; Ukrainian: друг, приятель, подруга, подруга, приятелька; Urdu: دوست‎, متر‎; Uyghur: دوست‎, ئاداش‎, ئاغىنە‎, ئۈلپەت‎; Uzbek: doʻst, joʻra, rafiq; Venetian: amigo; Vietnamese: người bạn, bạn; Vilamovian: frajnd, frajndyn; Volapük: flen; Votic: sõbra; Waray-Waray: sangkay; Welsh: ffrind, cyfaill; West Frisian: freon; Western Apache: -dekee, chʼoondé; White Hmong: phooj ywg; Winnebago: hicakoro; Yakut: доҕор, атас; Yiddish: פֿרײַנד‎, פֿרײַנדין‎, חבֿר‎; Yoruba: ọ̀rẹ́; Yup'ik: aiparnaarraq; Zazaki: ombaz, embaz; Zhuang: baengzyoux, baengz, youxdoix
===[[welcome]]===
===[[welcome]]===
Armenian: ցանկալի, հաճելի, սպասված; Asturian: bienveníu; Basque: ongi etorri; Bengali: এস্তেকবাল; Bulgarian: желан, добре дошъл; Catalan: benvingut; Corsican: benvenutu,benvenuta; Czech: vítaný; Danish: velkommen, kærkommen; Dutch: [[welkom]], [[welkome]], [[graag gezien]]; Esperanto: bonvena; Finnish: tervetullut; French: [[bienvenu]]; Galician: benvido, benvindo; German: [[willkommen]]; Greek: [[ευπρόσδεκτος]]; Ancient Greek: [[ἀποδεκτός]], [[ἀσπάσιος]], [[ἀσπαστός]], [[δεκτός]], [[δόκιμος]], [[ἐρατεινός]], [[εὐάρεστος]], [[κλητός]], [[φίλος]]; Hebrew: ברוך הבא‎; Hungarian: szívesen látott, kellemes; Icelandic: velkominn; Indonesian: selamat datang; Interlingua: benvenite; Italian: [[benvenuto]]; Japanese: 歓迎すべき; Korean: 환영; Kwak'wala: ǥilakas'la; Latin: [[volens]], [[acceptus]], [[amicus]]; Macedonian: добредојден; Maltese: merħba; Norman: byinvenûn, beinv'nu; Norwegian Bokmål: kjærkommen, velkommen; Nynorsk: kjærkommen, kjærkomen, velkomen, velkommen; Occitan: benvengut; Polish: mile widziany; Portuguese: [[bem-vindo]]; Romanian: binevenit; Russian: [[желанный]]; Scots: walcum; Serbo-Croatian: željan, željna, željni, željno, poželjan, poželjna, poželjni, poželjno; Slovene: dobrodošel, dobrodošla; Sorbian Lower Sorbian: witany; Spanish: [[bienvenido]], [[agradable]]; Swedish: välkommen; Tagalog: mabuhay; Thai: ยินดีต้อนรับ; Tigrinya: እንቋዕ ብደሐን መጻእካ, እንቋዕ ብደሐን መጻእኪ, እንቋዕ ብደሓን መጻእኩም, እንቋዕ ብደሓን መጻእክን; Turkish: hoş geldiniz, hoş geldin sg; Vietnamese: được hoan nghênh; Volapük: vekömik, benokömö; Welsh: i'w groesawu, i 'w chroesawu, i 'w croesawu; West Frisian: wolkom
Armenian: ցանկալի, հաճելի, սպասված; Asturian: bienveníu; Basque: ongi etorri; Bengali: এস্তেকবাল; Bulgarian: желан, добре дошъл; Catalan: benvingut; Corsican: benvenutu,benvenuta; Czech: vítaný; Danish: velkommen, kærkommen; Dutch: [[welkom]], [[welkome]], [[graag gezien]]; Esperanto: bonvena; Finnish: tervetullut; French: [[bienvenu]]; Galician: benvido, benvindo; German: [[willkommen]]; Greek: [[ευπρόσδεκτος]]; Ancient Greek: [[ἀποδεκτός]], [[ἀσπάσιος]], [[ἀσπαστός]], [[δεκτός]], [[δόκιμος]], [[ἐρατεινός]], [[εὐάρεστος]], [[κλητός]], [[φίλος]]; Hebrew: ברוך הבא‎; Hungarian: szívesen látott, kellemes; Icelandic: velkominn; Indonesian: selamat datang; Interlingua: benvenite; Italian: [[benvenuto]]; Japanese: 歓迎すべき; Korean: 환영; Kwak'wala: ǥilakas'la; Latin: [[volens]], [[acceptus]], [[amicus]]; Macedonian: добредојден; Maltese: merħba; Norman: byinvenûn, beinv'nu; Norwegian Bokmål: kjærkommen, velkommen; Nynorsk: kjærkommen, kjærkomen, velkomen, velkommen; Occitan: benvengut; Polish: mile widziany; Portuguese: [[bem-vindo]]; Romanian: binevenit; Russian: [[желанный]]; Scots: walcum; Serbo-Croatian: željan, željna, željni, željno, poželjan, poželjna, poželjni, poželjno; Slovene: dobrodošel, dobrodošla; Sorbian Lower Sorbian: witany; Spanish: [[bienvenido]], [[agradable]]; Swedish: välkommen; Tagalog: mabuhay; Thai: ยินดีต้อนรับ; Tigrinya: እንቋዕ ብደሐን መጻእካ, እንቋዕ ብደሐን መጻእኪ, እንቋዕ ብደሓን መጻእኩም, እንቋዕ ብደሓን መጻእክን; Turkish: hoş geldiniz, hoş geldin sg; Vietnamese: được hoan nghênh; Volapük: vekömik, benokömö; Welsh: i'w groesawu, i 'w chroesawu, i 'w croesawu; West Frisian: wolkom
===[[beloved]]===
===[[beloved]]===
Arabic: مَحْبُوب‎, مَحْبُوبَة‎, أَحِبَّاء‎; Bulgarian: обичан, любим; Catalan: estimat, estimada; Chinese Mandarin: 親愛的/亲爱的, 心愛的/心爱的, 鍾愛的/钟爱的; Czech: milovaný; Dutch: [[geliefd]], [[bemind]], [[welbemind]], [[lief]]; Esperanto: amata; Faliscan: caro; Finnish: rakastettu, rakas; French: [[bien-aimé]], [[chéri]]; Georgian: შეყვარებული, საყვარელი; German: [[beliebt]], [[geliebt]]; Gothic: 𐌻𐌹𐌿𐍆𐍃; Greek: [[αγαπημένος]]; Ancient Greek: [[ἀγαπατός]], [[ἀγαπητός]], [[ἐράσμιος]], [[ἐραστός]], [[ἐρατός]], [[ἐρώμενον]], [[ἐρωώμενον]], [[εὐφιλής]], [[προσφιλής]], [[φίλιος]], [[φίλος]]; Hebrew: אהוב‎; Hungarian: szeretett; Irish: maoineach, muirneach; Italian: [[amato]], [[carissimo]], [[squisito]]; Japanese: 最愛, 愛しい, 恋しい, 親愛なる; Korean: 사랑하는; Kurdish Central Kurdish: خۆشەویست‎, نازدار‎; Latin: [[carus]]; Latvian: mīļots, mīļota; Lithuanian: mylimas, mylima; Macedonian: возљубен, сакан, љубен; Malayalam: പ്രിയപ്പെട്ട; Maori: hokoi; Norwegian Bokmål: elsket; Persian: معشوق‎, دلدار‎, دلبر‎, یار‎, جانان‎, نگار‎, محبوب‎, عزیز‎, معشوقه‎; Plautdietsch: leef, * Plautdietsch: beleeft; Polish: ukochany, umiłowany; Portuguese: [[amado]]; Romanian: iubit, iubită; Russian: [[возлюбленный]], [[любимый]], [[желанный]]; Scottish Gaelic: gràdhach, gràdhaichte, ionmhainn; Spanish: [[amado]], [[querido]], [[bienamado]], [[dilecto]]; Swedish: älskad; Telugu: ప్రియమైన; Tocharian B: laraṣke, lāre, ṣarya; Vietnamese: yêu quý, yêu dấu
Arabic: مَحْبُوب‎, مَحْبُوبَة‎, أَحِبَّاء‎; Bulgarian: обичан, любим; Catalan: estimat, estimada; Chinese Mandarin: 親愛的/亲爱的, 心愛的/心爱的, 鍾愛的/钟爱的; Czech: milovaný; Dutch: [[geliefd]], [[bemind]], [[welbemind]], [[lief]]; Esperanto: amata; Faliscan: caro; Finnish: rakastettu, rakas; French: [[bien-aimé]], [[chéri]]; Georgian: შეყვარებული, საყვარელი; German: [[beliebt]], [[geliebt]]; Gothic: 𐌻𐌹𐌿𐍆𐍃; Greek: [[αγαπημένος]]; Ancient Greek: [[ἀγαπατός]], [[ἀγαπητός]], [[ἐράσμιος]], [[ἐραστός]], [[ἐρατός]], [[ἐρώμενος]], [[εὐφιλής]], [[προσφιλής]], [[φίλιος]], [[φίλος]]; Hebrew: אהוב‎; Hungarian: szeretett; Irish: maoineach, muirneach; Italian: [[amato]], [[carissimo]], [[squisito]]; Japanese: 最愛, 愛しい, 恋しい, 親愛なる; Korean: 사랑하는; Kurdish Central Kurdish: خۆشەویست‎, نازدار‎; Latin: [[carus]]; Latvian: mīļots, mīļota; Lithuanian: mylimas, mylima; Macedonian: возљубен, сакан, љубен; Malayalam: പ്രിയപ്പെട്ട; Maori: hokoi; Norwegian Bokmål: elsket; Persian: معشوق‎, دلدار‎, دلبر‎, یار‎, جانان‎, نگار‎, محبوب‎, عزیز‎, معشوقه‎; Plautdietsch: leef, * Plautdietsch: beleeft; Polish: ukochany, umiłowany; Portuguese: [[amado]]; Romanian: iubit, iubită; Russian: [[возлюбленный]], [[любимый]], [[желанный]]; Scottish Gaelic: gràdhach, gràdhaichte, ionmhainn; Spanish: [[amado]], [[querido]], [[bienamado]], [[dilecto]]; Swedish: älskad; Telugu: ప్రియమైన; Tocharian B: laraṣke, lāre, ṣarya; Vietnamese: yêu quý, yêu dấu
}}
}}