τάφρος: Difference between revisions

|Definition=ἡ, [[ditch]], [[trench]], freq. in Il. (once in Od., 21.120); τάφρον ὀρύξομεν Il.7.341, cf. ''IG''12.94.21,34, Th.2.78, al.; <b class="b3">ἀμφὶ δὲ τάφρον ἤλασαν</b> drew a [[trench]], Il.7.449, cf. [[Herodotus|Hdt.]]4.3, Alcid.''Od.''5, etc.; <b class="b3">τάφρων ὕπερ</b> [[over the trenches]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1279, cf. Aen.Tact.37.3, al., ''OGI''90.24 (Rosetta, ii B.C.); [[irrigation ditch]], PHal.1.97, al., ''PSI''6.597.5 (both iii B.C.): it is sometimes found as masc. in codd., e.g. Ph.''Bel.'' 99.43 (cod. V), [[Diodorus Siculus|D.S.]]22.10.5; but [[βαθύ]]ν is Ep. for βαθεῖαν in Call.''Del.'' 37: Dor. [[τράφος]] ''Tab.Heracl.''1.130, 2.51.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1075.png Seite 1075]] ἡ, der [[Graben]], Hom. u. Folgde; τάφρον ὀρύσσειν, Il. 7, 341. 440; τάφρον ἤλασαν, 449. 9, 349; Soph. Ai. 1258; Eur. oft, auch τύμβου τάφρον ἐς κοίλην, Hec. 900; διαπηδᾶν τάφρον, Ar. Ach. 1141; u. in Prosa, Plat. ''Euthyphr.'' 4 c Critia. 118 c, u. Folgde überall; – Callim. soll das Wort auch als masc. gebraucht haben, wie es auch Alcidam. u. Apollod. 1, 8, 1 hat. – Es hängt mit [[θάπτω]], [[τάφος]], wie im Deutschen Grab u. Graben zusammen.

{{bailly

|btext=ου (ἡ) :<br />[[fosse]], [[fossé]].<br />'''Étymologie:''' [[θάπτω]].

{{elru

|elrutext='''τάφρος:''' ἡ [[ров]] (τάφρον ὀρύσσειν Hom. etc.; τάφρον διαπηδᾶν Arph.).

{{ls

|lstext='''τάφρος''': ἡ, (ἴδε [[θάπτω]]), ὡς καὶ νῦν, χάνδαξ, [[ὄρυγμα]], κοινῶς «χανδάκι», συχν. παρ’ Ὁμήρ. ([[μάλιστα]] ἐν Ἰλ.)· τάφρον ὀρύσσειν Ἰλ. Η. 341, κτλ.· τ. ἐλαύνειν, ὀρύσσειν τάφρον εἰς [[μῆκος]], [[αὐτόθι]] 450· οὕτω παρ’ Ἡροδ. 4. 3, καὶ τοῖς Ἀττ.· τάφρων ὕπερ, [[ὑπεράνω]] τῶν τάφρων, Σοφ. Αἴ. 1279· - τινὲς ἐκ τῶν [[λίαν]] μεταγενεστέρων συγγραφέων ἔχουσι τὴν λέξιν ὡς ἀρσ. γένους καὶ [[οὕτως]] εὑρίσκεται ἔν τινι Ἀντιγράφῳ τοῦ Ἀλκιδάμ. 184. 28· ἀλλὰ παρὰ Καλλ. εἰς Δῆλ. 37, βαθύν ἥλαο τάφρον, τὸ βαθὺν κεῖται Ἐπικῶς ἀντὶ βαθεῖαν, ὡς γίνεται [[συχνάκις]] ἐπὶ τοιούτων λέξεων. Ὁ παρὰ τοῖς νεωτέροις Ἕλλησι [[τύπος]] [[τράφος]] ἀπαντᾷ ἐν τοῖς Ἡρακλεωτ. Πίναι (Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 130., 5775. 51).

|mltxt=η, ΝΜΑ, και [[τράφος]], ὁ, Ν, και [[τράφος]], ἡ, ΜΑ<br />όρυγμα, [[χαντάκι]], το οποίο παλαιότερα περιέβαλλε για λόγους αμυντικούς τα [[κάστρα]] και τα οχυρά (α. «άνοιξαν [[γύρω]] [[γύρω]] μεγάλες τάφρους» β. «βαθεῖαν ὀρύξομεν [[ἐγγύθι]] τάφρον», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[τεκτονική]] [[τάφρος]]»<br /><b>γεωλ.</b> <b>βλ.</b> [[τεκτονικός]]<br />β) «ωκεάνια [[τάφρος]]»<br />(γεωλ.-ωκεαν.) [[κάθε]] επίμηκες, στενό και με απότομες πλευρές, [[βύθισμα]] του ωκεάνιου βυθού, στο οποίο υπάρχουν τα μεγαλύτερα ωκεάνια [[βάθη]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αρδευτικό [[αυλάκι]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «τάφρον [[ἐλαύνω]]» — [[σκάβω]] τάφρο [[κατά]] [[μήκος]] (<b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[τάφρος]] <span style="color: red;"><</span> θ. <i>ταφ</i>- του <i>θάπ</i>-<i>τω</i> <span style="color: red;">+</span> κατάλ. θηλ. -<i>ος</i> ([[πρβλ]]. [[νῆσος]]) και [[ένθημα]] -<i>ρ</i>-, που, [[κατά]] μία [[άποψη]], μπορεί να ανήκει στο θ. (<b>βλ.</b> και λ. [[θάπτω]]). Ο τ. [[τράφος]] (<i>ἡ</i>) <span style="color: red;"><</span> [[τάφρος]], με [[μετάθεση]] του -<i>ρ</i>-, ενώ ο νεοελλ. τ. [[τράφος]] (<i>ὁ</i>) <span style="color: red;"><</span> αρχ. [[τράφος]] (<i>ἡ</i>) με αναλογική [[αλλαγή]] γένους [[κατά]] τα σημασιολογικώς συγγενή [[λάκκος]], [[βόθρος]].

{{mdlsj

|mdlsjtxt=[[τάφρος]], ἡ, [[θάπτω]]<br />a [[ditch]], [[trench]], Hom., etc.; τάφρον ὀρύσσειν Il., etc.; τ. ἐλαύνειν to [[draw]] a [[trench]], Il.

|mantxt=ἡ (=[[χαντάκι]]). Ἀπό τό [[θάπτω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.