3,272,955
edits
στόμα: Difference between revisions
m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
|||
| (80 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=stoma | |Transliteration C=stoma | ||
|Beta Code=sto/ma | |Beta Code=sto/ma | ||
|Definition=τό, Aeol. στύμα | |Definition=τό, Aeol. [[στύμα]] Theoc.29.25; gen. στόματος, but<br><span class="bld">A</span> στομάτοιο ''Hymn.Mag.''2(2).10,28:—[[mouth]], Il.14.467, etc.; σύν τε στόμ' ἐρεῖσαι Od.11.426; <b class="b3">ἱμείρων γλυκεροῦ σ.</b> Sol.25; of animals, Hes.''Sc.''146,389, S.''Ph.''1156 (lyr.), etc.:—pl. is sometimes used for sg., <b class="b3">ἀμφιπίπτων στόμασιν</b>, of [[kiss]]ing, Id.''Tr.''938, cf. [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''403 (lyr.), and freq. in later Poets, A.R. 4.1607, Nic.''Al.''210, 240, etc.: metaph., <b class="b3">πτολέμοιο, ὑσμίνης στόμα</b>, the [[very]] [[jaw]]s of the [[battle]], as of a [[devouring]] [[monster]], Il.10.8, 20.359 (but cf. infr. 111.1).<br><span class="bld">2</span> esp. the [[mouth]] as the [[organ]] of [[speech]], δέκα μὲν γλῶσσαι, δέκα δὲ στόματ' 2.489, cf. Thgn.18; βραχύ μοι στόμα πάντ' ἀνᾱγήσασθαι Pi.''N.''10.19; freq. in Trag., <b class="b3">σ. τὸ Δῖον</b> the [[mouth]] of [[Zeus]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''1032; <b class="b3">τὸ Φοίβου θεῖον ἀψευδὲς στόμα</b> Id.''Fr.''350.5, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''603; τοῦ στόματος τὸ στρογγύλον Ar.''Fr.''471; <b class="b3">Μοισᾶν καπυρὸν στόμα</b> their [[mouthpiece]], [[organ]], Theoc.7.37, cf. Mosch.3.72; <b class="b3">Πιερίδων τὸ σοφὸν στόμα</b>, of [[Homer]], ''AP''7.4 (Paul. Sil.), cf. 7.6 (Antip. Sid.), 7.75 (Antip.), 9.184; τὸ μισόχρηστον σ. τῆς κωμῳδίας Phld. ''Piet.''p.93G.; [[speech]], [[utterance]], [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''426,706, ''OC''132 (lyr.), etc.; <b class="b3">εἰς τόδ' ἐξελθόντος ἀνόσιον στόμα</b> ib.981; <b class="b3">κἂν καλὸν φορῇ στόμα</b> Id.''Fr.''930; τὸ σὸν.. σ. ἐλεινόν Id.''OT''671; διδόναι σ. καὶ σοφίαν ''Ev.Luc.''21.15: in plural of a single speaker, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1220 (lyr.):—special phrases: <b class="b3">οἴγειν στόμα</b> A. ''Pr.''611; <b class="b3">τοὐμὸν οὐ λύω στόμα</b> E.''Hipp.''1060, cf. Isoc.12.96; <b class="b3">διᾶραι τὸ σ.</b> D. 19.112; [[κοίμησον στόμα]] = [[keep silence]], [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1247; [[δάκνειν στόμα]], i.e. to [[keep a stern silence]] (cf. [[ὀδάξ]]), Id.''Fr.''397; ἴσχε δακὼν στόμα σόν S.''Tr.''977 (anap.); <b class="b3">ὀδόντι πρῖε τὸ στόμα</b> Id.''Fr.''897; so <b class="b3">κλῄσας στόμα</b> E.''Ph.''865; <b class="b3">οὐκ ἐφέξετε στόμα</b>; Id.''Hec.''1283; <b class="b3">σῖγ' ἕξομεν σ.</b> Id.''Hipp.''660; <b class="b3">εὖ ἔχειν στόμα</b> = [[εὐφημεῖν]], Eup. 381; <b class="b3">συγκλῄειν στόμα</b> Ar.''Th.''40(anap.):—of style, <b class="b3">τὸ Λυσιακὸν στόμα</b> D.H.''Lys.'' 12.<br><span class="bld">3</span> with Preps.,<br><span class="bld">a</span> <b class="b3">ἀνὰ στόμα ἔχειν</b> = [[have always in one's mouth]], whether for good or ill, E.''El.''80; ἀνὰ σ. καὶ διὰ γλώσσης ἔχειν Id.''Andr.''95.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">ἀπὸ στόματος εἰπεῖν</b> = [[speak from memory]] (cf. <b class="b3">ἀπὸ γλώσσης</b>), [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''142d, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''3.6.9, Philem.48, Plu.''Sol.''8, etc.<br><span class="bld">c</span> διὰ στόμα λέγειν A.''Th.''579, cf. [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''103 (so κατὰ τὸ σ. ᾄδειν Ar.''Nu.''158); διὰ στόμα ἔχειν Id.''Lys.''855; οἶκτος οὔτις ἦν διὰ στόμα A.''Th.''51; <b class="b3">πᾶσι διὰ στόματος</b> = [[it is the common talk]], Theoc.12.21.<br><span class="bld">d</span> ἐν στόμασι εἶχον [[Herodotus|Hdt.]]3.157, 6.136; πολλῶν [[κείμενος]] ἐν στόμασιν Thgn.240; ἐν τῷ σ. λέγειν [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''198.<br><span class="bld">e</span> [[ἐξ ἑνὸς στόματος]] = [[with one voice]], Id.''Eq.''670. [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 364a, ''PGiss.''36.13 (ii B.C.), Gal.15.763; so <b class="b3">ὡς ἀφ' ἑνὸς στόματος</b> ''AP''11.159 (Lucill.).<br><span class="bld">f</span> <b class="b3">ἐπὶ στόμα</b> = [[on one's face]], [[face-foremost]], <b class="b3">ἐξεκυλίσθη πρηνὴς.. ἐπὶ στόμα</b> Il.6.43, cf. 16.410; ὡς [[κύων]] ἐπὶ στόμα κείμενος Archil.''Supp.''2.9; <b class="b3">ὗς ἔκειτ' ἐπὶ στόμα</b> Men.21; <b class="b3">ἐπὶ στόμα κεῖται</b> [[lie]]s [[prone]], of the [[right]] [[ventricle]], Hp.''Cord.''4; [[ἐπὶ στόμα]] = [[pronus]], ''Glossaria''; ἐπὶ στόμα πεσόντα Plu.''Art.''29; ἐπὶ στόμα φερόμενον ἐν πᾶσι Timae. ap.Plb.12.8.4; also <b class="b3">ὅ τι νῦν ἦλθ' ἐπὶ στόμα</b> whatever came [[uppermost]], A.''Fr.''351; [[ἐπὶ στόματος Φαραώ]] = [[by the command of Pharaoh]], [[LXX]] ''4 Ki.''23.35.<br><span class="bld">g</span> [[κατὰ στόμα]] = [[face to face]], [[Herodotus|Hdt.]]8.11, E.''Heracl.''801, ''Rh.''409, X.''An.''5.2.26; <b class="b3">οἱ κατὰ στόμα θεοί</b> (cf. [[ἀντήλιος|ἀντήλιοι]]) E.''Fr.''781.33; <b class="b3">κατὰ σ. τινός</b> [[confront]]ed with him, [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''855d; στόμα κατὰ στόμα λαλήσω αὐτῷ [[LXX]] ''Nu.''12.8; στόμα πρὸς στόμα ''2 Ep.Jo.''12, ''3 Ep.Jo.''14, ''PMag.Berol.''1.39.<br><span class="bld">II</span> [[mouth]] of a [[river]], Il.12.24, Od.5.441, [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''847, [[Herodotus|Hdt.]]2.17, etc.; so <b class="b3">ἠϊόνος στόμα μακρόν</b> the [[wide]] [[mouth]] of the [[bay]], Il.14.36, cf. Od.10.90; στόμα τοῦ Πόντου Th.4.75; [[κόλπου]] ib.49; τὸ στόμα τῆς ἐσβολῆς Ar.''Ec.''1107; <b class="b3">τὸ ἄνω στόμα [τῆς διώρυχος]</b> the [[width]] of the [[trench]] at [[top]], [[Herodotus|Hdt.]]7.23 (but <b class="b3">τὰ στόματα τῆς διώρυχος</b> [[mouth]]s, ib.37).<br><span class="bld">2</span> any [[outlet]] or [[entrance]], ἀργαλέον στόμα λαύρης Od.22.137; σ. τῆς ἀγυιᾶς [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''2.4.4; σ. φρέατος Id.''An.''4.5.25; στόμα καδίσκου Ar.''Fr.''581, cf. ''AP''6.251 (Phil.); <b class="b3">χθόνιον Ἄιδα στόμα</b> Pi.''P.''4.44; <b class="b3">τὰ τῶν διεξόδων στόματα</b> [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]'' 251d; [[ἑπτάπυλον στόμα]] = the [[seven]] [[gate]]s of [[Thebes]], [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''119 (lyr.): Medic., <b class="b3">στόμα τῶν μητρέων, στόμα τῶν ὑστερέων</b> = [[os uteri]] (not distinguished from the [[cervix]]), Hp.''Mul.''1.36, ''Aph.''5.46; τῆς κοιλίας Arist.''APo.'' 94b15, Sor.1.50; γαστρός Nic.''Al.''20, Gal.5.274; ([[ἕλκους]]) Arist.''Pr.'' 863a11.<br><span class="bld">III</span> [[foremost part]], [[face]], [[front]]:<br><span class="bld">1</span> of weapons, [[point]], κατὰ στόμα εἱμένα χαλκῷ Il.15.389; [ὁ κριὸς] ἔχει σ. σιδηροῦν Ath. Mech.24.2; τὸ σ. τῆς αἰχμῆς Philostr.''Her.''19.4; [[edge]] of a [[sword]], μαχαίρας Ascl.''Tact.''3.5, ''Ev.Luc.''21.24, etc.: metaph., <b class="b3">ἐθηλύνθην στόμα</b> [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''651.<br><span class="bld">b</span> the [[front ranks]] of the [[battle]], the [[front]], <b class="b3">ἀπὸ στόματος</b> (opp. <b class="b3">ἀπὸ τῆς οὐρᾶς</b>) X.''An.''3.4.42, cf. ''HG''4.3.4; τὸ στόμα τοῦ πλαισίου Id.''An.''3.4.43, cf. 5.4.22, Plb.10.12.7 (so perhaps <b class="b3">στόμα πολέμοιο, στόμα ὑσμίνης</b> in Hom., v. supr.1.1).<br><span class="bld">c</span> τὸ τῶν λοχαγῶν τάγμα στόμα καλεῖται Ascl.''Tact.''2.5.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">ἄκρον στόμα πύργων</b> the [[edge]] or [[top]] of the [[tower]]s, E.''Ph.''1166; [[πρὸς τῷ στόματι τοῦ βίου]] = [[at the very verge of life]], X.''Ages.''11.15.<br><span class="bld">3</span> = [[ὀμφαλός]] III.3, Ael.''Tact.''7.3. (Cf. Avest. staman-, m. 'mouth (of dog)', Welsh safn 'mouth'.) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0947.png Seite 947]] ατος, τό, 1) der [[Mund]], von | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0947.png Seite 947]] ατος, τό, 1) der [[Mund]], von Tieren das Maul; Hom. u. Hes. oft; περιδρύφθη [[στόμα]] τε ῥῖνάς τε, Il. 23, 395, u. öfter in dieser Vbdg; [[ἄραβος]] δὲ διὰ [[στόμα]] γίγνετ' ὀδόντων, Il. 10, 373; ἡμέων ἀπὸ στομάτων ὄπ' ἀκοῦσαι, sagen die Sirenen, 12, 187; auch das ganze Gesicht, wie man erklärt πρηνὴς ἐπὶ [[στόμα]], Il. 6, 43, u. κὰδ δ' ἄρ' ἐπὶ στόμ' ἔωσε, 16, 410, eigtl. er stieß ihn nieder, daß er auf den Mund fiel; übertr. πτολέμοιο μέγα [[στόμα]], 10, 8. 19, 313, u. [[στόμα]] ὑσμίνης, 20, 359, der Rachen od. Schlund des Krieges, der Schlacht, die als gierige Ungeheuer zu denken sind; ἀπό μοι λόγον τοῦτον, [[στόμα]], ῥῖψον, Pind. Ol. 9, 35, d. i. sprich nicht dies Wort; κωφὸς [[ἀνήρ]] τις, ὃς Ἡρακλεῖ [[στόμα]] μὴ παραβάλλει, P. 9, 87, d. i. der ihn nicht lobt; [[σιγᾷ]] οἱ [[στόμα]], N. 10, 29, u. sonst; Tragg.: ψευδηγορεῖν γὰρ οὐκ ἐπίσταται [[στόμα]] [[Διός]], Aesch. Prom. 1034; εὔφημον κοίμησον [[στόμα]], schweige, Ag. 1920, u. öfter; εὐφημεῖν [[στόμα]], Eur. Hec. 337; οὐκ ἐφέξετε [[στόμα]], 1283; κλῄσας [[στόμα]], Phoen. 872; [[σῖγα]] ἕξομεν [[στόμα]], Hipp. 660; [[στόμα]] [[συγκλείω]], Thesm. 40; u. in Prosa überall, οὐδὲ τὸ [[στόμα]] πρὸς τὸ [[στόμα]] προσθήσεις, vom Kusse, Xen. Mem. 2, 6, 39, vgl. 3, 14, 5; ἴσχε δακὼν [[στόμα]] σόν, Soph. Trach. 973; νῦν καλὸν ἀντίφονον κορέσαι [[στόμα]] πρὸς [[χάριν]] ἐμᾶς σαρκὸς αἰόλας, Phil. 1156; τὸ [[θεῖον]] αὐτοὺς ἐξαναγκάζει [[στόμα]], O. C. 609, der Mund des Gottes, der weissagt; [[στόμα]] Πινδάρου, Pindar's Dichtermund, d. i. der Dichter Pindar, Jac. Anth. 2, 1 p. 303; sprichwörtlich ἀπὸ στόματος εἰπ εῖν, frei vom Munde weg, auswendig hersagen, Plat. Theaet. 142 d; Xen. Mem. 3, 6, 9 Conv. 3, 5; vgl. Philem. bei B. A. 436; ähnlich ἐν στόματι λέγειν, Ar. Ach. 198; διὰ στόματος u. ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν, stets im Munde führen, καὶ διὰ γλώσσης ἔχειν, Eur. Andr. 95, vgl. El. 80; Xen. Cyr. 1, 4, 25 Hier. 7, 9; πᾶσιν διὰ στόματος, Theocr. 12, 21; seltener διὰ [[στόμα]], Aesch. Spt. 51. 579, [[οἶκτος]] ἦν διὰ [[στόμα]], λέγει δὲ τοῦτ' [[ἔπος]] διὰ [[στόμα]]; ἀναβοᾷ διὰ [[στόμα]], Eur Or. 103; Ar. Lys. 855; auch ἐν στόμασιν ἔχειν τινά, vom Lobe u. Tadel, Her. 3, 157. 6, 136; ἐξ ἑνὸς στόματος ἅπαντες ἀνέκραγον, Alle aus einem Munde, Ar. Equ. 670; Plat. Rep. II, 364 a; ὅ τι ἦλθ' ἐπὶ [[στόμα]], was Einem in den Mund kommt, das Erste, das Beste, VIII, 563 c; s. Schaef. zu Dion. Hal. de C. V. 13; vgl. Aesch. frg. 337. – Auch die Rede, τὸ γὰρ σὸν [[ἐποικτείρω]] [[στόμα]] ἐλεινόν, Soph. O. R. 671, vgl. O. C. 985, u. öfter bei den Tragg. vom Inhalte der Rede. – 2) übh. [[Mündung]], Öffnung; ποταμῶν, Il. 12, 24, vgl. Od. 5, 441; Νείλου, Aesch. Prom. 849; auch πόντιον, der Meeresschlund, Eur. Rhes. 438; τοῦ κόλπου, Thuc. 4, 49; Πόντου, 73; ποταμοῦ, 102; λιμένος, 7, 56, wie Xen. An. 5. 10, 1 u. öfter; ἠϊόνος [[στόμα]] μακρόν, die geräumige Mündung det Bucht, Il. 14, 36, vgl. Od. 10, 90; Her. 2, 17. 4, 85; auch ein Erd- oder Felsenspalt, aus dem ein Eingang, ἀργαλέον [[στόμα]] λαύρης, der enge Ausgang des Gäßchens, Od. 22, 137; τὸ ἄνω [[στόμα]] τοῦ ὀρύγματος, Her. 8, 23; ἐπ' 'Αξείνου [[στόμα]], Pind. P. 4, 203; χθόνιον Ἅιδα [[στόμα]], ib. 44; ἑπτάπυλον [[στόμα]], Soph. Ant. 119, Theben's sieben Thore; Zugang, Xen. Cyr. 2, 4, 4; zum Hause, An. 4, 5, 25; τὰ τῶν διεξόδων στόματα, Plat. Phaedr. 251 d. – 3) der vordere Teil, bes. von Waffen, die [[Spitze]], ξυστὰ κατὰ [[στόμα]] εἱμένα χαλκῷ, Il. 15, 589; die Scharfe, die Schneide des Schwertes, Soph. Ai. 651 u. dgl.; – die vordere Seite, Fronte des Heeres, κατὰ [[στόμα]], Stirn gegen Stirn, gerade gegenüber, Her. 8, 11; vgl. Eur. Rhes. 408; nach Suid. τὸ [[ἔμπροσθεν]] [[μέρος]] τοῦ στρατοῦ; Xen. An. 3, 4, 42 κελεύει δέ οἱ συμπέμψαι ἀπὸ τοῦ στόματος ἄνδρας, wo [[οὐρά]] der <span class="ggns">Gegensatz</span> ist, vgl. 5, 4, 22 Hell. 3, 1, 23; so auch Plat. κατὰ τὸ [[στόμα]] τοῦ διώκοντός τε καὶ φεύγοντος ὁ δικαστὴς ἱζέσθω, ihnen gegenüber, vor Augen, Legg. IX, 855 d; aber bei Pol. ὄντες οἱονεὶ [[στόμα]] τοῦ κατὰ τὴν πόλιν πλήθο υς ist = der Kern, 10, 12, 7. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{bailly | ||
| | |btext=ατος (τό) :<br /><b>A.</b> [[bouche]] :<br /><b>I.</b> la bouche, <i>chez l'homme et chez les animaux ; p. ext.</i> face, visage : ἐξεκυλίσθη ἐπὶ [[στόμα]] IL il roula tombant sur la face ; ἐπὶ [[στόμα]] ὠθεῖν IL faire tomber qqn sur la face ; κατὰ [[στόμα]] ESCHL en face ; <i>p. anal.</i> :<br /><b>1</b> [[face]], [[front d'une armée]] : κατὰ [[στόμα]] en face, de front;<br /><b>2</b> <i>en parl. d'une arme</i> pointe;<br /><b>II.</b> la bouche comme organe de l'alimentation : τι ἐς τὸ [[στόμα]] λαμβάνειν XÉN porter qch (des aliments) à sa bouche ; κορέσαι [[στόμα]] SOPH <i>litt.</i> rassasier sa bouche ; <i>fig.</i> ce qui sert à engloutir, à dévorer, gouffre ; πολέμοιο IL, ὑσμίνης IL gouffre de la guerre, du combat (<i>càd l'endroit où la guerre, où le combat dévorent le plus de victimes</i>);<br /><b>III.</b> [[la bouche comme organe de la parole]] : [[στόμα]] οἴγειν ESCHL ouvrir la bouche ; λύειν EUR délier la bouche ; κινεῖν SOPH mettre la bouche en mouvement ; κοιμᾶν ESCHL laisser reposer sa bouche ; [[σῖγα]] ἔχειν EUR tenir sa bouche silencieuse ; ἀπὸ στόματος [[εἰπεῖν]] XÉN parler de bouche, de mémoire ; διὰ στόματος ἔχειν XÉN <i>ou</i> διὰ [[στόμα]] ἄγεσθαι IL <i>ou</i> [[ἐν]] στόματι ἔχειν IL avoir sans cesse à la bouche ; διὰ στόματος [[εἶναι]] <i>ou</i> γίγνεσθαι THCR venir sans cesse sur les lèvres <i>en parl. d'une parole, d'un propos, etc.</i> ; [[ἐξ]] ἑνὸς στόματος AR d'une seule voix ; parole, langage : [[στόμα]] ἀνόσιον SOPH langage impie ; [[στόμα]] [[θεῖον]] SOPH bouche <i>ou</i> voix des dieux, oracle;<br /><b>B.</b> <i>p. anal.</i> embouchure d'un fleuve, de la mer ; orifice, ouverture, entrée (d'un port, d'un golfe, d'une ville, d'une rue, d'une maison) ; <i>fig.</i> [[στόμα]] τοῦ βίου terme de la vie.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>avest.</i> staman « gueule de chien ». | ||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=στόμα -ατος, τό, Aeol. στύμα Theocr. 29.25 mond. als lichaamsdeel mond, van mensen; εἰς τὸ στόμα λαμβάνειν (iets) in de mond nemen Xen. Mem. 3.14.5; van dieren bek, muil:; κορέσαι στόμα hun bek (d.w.z. honger) te verzadigen Soph. Ph. 1156; overdr..; σ. πολέμοιο de muil van de oorlog Il. 10.8; poët. ook plur. met sing. bet. uitbr. gezicht:; ἐξεκυλίσθη πρηνὴς ἐπὶ στόμα hij rolde eruit voorover op zijn gezicht Il. 6.43; ἐπὶ στόμα πίπτειν zich voorover op zijn gezicht werpen Plut. Art. 29.11; κατὰ στόμα van voren, frontaal tegenover (elkaar); met gen..; κατὰ τὸ στόμα τοῦ διώκοντός τε καὶ φεύγοντος ὁ δικαστὴς... ἱζέσθω de rechter moet recht tegenover de aanklager en de aangeklaagde zitten Plat. Lg. 855d; voorzijde, front (van een leger). als orgaan van de spraak mond:; οἴγειν στόμα zijn mond openen Aeschl. PV 611; δάκνειν στόμα zich op de lippen bijten Soph. Tr. 977; σῖγ’ ἕξομεν στόμα wij zullen onze mond houden Eur. Hipp. 660; κατὰ τὸ στόμα ᾄδειν met de mond zoemen Aristoph. Nub. 159; uitdr. ἀνὰ στόμα ἔχειν de mond vol hebben van (d.w.z. het voortdurend hebben over, steeds praten over) = διὰ στόμα λέγειν of ἔχειν = ἐν στόμασι ἔχειν; πᾶσι διὰ στόματος daar heeft iedereen het over Theocr. Id. 12.21; ἀπὸ στόματος λέγειν uit het hoofd spreken Plat. Tht. 142d; ἐξ ἑνὸς στόματος met één mond, met één stem.; στόμα πρὸς στόμα λαλῆσαι elkaar persoonlijk spreken NT 2 Io. 1.12. uitbr., wat uit de mond komt: stem, woord, taal:. ἀνόσιον στόμα oneerbiedige taal Soph. OC 981; τὸ θεῖον στόμα de goddelijke uitspraak Soph. OC 603; ἐγὼ … δώσω ὑμῖν στόμα καὶ σοφίαν ik zal jullie een stem en wijsheid geven NT Luc. 21.15. (uit)monding, van rivieren; mond, d.w.z. opening, uitgang, ingang, van baaien en golven etc.:; σ. τοῦ Πόντου de mond van de Pontos (d.w.z. de Bosporus); van een haven Od. 10.90; van een stad; ἑπτάπυλον στόμα de (ingang gevormd door de) zeven poorten Soph. Ant. 119; van gangen, straten en kanalen; ook van lichaamsdelen, bijv. van de baarmoeder. uiteinde; punt (van een wapen); bovenkant, top:. εἰς ἄκρον στόμα πύργων naar de bovenste rand van de poort Eur. Phoen. 1166. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''στόμα:''' эол. [[στύμα]], ατος τό тж. pl.<br /><b class="num">1</b> [[рот]], [[уста]]: σ. τὸ [[δῖον]] Aesch. [[Зевсовы уста]]; οἴγειν σ. Aesch., λύειν σ. Eur., Isocr. и διαίρειν σ. Dem. [[открывать рот]], т. е. [[начинать говорить]]; κοιμᾶν σ. Aesch. и σῖγ᾽ ἔχειν σ. Eur. [[хранить молчание]]; σ. (συγ)κλῄειν Eur., Arph.; [[закрывать рот]], [[умолкать]]; ἔχειν τινὰ ἀνὰ σ. Eur., διὰ σ. Arph. и ἐν στόματι Her. [[непрерывно говорить]] о [[ком-л.]] (досл. [[иметь кого-л.]] [[постоянно на]] устах); ἐν τῷ στόματι λέγειν Arph. [[говорить напрямик]]; πᾶσι διὰ στόματος (''[[sc.]]'' εἶναι) Theocr. [[быть]] у [[всех на устах]]; ἀπὸ στόματος [[εἰπεῖν]] Plat. [[говорить наизусть или по памяти]]; ἐξ ἑνὸς στόματος Arph., Plat.; [[единогласно]], [[единодушно]];<br /><b class="num">2</b> [[пасть]] (''[[sc.]]'' θηρῶν Soph.);<br /><b class="num">3</b> [[пучина]], [[бездна]] (σ. πόντιον Eur.): σ. ὑσμίνης Hom. [[жестокая сеча]];<br /><b class="num">4</b> [[лицевая сторона]], [[лицо]]: ἐπὶ σ. Hom. (прямо) [[на лицо или лицом]]; οἱ κατὰ τὸ σ. Xen. [[находящиеся напротив]]; ὅ τι ἦλθ᾽ ἐπὶ σ. Aesch. ap. Plat. [[все]], [[что ни попадется]]; κατὰ σ. τινός Plat. [[прямо напротив кого-л.]]; ἀλλήλοισι στρατὸν κατὰ σ. ἀντιτάσσειν Eur. [[выстраивать войска фронтом друг к другу]]; οἱ ἀπὸ τοῦ στόματος Xen. [[воины передних рядов]]; ἐπὶ σ. πίπτειν Plut. [[падать ниц]];<br /><b class="num">5</b> [[речь]], [[слова]] (προπηλακίζειν σ. τινός Soph.);<br /><b class="num">6</b> [[устье]] (ποταμοῦ Hom.);<br /><b class="num">7</b> [[бухта]] (ἠϊόνος Hom.): ἀκταὶ ἐν στόματι προὔχουσιν Hom. [[крутые берега образуют бухту]];<br /><b class="num">8</b> [[вход]], [[выход]], [[проход]] (τοῦ πόντου Her.; ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ κόλπου Thuc.): ἐπ᾽ [[αὐτῷ]] τῷ στόματι τῆς εἰσβολῆς Arph. у [[самых ворот]]; ἑπτάπυλον σ. Soph. [[семивратный проход]] ([[семь ворот Фив]] Беотийских);<br /><b class="num">9</b> [[речной рукав]]: τὸ [[Πηλούσιον]] σ. Her. [[Пелусийский рукав]] (Нила);<br /><b class="num">10</b> [[отверстие]], [[просвет]], [[щель]] (τοῦ ὀρύγματος Her.; анат. ὑστέρας Arst.);<br /><b class="num">11</b> [[верхний конец]], [[острие]] (ξυστὰ κατὰ σ. εἱμένα χαλκῷ Hom.): [[πεσεῖν]] στόματι μαχαίρας NT [[пасть от меча]];<br /><b class="num">12</b> [[верхний край]], [[верхушка]] ([[ἄκρον]] σ. πύργων Eur.);<br /><b class="num">13</b> [[конец]], [[исход]] (πρὸς τῷ στόματι τοῦ βίου Xen.);<br /><b class="num">14</b> [[главная сила]], [[цвет]] (τοῦ κατὰ τὴν πόλιν πλήθους Polyb.);<br /><b class="num">15</b> [[головная колонна]] (τῶν ὁπλιτῶν Xen.). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=ατος: [[mouth]]; ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν, διὰ [[στόμα]] ἄγεσθαι, phrases relating to [[utterance]], Il. 2.250, Il. 14.91; [[fig]]., of the [[mouth]] of rivers or harbors, [[point]] of a [[lance]], Il. 15.389 | |auten=ατος: [[mouth]]; ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν, διὰ [[στόμα]] ἄγεσθαι, phrases relating to [[utterance]], Il. 2.250, Il. 14.91; [[fig]]., of the [[mouth]] of rivers or harbors, [[point]] of a [[lance]], Il. 15.389; ἠιόνος, ‘[[opening]],’ ‘[[inlet]],’ Il. 14.36. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[στόμα]] ([[στόμα]], -ατος, -α voc., acc.; στόματ（α), -άτων.) | |sltr=[[στόμα]] ([[στόμα]], -ατος, -α voc., acc.; στόματ（α), -άτων.) [[mouth]] [[ἀπό]] μοι λόγον τοῦτον, [[στόμα]], ῥῖψον (O. 9.36) [[ἔπος]] Αἰήτα τό ποτε ζαμενὴς [[παῖς]] ἀπέπνευσ ἀθανάτου στόματος (P. 4.11) κωφὸς [[ἀνήρ]] [[τις]] ὃς Ἡρακλεῖ [[στόμα]] μὴ περιβάλλει (P. 9.87) βραχύ μοι [[στόμα]] πάντ' ἀναγήσασθ (N. 10.19) Ζεῦ πάτερ, τῶν μὰν [[ἔραται]] φρενί, [[σιγᾷ]] οἱ [[στόμα]] (N. 10.29) τοῖσιν Αἴγιναν προφέρει [[στόμα]] πάτραν (? the [[mouth]] of the Aiakidai) (I. 5.43) καὶ νεαρὰν ἔδειξαν σοφῶν στόματ' ἀπείροσιν ἀρετὰν Ἀχιλέος (I. 8.47) πεδὰ [[στόμα]] φλέγει fr. 26. πολὺν ῥόθον ἵεσαν ἀπὸ στομ[άτων] Ἐλείθυιά τε καὶ [[Λάχεσις]] (Pae. 12.16) πρὶν μὲν ἕρπε τὸ σὰν κίβδηλον ἀνθρώποισιν ἀπὸ στομάτων Δ. 2. 3. met., “πὰρ χθόνιον Ἀίδα [[στόμα]]” (P. 4.44) ἐπ' Ἀξείνου [[στόμα]] i. e. the Bosporus (P. 4.203) | ||
}} | }} | ||
{{eles | {{eles | ||
| Line 32: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=στόματος, τό ([[apparently]] equivalent to τομα, [[with]] sigma ς(prefixed, from [[τέμνω]], τετομα, [[therefore]] [[properly]], '[[cutting]]' (or '[[cut]]'; so Etym. Magn. 728,18; others, '[[calling]]', etc.; [[but]] [[doubtful]], cf. [[Curtius]], § 226b.; Vanicek, p. 1141and references)); from | |txtha=στόματος, τό ([[apparently]] equivalent to τομα, [[with]] sigma ς(prefixed, from [[τέμνω]], τετομα, [[therefore]] [[properly]], '[[cutting]]' (or '[[cut]]'; so Etym. Magn. 728,18; others, '[[calling]]', etc.; [[but]] [[doubtful]], cf. [[Curtius]], § 226b.; Vanicek, p. 1141and references)); from Homer down; [[Hebrew]] פֶּה; the [[mouth]];<br /><b class="num">1.</b> [[properly]], the [[mouth]] as a [[part]] of the [[body]]: of Prayer of Manasseh, [[καρδία]] (`the [[heart]]' or [[soul]]) and [[στόμα]] 'the [[mouth]]' are [[distinguished]]: from ἐκ τοῦ στόματος, τό [[στόμα]] λαλεῖ τί, ἀνοίγειν τό [[στόμα]], [[see]] [[ἀνοίγω]], p. 48{a} [[bottom]] ἡ [[ἄνοιξις]] τοῦ στοματου [[στόμα]] [[πρός]] [[στόμα]] λαλῆσαι (אֶל־פֶּה פֶּה דִּבֶּר, [[mouth]] (turned) to [[mouth]] (A. V. [[face]] to [[face]]), τό [[στόμα]] [[πρός]] τό [[στόμα]], of a [[kiss]], [[Xenophon]], mem. 2,6, 32); God or the [[Holy Spirit]] is said to [[speak]] [[διά]] τοῦ στόματος τίνος (cf. Buttmann, 183 (159)), [[διά]] τοῦ στόματος, [[ἀπό]] τοῦ στόματος τοῦ, from his [[own]] [[mouth]], i. e. [[what]] he has [[just]] said, ἐκ τοῦ στόματος, θρευσαι τί ἐκ τοῦ στόματος τοῦ, τό [[πνεῦμα]] τοῦ στόματος (the [[breath]] of his [[mouth]], [[see]] [[πνεῦμα]], 1b.), ἡ ῤομφαία τοῦ στοματου, a [[figure]] portraying the [[destructive]] [[power]] of the words of Christ the Judges, [[δόλος]] or [[ψεῦδος]] ἐν τῷ στόματι, [[στόμα]] is [[put]] for 'statements', declarations, in διδόναι τίνι [[στόμα]], [[apt]] forms of [[speech]] (as [[distinguished]] from the [[substance]] of [[speech]], ἡ [[σοφία]]), [[στόμα]] for [[one]] [[who]] has begun (or is [[about]]) to [[speak]], [[πᾶν]] [[γόνυ]] and [[πᾶσα]] [[γλῶσσα]], καταπίνειν τί, acies, [[στόμα]] μαχαίρας, the [[edge]] of the [[sword]] (פִּי־חֶרֶב, Sept. [[render]] the [[Hebrew]] [[phrase]] by [[στόμα]] ῤομφαίας, [[which]] ([[together]] [[with]] [[στόμα]] ξίφους) is the [[more]] [[common]] translation; cf. Winer's Grammar, 18,30; Buttmann, 320 (274) n.)): [[δίστομος]], [[which]] [[see]]; אָכַל of a [[sword]], 2 Samuel 11:25). | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=το, ΝΜΑ, και στόμας, ο, Ν, και αιολ. τ. [[στύμα]] Α<br /><b>1.</b> το [[άνοιγμα]] στο μπροστινό και [[κάτω]] [[τμήμα]] της κεφαλής τών ανθρώπων και τών ζώων, το διευρυμένο ανώτερο [[τμήμα]] του πεπτικού [[σωλήνα]], το οποίο μπορεί σε διάφορους οργανισμούς να ασκεί και λειτουργίες μη πεπτικές, όπως [[είναι]] η [[αναπνοή]], η [[φώνηση]], πράξεις επιθετικές ή αμυντικές, η [[μεταφορά]] τών νεογνών ή αντικειμένων κ.ά. (α. «μη μιλάς με γεμάτο [[στόμα]]» β. «τὸ [[στόμα]] | |mltxt=το, ΝΜΑ, και στόμας, ο, Ν, και αιολ. τ. [[στύμα]] Α<br /><b>1.</b> το [[άνοιγμα]] στο μπροστινό και [[κάτω]] [[τμήμα]] της κεφαλής τών ανθρώπων και τών ζώων, το διευρυμένο ανώτερο [[τμήμα]] του πεπτικού [[σωλήνα]], το οποίο μπορεί σε διάφορους οργανισμούς να ασκεί και λειτουργίες μη πεπτικές, όπως [[είναι]] η [[αναπνοή]], η [[φώνηση]], πράξεις επιθετικές ή αμυντικές, η [[μεταφορά]] τών νεογνών ή αντικειμένων κ.ά. (α. «μη μιλάς με γεμάτο [[στόμα]]» β. «τὸ [[στόμα]] τοῦ βοός», <b>Νίκ.</b><br />γ. «τοῦ δὲ πολὺ πρότερον [[κεφαλή]], [[στόμα]] τε, ῥινές τε οὔδεϊ [[πλῆντο]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[λαλιά]], [[λόγος]], [[ομιλία]], [[τρόπος]] ομιλίας (α. «έχει άσχημο [[στόμα]]» — μιλάει άσχημα<br />β. «ἐγὼ γὰρ δώσω ὑμῖν [[στόμα]] καὶ σοφίαν», ΚΔ<br />γ. «κἄν καλὸν φυρῃ [[στόμα]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[στόμιο]], [[άνοιγμα]], εκβολές ποταμού, στενή [[είσοδος]] σε [[κόλπο]] (α. «το [[στόμα]] του ποταμού» β. «ἥ κεῖται ἐπὶ τῷ στόματι τοῦ Ἀμπρακικοῦ κόλπου», <b>Θουκ.</b><br />γ. «καὶ πλῆσαν ἁπάσης ἠϊόνος [[στόμα]] [[μακρόν]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />δ. «ἀλλ' ὅτε δὴ ποταμοῖο κατὰ [[στόμα]] καλλιρρόοιο ἷξε νέων», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>4.</b> [[είσοδος]] ή [[έξοδος]] (α. «[[στόμα]] του πυροβόλου» β. «το [[στόμα]] του πηγαδιού» γ. «[[στόμα]] φρέατος», <b>Ξεν.</b><br />δ. «χθόνιον Ἄιδα [[στόμα]]», <b>Πίνδ.</b><br />ε. «καδίσκου [[στόμα]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>5.</b> (για όπλα και εργαλεία) το μπροστινό [[μέρος]], η όψη (α. «[[στόμα]] της άγκυρας» — το [[ακρωνύχιο]] της άγκυρας<br />β. «τὸ [[στόμα]] τῆς αἰχμῆς», Φιλόστρ.<br />γ. «κριοῦ... [[στόμα]] σιδηροῦν», <b>Αθήν.</b>)<br /><b>6.</b> (για [[μαχαίρι]]) το κοφτερό [[μέρος]], η [[κόψη]] (α. «[[στόμα]] του μαχαιριού» β. «καὶ πεσοῦνται στόματι μαχαίρας καὶ αἰχμαλωτισθήσονται», ΚΔ)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «μ' ένα [[στόμα]]» και «ἐν ἑνὶ στόματι» ή «ἀφ' ἑνὸς στόματος» ή «ἐξ ἑνὸς στόματος» — με μια [[φωνή]], ομόφωνα<br />β) «από στόματος» — από μνήμης, απ' έξω<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>βοτ.</b> καθένα από τα μικροσκοπικά ανοίγματα ή τους πόρους στην [[επιδερμίδα]] τών φύλλων και τών νεαρών βλαστών, τα οποία εξασφαλίζουν την [[ανταλλαγή]] τών αερίων [[μεταξύ]] του αέρα στο εξωτερικό [[περιβάλλον]] και του διακλαδισμένου συστήματος αλληλοσυνδεόμενων αεροφόρων αγωγών [[μέσα]] στο [[φύλλο]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[άτομο]], [[πρόσωπο]] (α. «έχω να θρέψω [[πέντε]] στόματα» β. «μέ περιμένουν [[τρία]] στόματα»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «στο [[στόμα]] του λύκου» — σε μεγάλο κίνδυνο<br />β) «τά λέμε [[στόμα]] με [[στόμα]]» — μιλάμε εμπιστευτικά<br />γ) «[[είναι]] απύλωτο [[στόμα]]» — δεν ελέγχει τα [[λόγια]] του, βρίζει ή μιλάει [[τελείως]] ανεύθυνα<br />δ) «του 'κλεισα το [[στόμα]]» — τον αποστόμωσα, τον ανάγκασα να σωπάσει<br />ε) «δεν ανοίγει το [[στόμα]] του» — [[είναι]] [[σιωπηλός]] ή [[λιγόλογος]]<br />στ) «απ' το [[στόμα]] μού το πήρες» — είπες ό,τι ακριβώς ετοιμαζόμουν να πω, μέ πρόλαβες<br />ζ) «του πήρε τη [[μπουκιά]] απ' το [[στόμα]]» τον εκμεταλλεύθηκε άγρια<br />η) «απ' το [[στόμα]] σου και στού θεού τ' [[αφτί]]» — λέγεται ως [[ευχή]] για την [[πραγματοποίηση]] μιας επιθυμίας<br />θ) «[[βάζω]] κάποιον στο [[στόμα]] μου» — [[μιλώ]] για κάποιον κάνοντας δυσμενή σχόλια εις [[βάρος]] του<br />ι) «[[μπαίνω]] στο [[στόμα]] κάποιου» ή «[[μπαίνω]] στα στόματα του κόσμου» — μέ σχολιάζουν και μέ επικρίνουν<br />ια) «[[βγάζω]] κάποιον απ' το [[στόμα]] μου» — [[παύω]] να [[σχολιάζω]] και να [[επικρίνω]] κάποιον<br />ιβ) «[[βγαίνω]] απ' το [[στόμα]] κάποιου» — σταματούν τα σχόλια εις [[βάρος]] μου<br />ιγ) «μού 'ρχεται στο [[στόμα]]» — λέω [[κάτι]] [[χωρίς]] να το πολυσκεφθώ ή [[θυμάμαι]] αμυδρά [[κάτι]] και δεν [[μπορώ]] να το εκφράσω<br />ιδ) «από [[στόμα]] σε [[στόμα]]»<br />i) από τον ένα στον [[άλλο]] ii) με την προφορική [[παράδοση]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />(για τον Χριστό, το Άγιο Πνεύμα, τους Αποστόλους) το [[φερέφωνο]], το όργανο, με το οποίο εκφράζεται το [[θέλημα]] του Θεού<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[μέτωπο]] της παράταξης, οι πρώτες γραμμές («κελεύει δὲ οἱ συμπέμψαι ἀπὸ τοῦ στόματος ἄνδρας», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> το [[τάγμα]] τών λοχαγών («τὸ τῶν λοχαγῶν [[τάγμα]] [[στόμα]] καλεῖται», Ασκλ.)<br /><b>3.</b> [[άκρο]], [[χείλος]], [[κορυφή]] («[[ἄκρον]] [[στόμα]] πύργων», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> [[ομφαλός]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἀμφιπίπτω]] στόμασι» — [[ανταλλάσσω]] φιλήματα<br />β) «[[στόμα]] πτολέμοιο» ή «[[στόμα]] ύσμίνης» — το [[στόμα]] του πολέμου ή της μάχης που καταπίνει τους ανθρώπους<br />γ) «[[κατά]] [[στόμα]]» — [[πρόσωπο]] με [[πρόσωπο]], [[απέναντι]]<br />δ) «οἱ κατὰ [[στόμα]] θεοί» — τα αγάλματα τών θεών στην είσοδο κτηρίου, αυτά που βλέπουν [[προς]] την [[ανατολή]]<br />ε) «[[κατά]] [[στόμα]] τινός» — κατ' [[αντιπαράσταση]]<br />στ) «λαλῶ [[στόμα]] κατὰ [[στόμα]]» — [[μιλώ]] με κάποιον [[απέναντι]] μου, του τά λέω [[κατά]] [[πρόσωπο]]<br />ζ) «[[στόμα]] πρὸς [[στόμα]]» — [[προφορικά]]<br />η) «[[οἴγω]] [[στόμα]]» ή «λύω [[στόμα]]» ή «[[διαίρω]] [[στόμα]]» — [[ανοίγω]] το [[στόμα]] μου, [[μιλώ]]<br />θ) «κοιμῶ [[στόμα]]» ή «[[κλείω]] [[στόμα]]» ή «[[συγκλῄω]] [[στόμα]]» ή «ἔχω [[στόμα]]» ή «[[ἐπέχω]] [[στόμα]]» — [[τηρώ]] [[σιγή]], [[σωπαίνω]]<br />ι) «[[δάκνω]] [[στόμα]]» — [[δαγκώνω]] τα χείλη, αναγκάζομαι να σωπάσω, δεν [[τολμώ]] να μιλήσω<br />ια) «εὖ ἔχω [[στόμα]]» — [[τηρώ]] [[ιερή]] [[σιγή]], σε ιεροτελεστίες<br />ιβ) «ἀνὰ [[στόμα]] ἔχω» ή «διά [[στόμα]] [[λέγω]]» ή «διὰ [[στόμα]] ἔχω» — έχω κάποιον στο [[στόμα]] μου, [[αναφέρω]] το όνομα κάποιου<br />ιγ) «διὰ [[στόμα]] [[εἰμί]]» — αναφέρομαι από κάποιον<br />ιδ) «πᾱσι διὰ στόματος ἦν» και «πολλῶν κείμενος ἐν στόμασιν» και «ἐπὶ [[στόμα]] φερόμενον ἐν πᾱσι» — όλοι [ή πολλοί] μιλούσαν γι' αυτόν<br />ιε) «ἐπὶ στόματος» — [[κατά]] διαταγήν<br />ιστ) «ἑπτάπυλον [[στόμα]]» — οι [[εφτά]] πύλες τών Θηβών<br />ιζ) «[[στόμα]] ζωῆς» — το ακραίο, το τελευταίο [[σημείο]] της ζωής.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. <i>στόμ</i>-<i>α</i>, με <i>στομ</i>- (<b>πρβλ.</b> τα συνθ. σε <i>στομ</i>-: [[στομακάκη]], <i>στομαλγῶ</i>, [[στόμαργος]]) ανάγεται σε ΙΕ τ. <i>stom</i>-<i>en</i>- «[[στόμα]]» και συνδέεται με το αβεστ. <i>staman</i>- «[[στόμα]] ζώου». Δευτερευόντως η λ. εντάχθηκε στο κλιτικό [[σύστημα]] τών ουδ. σε -<i>μα</i>, -<i>ματος</i>. Από το θ. <i>στομ</i>- της λ. [[στόμα]] έχει σχηματιστεί ο τ. <i>στόμ</i>-<i>αχος</i> (<b>βλ.</b> και λ. [[στωμύλος]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[στοματικός]], [[στομίας]], [[στόμιο]](<i>ν</i>), [[στομίς]](-<i>ίδα</i>), <i>στομῶ</i>(-<i>ώνω</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[στοματεύω]], [[στομάτιον]], [[στομήρης]], [[στομίζομαι]], [[στομώδης]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[στοματάς]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[στοματάκι]], [[στοματάρα]], [[στοματίτιδα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[στομαλίμνη]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[στομακάκη]], [[στομαλγώ]], [[στόμαργος]], [[στοματουργός]], [[στομαυλώ]], [[στομοδόκος]], [[στομοκοπώ]], [[στομοποιώ]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[στοματόκλειστρο]], [[στοματολογία]]. (Β' συνθετικό) [[αθυρόστομος]], [[αμφίστομος]], [[άστομος]], [[αυθαδόστομος]], [[βαθύστομος]], [[δίστομος]], [[ελευθερόστομος]], [[ευρύστομος]], [[εύστομος]], [[κακόστομος]], [[μεγαλόστομος]], [[μικρόστομος]], [[μονόστομος]], [[οξύστομος]], [[πλατύστομος]], [[πολύστομος]], [[στενόστομος]], [[χρυσόστομος]], [[ψευδόστομος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αγνόστομος]], <i>απαλόστομος</i>, [[αρτίστομος]], [[βαρύστομος]], [[βραχύστομος]], <i>δίχόστομος</i>, <i>ερατόστομος</i>, [[ετερόστομος]], [[ευθύστομος]], [[ηδύστομος]], [[θρασύστομος]], [[ισχυρόστομος]], [[λεπτόστομος]], [[ξενόστομος]], [[ξυλόστομος]], [[οζόστομος]], [[ολόστομος]], [[ομοιόστομος]], [[παχύστομος]], [[περίστομος]], [[σεμνόστομος]], [[σκληρόστομος]], [[τραχύστομος]], [[τυφλόστομος]], [[χαλκόστομος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αηδονόστομος]], [[αμβλύστομος]], <i>ανοιχτόστομος</i>, <i>αχρειόστομος</i>, [[ελαφρόστομος]], [[μυριόστομος]], [[πηγαδόστομος]], <i>στραβόστομος</i>, <i>χιλιόστομος</i>]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''στόμα:''' Δωρ. [[στύμα]], <i>-ατος</i>, <i>τό</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[στόμα]], στοματική [[κοιλότητα]], Λατ. os, σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[στόμα]] ως όργανο της ομιλίας, [[δέκα]] μὲν γλῶσσαι, [[δέκα]] δὲ στόματ', σε Ομήρ. Ιλ.· [[στόμα]] τὸ [[δῖον]], το [[στόμα]] του [[Δία]], σε Αισχύλ.· Μοισᾶν [[στόμα]], [[στόμα]], [[στόμιο]] του μουσικού οργάνου των Μουσών, σε Θεόκρ.· με προθέσεις· ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν, έχω [[πάντοτε]] στο [[στόμα]] μου, το έχω [[πάντοτε]] [[πρόχειρο]] να το πω, σε Ευρ.· <i>ἀπὸ στόματος</i>, από το [[στόμα]], δηλ. από μνήμης, από στήθους, σε Ξεν. κ.λπ.· διὰ [[στόμα]], ήταν σε όλων τα στόματα, σε Αισχύλ.· <i>πᾶσι διὰ στόματος</i>, είναι η [[κοινή]] [[ομιλία]], σε Θεόκρ.· <i>ἐξ ἑνὸς στόματος</i>, με μια [[φωνή]], σε Αριστοφ.· κατὰ [[στόμα]], [[πρόσωπο]] με [[πρόσωπο]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[στόμα]] ποταμοῦ, [[στόμα]], εκβολές, όχθες ποταμού, Λατ. ostia, σε Όμηρ. κ.λπ.· ομοίως, ἠιόνος [[στόμα]] [[μακρόν]], εκτεταμένο [[στόμιο]], [[είσοδος]] παραλίας, σε Ομήρ. Ιλ.· [[στόμα]] τοῦ Πόντου, Λατ. [[fauces]] Ponti, σε Ηρόδ.· επίσης, [[χάσμα]] ή [[ρωγμή]] στην [[επιφάνεια]] της γης, απ' όπου αναβλύζει ένα [[ρυάκι]], στον ίδ.· τὸ [[ἄνω]], τὸ [[κάτω]] [[στόμα]] τοῦ ὀρύγματος, [[άνοιγμα]] ή [[εύρος]] μιας διόδου ή ενός ορύγματος στην [[κορυφή]], στις παρυφές, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[άνοιγμα]], [[κάθε]] [[έξοδος]] ή [[είσοδος]], σε Ομήρ. Οδ., Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> εμπρόσθιο [[μέρος]], [[πρόσοψη]], [[πρόσωπο]], [[μέτωπο]]·<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για όπλα, [[αιχμή]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ακμή]], [[κόψη]] ξίφους, σε Καινή Διαθήκη· επίσης, όπως το Λατ. [[acies]], [[μέτωπο]], πολεμικό [[μέτωπο]], πρώτη [[γραμμή]] μάχης, <i>στόμαπολέμοιο</i>, <i>ὑσμίνης</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως και μόνο του, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[ἄκρον]] [[στόμα]] πύργων, [[κορυφή]] πύργων, σε Ευρ.· τὸ [[στόμα]] τοῦ βίου, το ακρότατο όριο της ζωής, σε Ξεν. | |lsmtext='''στόμα:''' Δωρ. [[στύμα]], <i>-ατος</i>, <i>τό</i>,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[στόμα]], στοματική [[κοιλότητα]], Λατ. os, σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[στόμα]] ως όργανο της ομιλίας, [[δέκα]] μὲν γλῶσσαι, [[δέκα]] δὲ στόματ', σε Ομήρ. Ιλ.· [[στόμα]] τὸ [[δῖον]], το [[στόμα]] του [[Δία]], σε Αισχύλ.· Μοισᾶν [[στόμα]], [[στόμα]], [[στόμιο]] του μουσικού οργάνου των Μουσών, σε Θεόκρ.· με προθέσεις· ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν, έχω [[πάντοτε]] στο [[στόμα]] μου, το έχω [[πάντοτε]] [[πρόχειρο]] να το πω, σε Ευρ.· <i>ἀπὸ στόματος</i>, από το [[στόμα]], δηλ. από μνήμης, από στήθους, σε Ξεν. κ.λπ.· διὰ [[στόμα]], ήταν σε όλων τα στόματα, σε Αισχύλ.· <i>πᾶσι διὰ στόματος</i>, είναι η [[κοινή]] [[ομιλία]], σε Θεόκρ.· <i>ἐξ ἑνὸς στόματος</i>, με μια [[φωνή]], σε Αριστοφ.· κατὰ [[στόμα]], [[πρόσωπο]] με [[πρόσωπο]], σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[στόμα]] ποταμοῦ, [[στόμα]], εκβολές, όχθες ποταμού, Λατ. ostia, σε Όμηρ. κ.λπ.· ομοίως, ἠιόνος [[στόμα]] [[μακρόν]], εκτεταμένο [[στόμιο]], [[είσοδος]] παραλίας, σε Ομήρ. Ιλ.· [[στόμα]] τοῦ Πόντου, Λατ. [[fauces]] Ponti, σε Ηρόδ.· επίσης, [[χάσμα]] ή [[ρωγμή]] στην [[επιφάνεια]] της γης, απ' όπου αναβλύζει ένα [[ρυάκι]], στον ίδ.· τὸ [[ἄνω]], τὸ [[κάτω]] [[στόμα]] τοῦ ὀρύγματος, [[άνοιγμα]] ή [[εύρος]] μιας διόδου ή ενός ορύγματος στην [[κορυφή]], στις παρυφές, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[άνοιγμα]], [[κάθε]] [[έξοδος]] ή [[είσοδος]], σε Ομήρ. Οδ., Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> εμπρόσθιο [[μέρος]], [[πρόσοψη]], [[πρόσωπο]], [[μέτωπο]]·<br /><b class="num">1.</b> λέγεται για όπλα, [[αιχμή]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ακμή]], [[κόψη]] ξίφους, σε Καινή Διαθήκη· επίσης, όπως το Λατ. [[acies]], [[μέτωπο]], πολεμικό [[μέτωπο]], πρώτη [[γραμμή]] μάχης, <i>στόμαπολέμοιο</i>, <i>ὑσμίνης</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· ομοίως και μόνο του, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[ἄκρον]] [[στόμα]] πύργων, [[κορυφή]] πύργων, σε Ευρ.· τὸ [[στόμα]] τοῦ βίου, το ακρότατο όριο της ζωής, σε Ξεν. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''στόμα''': τό, Δωρικ. [[στύμα]] Θεόκρ. 29. 25· (ἴδε ἐν τέλ.)· - τὸ [[στόμα]], Λατ. os, Ἰλ. Ξ. 467, κτλ.· σύν τε στόμ’ ἐρεῖσαι Ὀδ. Λ. 425· ἱμείρου γκυκεροῦ στ. Σόλων 21· ἐπὶ ζῴων, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 146, 389, κτλ., Σοφ. Φιλ. 1156· - ὁ πληθ. [[εἶναι]] [[ἐνίοτε]] ἐν χρήσει ἀντὶ τοῦ ἑνικοῦ, ὡς τὸ Λατ. ora, ἀμφιπίπτων στόμασιν, ἐπὶ φιλήματος, Σοφ. Τρ. 938, καὶ συχν. παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1607, Νικ. Ἀλεξιφ. 210, 240, κτλ.· - μεταφορ., [[στόμα]] πτολέμοιο, ὑσμίνης, τὸ [[στόμα]], τὰ «δόντια» τῆς μάχης, [[οἷον]] ἀγρίου τινὸς θηρίου, Ἰλ. Κ. 8, Υ. 359 (ἀλλὰ πρβλ. κατωτ. ΙΙΙ. 1). 2) ἰδίως, τὸ [[στόμα]] ὡς [[ὄργανον]] τῆς φωνῆς τῆς γλώσσης, [[δέκα]] μὲν γλῶσσαι, [[δέκα]] δὲ στόματ’ Β. 489· βραχύ μοι στ. πάντ’ ἀνᾱγήσασθαι Πινδ. Ν. 10. 35· συχν. παρὰ Τραγικ., στ. θηλυνθῆναι Σοφ. Αἴ. 651 (ἴδε κατωτ.)· στ., τὸ τοῦ [[Διός]], Αἰσχύλ. Πρ. 1032· τὸ Φοίβου [[θεῖον]] ἀψευδὲς στ. ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 281, πρβλ. Σοφ. Ο. Κ. 603· τὸ στρογγύλον τοῦ στόματος Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 397· ἐγὼ Μοισᾶν καπυρὸν [[στόμα]], τὸ [[στόμα]], τὸ [[ὄργανον]] τῶν Μουσῶν, Θεόκρ. 7. 37, πρβλ. Μόσχ. 3. 73· Πιερίδων τὸ σοφὸν στ., ἐπὶ τοῦ Ὁμήρου, Ἀνθ. Π. 7. 4, πρβλ. 7. 6., 7. 75., 9. 184· - ἀκολούθως [[ἐνίοτε]] ἐπὶ τῆς σημασίας [[λαλιά]], [[ὁμιλία]], λόγοι, Σοφ. Ο. Τ. 426, 706, Ο. Κ. 132, κτλ.· εἰς τόδ’ ἐξελθόντος ἀνόσιον στ. [[αὐτόθι]] 981· κἂν φέρῃ καλὸν στ. ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 669· τὸ σὸν .. στ. ἐλεινὸν ὁ αὐτ. ἐν Ο. Τ. 671· διδόναι στ. καὶ σοφίαν Εὐαγγ. κ. Λουκ. κα΄, 15· ἐν τῷ πληθ. ἐπὶ ἑνὸς προσώπου ὁμιλοῦντος, Σοφ. Ο. Τ. 1219· - ἰδιαίτεραι φράσεις: οἴγειν στ. Αἰσχύλ. Πρ. 611· λύειν, δαίρειν [[στόμα]] Εὐρ. Ἱππ. 1060, Ἰσοκρ. 252C, Δημ. 375. 15· κοιμᾶν [[στόμα]], δηλ. τηρεῖν σιγήν, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1247. 293· ἴσχε δακὼν στ. σὸν Σοφ. Τρ. 977· ὀδόντι πρῖε τὸ στ. ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 777· οὕτω, [[στόμα]] κλείειν, ἐπέχειν Εὐρ. Φοίν. 865, Ἑκ. 1283· σῖγ’ ἔχειν στ. ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 660· εὖ ἔχειν = εὐφημεῖν, Εὔπολ. ἐν Ἀδήλ. 117· δάκνειν στ., τηρῶ ἐξ ἀνάγκης σιωπὴν (πρβλ. [[ὀδάξ]]), Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 293· - ἴδε ἐν λ. [[θηλύνω]]· συγκλείσας Ἀριστοφ. Θεσμ. 40. 3) μετὰ προθ., α) ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν, ἔχω συνεχῶς εἰς τὸ [[στόμα]] μου [[εἴτε]] πρὸς καλὸν [[εἴτε]] πρὸς κακόν, Εὐρ. Ἠλ. 80· ἀνὰ στ. καὶ διὰ γλώσσης ἔχειν ὁ αὐτ. ἐν Ἀνδρ. 95. β) ἀπὸ στόματος εἰπεῖν, ὡς τὸ ἀπὸ γλώσσης, ἀπὸ τὸ [[στόμα]], δηλ. ἐκ μνήμης (πρβλ. ἀπὸ χειρός), Πλάτ. Θεαίτ. 142D, Ξεν. Ἀπομν. 3. 6, 9, Φιλήμ. ἐν «Νεμ.» 1, κτλ. γ) διὰ [[στόμα]] λέγειν Αἰσχύλ. Θήβ. 579, πρβλ. Εὐρ. Ὀρ. 103· (οὕτω, κατὰ τὸ στ. ᾄδειν Ἀριστοφ. Νεφ. 158)· διὰ [[στόμα]] ἔχειν ὁ αὐτ. ἐν Λυσ. 855· [[οἶκτος]] ᾖν διὰ [[στόμα]], ἦτο εἰς τὸ [[στόμα]] ἑκάστου, Αἰσχύλ. Θήβ. 51· πᾶσι διὰ στόματος, [[εἶναι]] ἡ κοινὴ [[ὁμιλία]], Θεόκρ. 12. 21, πρβλ. Θέογν. 18. δ) ἐν στόμασιν ἢ στόματι ἔχειν Ἡρόδ. 3. 157, 6. 136· πολλῶν κεῖσθαι ἐν στόμασιν Θέογν. 240· ἐν τῷ στ. λέγειν Ἀριστοφ. Ἀχ. 198. ε) ἐξ ἑνὸς στ., μιᾷ φωνῇ, ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 670, Πλάτ. Πολ. 364Α· [[οὕτως]], ὡς ἀφ’ ἑνὸς στόματος Ἀνθ. Π. 11. 159. ζ) ἐπὶ [[στόμα]], κατὰ [[πρόσωπον]], «κατάμουτρα», ἐξεκυλίσθη πρηνὴς .. ἐπὶ στ. Ἰλ. Ζ. 43, Π. 410· ἐπὶ στ. πίπτειν Πλουτ. Ἀρτοξ. 29, κτλ.· - [[ὡσαύτως]], ὅ τι ἦλθεν ἐπὶ στ., ὅ,τι ἦλθεν [[ὑπεράνω]] πάντων, Λατ. quicquid in buccam venerit, Πλάτ. Πολ. 563C, Schäf. εἰς Διον. Ἁλ. π. Συνθ. σ. 13· περὶ τοῦ υς ἐπὶ στ., ἴδε [[βοῦς]] IV. η) κατὰ [[στόμα]], [[πρόσωπον]] πρὸς [[πρόσωπον]], Λατιν. adversa fronte, Ἡρόδ. 8. 11, Εὐρ. Ἡρακλ. 801, Ρῆσ. 409, πρβλ. Ξεν. Ἀνάβ. 5. 2, 26· κατὰ στ. τινός, συγκρουόμενος [[πρός]] τινα, Πλάτ. Νόμ. 855D· ἴδε ἀνωτέρ. ΙΙ. στ. ποταμοῦ, τὸ [[στόμιον]], αἱ ἐκβολαὶ ποταμοῦ, Λατ. ostia, Ἰλ. Μ. 24, Ὀδ. Ε. 441, Αἰσχύλ. Πρ. 847, κτλ.· [[οὕτως]], ἠιόνος στ. [[μακρόν]], τὸ ἐκτεταμένον [[στόμιον]] τῆς παραλίας, Ἰλ. Ξ. 36, πρβλ. Ὀδ. Κ. 90, Ἡρόδ. 2. 17· στ. τοῦ Πόντου, Λατιν. fauces Ponti, ὁ αὐτ. 4. 86, πρβλ. Θουκ. 4. 49, 102· τὸ στ. τῆς ἐσβολῆς Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 1107· - ἀλλ’ [[ὡσαύτως]], [[χάσμα]] ἢ [[ῥῆγμα]] ἐν τῇ γῇ ἢ ἐν βράχῳ, ἐξ οὗ ἐκρέει [[ὕδωρ]], [[ῥυάκιον]], Ἡρόδ. 1. 202· τὸ ἄνω, τὸ [[κάτω]] στ. τοῦ ρύγματος. τὸ [[πλάτος]] τῆς τάφρου εἰς τὸ ἄνω [[μέρος]], εἰς τὸν πυθμένα (πρβλ. gape, gap), ὁ αὐτ. 7. 23, 37. 2) [[ἄνοιγμα]], [[ἔξοδος]] ἢ [[εἴσοδος]], ἀργαλέον στ. λαύρης Ὀδ. Χ. 137· στ. τῆς ἀγυιᾶς Ξεν. Κύρ. 2, 4, 4· στ. φρέατος ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 4. 5, 25· καδίσκου Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 231, πρβλ. Ἀνθ. Π. 6. 251· χθόνιον Ἅιδα στ. Πινδ. Π. 4. 44· διεξόδων Πλάτ. Φαῖδρ. 251D· ἑπτάπυλον στ., αἱ ἑπτὰ πύλαι τῶν Θηβῶν, Σοφ. Ἀντ. 119· - ἰατρικ., στ. τῶν μητρέων, τῶν ὑστερέων Ἱππ. 604. 24., 1254 ἐν τέλ., κ. ἀλλ., τῆς κοιλίας Ἀριστ. Ἀναλυτ. Ὕστ. 2. 11, 5· γαστρὸς Νικ. Ἀλεξιφ. 20. ΙΙΙ. τὸ πρόσθιον [[μέρος]], ἡ [[ὄψις]], τὸ [[πρόσωπον]], [[μέτωπον]]: 1) ἐπὶ ὅπλων, τὸ [[ἄκρον]], ἡ [[αἰχμή]], κατὰ [[στόμα]] εἰμένα χαλκῷ Ἰλ. Ο. 389· ἡ ἀκμὴ ξίφους, Λατ. acies, τὸ στ. τῆς αἰχμῆς Φιλόστρ. 732, Εὐαγγ. κ. Λουκ. κα΄, 24, κτλ.· (ἀλλὰ [[ἡμαρτημένως]] λαμβάνεται οὕτω παρὰ Σοφ. ἐν Αἴ. 651)· - [[ὡσαύτως]] ὡς τὸ Λατ. acies, αἱ κατὰ [[μέτωπον]] τάξεις τῆς μάχης, τὸ [[μέτωπον]], οἱ ἀπὸ στόματος (ἀντίθετον τῷ ἀπὸ τῆς οὐρᾶς) Ξεν. Ἀν. 3. 4, 42 καὶ 43, πρβλ. Ἑλλ. 4. 3, 4· τὸ στ. τοῦ πλαισίου ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 3. 4, 43, πρβλ. 5. 4, 22, Πολύβ. 10. 12, 7· ([[οὕτως]] [[ἴσως]] [[δέον]] νὰ ἑρμηνευθῇ τὸ στ. πολέμοιο, ὑσμίνης, ἴδε ἀνωτ. Ι. 1). 2) [[καθόλου]], [[ἄκρον]] στ. πύργων, ἡ [[ἄκρα]], τὸ [[χεῖλος]] ἢ ἡ κορυφὴ τῶν πύργων, Εὐρ. Φοίν. 1166· στ. πέπλου Παύλ. Σιλ. Ἄμβων 257· στ. σιδηροῦν κριοῦ Ἀρχ. Μαθ. 6C· - παρὰ Ξεν. ἐν Ἀγησ. 11, 15, πρὸς τῷ στόματι τοῦ βίου, εἰς τὸ [[χεῖλος]] ἢ ἀκρότατον [[σημεῖον]] τῆς ζωῆς. (Πρβλ. Ζενδ. ←taman (os). Ἐκ τῆς αὐτῆς ῥίζης γίνονται τὰ [[στόμαχος]], [[στόμιον]], [[στωμύλος]], κτλ.). | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: | |etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[mouth]], [[muzzle]], [[front]], [[peak]], [[edge]] (Il.).<br />Other forms: Aeol. [[στύμα]] (Theoc.), <b class="b3">-ατος</b>.<br />Dialectal forms: Myc. [[Tomako]], [[Tumako]] /[[στόμαργος]]/ (Mühlestein Studi Micenei 2 (1967), 43ff. w. lit.; Killen, Minos 27-8, 1992-1993 [95],101-7<br />Compounds: Many compp., almost all from the shorter stem (cf. below), e.g. <b class="b3">στόμ-αργος</b> [[chattering]], [[high-sounding]] (trag.), to [[ἀργός]] (Willis AmJPh 63, 87 ff.: [[shining]] > [[bright]] > [[loud]]?), if not after <b class="b3">γλώσσ-αργος</b>, which could stand for <b class="b3">γλώσσ-αλγος</b> (s. on [[γλῶσσα]] w. lit.); Blanc RPh. 65, 1991, 59-66 analyses the word as [[στόμα]] + [[μάργος]] [[furious]], also BAGB 1996/1, 8-9; cf. also <b class="b3">Πόδ-αργος</b> (s. [[πούς]]); on <b class="b3">στομα-κάκη</b> s. [[κακός]]; <b class="b3">εὔ-στομος</b> [[with a beautiful mouth]], [[speaking nicely]], also = [[silent]] (Hdt., X. etc.); beside it, quite rarely, <b class="b3">στοματ-ουργός</b> [[working with ones mouth]], [[grandiloquent]] (Ar.). <b class="b3">κακο-στόματος</b> (AP) for <b class="b3">κακό-στομος</b> (E. a.o.).<br />Derivatives: 1. <b class="b3">στόμ-ιον</b> n. [[mouth]], [[opening]], [[denture]], [[bit]], [[bridle]] (IA.), rarely [[mouth]] (Nic.), with <b class="b3">-ίς</b> f. [[halter]] (Poll.); <b class="b3">ἐπι-στομ-ίζω</b> [[to put in a bit]] (Att.), also [[to shut up ones mouth]] (late). 2. <b class="b3">στόμ-ις</b> m. [[hard-mouthed horse]] (A. Fr. 442 = 649 M.; cf. Schwyzer 462 n. 3), also <b class="b3">-ίας</b> <b class="b2">id.</b> (Afric., Suid.). 3. <b class="b3">-ώδης</b> [[speaking nicely]] (S.), [[savoury]] (Sor.). 4. <b class="b3">-ίζομαι</b> [[to take in the mouth]] (Aq.), w. prefix, e.g. <b class="b3">ἀπο-στομίζω</b> [[to remove the edge]] (Philostr.). 5. <b class="b3">-όω</b> (<b class="b3">ἀνα-</b> στόμα a.o.) [[to stop the mouth]], [[to provide with an opening]], [[edge]], [[to harden]] (IA.) with <b class="b3">-ωμα</b> n. [[mouth]] (A.), [[hardening]], [[which is hardened]], [[steel]] (Cratin., Arist., hell. a. late), <b class="b3">-ωμάτιον</b> (Gloss.), <b class="b3">-ωσις</b> f. [[hardening]] (S., hell a. late), <b class="b3">-ωτής</b> = [[indurator]] (gloss.). -- Besides <b class="b3">στομάτ-ιον</b> n. dimin. (Sor.), <b class="b3">-ικός</b> [[belonging to the mouth]] (medic. a.o.), <b class="b3">ἀπο-στοματ-ίζω</b> [[to repeat]], [[to interrogate etc.]] (Pl., Arist. etc.). -- On [[στόμαχος]], [[στωμύλος]] s. vv.<br />Origin: IE [Indo-European] [1035] <b class="b2">*steh₃men-</b> [[mouth]]<br />Etymology: The etymol. unclear [[στόμα]] has secondarily joined the verbal nouns in <b class="b3">-μα</b> (Schwyzer 524 w. n. 5), with which the strong predilection for the short form <b class="b3">στομ-</b> in compp. and derivv. may be connected (cf. Georgacas Glotta 36, 163). But the [[n-]]stem is old and is found not only in Av. [[staman-]] m. <b class="b2">mouth (of a dog)</b> but also in Celtic, e.g. Welsh [[safn]] [[jaw-bone]]. So we must reconstruct <b class="b2">*steh₃m-</b>, which was in Greek replaced by the zero grade (<b class="b2">*sth₃m-</b>); on the short a of Avestan see Lubotsky Kratylos 42(1997) 56f. -- Far remain however the Germ. words for [[voice]], Goth. [[stibna]], OHG [[stimna]], [[stimma]] etc. and the Hitt. word for [[ear]], [[ištam-ana-]], [[-ina-]], prob. denominativ from [[ištamašzi]] [[hear]] (Frisk GHÅ 57, 19ff. = Kl. Schr. 79ff. w. lit.; diff. Kronasser Etymologie II 399). | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=[[στόμα]], δοριξ [[στύμα]], ατος, τό,<br /><b class="num">I.</b> the [[mouth]], Lat. os, Hom., etc.<br /><b class="num">2.</b> the [[mouth]] as the [[organ]] of [[speech]], [[δέκα]] μὲν γλῶσσαι, [[δέκα]] δὲ στόματ' Il.; στ. τὸ [[δῖον]] the [[mouth]] of Jove, Aesch.; Μοισᾶν [[στόμα]] [[their]] [[mouthpiece]], Theocr.;—with Preps., ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν to [[have]] [[always]] in one's [[mouth]], Eur.: ἀπὸ στόματος by [[word]] of [[mouth]], Xen., etc.: διὰ [[στόμα]] was in [[every]] one's [[mouth]], Aesch.; πᾶσι διὰ στόματος 'tis the [[common]] [[talk]], Theocr.: ἐξ ἑνὸς στ. with one [[voice]], Ar.; κατὰ [[στόμα]] [[face]] to [[face]], Hdt., [[ | |mdlsjtxt=[[στόμα]], δοριξ [[στύμα]], ατος, τό,<br /><b class="num">I.</b> the [[mouth]], Lat. os, Hom., etc.<br /><b class="num">2.</b> the [[mouth]] as the [[organ]] of [[speech]], [[δέκα]] μὲν γλῶσσαι, [[δέκα]] δὲ στόματ' Il.; στ. τὸ [[δῖον]] the [[mouth]] of Jove, Aesch.; Μοισᾶν [[στόμα]] [[their]] [[mouthpiece]], Theocr.;—with Preps., ἀνὰ [[στόμα]] ἔχειν to [[have]] [[always]] in one's [[mouth]], Eur.: ἀπὸ στόματος by [[word]] of [[mouth]], Xen., etc.: διὰ [[στόμα]] was in [[every]] one's [[mouth]], Aesch.; πᾶσι διὰ στόματος 'tis the [[common]] [[talk]], Theocr.: ἐξ ἑνὸς στ. with one [[voice]], Ar.; κατὰ [[στόμα]] [[face]] to [[face]], Hdt., [[Attic]]<br /><b class="num">II.</b> στ. ποταμοῦ the [[mouth]] of a [[river]], Lat. ostia, Hom., etc.; so, ἠιόνος στ. [[μακρόν]] the [[wide]] [[mouth]] of the bay, Il.; στ. τοῦ Πόντου, Lat. [[fauces]] Ponti, Hdt.:—also, a [[chasm]] or [[cleft]] in the [[earth]] with a [[stream]] [[gushing]] out, Hdt.; τὸ ἄνω, τὸ [[κάτω]] [[στόμα]] τοῦ ὀρύγματος the [[opening]] or [[width]] of the [[trench]] at top, at [[bottom]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> any [[outlet]] or [[entrance]], Od., Xen.<br /><b class="num">III.</b> the [[foremost]] [[part]], [[face]], [[front]]:<br /><b class="num">1.</b> of weapons, the [[point]], Il.; the [[edge]] of a [[sword]], NTest.:—also like Lat. [[acies]], the [[front]], [[στόμα]] πολέμοιο, ὑσμίνης Il.; so [[alone]], Xen.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], [[ἄκρον]] στ. πύργων the top of the towers, Eur.; τὸ [[στόμα]] τοῦ βίου the [[verge]] of [[life]], Xen. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''στόμα''': {stóma}<br />'''Forms''': äol. [[στύμα]] (Theok.), -ατος<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Mund]], [[Maul]], [[Mündung]], [[Front]], [[Spitze]], [[Schneide]] (seit Il.).<br />'''Composita''' : Viele Kompp., fast alle vom kürzeren Stamm (vgl. unten), z.B. [[στόμαργος]] [[geschwätzig]], [[hochtrabend]] (Trag.), zu [[ἀργός]] (Willis AmJPh 63, 87 ff. : [[glänzend]] > [[hell]] > [[laut]]?), wenn nicht nach γλώσσαργος, das für [[γλώσσαλγος]] stehen kann (s. zu [[γλῶσσα]] m. Lit.); vgl. noch Πόδαργος (s. [[πούς]]); myk. ''Tomako'', ''Tumako''? (Mühlestein Studi Miccnei 2 (1967), 43ff. m. Lit.); zu [[στομακάκη]] s. [[κακός]]; [[εὔστομος]] [[mit schönem Mund]], [[schön redend]], auch = [[schweigend]] (Hdt., X. usw.); daneben, ganz vereinzelt, [[στοματουργός]] [[mit dem Mund arbeitend]], [[großsprecherisch]] (Ar.). [[κακοστόματος]] (''AP'') für [[κακόστομος]] (E. u.a.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[στόμιον]] n. ‘Mündung, Öffnung, Gebiß (stange), | |ftr='''στόμα''': {stóma}<br />'''Forms''': äol. [[στύμα]] (Theok.), -ατος<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Mund]], [[Maul]], [[Mündung]], [[Front]], [[Spitze]], [[Schneide]] (seit Il.).<br />'''Composita''': Viele Kompp., fast alle vom kürzeren Stamm (vgl. unten), z.B. [[στόμαργος]] [[geschwätzig]], [[hochtrabend]] (Trag.), zu [[ἀργός]] (Willis AmJPh 63, 87 ff.: [[glänzend]] > [[hell]] > [[laut]]?), wenn nicht nach γλώσσαργος, das für [[γλώσσαλγος]] stehen kann (s. zu [[γλῶσσα]] m. Lit.); vgl. noch Πόδαργος (s. [[πούς]]); myk. ''Tomako'', ''Tumako''? (Mühlestein Studi Miccnei 2 (1967), 43ff. m. Lit.); zu [[στομακάκη]] s. [[κακός]]; [[εὔστομος]] [[mit schönem Mund]], [[schön redend]], auch = [[schweigend]] (Hdt., X. usw.); daneben, ganz vereinzelt, [[στοματουργός]] [[mit dem Mund arbeitend]], [[großsprecherisch]] (Ar.). [[κακοστόματος]] (''AP'') für [[κακόστομος]] (E. u.a.).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[στόμιον]] n. ‘Mündung, Öffnung, Gebiß (stange), Zügel' (ion. att.), selten [[Mund]] (Nik.), mit -ίς f. [[Halfter]] (Poll.); [[ἐπιστομίζω]] [[ein Gebiß anlegen]] (att.), auch [[den Mund verschließen]] (sp.). 2. [[στόμις]] m. [[hartmäuliges Pferd]] (A. ''Fr''. 442 = 649 M.; vgl. Schwyzer 462 A. 3), auch -ίας ib. (Afric., Suid.). 3. -ώδης [[schön redend]] (S.), [[wohlschmeckend]] (Sor.). 4. -ίζομαι [[in den Mund nahmen]] (Aq.), m. Präfix, z.B. [[ἀποστομίζω]] [[die Schneide entfernen]] (Philostr.). 5. -όω (ἀνα- ~ u.a.) [[den Mund verstopfen]], [[mit Öffnung]], [[Schneide versehen]], [[härten]] (ion. att.) mit -ωμα n. [[Mündung]] (A.), [[Härtung]], [[das Gehärtete]], [[Stahl]] (Kratin., Arist., hell. u. sp.), -ωμάτιον (Gloss.), -ωσις f. [[Härtung]] (S., hell u. sp.), -ωτής = ''indurator'' (Gloss.). — Daneben [[στομάτιον]] n. Demin. (Sor.), -ικός [[zum Munde gehörig]] (Mediz. u.a.), [[ἀποστοματίζω]] [[hersagen]], [[ausfragen]] (Pl., Arist. usw.). — Zu [[στόμαχος]], [[στωμύλος]] s. bes.<br />'''Etymology''': Das etymologisch undurchsichtige [[στόμα]] hat sich offenbar sekundär an die Verbalnomina auf -μα angeschlossen (Schwyzer 524 m. A. 5), womit die ausgesprochene Vorliebe für die kurze Form στομ- in Kompp. und Ableitungen zusammenzuhängen scheint (vgl. Georgacas Glotta 36, 163). Aber der ''n''-Stamm ist an sich alt und findet sich nicht nur in aw. ''staman''- m. ‘Maul (des Hundes)’ sondern auch im Keltischen, z.B. kymr. ''safn'' [[Kinnlade]]. — Fern bleiben dagegen das germ. Wort für [[Stimme]], got. ''stibna'', ahd. ''stimna'', ''stimma'' usw., ebensowie das heth. Wort für [[Ohr]], ''ištam''-''ana''-, -''ina''-, wohl Denominativ von ''ištamašzi'' [[hören]] (Frisk GHÅ 57, 19ff. = Kl. Schr. 79ff. m. Lit.; anders Kronasser Etymologie II 399).<br />'''Page''' 2,800-801 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
| Line 60: | Line 60: | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[entrance]], [[mouth]], [[front of an army]] | |woodrun=[[entrance]], [[mouth]], [[front of an army]] | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=καί δωρ. [[στύμα]] Πρωτότυπη λέξη. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[στόμαργος]] (=[[φλύαρος]]), [[στοματικός]], στομαυλῶ (=[[μιμοῦμαι]] αὐλό μέ τά χείλια), [[στόμαχος]], [[στομαχικός]], [[στόμιον]], [[στομόω]] -ῶ (=[[φιμώνω]]), ἀναστομῶ (=[[ἀνοίγω]]), [[στόμωμα]] (=σκλήρυνση τοῦ σιδήρου), [[στόμωσις]], [[στομωτής]], [[στομωτός]] (=[[κοφτερός]]), [[στωμύλος]] (=[[φλύαρος]], [[εὔγλωττος]]), [[στωμυλία]], [[στωμύλλω]], [[στόμφος]], [[στομφάζω]]. | |||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=τό [[boca]] de un dios ἐγώ εἰμι, οὗ τὸ στόμα καίεται δι' ὅλου <b class="b3">yo soy aquel cuya boca arde a través del todo</b> P V 154 P VII 235 P VII 245 P VIII 93 SM 90 fr.D.7 de Selene ἐλθέ μοι, ... τριπρόσωπε Σελήνη ... ἡ ταύρων μύκημα κατὰ στομάτων ἀνιεῖσα <b class="b3">ven a mí, Selene de tres rostros, que por tus bocas emites un mugido de toros</b> P IV 2803 de Apolo μαντοσύνην ἀπ' ἀμβροσίου στομάτοιο ἔννεπε τῷ ἱκέτῃ <b class="b3">transmite a tu suplicante el oráculo que procede de tu divina boca</b> P II 87 de animales: de perro ἐνθήσεις δὲ εἰς τὸ στόμα τοῦ κυνὸς ἀπὸ ἀνθρώπου κεφαλῆς βιαίου ὀστέον <b class="b3">mete en la boca del perro un hueso de la cabeza de uno muerto violentamente</b> P IV 1885 βαλὼν ἔσωθεν (τοῦ δέρματος) οὐσίαν μετὰ κατανάγκης θὲς εἰς <σ>τόμα κυνὸς νεκροῦ <b class="b3">echa dentro de la piel entidad mágica con arveja y ponlo en la boca de un perro muerto</b> P XXXVI 370 de gato ἔνθες (τὸ πιττάκιον) εἰς τὸ στόμα τοῦ αἰλούρου <b class="b3">mete la tablilla en la boca del gato</b> P XII 109 de rana λαβὼν βάτραχον ζῶντα βάλε εἰς τὸ στόμα αὐτοῦ τοὺς ὀρόβους ... καὶ ἀπόλυσον τὸν βάτραχον ζῶντα <b class="b3">toma una rana viva, echa en su boca las arvejas y déjala ir con vida</b> P XXXVI 326 | |||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[ostium]]'', [[entrance]], [[mouth]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.29.3/ 1.29.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.55.1/ 1.55.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.86.3/ 2.86.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.49.1/ 4.49.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.75.2/ 4.75.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.102.4/ 4.102.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.4.4/ 7.4.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.22.2/ 7.22.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.23.3/ 7.23.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.36.6/ 7.36.6]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.56.1/ 7.56.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.59.3/ 7.59.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.90.4/ 8.90.4]. 94 [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%208.3.1/ 8.3.1]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[mouth]]=== | |||
Abenaki: mdon; Abkhaz: аҿырҟьара, аҿы; Acehnese: babah; Adyghe: жэ; Afar: af; Afrikaans: mond; Ahom: 𑜆𑜀𑜫; Ainu: チャル, チャロ, パロ; Akan: ano; Akkadian: 𒅗; Aklanon: ba-ba'; Alabama: ichokhalbi; Alawa: ŋaːndal; Albanian: gojë; Alviri-Vidari: دان; Amharic: አፍ, አንደበት; Amis: ngoyos; Apache Western Apache: bizéʼ; Arabic: فَم; Chadian Arabic: خشم, قدّوم; Egyptian Arabic: بق; Gulf Arabic: حلج, بوز; Hijazi Arabic: فم; Iraqi Arabic: حلگ; Moroccan Arabic: فم, فا; North Levantine Arabic: تم; South Levantine Arabic: تم; Sudanese Arabic: خشم; Yemeni Arabic: لقف, فم; Aragonese: boca; Aramaic: ܦܘܡܐ; Armenian: բերան, երախ; Aromanian: gurã; Assamese: মুখ; Assyrian Neo-Aramaic: ܦܘܼܡܵܐ; Asturian: boca; Atayal: nqwaq; Atong: khuʼchuk; Aukan: mofu; Avar: кӏал; Avestan: 𐬂𐬢𐬵𐬁𐬥𐬋, 𐬁𐬵, 𐬂𐬢𐬵; Aymara: laka; Äynu: car; Azerbaijani: ağız; Balanta-Ganja: muntung; Baluchi: دپ, دف; Bambara: da; Bashkir: ауыҙ; Basque: aho; Bats: ბაქ; Bau Bidayuh: boba; Belarusian: рот, вусны; Bengali: মুখ; Bhojpuri: मुँह; Bikol Central: ngimot; Bislama: maot; Borôro: ogwa; Bouyei: bas; Breton: genoù; Bribri: krö; Brunei Malay: mulut; Budukh: сив; Buginese: baba; Bulgarian: уста; Bunun: ngulus; Burmese: ပါးစပ်; Buryat: аман; Carpathian Rusyn: рот, писок, уста; Catalan: boca; Cebuano: baba; Central Atlas Tamazight: ⵉⵎⵉ; Central Melanau: bebak; Cham Eastern Cham: ꨚꨝꩍ; Chamicuro: awana; Chechen: батт; Chepang: काम्, मोङ्; Cherokee: ᎠᎰᎵ; Cheyenne: -ahtsená; Chichewa: kamwa; Chickasaw: iti; Chinese Cantonese: [[口]], [[嘴]]; Dungan: зуй, ку; Eastern Min: 喙; Hakka: 口, 嘴; Hokkien: 喙, 口; Jin: 嘴; Mandarin: [[嘴]], [[口]], [[嘴巴]]; Wu: 嘴; Chukchi: йыкыргын; Chuvash: ҫӑвар; Coptic: ⲣⲟ, ⲣⲱⲟⲩ; Cornish: ganow; Corsican: bocca, bucca, bucchi; Cree Plains Cree: mitōn; Woods Cree: ᒥᑑᐣ; Crimean Tatar: ağız; Czech: ústa, pusa, tlama; Dakota: i; Dalmatian: buca; Danish: mund, kæft; Dhivehi: އަނގަ; Dinka: thok; Dongxiang: aman; Dutch: [[mond]], [[bek]], [[muil]]; Dzongkha: ཁ; Eastern Khanty: ԓуԓ; Eastern Mari: умша; Elfdalian: munn; Emilian: bóca, bòca, båcca; Erzya: курго; Esperanto: buŝo; Estonian: suu; Even: амӈа; Evenki: амӈа; Ewe: nu; Extremaduran: boca; Farefare: nõorɛ; Faroese: muður, munnur; Fiji Hindi: muh; Fijian: gusu; Finnish: suu; Franco-Provençal: botse, botcha, boche; French: [[bouche]], [[gueule]]; Gallo: góll, goule; Friulian: bocje, bočhe; Gagauz: aaz; Galician: boca, buso; Gamilaraay: ngaay, ngay; Georgian: პირი; German: [[Mund]], [[Maul]], [[Gosche]], [[Gosch]], [[Gusche]]; Alemannic German: Muul, Schnure, Gosche; Bavarian: Babbn, Letschn, May, Goschn; Central Franconian: Mond, Muhl, Möngksche, Schnüß; East Central German: Gusche; Rhine Franconian: Gosche; Gorontalo: tunggilo; Gothic: 𐌼𐌿𐌽𐌸𐍃; Greek: [[στόμα]]; Ancient Greek: [[στόμα]], [[στύμα]], [[μάσταξ]], [[χάνος]]; Griko: lemò; Greenlandic: qaneq; Guaraní: juru; Gujarati: મુખ, મોં; Haitian Creole: bouch; Hausa: baki; Hawaiian: waha; Hebrew: פֶּה; Higaonon: baba; Hiligaynon: baba; Hindi: मुँह, मुख; Hittite: 𒀀𒄿𒅖; Hlai: boms; Hopi: moʼa; Hungarian: száj; Icelandic: munnur, kjaftur; Ido: boko; Igbo: onu; Ilocano: ngiwat; Indonesian: mulut; Ingrian: suu; Ingush: баге; Interlingua: bucca; Inuktitut: ᖃᓂᖅ; Inupiaq: qaniq; Iranun: ngari'; Irish: béal, béala; Istro-Romanian: gúrę; Italian: [[bocca]]; Japanese: 口; Jarawa: ən-imun; Javanese: cocot, cangkem; Kabardian: жьэ; Kabuverdianu: bóka; Kaingang: jẽnky; Kalmyk: амн; Kanakanabu: ivici; Kannada: ಬಾಯ್, ಬಾಯಿ; Kanowit: jawai; Kanuri: cî; Kapampangan: asbuk; Karachay-Balkar: аууз; Karakalpak: awız; Karelian: suu; Kashubian: gãba; Kaurna: taa, naparta; Kavalan: ngibiR; Kazakh: ауыз; Ket: қө; Khakas: аас, ахсы; Khmer: មាត់; Kikuyu: kanua; Kimaragang: kabang; Klallam: cúcən; Komi-Permyak: ӧм; Komi-Zyrian: вом; Kongo: munoko; Konkani: तोंड; Korean: 입; Kumyk: авуз; Kunigami: 口; Kurdish Central Kurdish: دەم; Laki: دەم; Northern Kurdish: dev; Southern Kurdish: دەم; Kurtöp: ཁ; Kyrgyz: ооз; Ladin: bocia; Ladino Hebrew: בוקה; Roman: boka; Lak: кьацӏ; Lakota: i; Lao: ປາກ; Latgalian: mute; Latin: [[os]]; Latvian: mute; Laz: პიჯი; Lezgi: сив; Ligurian: bocca; Limburgish: móndj, mónd; Lingala: monɔkɔ; Lithuanian: burna, nasrai; Livonian: sū; Lokono: roko; Lombard: bocca, boca; Lotud: kabang; Low German Dutch Low Saxon: moond; German Low German: Mund, Muul; Lü: ᦔᦱᧅ; Luhya: kumunwa; Lushootseed: qədxʷ; Luwian: 𒀀𒀀𒀸𒊭; Luxembourgish: Mond; Macedonian: уста; Maguindanao: ngali; Makasar: baba; Malagasy: vava; Malay: mulut; Malayalam: വായ; Maltese: ħalq, fomm; Manchu: ᠠᠩᡤᠠ; Mansaka: baba; Manx: beeal, gob; Maori: māngai, waha, pūahatanga; Mapudungun: wün, wən; Maranao: ngari'; Marathi: मुख, तोंड; Marwari: मुखड़ौ, मूंडौ; Mbyá Guaraní: juru; Megleno-Romanian: gura; Mirandese: boca; Miyako: 口; Moksha: курга; Mon: ပါၚ်; Mongolian: ам; Moore: noore; Nahuatl: kamajtli, camatl; Nama: ams; Nanai: ангма; Navajo: azééʼ; Ndonga: okana; Neapolitan: vocca; Nepali: मुख; Newar: म्हुतु; Nganasan: ӈаӈ; Ngarrindjeri: tore; Nivkh: ыӈг; Nogai: авыз; Nong Zhuang: baeg; Norman: bouoche; Northern Mansi: сӯп; Northern Sotho: molomo; Northern Norwegian: munn, kjeft; Nottoway-Meherrin: eskaharant; Occitan: boca, bouco; Odia: ମୁଖ; Ojibwe: indoon; Okinawan: 口; Old Church Slavonic: лалока; Old Dutch: mund, munt; Old English: mūþ; Old French: buche; Old Frisian: mūth, mund, mond; Old High German: mund; Old Javanese: cangkem; Old Norse: muðr, munnr; Old Prussian: āustā; Old Saxon: mūth; Old Turkic: 𐰍𐰕; Oromo: afaan; Ossetian: ком, дзых; Ottoman Turkish: آغز, آغیز, دهان, دهن, فم; Paiwan: angalj; Palu'e: wêwa; Pangasinan: sangi; Papiamentu: boka; Pashto: خوله; Pennsylvania German: Maul; Persian: دهان, دهن; Phoenician: 𐤐; Picard: bouque; Piedmontese: boca; Polish: usta, paszcza, gęba; Portuguese: [[boca]]; Punjabi Gurmukhi: ਮੁਖ, ਮੂੰਹ; Shahmukhi: مکھ, مونہ; Puyuma: indan; Quechua: simi; Canka Quechua: simi; Ecuadorian Kichwa: shimi; Southern Quechua: simi; Waiwaş Quechua: şimi; Wanka Quechua: şimi; Rapa Nui: haha; Romani: muj; Romanian: gură; Cyrillic: гурэ; Romansch: bucca, buca, buocha, bocca; Rukai: nguduy; Rungus: kabbang; Russian: [[рот]], [[уста]], [[пасть]]; Rwanda-Rundi: umunwa; Saaroa: ngusuu; Sabah Bisaya: kabang; Saek: ป̄าก; Saho: af; Saisiyat: ngabas; Sakizaya: laway; Sami Inari: njälmi; Kildin: ня̄лльм; Northern: njálbmi; Skolt: njäʹlmm; Southern: njaelmie; Samoan: gutu; Sanskrit: आस्, मुख, च्युप; Santali: moca, ᱢᱚᱪᱟ; Sãotomense: boka; Sardinian: buca, bucca; Saterland Frisian: Muule; Scots: mooth, gab, geggie; Scottish Gaelic: beul, craos; Sekapan: banah; Serbo-Croatian Cyrillic: уста; Roman: ústa; Shan: ပၢၵ်ႇ; Sherpa: ख, ཁ; Shona: muromo; Shor: аас, ақсы; Sicilian: bucca, vucca; Sidamo: afo; Sikkimese: ཁ; Silesian: usta; Sindhi: مک, ٻُوٿُ; Sinhalese: කට; Slovak: ústa; Slovene: usta; Somali: af; Sorbian Lower Sorbian: guba; Upper Sorbian: huba; Sotho: molomo; Southern Altai: оос; Southern Kam: bags; Spanish: [[boca]]; Sranan Tongo: mofo; Sumerian: 𒅗; Sundanese: baham; Swabian: Gosch; Swahili: kinywa; Swazi: umlomo; Swedish: mun, käft; Sylheti: ꠝꠥꠈ; Tabasaran: ушв; Tagal Murut: kabang, kavang, munung; Tagalog: bibig, bunganga; Tahitian: vaha; Tai Nüa: ᥙᥣᥐᥱ; Tajik: даҳон; Talysh: qəv; Tambunan Dusun: kabang; Tamil: வாய்; Taos: łòmų́ną; Tarantino: vocche; Taroko: quwaq; Tat: duhun, dama; Tatar: авыз; Tày: pác; Telugu: నోరు; Ternate: mada; Tetum: ibun; Thai: ปาก; Tibetan: ཁ; Tigrinya: አፍ; Timugon Murut: kavang; Tiwi: irubudara; Tocharian B: koyṃ; Tok Pisin: maus; Tongan: ngutu; Tsakonian: τθούμα, τ̒ούμα; Tsou: ngayo; Tswana: molomo; Tundra Nenets: няʼ, няʼн; Tupinambá: îuru; Turkish: ağız; Turkmen: agyz; Tuscarora: -hskahręw, -ihskahręw; Tuvan: аас; Udi: жӏомох; Udihe: аӈма; Udmurt: ым; Ugaritic: 𐎔; Ukrainian: рот; Urdu: منہ, مکھ; Uyghur: ئېغىز; Uzbek: ogʻiz; Venetan: boca; Veps: suu; Vietnamese: miệng, mồm; Vilamovian: moüł; Volapük: mud, mudil; Võro: suu; Votic: suu; Walloon: boke; Waray-Waray: bàbà, hi-wa; Welsh: ceg, cegau; West Coast Bajau: bua'; West Flemish: mond; West Frisian: mûle; West Makian: mada; White Hmong: qhov ncauj; Winnebago: ii; Wiradjuri: ngany; Wolof: gémmiñ; Xhosa: umlomo; Yaeyama: 口; Yagara: dhambur; Yagnobi: рах; Yakut: айах; Yami: vivi, ngoso; Yiddish: מויל; Yonaguni: ってぃ, ってぃぶに; Yoruba: ẹnu; Yucatec Maya: chiʼ; Yup'ik: qaneq; Zazaki: fek; Zealandic: mond, muul; Zhuang: bak; Zulu: umlomo; ǃKung: tsiː | |||
}} | }} | ||