πολύτροπος: Difference between revisions

|Full diacritics=πολῠ́τροπος

|Definition=πολύτροπον, ([[τρέπω]])<br><span class="bld">A</span> [[much-turned]], i.e. [[much-travelled]], [[much-wandering]], [[epithet]] of [[Odysseus]], Od.1.1, 10.330.<br><span class="bld">II</span> [[turning many ways]]: metaph., [[shifty]], [[versatile]], [[wily]], of [[Hermes]], ''h.Merc.''13,439; τοῖς ἀσθενέσι καὶ π. θηρίοις [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 291b; and in this sense [[Plato]] took the word as applied to [[Odysseus]], ''Hp.Mi.''364e (Sup.), al.; [[τὸ πολύτροπον]] τῆς [[γνώμη]]ς their [[versatility]] of [[mind]], Th.3.83; [[τὸ πολύτροπον]] = [[variety]], [[multiformity]], [[versatility]], [[ability]], of [[Alcibiades]], Plu.''Alc.'' 24.<br><span class="bld">2</span> [[fickle]], [[ὅμιλος]] Ps.-Phoc.95.<br><span class="bld">3</span> of diseases, [[changeful]], [[complicated]], Plu.''Num.''22; also [[πόλεμος]] τοῖς πάθεσι ποικίλος καὶ ταῖς τύχαις πολυτροπώτατος Id.''Mar.''33; [[στρατεία]] Eun.''Hist.'' p.223D.<br><span class="bld">III</span> [[various]], [[manifold]], ξυμφοραί Th.2.44; [[ἐπιθυμία]]ι, [[ἐθισμός|ἐθισμοὶ]] τῶν λέξεων, Epicur.''Fr.''471, ''Nat.''28.1 (p.7V.); κακά Ph.2.567; ἔθνη Plu.''Marc.''12; τύχαι Id.''Alc.''2; ὄργια ''Lyr.Alex.Adesp.''36.3; τὸ π. Phld.''Sign.''26. Adv. [[πολυτρόπως]] = [[in many manners]], Meno ''Iatr.''20.31, Ph.2.512, ''Ep.Hebr.''1.1, Iamb.''Comm.Math.''12: Comp., πολυτροπωτέρως καὶ ποικιλωτέρως Epicur.''Nat.''5 G.

{{bailly

|btext=ος, ον :<br /><b>1</b> [[qui se tourne en beaucoup de sens]] ; qui erre çà et là, qui parcourt mille lieux divers;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> souple, habile, industrieux ; <i>en mauv. part</i> fourbe, rusé ; τὸ πολύτροπον esprit de ruse, mobilité d'humeur, versatilité;<br /><b>3</b> [[très divers]], [[très varié]];<br /><i>Sp.</i> πολυτροπώτατος.<br />'''Étymologie:''' [[πολύς]], [[τρέπω]].

|elnltext=πολύτροπος -ον &#91;[[πολύς]], [[τρέπω]]] [[listig]], [[handig]]; als [[epithet]] van Odysseus in Od. 1.1 ook opgevat als [[bereisd]];; πάμπολλοι... τοῖς ἀσθενέσι καὶ πολυτρόποις θηρίοις zeer velen (lijken) op zwakke en slimme beesten Plat. Plt. 291b; subst. τὸ πολύτροπον handigheid:. ἐκ τοῦ πολυτρόπου αὐτῶν τῆς γνώμης ten gevolge van hun intellectuele handigheid Thuc. 3.83.3. wisselvallig:; πόλεμος... ταῖς τύχαις πολυτροπώτατος een oorlog met steeds wisselende kansen Plut. Mar. 33.1; adv. πολυτρόπως op vele manieren.

{{elru

|elrutext='''πολύτροπος:'''<br /><b class="num">1</b> [[много постранствовавший]], [[бывалый]] ([[ἀνήρ]], т. е. [[Ὀδυσσεύς]] Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[изворотливый]], [[ловкий]], [[хитрый]] (''[[sc.]]'' Ἐρμῆς HH; [[Ὀδυσσεύς]], [[θηρίον]] Plat.);<br /><b class="num">3</b> [[изменчивый]], [[непостоянный]] ([[πόλεμος]] Plut.): πολύτροποι ξυμφοραί Thuc. превратности судьбы;<br /><b class="num">4</b> [[многообразный]], [[многосторонний]] ([[νόσος]] χαλεπὴ καὶ π. Plut.);<br /><b class="num">5</b> [[разнообразный]], [[различный]] (ἔθνη Plut.).

|auten=([[τρέπω]]): [[of many shifts]], [[versatile]], [[epithet]] of [[Odysseus]], Od. 1.1 and Od. 10.330.

|mltxt=-η, -ο / [[πολύτροπος]], -ον, ΝΜΑ<br />([[κυρίως]] ως [[προσωνυμία]] του Οδυσσέως [[αλλά]] και του Ερμού) (με μτφ. σημ.) αυτός που επινοεί πολλούς τρόπους, [[πολυμήχανος]], [[δόλιος]], [[πανούργος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />αυτός που γίνεται με πολλούς τρόπους<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (ως [[προσωνυμία]] του Οδυσσέως) αυτός που περιπλανήθηκε σε [[πολλά]] μέρη, [[πολυπλάνητος]] («ἄνδρα μοι ἔννεπε,...πολύτροπον, ὃς [[μάλα]] πολλὰ πλάγχθη», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> (για τον πολύποδα) αυτός που στρέφεται με πολλούς τρόπους ή [[προς]] πολλές διευθύνσεις<br /><b>3.</b> αυτός που μεταβάλλει τις διαθέσεις, τα αισθήματά του, ο [[άστατος]] («[[πολύτροπος]] ὄμιλος», Φωκυλ.)<br /><b>4.</b> (για νόσο) [[πολύπλοκος]] ή [[ευμετάβλητος]]<br /><b>5.</b> [[πολυποίκιλος]], [[πολλαπλός]] («πολύτροποι ἐπιθυμίαι», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b><i>τὸ πολύτροπον</i><br />α) η [[ευστροφία]] του πνεύματος, η [[πανουργία]]<br />β) [[ποικιλία]], [[πολλαπλότητα]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>πολυτρόπως</i> ΝΜΑ<br />με πολλούς τρόπους.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>πολυ</i>- <span style="color: red;">+</span> -<i>τροπος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[τρόπος]] <span style="color: red;"><</span> [[τρέπω]]), [[πρβλ]]. [[ιδιότροπος]]].

{{ls

|lstext='''πολύτροπος''': -ον, ([[τρέπω]]) ὁ εἰς πολλὰ μέρη τραπείς, [[πολυπλάνητος]], Λατ. multum jactatus, ἐπίθ. τοῦ Ὀδυσσέως ἐν τῇ Ὀδ., π. χ. Α. 1, Κ. 330· ― ὅτι δὲ αὕτη [[εἶναι]] ἡ [[σημασία]] [[ἐνταῦθα]] καὶ οὐχὶ ἡ ΙΙ. 2, [[εἶναι]] κατάδηλον ἐκ τῆς ἑπομένης ἐπεξηγήσεως ― ὃς [[μάλα]] πολλὰ πλάγχθη κτλ. ΙΙ. ὁ στρεφόμενος κατὰ πολλοὺς τρόπους ἢ κατὰ πολλὰς διευθύνσεις, ἐπὶ τοῦ πολύποδος, Θέογν 215. 2) μεταφορ., [[εὔστροφος]], [[πανοῦργος]], [[δόλιος]], Λατ. versatus, versatilis, ἐπὶ τοῦ Ἑρμοῦ, Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 13. 439· τοῖς ἀσθενέσι καὶ π. θηρίοις Πλάτ. Πολιτικ. 291Β· καὶ ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας ἐκλαμβάνει τὴν λέξιν ὁ [[Πλάτων]] [[ὅταν]] ἀναφέρηται εἰς τὸν Ὀδυσσέα, Ἱππ. Ἐλάττ. 364Ε, 365Β, 369Β· τὸ π. τῆς γνώμης, ἡ [[εὐστροφία]] τοῦ πνεύματος αὐτῶν, Θουκ. 3. 83· τὸ π., ἐπὶ τοῦ Ἀλκιβιάδου, Πλουτ. Ἀλκ. 24· ― [[ὅμιλος]] Ψευδο-Φωκυλ. 89. 3) ἐπὶ νόσων, [[εὐμετάβολος]], [[πολύπλοκος]], Πλουτ. Νουμ. ἐν τέλ.· [[πόλεμος]] τοῖς πάθεσι [[ποικίλος]] καὶ ταῖς τύχαις πολυτροπώτατος ὁ αὐτ. ἐν Μαρ. 33. ΙΙΙ. [[ποικίλος]], πολλαπλοῦς, ξυμφοραὶ Θουκ. 2. 44· ἔθνη Πλουτ. Μάρ. κελλ. 12· τύχαι ὁ αὐτ. ἐν Ἀλκ. 2. ― Ἐπίρρ. -πως κατὰ πολλοὺς τρόπους, Ἐπιστ. π. Ἑβρ. α΄, 1. ― [[Κατὰ]] τὸν Εὐστάθ. εἰς Ὀδυσ. Α, 1, «τὸ πολύτροπον ταὐτόν ἐστι τῷ εὐκίνητον, ποικίλον, πολύτημιν, πολύνουν, ἐπιχειρηματικόν, πολύβουλον, πολύστροφον, οὐκ ἐφ’ ἑνὸς ἑστῶτα..., τρεπόμενον δὲ πολλὰς ὁδοὺς βουλευμάτων, ὡς Ὀδυσσεῖ πρέπει τῷ πολυμηχάνω, τῷ παντοίοις δόλοις κεκοσμημένῳ... [[πολύφρων]] ὡς ποιητὴς μετ’ ὀλίγα ἐρεῖ, καὶ ὡς [[Εὐριπίδης]] ἂν εἴποι, [[ποικιλόφρων]]».