ψήφισμα: Difference between revisions

|Definition=-ατος, τό, Dor. [[ψάφιγμα]] [ψᾱ] Inscr.Cret.1. v 20 A17 (Arcades, ii B.C.); written [[ψάπιγμα]] Supp.Epigr.4.171.53 (Tymnus, v/iv B.C.):—<br><span class="bld">A</span> [[proposal passed by a majority of votes]]: esp. [[measure]] passed by a [[popular]] [[assembly]], [[decree]], [[act]], A. Supp.601 (pl.), Ar.Ach.536, al.: c. gen. suasoris, the [[decree]] proposed by him, τὸ Καννωνοῦ ψήφισμα Id.Ec.1090, cf. And.1.27: but τὸ Μεγαρέων ψήφισμα the [[decree]] [[concern]]ing them, Th.1.140 (more freq. τὸ περὶ Μεγαρέων ψήφισμα ib. 139, cf. X.HG2.1.32); also τὸ ψήφισμα τὸ διὰ τὰς λαικαστρίας Ar.Ach. 536; ἐγένετο ψήφισμα μὴ ἐξεῖναι . . X.HG2.2.15; ψήφισμα γράφειν [[bring]] in a [[decree]], Ar.Nu.1429; ψήφισμα ἐπιψηφίζειν put it to the vote, Aeschin.2.84; ψήφισμα νικᾶν [[carry]] it, Id.3.68; ψήφισμα καθαιρεῖν rescind it, Th.1.140; [[ἐξαλεῖψαι]], [[ἀφελέσθαι]], And.1.76, 2.24: prop. concerned with special circumstances (οὐδὲν ἐνδέχεται ψήφισμα εἶναι καθόλου Arist.Pol.1292a37); opp. [[νόμος]] (general [[law]], [[statute]]), νόμους καὶ ψηφίσματα Pl.Tht.173d; ὅταν τὰ ψήφισμα κύρια ᾖ ἀλλὰ μὴ ὁ νόμος Arist.Pol.1292a6; περὶ ἐνίων ἀδύνατον θέσθαι νόμον, ὥστε ψηφίσματος δεῖ Id.EN1137b29; ψηφισμάτων οὐδ' ὁτιοῦν διαφέρουσιν οἱ νόμοι, ἀλλὰ νεώτεροι οἱ νόμοι, καθ' οὓς τὰ ψήφισμα δεῖ γράφεσθαι, τῶν ψήφισμα αὐτῶν D.20.92.<br><span class="bld">II</span> generally, [[decree]], [[law]], θεῶν ψήφισμα παλαιόν Emp.115, cf. Ar.V.378 (lyr.), Lexap.And.1.96, LXXEs.3.7, al.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1397.png Seite 1397]] τό, ein nach gehaltener Abstimmung durch Stimmenmehrheit gefaßter Beschluß, bes. ein in der Volksversammlung gefaßter, bestätigter Beschluß, ein Volksbeschluß (im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[προβούλευμα]], Ratsbeschluß, dem noch die Bestätigung des Volkes fehlt), δήμου δέδοκται παντελῆ ψηφίσματα Aesch. Suppl. 596; Ar. Ach. 510 Vesp. 378, oft; [[ψήφισμα]] γράφειν, einen Beschluß bei der Volksversammlung in Vorschlag bringen, beantragen, Plat. Theaet. 173 d u. sonst, wie bei Folgdn; νικᾶν, durchsetzen, Aesch. 3, 68; καθαιρεῖν, abrogare, Thuc. 1, 140.

|elrutext='''ψήφισμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1</b> [[решение в результате голосования]], [[постановление большинства]] (преимущ. в [[ἐκκλησία]] - в отличие от [[προβούλευμα]], которое вступало в силу только по утверждении его в [[ἐκκλησία]]) (νόμοι καὶ ψηφίσματα Plat., Dem.): τὸ ψ. τινος или περί τινος Thuc. постановление о ком-л.; [[ἄνευ]] ψηφίσματος Thuc. без решения народного собрания;<br /><b class="num">2</b> [[проект решения]]: ψ. γράφειν Arph., Dem., ἐπάγειν Aeschin., προσφέρειν Polyb. и εἰσφέρειν Plut. предлагать (вносить) проект решения; ψ. [[νικᾶν]] Aeschin. провести через собрание свой проект;<br /><b class="num">3</b> [[повеление]], [[веление]] ([[θεῶν]] Arph.).

|lstext='''ψήφισμα''': τό, πρότασίς τις ἐπικυρωθεῖσα διὰ τῆς πλειονότητος τῶν [[ψήφων]]· [[μάλιστα]] ἐν Ἀθήναις, [[πρότασις]] ἐπικυρωθεῖσα καὶ νομιμοποιηθεῖσα ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας, [[θέσπισμα]], [[δόγμα]], Αἰσχύλ. Ἱκ. 601, Ἀριστοφ. Ἀχ. 536, κ. ἀλλ.· μετᾶ γεν. τοῦ προτείναντος, [[πρότασις]] [[αὐτοῦ]], ὁ αὐτ. ἐν Ἐκκλ. 1089, Ἀνδοκ. 4. 38· [[ἀλλά]], τὸ Μεγαρέων ψ., τὸ περὶ αὐτῶν γενόμενον, Θουκ. 1. 140, τοῦτο [[ὅμως]] συνηθέστερον ἐξεφέρετο ἐμπροθέτως μετὰ τῆς [[περί]]· τὸ περὶ Μ. ψ. [[αὐτόθι]] 139, πρβλ. Ξεν. Ἑλλ. 2.1, 32· [[ὡσαύτως]], τὸ ψ. τὸ διὰ τὰς λαικαστρίας Ἀριστοφ. Ἀχ. 537· ψ. μὴ ἐξεῖναι ... Ξεν. Ἑλλ. 2. 2, 15· ψ. γράφειν, εἰσάγειν πρότασιν πρὸς ἐπικύρωσιν, Λατ. suadere, Ἀριστοφ. Νεφ. 1429, Δημ. 485. 3· ψ. [[ἐπιψηφίζω]] ἐπὶ τῶν προέδρων, θέτω αὐτὸ εἰς ψηφοφορίαν, Αἰσχίν. 39. 16· ψ. [[νικᾶν]], ἐπιτυγχάνειν τῆς ἐπιψηφίσεως [[αὐτοῦ]], Λατ. ferre, ὁ αὐτ. 63. 21· ψ. καθαιρεῖν, καταργεῖν, ἀθετεῖν, Λατ. abrogare, Θουκ. 1. 140· ἐξαλείφειν, ἀφαιρεῖσθαι Ἀνδοκ. 10. 30., 22. 37. - Κυρίως τὸ [[ψήφισμα]] ἀντιτίθεται τὸ μὲν πρὸς τὸ [[προβούλευμα]] ([[ἀπόφασις]] τῆς Βουλῆς), [[ὅπερ]] δὲν ἐγίνετο [[νόμος]] εἰ μὴ ἀφ’ οὗ ἐγίνετο ἀποδεκτὸν διὰ πλειονοψηφίας ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας), τὸ δὲ πρὸς τὸν νόμον (δηλ. θεμελιώδη νόμον τῆς πόλεως), Ἀριστ. Πολιτικ. 4. 4, 31, πρβλ. Ἠθ. Νικ. 5.10, 7· νόμους καὶ ψηφίσματα Πλάτ. Θεαίτ. 173D· ὁ Δημ. ὁμιλεῖ περὶ νόμων καθ’ οὓς τὰ ψηφίσματα δεῖ γράφεσθαι 485. 3, [[ἔνθα]] [[ὅμως]] ἰσχυρίζεται ὅτι τῶν ψ. οὐδ’ [[ὁτιοῦν]] διαφέρουσιν οἱ νόμοι· ἴδε Arnold. εἰς Θουκ. 3. 36, 37, Herm. Pol. Ant. § 68. 8. Tὸ [[προβούλευμα]] εἶχεν ἰσχὺν μόνον ἐπὶ ἓν [[ἔτος]], τὸ δὲ [[ψήφισμα]] ἠδύνατο νὰ ἀθετηθῇ μόνον δι’ ἑτέρου ψηφίσματος, ἐὰν μή τις προσέβαλλεν αὐτὸ ὡς [[ἐναντίον]] τῶν κειμένων νόμων καὶ ἐνῆγε τὸν προτείναντα ὡς παρανόμως πράξαντα (παρανόμων γράφεσθαι). - Ἀλλ’ αἱ διακρίσεις αὗται δὲν ἐτηροῦντο [[πάντοτε]], ἴδε Schömann. de Comit. σ. 248 κἑξ. ΙΙ. [[καθόλου]], [[ἀπόφασις]], [[νόμος]], θεῶν ψ. παλαιὸν Ἐμπεδ. 1, πρβλ. Ἀριστ. Σφ. 378, Νόμ. παρ’ Ἀνδοκ. 13. 4.

|mltxt=το, ΝΜΑ, και δωρ. τ. [[ψάπιγμα]] και [[ψάφιγμα]] Α<br /><b>1.</b> [[απόφαση]] που λαμβάνεται με [[ψηφοφορία]]<br /><b>2.</b> (ειδικά στην αρχ. Αθήνα) [[απόφαση]] για οποιοδήποτε [[θέμα]] η οποία λαμβανόταν με [[ψηφοφορία]] από την [[βουλή]] ή από την [[εκκλησία]] του δήμου («δήμου δὲδοκται παντελῆ ψηφίσματα», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[ψήφιση]]<br /><b>2.</b> [[νόμος]] με αυξημένη τυπική ισχύ<br /><b>3.</b> (δημ. δίκ.) ανώτατης ισχύος πολιτειακό [[κείμενο]] που ρυθμίζει θέματα συνταγματικού και, [[συναφώς]], νομοθετικού περιεχομένου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (γενικά) [[νόμος]]<br /><b>2.</b> [[κλήρος]] («ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν ἐν τῷ δικαστηρίῳ κληρωθὲν τὸ [[γράμμα]] καὶ τὸ [[ψήφισμα]], ὅ ἐστιν ὁ [[κλῆρος]], δικάζειν τε καὶ δικαστὴν καθίστησιν», Σχόλ. <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[αριθμός]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ψήφισμα]] [[γράφω]]» — [[εισάγω]] [[πρόταση]] [[προς]] [[επικύρωση]] (<b>Αριστοφ.</b>)<br />β) «[[ψήφισμα]] [[ἐπιψηφίζω]]»<br />(για πρόεδρο) [[θέτω]] σε [[ψηφοφορία]] <b>(Αισχίν.)</b><br />γ) «[[ψήφισμα]] νικῶ» — [[επιτυγχάνω]] [[κάτι]] με [[ψηφοφορία]] <b>(Αισχίν.)</b><br />δ) «[[ψήφισμα]] καθαιρῶ» — [[καταργώ]] ειλημμένο [[ψήφισμα]], [[καταργώ]] νόμο (<b>Θουκ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[ψηφίζω]], -<i>ομαι</i>. Οι τ. [[ψάπιγμα]] / [[ψάφιγμα]] [[είναι]] παράλληλοι διαλεκτικοί τ. της αρχ., με ουρανικό [[σύμφωνο]] ([[πρβλ]]. αόρ. <i>ἐψάφιξα</i>)].

{{mdlsj

|mdlsjtxt=[[ψήφισμα]], ατος, τό, [ψηφίζομαι]<br />a [[proposition]] carried by [[vote]]: esp. a [[measure]] passed in the [[ἐκκλησία]], a [[decree]], Ar.; τὸ Μεγαρέων ψ. the [[decree]] [[concerning]] them, Thuc.; so, περὶ Μεγαρέων ψ. Thuc.; ψ. γράφειν to [[bring]] in a [[decree]], Ar., Dem.; ψ. ἐπιψηφίζειν, of the πρόεδροι, to put it to the [[vote]], Aeschin.; ψ. [[νικᾶν]] to [[carry]] it, Aeschin.; ψ. καθαιρεῖν to [[rescind]] it, Lat. abrogare, Thuc.

|lthtxt=''[[decretum]]'', [[decree]], [[resolution]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.139.1/ 1.139.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%201.139.2/ 1.139.2]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.4.1/ 1.4.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.140.3/ 1.140.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.140.4/ 1.140.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.49.4/ 3.49.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.122.6/ 4.122.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.49.2/ 7.49.2].