θάμβος: Difference between revisions

|Definition=εος, τό, also ὁ <span class="bibl">Simon.237</span>, <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Ec.</span>12.5</span> (pl.): ([[τέθηπα]]):—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[amazement]], [[wonder]], [[admiration]], [[astonishment]], [[consternation]], [[stupefaction]] θ. δ' ἔχεν εἰσορόωντας <span class="bibl">Il.4.79</span>; θ. δ' ἕλε πάντας ἰδόντας <span class="bibl">Od.3.372</span>; θάμβει δυσφόρῳ τερπνῷ τε μιχθείς <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>1.55</span>; θάμβει ἐκπλαγέντες <span class="bibl">E.<span class="title">Rh.</span>291</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>781</span> (lyr.), <span class="bibl">Th.6.31</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>254c</span>: pl., <span class="bibl">Onos.41.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> in objective sense, [[θάμβοι]] = [[terror]]s in the [[way]], [[LXX]] [[l.c.]]; [[object of wonder]], Epigr.Gr.1068 (Gerasa).</span>

|mltxt=το (Α [[θάμβος]], -εος, το και [[θάμβος]], ὁ)<br /><b>1.</b> [[έκπληξη]], [[κατάπληξη]], [[ξάφνιασμα]] («και ἐγένετο [[θάμβος]] ἐπὶ πάντας», ΚΔ)<br /><b>2.</b> [[φόβος]] που προέρχεται από τη θέα κάποιου καταπληκτικού πράγματος<br /><b>3.</b> [[λαμπρότητα]], [[μεγαλείο]] που προκαλεί [[κατάπληξη]] ή θαυμασμό<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>ιατρ.</b> απότομη [[οπτική]] [[διαταραχή]] που προκαλείται από έντονο εκτυφλωτικό φως το οποίο κάνει τον προσβαλλόμενο ανίκανο να δει<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτό που προκαλεί [[έκπληξη]] και θαυμασμό («ὁ γάρ κολοσσὸς [[θάμβος]] ἦν»)<br /><b>2.</b> [[θαύμα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Οπωσδήποτε η λ. συνδέεται με αρχ. παρακμ. [[τέθηπα]] (υπερσ. <i>ετεθήπεα</i>) <span style="color: red;"><</span> θ. <i>ταφ</i>- <span style="color: red;"><</span> <i>θαφ</i>-, <i>το</i> οποίο απαντά μόνο στη μτχ. θεματ. αορ. [[ταφών]] «αυτός που θαμπώθηκε, που εξεπλάγη» — [[πρβλ]]. <i>τρέφομαι</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>θρεφ</i>·) -[[θρόμβος]], [[στρέφω]]- [[στρόμβος]]. Η λ. συνδέθηκε, εξάλλου, με γοτθ. προστ. <i>afdobn</i> = <i>φιμώθητι</i> «σώπα», [[πράγμα]] που οδηγεί στην [[αναγωγή]] σε [[ρίζα]] <i>dhăbh</i>- και στη [[σύνδεση]] με μσν. αγγλ. <i>dabben</i> «[[χτυπώ]] απαλά», νέο άνω γερμ. <i>tappen</i> κ.ά. Τέλος, υπετέθη ότι η λ. εμφανίζει τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>dhembh</i>- ([[πρβλ]]. <i>dumbs</i> «[[βουβός]], [[άφωνος]]» της ΙΕ ρίζας <i>dhembh</i>- από την οποία θα προήλθε αμάρτ. <i>θέμβος</i> <span style="color: red;"><</span> ενεστ. <i>θέμβω</i> και <i>θομβέω</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θαμβός]], [[θαμβώνω]] (-<i>ω</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[θαμβαίνω]], [[θαμβαλέος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[αθαμβής]], [[μεγαθαμβής]], [[περιθαμβής]], [[πολυθαμβής]].

|mdlsjtxt=[[θάμβος]], εος, [from Root !ταφ, v. [[τέθηπα]] = [[τάφος]]<br />[[astonishment]], [[amazement]], Hom., [[attic]]

|mantxt=τό (=ἔκπληξη, [[θαυμασμός]]). Ἀπό ρίζα θαϝ- τοῦ [[θαυμάζω]] ἤ θαπ- τοῦ ἐπικ. παρακ. [[τέθηπα]] ἀπό ὅπου καί τό ὁμηρ. τό [[τάφος]] (=ἔκπληξη).<br><b>Παράγωγα:</b> [[θαμβέω]] -ῶ (=εἶμαι [[ἔκθαμβος]]), [[θάμβημα]], [[θάμβησις]], [[θαμβητός]], [[ἔκθαμβος]].

|trtx====astonishment===