τρίς: Difference between revisions

|Definition=Adv. of [[τρεῖς]] ([[quod vide|q.v.]]), [[thrice]], [[three times]], <b class="b3">τ. τόσσα</b> [[thrice]] as much or many, Il.1.213, cf. 5.136; δὶς καὶ τ. Thgn.633, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''433, etc.; δὶς ἢ τ. Ar.''Pax''1181 (troch.); τ. τετράκι τε Pi.''N.''7.104; ἐς τ. [[thrice]], Id.''O.''2.68, [[Herodotus|Hdt.]]1.86, 5.105, ''GDI'' iv p.884 (Erythrae, iv B. C.), Theoc. 1.25, 2.43; ἐπὶ τρίς [[thrice]], Act.Ap.10.16, 11.10, Dsc.''Eup.''2.19; freq. used merely to intensify the notion, τ. λελουμένη Eub.102, etc.; especially in compds., such as [[τρισάθλιος]], [[τρίσμακαρ]], etc., cf. <b class="b3">τρι-, τριάζω, τρικυμία</b>; but such words may sometimes be written divisim, <b class="b3">τρὶς ἄθλιος</b>, etc.: [[proverb|prov.]], <b class="b3">τ. ἓξ βαλεῖν</b> throw [[thrice]] six (the highest throw, there being three dice), [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''33, cf. [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''968e; τρὶς ἓξ νικητήριος βόλος ''App. Prov.''4.99; ἢ τ. ἓξ ἢ τρεῖς κύβοι Pherecr.124. [ῐ: in Hes.''Op.''173 long by position before (ϝ) [[έτεος]].] (I.-E. tris, cf. Skt. tris, Lat. [[ter]].)  

{{bailly

|btext=<i>adv.</i><br />trois fois : ἐς [[τρίς]] jusqu'à trois fois, par trois fois ; τρὶς ἓξ βάλλειν ESCHL jeter, <i>càd</i> amener trois fois le six au jeu de dés, <i>càd</i> être très heureux.<br />'''Étymologie:''' [[τρεῖς]].

|elnltext=τρίς [~ τρεῖς] adv. driemaal:; τρὶς τόσσα drie maal zoveel Il. 1.213; ἐς τρίς tot drie maal toe Hdt. 1.86.3; τοῦτο δὲ ἐγένετο ἐπὶ τρίς dat gebeurde tot drie maal toe NT Act. Ap. 10.16; spreekw.: τρὶς ἓξ βαλεῖν drie maal zes werpen (succes hebben).

{{elru

|elrutext='''τρίς:''' (ῐ, у Hes. в арсисе ῑ)<br /><b class="num">1</b> [[трижды]], [[троекратно]]: τ. [[τόσον]] Hom. втрое больше; ἐς τ. Her. трижды; τ. ἓξ [[βαλεῖν]] погов. Aesch. трижды выбросить шестерку (при игре в кости), т. е. добиться необыкновенного счастья;<br /><b class="num">2</b> (в виде приставки) досл. трижды, перен. крайне, весьма ([[τρισάθλιος]] Aesch.).

|sltr=[[τρίς]] (cf. [[ἐστρίς]].) [[thrice]] Αἰγίνᾳ τε γὰρ φαμὶ Νίσου τ' ἐν λόφῳ τρὶς δὴ πόλιν τάνδ εὐκλείξαι (P. 9.91) ταὐτὰ δὲ τρὶς τετράκι τ' ἀμπολεῖν [[ἀπορία]] τελέθει (N. 7.104) τρὶς μὲν ἐν πόντοιο πύλαισι [[λαχών]], τρὶς δὲ καὶ σεμνοῖς δαπέδοις ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ (N. 10.27) —8.

|mltxt=[[τρίς]], ΝΜΑ<br /><b>επίρρ.</b> [[τρεις]] φορές (α. «καταδικάστηκε [[τρις]] εις θάνατον» β. «ἐν [[ταύτῃ]] τῇ νυκτὶ πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι τρὶς ἀπαρνήσῃ με», ΚΔ.<br />γ. «νῦν γὰρ [[πάρεστι]] καὶ δὶς αἰάζειν ἐμοὶ και [[τρίς]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>φρ.</b> α) «ἐς [[τρίς]]» ή «ἐπὶ [[τρίς]]» — ώς [[τρεις]] φορές<br />β) «τρὶς ἓξ [[βάλλω]]» — [[πετυχαίνω]] την καλύτερη [[ζαριά]], [[φέρνω]] [[τρεις]] φορές εξάρες<br /><b>2.</b> <b>παροιμ.</b> «ἢ τρὶς ἓξ ἢ τρεῖς κύβοι» — λεγόταν για τους ριψοκίνδυνους, που τά παίζουν όλα για όλα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίρρ. [[τρίς]] [[είναι]] σχηματισμένο από την εξασθενωμένη [[βαθμίδα]] <i>τρι</i>- του αριθμητικού [[τρεις]], [[τρία]], η οποία απαντά και ως α' συνθετικό λέξεων (<b>βλ.</b> και <i>τρι</i>-), και εμφανίζει ληκτικό -<i>ς</i> για [[αποφυγή]] χασμωδίας (<b>πρβλ.</b> <i>δις</i> [Ι])].

{{ls

|lstext='''τρίς''': Ἐπίρρ. τοῦ [[τρεῖς]] (ὃ ἴδε), [[τρεῖς]] [[φοράς]], Λατ. ter, Ὅμ., Ἡσ., κλπ.· τρὶς [[τόσος]] Ἰλ. Α. 213, κλπ.· τρὶς τόσον Ε. 136· δὶς καὶ τρὶς Θέογν. 633, Σοφ. Αἴ. 433, κλπ.· δὶς ἢ τρὶς Ἀριστοφ. Εἰρ. 1181· τρὶς τετράκι τε Πινδ. Ν. 7. 153· ἐς [[τρίς]], «ἕως [[τρεῖς]] [[φοράς]]», Ἡρόδ. 1. 86, 5, 105., Πινδ. Ο. 2. 123, καὶ Ἀττ.· ἐπὶ τρὶς Συλλ. Ἐπιγρ. 1122. 9. Ἀλλὰ [[συχνάκις]] κεῖται [[ἁπλῶς]] εἰς ἐνίσχυσιν τῆς ἐννοίας, τρὶς λελουμένη Εὔβουλ. ἐν «Στεφανοπώλισιν» 6, κλπ.· [[μάλιστα]] ἐν τοῖς συνθέτοις, [[οἷον]] [[τρισάθλιος]], τρίσμακαρ, ὡς τὸ Λατιν. ter beatus, [[τρισευδαίμων]]· ἴδε πολλὰς τῶν ἑπομένων λέξεων καὶ πρβλ. τρι-, [[τριάζω]], τρικυμία· νεώτεροι [[ὅμως]] ἐκδόται γράφουσι πολλὰ τῶν συνθέτων τούτων [[διῃρημένως]], τρὶς [[ἄθλιος]], τρὶς [[κακοδαίμων]], τρὶς [[μάκαρ]]. - Παροιμ., τρὶς ἓξ βάλλειν, δηλ. ἐπιτυγχάνειν τοῦ ἀρίστου βόλου (ὑπαρχόντων τριῶν κύβων), [[ὅθεν]] [[ἁπλῶς]], [[κερδαίνω]], εἶμαι [[τυχηρός]], Αἰσχύλ. Ἀγ. 33, [[ἔνθα]] ἴδε Blomf., πρβλ. Πλάτ. Νόμ. 968Ε· τρὶς ἕξ [[νικητήριος]] [[βόλος]] Παροιμιογρ.· ἢ τρὶς ἓξ ἢ [[τρεῖς]] κύβοι, «ἡ [[παροιμία]] παρὰ Φερεκρ. ἐν τοῖς Μυρμηκανθρώποις. κεῖται δὲ ἐπὶ τῶν ἀποκινδυνευόντων. τὸ μὲν γὰρ ἓξ τὴν παντελῆ νίκην δηλοῖ, τὸ δὲ [[τρεῖς]] κύβοι τὴν ἧτταν» Ζηνόβ. IV, 23. [ῐ· ὁ Ἡσ. ἐν Ἔργ. καὶ Ἡμ. 172 ἔχει ῑ ἐν ἄρσει, ἐν ἀρχῇ στίχου].

|mdlsjtxt=[adverb of [[τρεῖς]]<br />[[thrice]], [[three]] times, Lat. ter, Hom., etc.; τρὶς [[τόσος]] [[thrice]] as [[much]] or [[many]], Il., etc.; ἐς [[τρίς]] up to [[three]] times, [[even]] [[thrice]], Hdt., Attic: —used to add [[force]] to a [[word]] in compds., [[such]] as [[τρισάθλιος]], [[τρίσμακαρ]], like Lat. ter [[beatus]], [[thrice]] blessed: — [[proverb]]., τρὶς ἓξ βάλλειν to [[throw]] [[thrice]] six, i. e. the [[highest]] [[throw]] ([[there]] [[being]] [[three]] [[dice]]), Aesch.